Agnieszka Uryga
POW I (magisterskie/niestacjonarne)
Działy logiki
Logika formalna
Logika formalna jest jednym z podstawowych działów logiki. Nazywana jest często logiką w sensie węższym, bądź też logiką symboliczną. Bada ona prawdziwość i fałszywość zdań na podstawie ich budowy. Tzn. że przy pomocy logiki formalnej analizujemy wypowiedzi ze względu na ich zgodność z rzeczywistością. Przedmiotem zainteresowania logiki formalnej będą więc związki wynikania logicznego, czyli poprawne wnioskowanie, które w logice jest rozumowaniem dedukcyjnym. Dedukcja ma na celu dojście do określonego wniosku na podstawie założonego wcześniej zbioru przesłanek. Od ogółów dochodzimy do szczegółów np.:
„Wszyscy ludzie są śmiertelni i ja jestem śmiertelny.”
„Wszyscy ludzie mają 10 palców i ja też tyle mam.”
Logika formalna jest więc logika dedukcji, nauką o prawach wynikania.
Semiotyka logiczna
Słowo „semiotyka” pochodzi od greckiego „semainon” co oznacza znak. Semiotyka logiczna, zajmować się więc będzie znakami, a w szczególności znakami językowymi, stąd też często nazywana jest również logiką języka. Charles W. Morris podzielił semiotykę logiczną na trzy działy: semantyki, syntaktyki, oraz pragmatyki. Pierwszy z działów semiotyki logicznej, czyli semantyka skupia się na analizowaniu stosunków zachodzących pomiędzy znakami językowymi a rzeczywistością, do której ów znak się odnosi. Semantyka dotyczy więc związków miedzy znakami a ich znaczeniami. Drugi dział, czyli syntaktyka, zajmuje się relacjami zachodzącymi pomiędzy różnymi znakami językowymi oraz ich klasyfikacją, tzn. że dotyczy struktury znaków. Natomiast ostatni, trzeci z działów wyróżnionych przez Marrisa, czyli pragmatyka, dokonuje analizy relacje zachodzące między znakami językowymi a ich użytkownikami, czyli ich twórcami a jednocześnie odbiorcami. Semiotyka logiczna zajmuje się więc językiem, jako systemem znaków, w bardzo szerokim znaczeniu. Dotyka zarówno samej struktury znaku, jak również jego relacji z innymi znakami, oraz z samym użytkownikiem znaku, dokonując jednocześnie ich klasyfikacji. Można więc powiedzieć, że semiotyka logiczna jest nauką o znakach i relacjach występujących w ramach ich użytkowania.
Logika nauki (metodologia nauk)
Metodologia nauk, zwana inaczej logiką nauki, jest nauką zajmującą się metodami stosowanymi w naukach podczas formułowaniu twierdzeń, oraz teorii naukowych. Skupia się ona nie tylko na samej procedurze badawczej, lecz analizuje również jej wytwory, czyli pojęcia, hipotezy i twierdzenia. Metodologię nauk możemy podzielić wg dwóch kryteriów. Pierwszy z nich dzieli metodologię nauk na: metodologię ogólną (logiczną), czyli teorię metod naukowych, stosowanych we wszystkich naukach, oraz na metodologię szczegółową, która skupia się na badaniu każdej dyscypliny naukowej z osobna, np. metodologia historii, fizyki itp. Drugie kryterium dzieli metodologię nauk na: metodologię nauk w aspekcie pragmatycznym, oraz teoretycznym (apragmatycznym). Metodologia w aspekcie pragmatycznym to nauka o metodach działalności naukowej i stosowanych w nauce procedurach badawczych. Metodologia w aspekcie teoretycznym, dotyczy elementów
i struktur systemów nauki. Metodologia w aspekcie teoretycznym jest więc nauką
o wytworach nauki w postaci pojęć, twierdzeń i teorii naukowych. Metodologia nauk, jest więc nauką o metodach, zmierzających do tworzenia teorii naukowych.