DEFINICJE WYCHOWANIA WEDŁUG:

B. Suchodolski- wychowanie to kształtowanie ludzi tak, aby umieli żyć we współczesnej cywilizacji, aby potrafili podołać zadaniom, które się przed nimi stawia. Aby korzystali z możliwości kulturalnego rozwoju i aby umieli czerpać radość z życia. Wychowanie to przygotowanie ludzi do pełnienia coraz to nowszych bardziej skomplikowanych zadań i ról społecznych zgodnie z rozwojem społeczeństwa. [Przygotowanie człowieka do nowych zadań]

 

R. Wroczyński- wychowanie to system celowych działań zmierzających do określonych rezultatów wychowawczych.

Wychowanie w cywilizacji zmiennej jest bardziej skomplikowane niż  wczasach względnej stabilizacji społecznej i kulturowej. [Uzyskanie rezultatu naszych działań]

Wg Wroczyńskiego wychowanie to: długotrwały proces, wychowaniu podlegamy w różnych fazach swojego życia, nie tylko w szkole, ale także w zakładzie pracy, w późniejszej fazie swojego życia.

 

W. Okoń- wychowanie to świadomie organizowana działalność społeczna oparta na stosunku wychowawczym pomiędzy wychowawcą, a wychowankiem, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w  osobowości wychowanka. [Podobna do definicji Muszyńskiego]

Czynniki, które kształtują człowieka to: osoby kierujące rozwojem(rodzice, nauczyciele), wychowanie równoległe(TV, masmedia, instytucje pozaszkolne), samowychowanie.

H. Muszyński- wychowanie to wszelkie zamierzone działania w formie interakcji międzyludzkiej, mające na celu wywołanie trwałych zmian osobowości ludzi. [ Zmienianie człowieka].Wychowanie jest to szczególny rodzaj działalności ludzkiej, który polega na wywołaniu określonych zmian w osobowości jednostki.

Wg Kunowskiego Wychowanie jest to społecznie uznawany system działania pokoleń starszych na dorastające celem pokierowania ich wszechstronnym rozwojem dla przygotowania według określonego ideału nowego człowieka do przyszłego życia.

Łobockiego wychowanie to zjawisko społeczne oznaczające, że występujący w zbiorowości człowiek jest równocześnie funkcją życia społecznego

Śliwierski to oddziaływanie na czyjąś osobowość, jej formowanie, zmienianie i kształtowanie w celu wyzwolenia w drugiej osobie pożądanych stanów takich jak: rozwój, samorealizacja, wzrost świadomości

Gurycka- wychowanie to dynamiczny , złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjalnych, interpersonalnych, posrednich i bezpośrednich, wywołujących zmiany w osobowościach człowieka, tym oddziałowywań poddawanego.

- wychowanie do dynamiczny, złozony układ wzajemnie od siebie zależnych procesów nadawania i odbioru wpływówzachodzący między jednostkami o zróżnicowanych, specyficznych rolach, z której jedna jest dojrzałym wychowawcą, a druga mniej od niej dojrzałym wychowankiem, w celu realizowania, w sposób względnie trwały, jakiegoś mniej lub bardziej ale świadomy złożonego przez wychowawcę projektu .jego osobowości

Ryłka/ Klimowicz – wychowanie to „pomaganie wychowankowi w rozwoju i ułatwianie mu realizowania swoich możliwości

Bagley- wychowania proces zdobywania przez jednostke doświadczenia

Dewey Wychowanie – „to wrastanie w społeczną świadomość gatunku”

Durkheima wychowanie jest oddziałowaniem pokoleń dorosłych, na te które jeszcze nie dojrzały jeszcze do życia społecznego.

Szczepański wychowanie jako intencjonalne kształtowanie osobowości, dokonywane wg przyjętego w grupie ideału wychowawczego.

Brezinka wychowanie to takie działanie poprez które ludzie staraja się w sposób trwały udoskonalić układy dyspozycji psychiatrycznych innych ludzi lub też utrzymac ich stany uznane za wartościowe, bądź wreszcie zapobiegac powstawaniu ich dyspocycji, które ocenia się jako negatywne.

Miller- dorastanie do zadań lub rozwijanie podmiotu za sprawąjego uczestniczenia w świecie

Schulza planowana aktywność człowieka, zorientowania na osiągnięciu pewnych celów tj oewnych pożądanych i trwałych zmian w osobowości ludzi.

Współcześnie wychowanie jest traktowane jako całokształt procesów i oddziaływań zachodzących w toku wzajemnych relacji między dwiema osobami pomagających im rozwijać własne człowieczeństwo

Wychowanie w ujęciu szerokim:
Pod pojęciem wychowania rozumiemy oddziaływania, które obejmują sferę uczuciową, umysłową, motywacyjną. Przedmiotem wychowania jest ogół procesów i właściwości psychicznych, tj. procesy intelektualne (odnoszące się do zdolności myślenia), procesy wolicjonalne (odnoszące się do woli człowieka), procesy emocjonalne (sfera uczuciowa człowieka, pewien emocjonalny sposób reagowania na świat).
Wychowanie w ujęciu wąskim:
Pojęcie wychowania sprowadza się do funkcji ukształtowania charakteru/osobowości. Jest to dokonywanie zmian charakterologicznych w osobowości wychowanka, wprowadzanie wychowanka w świat wartości. Istotnym elementem jest wrażliwość na preferowanie lub niepożądanie pewnych wartości.

