Choroby genetyczne, chromosomowe itp.

Kod chorób genetycznych:
1 – autosomalna dominująca
2- autosomalna recesywna
3 – z chromosomem X
4 - Z chromosomem Y
5 – mitochondrialna

1. Choroba Huntingtona

Mutacja genu IT-15 na krótkim ramieniu chromosomu 4. Gen ten koduje białko huntingtyne, które odpowiada za przewodnictwo w synapsach. Wiąże białka związane z transmisją sygnałów nerwowych i wykazuje aktywność antyapoptotyczną.
Choroba występuje gdy liczba powtórzeń CAG wynosi więcej niż 36. Efektem tego jest dysfunkcja neuronów, niepowstawanie czynnika neurotropowego.
Efektem choroby są zaburzenia psychiczne i osobowościowe, niekontrolowane ruchy plonsawiczne, drgawki, spastyczność mięśni, odruch Babińskiego.

1. Zespół łamliwego chromosomu X (zespół Martina-Bella )

Uszkodzenie funkcji genu FMR1. Liczba powtórzeń CGG powyżej 200. Jest to mutacja dynamiczna. Objawy: niska masa urodzeniowa jąder, duże małżowiny, hipotonia mięśni, autyzm, zaburzenia ruchowe, bladoniebieskie tęczówki, napady padaczki. Objawy są dużo łagodniejsze u kobiet.

1. Dystrofia miotoniczna (1)

Dziedziczona autosomalnie dominująco. Ekspansja powtórzeń CTG. Gen zmutowany zlokalizowany jest na chromosomie 19 lub 3. U osób chorych liczba powtórzeń od 50- kilku tysięcy. Gen koduje serunowo-treoninową kinazę białkową. Mutacja powoduje obniżenie ekspansji tych genów. Zaburza splicing i powstawanie np. kanałów chlorkowych w mięśniach.
Objawy: miotonia (opóźniony rozkurcz mięśni), osłabienie i zanik mięśni, zaćma, atrofia jąder, zaburzenia pracy serca.

1. Ataksja Friedricha (2)

Choroba OUN. Mutacja genu na 9 chromosomie. Koduje białko frataksynę. Liczba powtórzeń GAA 66-1700. Białko to odpowiada za homeostazę żelaza i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów. Jony żelaza są grupami prostetycznymi enzymów szlaku oddechowego. Powstaje dużo ROS i HO i następuje uszkodzenie komórki.
Objawy: ataksja, arefleksja, zaburzenia mowy, głuchota, niedowład kończyn dolnych, cukrzyca.

1. Achondroplazja (1)

Mutacja zachodzi na chromosomie 4. Białko kodowane FGFR3 jest fizjologicznym regulatorem wzrostu kości i funkcjonuje jako inhibitor proliferacji chondroblastów. Upośledzenie kostnienie śródchrzęstne.
Objawy: skrócenie kończyn, pogrubienie kości długich, lordoza, nieproporcjonalnie duża głowa, opóźnienie rozwoju ruchowego, powikłania kardiologiczne i neurologiczne.

1. Zespół Marfana (1)

Mutacja na chromosomie 15. Gen koduje fibrylinę która jest składnikiem mikrofibryli, tworzących włókna sprężyste tkanki łącznej.
Objawy: zaburzenia kośca, ukł. Krążenia, smukła sylwetka, wydłużenia palców rąk i nóg, Skóra nadmiernie rozciągliwa, tętniak aorty.

1. Wrodzona łamliwość kości (1/2)

Mutacja występuje w genach kodujących kolagen (chromosomy 7 i 17). Występuje VII typów tej choroby. Najmniej groźny jest typ I, a tym II jest typem letalnym. Reszta jest mutacjami pośrednimi.
Objawy: zwiększona łamliwość kości, nadmierna ruchomość stawów, rozciągliwa i cienka skóra, rozwój zniekształconych kości, głuchota, koślawość kolan, zaburzenia rozwoju kręgosłupa.

