Choroby oczodołu, powiek, narządu łzowego, spojówek
Lek.Magdalena Kucharczyk, dr n. med.Iwona Laudańska – Olszewska
Choroba Gravesa-Basedowa
Choroba autoimmunologiczna tarczycy
Autoantygenem jest receptor TSH (TSHR)
Oftalmopatia tarczycowa :
występuje w 10-30% przypadków ChGB
5-10% wymaga leczenia przeciwzapalnego
Oftalmopatia tarczycowa
wytrzeszcz endokrynny
choroba zaliczana do schorzeń z autoagresji
występuje 8 x częściej u kobiet niż u mężczyzn na ogół pomiędzy 40 – 50 r.ż.
procesy patologiczne w obrębie oczodołu powodują:
przerost mięśni zewnątrz gałkowych
zwłóknienie mięśni z uniemożliwieniem wykonywania ich funkcji
proliferację tłuszczu oczodołowego i tkanki łącznej oraz gruczołowej w obrębie całego oczodołu
Główne objawy kliniczne oftalmopatii tarczycowej
1.retrakcja powiek
2.zajęcie tkanek miękkich
3.wytrzeszcz
4.neuropatia nerwu wzrokowego
5.miopatia retrykcyjna
Objawy towarzyszące wytrzeszczowi
- objaw Kochera- wytrzeszcz i przestraszone
- oczyObjaw Moebiusa – niedomoga konwergencji (jednoczesnego ruchu gałek ocznych)
- objaw Stellwaga – rzadkie mruganie
- objaw Rosenbacha – drżenie zamkniętych powiek
- objaw Jellinka – wzmożona pigmentacja powiek
Oftalmopatia tarczycowa
TYP I
TYP II
Leczenie oftalmopatii tarczycowej
działania ochronne
leczenie ogólne steroidami
radioterapia
leczenie chirurgiczne (dekompresja chirurgiczna)
Miopatia restrykcyjna: leczenie chirurgiczne, ewentualne iniekcje toksyny botulinowej
Choroby powiek
Zmiany zapalne powiek
Jęczmień zewnętrzny (hordeolum externum) - ostre zapalenie przyrzęsowego gruczołu łojowego Zeiss’a
Gradówka (chalazion) - przewlekłe zapalenie łojowego gruczołu tarczkowego, spowodowane zablokowaniem ujść gruczołów
Leczenie:
-antybiotyk w kroplach, np. Floxal lub Oftaquix 4xdz
-maść antybiotyk ze sterydem, np. Maxitrol 3xdz
-ciepłe okłady
- leczenie chirurgiczne
Półpasiec powieki (herpes zoster ophtalmicus)
Wady położenia i ruchomości powiek
Opadnięcie powieki górnej (ptosis) – nieprawidłowo niskie ustawienie powieki górnej w stosunku do gałki ocznej
Odwinięcie powieki (ectropion) – odwrócenie powieki na zewnątrz
Odwinięcie powieki (ectropion)
Podwinięcie powieki dolnej (entropion)
Łagodne nowotwory powiek : kępki żółte, róg skórny
Złośliwe guzy powiek
| Rak podstawnokomórkowy (ca basocellulare) | Rak kolczystokomórkowy (ca spinocellulare) |
|---|---|
Choroby narządu łzowego
Zespół suchego oka-suche zapalenie spojówek i rogówki
Polega na złuszczaniu się nabłonka rogówki i spojówki gałkowej
Powstaje zarówno w wyniku nieprawidłowego składu filmu łzowego jak i niedostatecznego wydzielania łez
Zespół suchego oka – przyczyny:
-rozległe oparzenia spojówek
-autoimmunologiczne zespoły pęcherzycowe
-zespół Sjorgena
-zaburzenia neurologiczne
-zniszczenie tkanki gruczołu łzowego
-przyczyny jatrogenne
Zespół suchego oka – dolegliwości:
Częste:podrażnienie, uczucie obecności ciała obcego, pieczenie; ciągnąca się, śluzowa wydzielina,
przejściowe przymglenie widzenia
Rzadkie: świąd , światłowstręt , uczucie zmęczenia i ciężkości powiek
Zespół suchego oka – rozpoznanie:
-Nieprawidłowości filmu łzowego: brak menisku łzowego lub menisk mały i wklęsły
obecność w filmie łzowym pasm śluzu i materiałów resztkowych
-Nieprawidłowości rogówkowe: punktowata epiteliopatia, obecność filamentów , obecność płytek śluzowych
Badania dodatkowe: test przerwania filmu łzowego, barwienie różem bengalskim, test Schirmera
Zespół suchego oka - leczenie
-Zachowanie istniejących łez (zmniejszenie temperatury pomieszczeń, nawilżacze powietrza właściwa higiena pracy)
-Leczenie miejscowe – substytuty łez (bez konserwantów!!!):
- Thealoz
-Systane Balance, Systane Ultra, Lacrimal, Isopto Tears, Vidisic, Oculotect Fluid
-Tears Naturale II, Oculotect Fluid Sine,
-Zmniejszenie odpływu łez (zamknięcie punktów łzowych)
Choroby spojówek
Ostre zapalenie spojówek
„czerwone oko” , surowicza lub śluzowo – ropna wydzielina, obrzęk spojówek
Objawy subiektywne: swędzenie, pieczenie, uczucie piasku pod powiekami
światłowstręt, łzawienie, zwężenie szpary powiekowej
ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE !!!!
Zapalenia spojówek niezakaźne
Proste zapalenie spojówek
Przyczyny:
fizycznechemiczne
niewyrównane korekcją wady refrakcji
nieprawidłowości w ustawieniu osi widzenia obu oczu
przewlekły brak snu
Objawy: pieczenie, świąd,lekki światłowstręt i łzawienie, mierne przekrwienie spojówki powiekowej i
gałkowej, brak patologicznej wydzieliny
Leczenie:
Oculosan, Cincol, (siarczan cynku i azotan nafazoliny)
Alergiczne zapalenie spojówek
Objawy: ostry początek, obustronnie, silne świąd, obrzęk i przekrwienie spojówek, ciastowaty obrzęk
powiek
Emadine(krople), Alergoftal, Spersalerg
Cromohexal, Cusicrom, Polcrom, Alomide- aerozol
Zaditen-krople (Ketotifen)
Zapalenia spojówek wywołane zakażeniami
Bakteryjne zapalenie spojówek
Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus , Streptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae
Objawy:
przekrwienie spojówek
łagodny odczyn brodawkowy
obecność śluzowo – ropnej wydzieliny w worku spojówkowym
uczucie „piasku pod powiekami”
Leczenie:
Krople: Biodacyna, Gentamycyna, Tobrex
Maści antybiotykowe: Erytromycyna, Tobrex, Neomycyna
Fluorochinolony: Floxal, Oftaquix, Ciloxan, Chibroxin,
Nagminne zapalenie spojówek i rogówki (adenowirusowi zapalenie spojówek)
najczęściej wywołane adenowirusem typu 8 i 19
wysoki stopień zakaźności utrzymuje się przez 1-2 tygodnie od zachorowania
Objawy:
obrzęk powiek, wodnista wydzielina
uogólnione przekrwienie spojówek
grudki spojówki, błony rzekome
krwotoczki podspojówkowe
centralne punktowate zapalenie nabłonka rogówki
powiększenie węzłów przyuszniczych
Leczenie:
Brak leczenia przyczynowego
W ciężkich przypadkach – preparaty steroidowe
Skrzydlik (Pterygium)
Piśmiennictwo
J.J. Kański.: Okulistyka kliniczna: Urban& Partner, Wrocław 1997
J.J. Kański, K. K. Nischal: Objawy i Różnicowanie. Urban& Partner, Wrocław 2000
M. H. Niżankowska: Podstawy okulistyki.Volumed Wrocław 2000
J.J. Kański, Bolton A.: Ilustrowane wykłady z okulistyki. Wydawnictwo Górnicki, Wrocław 2004
Ilustrowane wykłady z okulistyki
Jacek J. Kański – 2002r.