Podział definicji wychowania:

1. Prakseologiczne wg. której wychowanie to działanie wychowawców wpływanie na wychowanków i celowe urabianie ich. Definicje wiążą się ze społecznym działaniem dorosłych

2. Ewolucyjne wg. której wychowanie jest swobodny wzrost dziecka. Wychowanie jako proces samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka (jest zdobywaniem doświadczenia)

3. Sytuacyjna wg. której definicje te zwracają uwagę jak organizować środowisko wychowujące. Zwracają uwagę na nieświadomie działające wpływy zajęć odpoczynku podkreślają znaczenie środowiska wychowawczego.

4. Adaptacyjna proces wychowania polega na kształtowaniu się charakteru lub osobowości wychowanka jego wykształcenia lub światopoglądu chodzi w nich o najdalszy ostateczny wynik wychowawczy w którym jest przystosowanie wychowanka do środowiska biologicznego lub społecznego.

Na cechy wychowania wpływaają

Czynniki zewnętrzne: środowisko rodzinne, szkolne, ludzie którzy nas otaczają: nauczyciele, wychowawcy, rodzice.

Czynniki wewnętrzne: wrodzone predyspozycje, charakter, temperament, osobowość, aspiracje, motywacje, potrzeby.

ZAWSZE KTÓREŚ CZYNNIKI DOMINUJĄ

Cechy wychowania:

1. Złożoność wychowania:

Zachowanie człowieka zależne jest od uwarunkowań zewnętrznych (w tym także oddziaływań wychowawczych), jak również uwarunkowań wewnętrznych, czyli osobistych przeżyć i doświadczeń człowieka (potrzeby, aspiracje, motywy dążeń oraz funkcjonowanie organizmu łącznie z centralnym układem nerwowym i układem gruczołów dokrewnych.) Także wszystko co oddziałuje z zewnątrz człowieka wpływa na ogół w sposób okrężny tj. przez jego uwarunkowania wewnętrzne. Takim uwarunkowaniom podlega także proces wychowania, niezależnie od tego czy dostrzega się w nim charakter interwencyjny czy proces samorzutnego rozwoju. W każdym przypadku mamy do czynienia z takim samym lub podobnym mechanizmem regulacji zachowań ludzkich. Wychowanie jest zatem procesem wielowymiarowym.

2. Intencjonalność wychowania:

Oznacza ona, że wychowawca jest świadomy celów jakie pragnie realizować w wyniku planowo organizowanej działalności wychowawczej. Ma się tu na myśli działalność zawodowych jak i niezawodowych wychowawców. Nawet w przypadku świadomego przeciwstawienia się wychowaniu jako celowemu oddziaływaniu na wychowanka nie jest możliwe całkowite rezygnowanie z jakichkolwiek celów z nim związanych. Intencjonalności nie jest także pozbawiona działalność wychowawcza, w której wywieranie wpływów ogranicza się tylko do “kibicowania” rozwojowi i samorealizacji wychowanków.

3. Relatywność wychowania:

Wiąże się z trudnościami jakich nastręcza przewidywanie skutków oddziaływań wychowawczych. Przewidywanie to ma raczej charakter hipotetyczny. Wynika to w znacznej mierze ze złożoności procesu wychowania, jak również ze złożonej dynamiki osobowości ludzkiej. Wychowanie stanowi tylko jeden z wielu wpływów na wychowanków. Wśród czynników wywierających znaczący wpływ na psychikę i zachowanie się dzieci i młodzieży są ponadto niezamierzone wpływy środowiska, środki masowego przekazu, itp.

4. Interakcyjność wychowania:

Proces wychowawczy ma miejsce zwykle w warunkach współdziałania ze sobą wychowawcy i wychowanka, odbywającego się na zasadzie wzajemności lub sprzężenia zwrotnego (oddziaływania co najmniej dwukierunkowego). Najbardziej widoczne w modelu humanistycznym.

5. Długotrwałość wychowania:

Człowiek podlega przemianom własnej osobowości przez całe niemal swoje życie. Dlatego o wychowaniu można mówić zarówno w odniesieniu do dzieci i młodzieży jak i osób dorosłych, a nawet starych. Długotrwałość wychowania łączy się także z systematycznością, co ma znaczenie dla ciągłego pogłębiania osiągniętych wyników. Istnieje ryzyko zmiany stylu wychowania z perspektywy upływającego czasu.

6. Ciągłość wychowania:

Wychowanie staje się procesem stale trwającym. Ciągłość następuje poprzez wartości kultury, dzięki czemu jest mocna, ponieważ przekaz wartości jest pewny.

7. Dynamiczność wychowania:

Proces wychowania jest ruchomy, ponieważ porusza dwie sfery: społeczną wychowanka i osobowościową wychowanki. Gdy nadchodzi proces zmian, należy na nie reagować w obu sferach. Najmniej widoczne w wychowaniu dyrektywnym, gdzie nie reaguje się na jednostkę.

Drugim celem integralnego wychowania jest przygotowanie człowieka do życia w społeczności.

Celem wychowania jest także altruizm.