1. Hipercholesterolemia rodzinna (1)

Mutacja w chromosomie 19 powodująca zaburzenia z wytwarzaniem receptorów LDL, co prowadzi do podwyższonego stężenia cholesterolu całkowitego we krwi, rozwoju miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca. Charakteryzuje się także skupiskami odłożonego cholesterolu (żółtaki), zmiany te pojawiają się najczęściej w skórze, na kolanach, łokciach, występuje także obwódka starcza rogówki.

1. Ostra porfiria przerywana (1)

Mutacja na chromosomie 11. Powoduje zaburzenia enzymów katalizujących poszczególne etapy powstawania hemu ( deaminaza porfobilinogenu ). Kwas amino lewulinowy-> forfobilinogen -> hydroksymetylobilan -> uroporfirynogen -> protoporfiryna IX. Metabolity te działają szkodliwie na struktury OUN. Działanie metabolitów mogą zwiększać : leki porfirynowe ( nasenne, przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe ) lakier, alkohol.
Objawy: bóle brzucha, wymioty, biegunka, mocz ciemnoczerwony, depresja, bezsenność, omamy, uszkodzenie układu autonomicznego.

1. Rdzeniowy zanik mięśni (2)

Mutacja w długim ramieniu 5 chromosomu. Zwyrodnienie i obumieranie neuronów ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego. Mutacje obejmują geny SMN, NAIP i p44. Dochodzi do zastąpienia telomerowej grupy chromosomu centromerową . Zaburzenia w białku SMN. Bierze udział w metabolizmie snRNA. Gen p44 koduje THIIH. Wyróżniamy kilka odmian:
-choroba Weringa-Hoffmanna (SMA 1) – ogólne osłabienie mięśni i ciężka hipotonia. U noworodków występuje trudność w połykaniu i ssaniu. Objawy nie obejmują przepony, ale zanik mięśni międzyżebrowych powoduje czynności w oddychaniu.
-SMA 2 – osłabienie mięśni poprzecznie prążkowanych, przykurcze stawowe, zaburzenia oddychania.
-Choroba Kugelberga-Welander (SMA 3) najłagodniejsza odmiana – osłabienie mięsni miednicy, zaburzenia chodu, przerost łydek.

1. Mukowiscydoza (2)

Mutacja w obrębie chromosomu 7. Częściej w populacji kaukaskiej. Mutacje genu CFTR (przezbłonowy regulator transportu jonów) występujący na powierzchni komórek nabłonka dróg oddechowych i gruczołów – transport jonów chloru. Mukowiscydoza jest spowodowana delecją CCA, przez co białko traci powinowactwo błonowe i ulega degradacji. Zaburzony transport Cl – prowadzi do powstania gęstego śluzu w przewodach pokarmowym i oddechowym. Dochodzi do przewlekłej choroby oskrzelowo-płucnej. Dochodzi do niewydolności trzustki, cukrzycy i niewydolności wątroby. Wykrywa się ją za pomocą testu potowego.

1. Felyloketonuria (2)

Mutacja w chromosomie 12. Charakteryzuje się kumulacją fenyloalaniny we krwi w wyniku braku lub niedoboru hydroksylazy fenyloalaniny PAH, który hydroksyluje fenyloalaninę do tyrozyny. Wyróżniamy fenyloketonurię ostrą, łagodną i hiperfenyloalaninemię. Powodują ją mutacje zmiany sensu, splicingowe, nonsensowne i delecje. Felyloalanina jest egzogenna. Brak PAH powoduje jej przekształcenie do kw. Fenylopirogronowego, fenylooctowego, fenylomlekowego. Powoduje to zmniejszenie biosyntezy neurotransmiterów (adrenaliny, dopaminy, noradrenaliny ). Prowadzi to do uszkodzenia OUN.
Objawy: wymioty, nieprzyjemny zapach moczu, jasna karnacja i tęczówki, głębokie upośledzenie umysłowe, rytmiczne kiwanie, nadpobudliwość.
Wykrywa się ją w teście na st. Phe we krwi. Leczenie polega na diecie eliminacyjnej.

1. Galaktozemia (2)0

Mutacja w chromosomie 9. Zaburzenia metabolizmu węglowodanów. Źródłem galaktozy jest mleko (laktoza) . Galaktoza jest alternatywnie przekształcana do galaktitiolu i galaktonianu zamiast do glukozy. Wyróżniamy odmiany:
- GALK – powodują ja mutacje zmiany sensu, nonsens, delecje i insercje. Prowadzi do akumulacje galaktozy w tkankach. Objawy to zaćma i obrzęk mózgu.
-GALT – zmniejszone stężenie ATP w organizmie, nagromadzenie w tkankach Gal1P. Objawy: wymioty, biegunka, obniżone napięcie mięśni, senność, apatia, powiększenie wątroby i śledziony, zaburzenie krzepnięcia, uszkodzenie OUN i zaburzenia owulacji. Leczenie- dieta eliminacyjna
-GALE – podobnie jak GALK

1. Zespół Smitha, Lemiego i Opitza (2)

Zespół SMO to mutacja genu kodującego reduktazę 7-dehydrocholesterolu na chromosomie 11. Najczęściej jest to mutacja zmiany sensu. Powoduje to niedobór cholesterolu i nagromadzenie jege bezpośrednich prekursorów. Cholesterol bierze udział w tworzeniu białka SHH i hormonów steroidowych. Objawy to: niepełnosprawność intelektualna i ruchowa, w postaci ciężkiej śmierć u noworodka, małogłowie, krótki nos, opadanie powiek, syndaktylia i polidaktylia, samookaleczanie się, agresja, autyzm i nadpobudliwość.

1. Homocystynuria (2)

Mutacja w chromosomie 21. Zaburzenia metabolizmu homocysteiny ( wzrost stężenia ). Dochodzi do mutacji w genie kodującym beta-syntazę cystationiny odpowiedzialną za przemiane homocysteiny w cystationinę. W wyniku jej braku i niedoboru w tkankach gromadzi się homocysteina. Przyczynia się to do rozwoju miażdżycy i zaburzenia krzepnięcia. Objawy to: zaburzenia widzenia, epizody zakrzepowe, upośledzenie umysłowe. W leczeniu podaje się witaminę B6 i B12 oraz stosuje się dietę ubogą w metioninę. Homocystynuria może też wystąpić na skutek niedoboru reduktazy 5,10-meylenotetrahydrofolianowej (chromosom 1).

1. Hemochromatoza (2)

Mutacja w chromosomie 6. Choroba metaboliczna wątroby, mutacja upośledza białka metabolizmu żelaza. Uszkodzeniu ulega białko HFE, które traci zdolność do wiązania beta-mikroglobuliny i nie może być prezentowane na powierzchni enterocytów. Następuje wzrost wchłaniania żelaza w dwunastnicy, które zaczyna odkładać się w organizmie ( wątroba, nerki, serce, trzustka – wysepki beta). Objawy: zmęczenie, bóle stawów, zwłóknienie wątroby, niewydolność trzustki, impotencja, kardiomiopatia. Może także wynikać z upośledzenia ferroportyny, która uwalnia żelazo z makrofagów i enterocytów- deponowanie żelaza w mózgu, uszkodzenie OUN.

1. Choroba Wilsona (2)

Mutacja chromosomu 13. Choroba wątrobowo-soczewkowa. Mutacja genu kodującego ATP-azę typu P ( enzym w hepatocytach). Następuje upośledzenie transportu miedzi, która gromadzi się w mózgu, nerkach, rogówce. Nadmiar działa toksycznie na komórki upośledzając je w procesie oksydacji. Następuje uszkodzenie, marskość i niewydolność wątroby, zaburzenia koordynacji ruchowej i chodu, drżenie rąk, pląsawica, bóle głowy, bezsenność, chwiejność emocjonalna, depresja, psychoza. Pierścienie Kaysera-Fleishera – miedziane obrączki w rogówkach.

1. Choroba Tay-Sachsa (2)

Mutacja chromosomu 15. Lizosomalna choroba spichrzeniowa w obrębie lizosomów i błon komórek nerwowych. Jest niedobór enzymu lizosomalnego beta-heksozoaminidazy A, która usuwa reszty cukrowe z łańcuchów lipidowych. Gromadzący się w nadmiarze gangliozyd zakłóca procesy w komórce nerwowej i prowadzi do ich obumarcia. Objawy: apatia mięśniowa, regresja rozwoju psychoruchowego, plamka na siatkówce, upośledzenie słuchu, napady drgawkowe.

1. Mukopolisacharydoza (2)

Choroba sprzężona z chromosomem X. Lizosomalna choroba spichrzeniowa. Brak enzymu lizosomalnego degradującego glikozoaminoglikany. Są to związki podstawowe budujące tkankę łączną. Objawy: przewlekłe i postępujące uszkodzenie wielonarządowe, opóźnienie psychoruchowe, maszkaronizm, powiększenie wątroby i śledziony, uszkodzenie wzroku i słuchu, serca i OUN.

1. Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa (6/2)

Mutacja chromosomu 11. Hemoglobinopatia uwarunkowana genetycznie. Mutacja w łańcuchu beta w 6 trójce z CTT na CAT i zamiast kwasu glutaminowego mamy walinę . Powstają drepanocyty. Zdolność hemoglobiny do wiązania tlenu maleje. Drepanocyty są usuwane z krwioobiegu przez śledzionę, przez co dochodzi do niedokrwistości. Może dojść do niedrożności drobnych naczyń krwionośnych i wtórnego uszkodzenia: mózgu, wątroby, śledziony i płuc. Jest to naturalna obrona przed malarią. Może dojść do hemolizy krwinek pod wpływem wysiłku, hipoksji lub lotu samolotem. Dochodzi do uszkodzenia wzroku, nerek i owrzodzenia.

1. Albinizm (1/3)

Choroba występująca w 5 odmianach związana z zaburzeniami biosyntezy melaniny.
-OCA1- chromosom 11, brak lub niedobór tyrozynazy która katalizuje przemianę tyrozyny w dwuhydroksyfenyloalaninę (DOPA) – prekursor melaniny. Białe zabarwienie skóry, światłowstręt, oczopląs, różowe oczy.
-OCA2- chromosom 15 – zaburzenia funkcji białka P. Stopień pigmentacji wzrasta wraz z wiekiem, piegi, przebarwienia.
-OCA3 – chromosom 9 - zaburzenia oksydazy kwasu dihydroksyindolokarboksylowego. U rasy czarnej skóra jasnobrązowa
-OCA4- chromosom 5 – białko MATP
-albinizm oczny – melanosomy olbrzymie

1. Genetyczne uwarunkowanie niedosłuchu (1,2,3)

Mutacja chromosomu 13 (najczęściej). Niedosłuch możemy podzielić na lekki, umiarkowany, ciężki i głęboki bądź prelingwalny i postlingwalny. Postać jednogenowa najczęściej recesywnie. Utrata słuchu związana jest z mutacją GJB2 i jest nerwowo-czuciowa i obustronna. Gen ten koduje białko koneksyne, która odpowiada za tworzenie kanałów błonowych odpowiedzialnych za komunikacje neuroprzekaźników i metabolitów i recyrkulacje jonów K+. Następuje intoksykacja tkanek w uchu. Niedosłuch towarzyszy także takim zespołom jak: Ushera, Wolframa, Alporta.

1. Otoskleroza (1)

Dochodzi do uszkodzenia struktur błędnika kostnego i ślimaka, objawia się szumami usznymi. Czynniki wywołujące: środowiskowe, endokrynowe, autoimmunizacyjne, enzymatyczne.

1. Hemofilia A i B (X, rec)

Hemofilia A - choroba sprzężona z chromosomem X i powoduje mutację genu kodującego VIII czynnik krzepnięcia. Najczęściej powoduje ją mutacja zmiany sensu lub nonsens. Czynnik krzepnięcia VIII jest glikoproteiną zwaną globulina antyhemofilową.
Hemofilia B – zwana chorobą Christmasa, to zaburzenia IX czynnika krzepnięcia kodowanego przez gen F9. Objawami obydwu mutacji jest zaburzenie krzepnięcia, występuje krwawienie do stawów powodujące bóle i uszkodzenia maziówkowe.

1. Dystrofie mięśniowe Duchenne’a i Beckera. (X, rec)

Zaburzenia w genie kodującym dystrofinę. Dystrofina jest białkiem zawierającym 4 domeny. Występuje w sarkolemie i organizuje błonę komórkową miocytów, zachowuje jej strukturalną integralność, stabilizuje w czasie skurczu i rozkurczu, chroni przed nekrozą. Nie występuje tylko w komórkach mięśniowych, ale częściowo w nerwowych. Objawy: osłabienie mięśni, kaczkowaty chód, przerost łydek, lordoza, osłabienie serca. Beckera ma łagodniejszy przebieg niż Duchenne’a.

1. Zespół Lescha-Nyhana (X, rec)

Choroba związana z defektem metabolizmu puryn i brakiem HPRT. Guanina nie jest ponownie wbudowywana do nukleotydu i ulega przemianie do kwasu moczowego, co powoduje: obecność pomarańczowych kryształków w moczy, ich odkładanie się w nerkach, moczowodach i stawach co prowadzi do kamicy nerkowej i dny moczanowej. Występuje nasilona spastyczność, brak apetytu i wymioty u małych dzieci, skłonność do samookaleczania.

1. Genetyczne uwarunkowanie zaburzenia widzenia barw (X rec)

Czopki odpowiadają za widzenie barwne. Prawidłowe widzenie jest uwarunkowane 3 typami fotoreceptorów. Każdy z nich ma inną opłynę i jest związany z białkiem G. Barwniki są połączeniem opsyny i retinenu, który po bodźcu świetlnym przekształca się w izomer trans i niesie sygnał. Choroba polega na przesunięciu maximum absorpcji w którąś ze stron. Zaburzenia widzenia osi czerwień-zieleń wynikają z mutacji genów protanu i deutanu. Wyróżniamy niedowidzenia barw czerwonej, niebieskiej i zielonej oraz ślepoty tych barw. Może dojść niehomologicznego crossing-over i powstaną geny hybrydy, które będą kodowały nieprawidłowe opsyny. Deuteranomalia występuje 4-5 razy częściej niż inne zaburzania.

1. Zespół Blocha- Sulzbergera (X, dom)

Zespół nietrzymania barwnika. U mężczyzn w większości przypadków jest letalna. Białko IKK odpowiedzialne za aktywacje czynników transkrypcyjnych . Objawy: hiperpigmentacja, przebarwienia skóry na skutek niezatrzymania się melanocytów w warstwie podstawnej, uszkodzenie serca i brak kilku zębów.

Choroby dziedziczone mitochondrialnie.

1. Dziedziczna neuropatia nerwu wzrokowego Lebera.

Ujawnia się w wieku młodzieńczym, częściej u mężczyzn, dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty widzenia w centrum. Na dnie oka można zaobserwować zmiany naczyniowe. Dochodzi do zaniku nerwu wzrokowego. Zostaje zaburzony transport elektronów w pierwszym etapie łańcucha oddechowego. Utrata wzroku trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.

1. Neuropatia obwodowa mięśni

Obserwuje się zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, demencja, drgawki, ataksja. Im więcej zmutowanych mitochondriów tym silniejsze objawy.

1. Zespół Leigha (2)

Jest śmiertelną chorobą- podostra dziecięca encefalopatia martwicza. Objawy to: utrata zdolności ruchowych i werbalnych, degeneracja zwojów podstawy mózgu, opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym. Dochodzi do zaburzenia funkcjonowanie enzymów łańcucha oddechowego.

1. Padaczka miokloniczna z poszarpanymi czerwonymi włóknami.

Zaburzenia w genie kodującym tRNA i rRNA. Objawy: padaczka, ataksja móżdżkowa, drgawki toniczno-kloniczne, kwasica mleczanowa, kardiomiopatia, poszarpane czerwone włókna.

1. Zespół szpikowo-trzustkowy Pearsona

Oporna na leczenie niedokrwistość sideroplastyczna i zaburzenia wydzielnicze trzustki. Dzieci potrzebują licznych transfuzji, dochodzi do zaburzeń neurologicznych, kwasica mleczanowa.

1. Zespół Kearsona-Sayre’a

Porażenie mięśni okołoruchowych, obustronne opadanie powiek (ptoza), retinopatia barwnikowa, uszkodzenie serca, cukrzyca, kwasica mleczanowa.

Aberracje chromosomowe

1. Zespół Downa

Trisomia 21 chromosomu. Większość przypadków to regularna trisomia, ale może wynikać z translokacji niezrównoważonej 46,XX,der(14,21)(q10;q10), może to też być kariotyp mozaikowy.
W 90% występuje przez nondysjunkcję u kobiet w tym 80% w pierwszym podziale, a 20% w drugim. Ryzyko rośnie z wiekiem matki. Objawy: skośne szpary powiekowe, obniżone napięcie mięśniowe, olbrzymia okrężnica, krótka szyja, duży wystający język, krótkie szerokie dłonie, zapadnięty grzbiet nosa, wady serca. Większość dzieci ma miłe i pogodne usposobienie.

1. Zespół Pataua

Trisomia 13 chromosomu. Większość przypadków to normalna, 20% to translokacja niezrównoważona i kariotypy mozaikowe. Istnieje zależność między występowaniem a wiekiem matki. Objawy: małogłowie z pochylonym czołem, małoocze, brak skóry na głowie, ubytek siatkówki, niedorozwój szyi i żuchwy, polidaktylia, syndaktylia, wady serca, mikropenis. Większość dzieci nie przeżywa 1 roku.

1. Zespół Edwardsa

Trisomia 18 chromosomu, sporadycznie może powstawać kariotyp mozaikowy. Ma na to wpływ wiek matki. Wady rozwojowe układu krążenia, wydalniczego, płciowego, kostnego. Mała żuchwa, małe usta, zaciśnięte pięści i nakładające się palce. Większość dzieci umiera w 1 roku życia.

1. Zespół Wolfa-Hirschhorna

Delecja w obrębie chromosomu 4. Może także występować po delecji interstycjalnej, translokacji, oraz powstaniem pochodnego chromosomu z 4 i 8 . 30% nie dożywa 2 lat. Objawy: opóźniony rozwój płodowy i postnatalny, wady serca, brak nerki, zaburzenia nerwu wzrokowego, małogłowie, płytko osadzone gałki oczne, nisko osadzone małżowiny uszne, zez.

1. Zespół cri du chat (kociego krzyku)

Przyczyną jest delecja części chromosomu 5 lub translokację rodzicielską. U dzieci obserwujemy: hipotonia mięśni, płacz o wysokich tonach wynikający z uszkodzenia krtani, małogłowie, asymetryczna twarz, szeroko rozstawione gałki oczne, zez zbieżny, mała cofnięta bródka, wady serca, wnętrostwo, spodziectwo, nieprawidłowa mowa, upośledzenie umysłowe, tiki, zachowanie autystyczne.

1. Zespół monosomii 1p36 chromosomu.

Obszar kodujący geny odpowiedzialne za tworzenie szwów, różnicowanie mięśni i tworzenie cewy nerwowej, uwalnianie neuroprzekaźników. Głęboko osadzone gałki oczne, rozszczep podniebienia, wady serca, wzroku i tarczycy.

1. Zespół Pradera-Williego.

Mikrodelecja w regionie 15 chromosomu, disomia matczyna, mutacja imprintingowi. XX, 46,del(15)(q11q13)pat. Objawy: hipotonia i wiotkość mięśni co prowadzi do trudności z karmieniem i ubytek masy, potem duże łaknienie i otyłość, wąskie czoło, długie rzęsy, zez zbieżny, usta w kształcie trapezu, małe zęby, dzieci są kapryśne, hipogenitalizm i hipogonadyzm, wysoki próg bólowy.

1. Zespół Angelmana

Delecja interstycjalna chromosomu 15 matczynego. 46,XX,del(15)(q11q13)mat. Produktem zmutowanego genu jest białko sprzężone z ubikwityną. Objawy: mało- i krótkogłowie, szeroko i głęboko osadzone, wystający język i ślinienie się, opóźnienie psychoruchowe, zaburzenia mowy, padaczka.

1. Zespół Williamsa-Beurena

Mikrodelecja fragmentu chromosomu 7 występująca prawdopodobnie na skutek niehomologicznego crossing-over. Zachodzą także duplikacje i inwersje. Objawy: wady układu sercowo naczyniowego, obniżone IQ, zaburzenia w uwalnianiu neurotransmiterów i sekrecji insuliny, hiperkalcemia, twarz elfa, zwężenie aorty, nadciśnienie, zaburzenia hormonalne, gruby i chrapliwy głos, niedojrzałość emocjonalna, strach przed otwartą przestrzenią i wysokością.

1. Mikrodelecje 22 chromosomu

Zespół DiGeorge’a – zaburzenia działania białka HIRA . Upośledzenie umysłowe, smukłe długie palce.
Zespół wad stożka i pnia naczyniowego oraz dysmofii twarzy
zespół G
zespół Caylera

1. Zespół Turnera

Monosomia chromosomu X. Kariotyp mozaikowy 45,XX/46,XX. Cechy fenotypowe zależą bezpośrednio od braku chromosomu lub od dysgenezji gonad (wtórnie). Po wczesnym rozpoznaniu wprowadza się kuracje hormonem wzrostu i hormonami terapii zastępczej. Cechy: zaburzenia wzrostu, brak skoku pokwitaniowego, obrzęki limfatyczne, wysokie czoło, wysoka nasada nosa, hiperteloryzm, podniebienie gotyckie, płetwiastość szyi, hipoplazja , niedorozwój narządów płciowych, wady nerek, serca i tarczycy, zaburzenia wzrokowo-ruchowe oraz czynności wykonawczych, uzdolnienie muzyczne.

1. Nadkobieta

Kariotyp 47,XXX. Przyczyną jest nondysjunkcja. Opóźnienie dojrzewania płciowego, nieco niższe IQ, wcześniej występuje menopauza.

1. Zespół Klinefeltera

Kariotyp 47, XXY. Ginekomastia, azoospermia, uszkodzenie kanalików jąder, zwiększenie wydzielania FSH, LH, a testosteronu się obniża. Zaburzenia poznawcze, trudności z czytaniem, dysleksja, Wysoki wzrost, twarz chłopięca, kobieca sylwetka, ginekomastia, skąpe owłosienie, otyłość brzuszna, małe prącie i jądra. Jeżeli jest więcej X to występują także wady serca, nerek, naczyń krwionośnych oraz cech dymorficznych, upośledzenie umysłowe, bezpłodność,

1. Nadmężczyźni

Kariotyp 47, XYY. Opóźnienie w rozwoju mowy i czytania, wysoki wzrost, powikłania po trądziku,