Fizjologia wykład nr 9
Układ kontroli ruchu
Układ kontroli ruchu generuje ruchy rytmiczne, odruchowe reakcje ruchowe i ruchy dowolne
Reakcje odruchowe obejmują skurczową i rozkurczową aktywność, wywołaną przez bodźce obwodowe, np. odruch unikania (jak dotkniesz czegoś gorącego to odsuwasz rękę)
Przestrzenne i czasowe wzorce aktywności mięśniowej są zależne od typu receptorów, których pobudzenie je wywołało
Ruchy rytmiczne, np. połykanie, żucie- naprzemienne skurcze zginaczy i prostowników podczas chodu itp.
Ośrodki odpowiedzialne za rytmiczne, powtarzalne ruchy zlokalizowane są w rdzeniu kręgowym i w pniu mózgu. Ich ośrodki na poziomie rdzenia lub w pniu mózgu (?)
Układ ontroli ruchu jest zorganizowany hierarchicznie
Rdzeń kręgowy stanowi najniższy poziom organizacyjny:
- zawiera obwody neuronalne, kontrolujące reakcje odruchowe i automatyzmy ruchowe, jak ruchy lokomocyjne lub drapanie (ale jak już chcesz się sama podrapać to już na wyższych poziomach organizacyjnych mózgu)
-niektóre obwody neuronalne dotyczące twarzy i sut zlokalizowane są w pniu mózgu
-najprostszy łuk odruchowy to ruch monosynaptyczny/grawitacyjny. Ma dwa komponenty: toniczny i ?. Większość jest polisynaptycznych.
-interneurony i motoneurony otrzymują informacje z ośrodków wyższych, które modyfikują odpowiedzi odruchowe, pobudzając lub hamując aktywność interneuronów.
-motoneurony rdzeniowe stanowią „wspólną drogę końcową” wszystkich aktywności ruchowych
Wyższy poziom w hierarchii ośrodków kontroli ruchu zajmuje pień mózgu
-dwa systemy neuronów pnia mózgu (przyśrodkowy i boczny) otrzymują sygnały z kory mózgu i jader podkorowych i przesyłają info do rdzenia kręgowego
Przyśrodkowy zstępujący układ kontroli ruchu pnia mózgu uczestniczy w kontroli posturalnej, integrując informacje wzrokowe, przedsionkowe, somatoczuciowe
Bocznie zastępujący układ kontroli ruchu pnia mózgu kontroluje ruchy dystalnych części kończyn i odpowiada przede wszystkim za ruchy celowe ramion i dłoni
Inne ośrodki pnia mózgu kontrolują ruchy gałek ocznych i głowy.
Drogi wychodzące z pnia mózgu:
-część przyśrodkowa- droga przedsionkowo- rdzeniowa, siatkowo- rdzeniowa i nakrywkowo- rdzeniowa
-część boczna: droga czerwienno- rdzeniowa, wychodząca z części olbrzymiokomórkowej jądra czerwiennego
Najwyższy poziom organizacji stanowi kora mózgu:
-kora przedruchowa- jest odpowiedzialna za koordynację i planowanie ruchów dowolnych, otrzymując informacje z kory kojarzeniowej (przedczołowej i ciemieniowej tylnej) przekazuje je do pierwszorzędowej kory ruchowej i do rdzenia kręgowego
-pierwszorzędowa kora ruchowa drogami korowo- rdzeniowymi przekazuje informacje do motoneuronów rdzenia kręgowego
Drogi wychodzące z kory mózgowej:
-korowo- opuszkowe: kontrolują jadra ruchowe pnia mózgu, zaopatruje mieśnie twarzy
-korowo- rdzeniowe: kontrolują aktywność motoneuronów rdzeniowych, zaopatrujących..
Móżdżek i jadra podkorowe wpływają na aktywność korową i ośrodków ruchowych pnia mózgu (dodatkowo do przedstawionych trzech układów hierarchicznych regulują planowanie i wykonywanie ruchów)
Móżdżek i jadra podkorowe otrzymują informacje z różnych obszarów kory dając projekcję do kory ruchowej za pośrednictwem wzgórza
-Uszkodzenie jąder podstawy- ruchy mimowolne, zaburzenia podstawy i równowagi, upośledzenie procesów poznawczych
-Uszkodzenie móżdżku- ataksja móżdżkowa, brak koordynacji ruchowej i precyzji ruchów kończyn
Neuronalne obwody móżdżkowe są włączone w czasową i przestrzenną koordynację ruchową, a także w naukę wzorców ruchowych
{Przerwanie dróg korowo rdzeniowych wywołuje porażenie spastyczne (odruch Babińskiego). W porażeniu spastycznym występuje wzmożona aktywność motoneuronów gamma, co wywołuje wzmożone odruchy na rozciąganie (przede wszystkim fazowe.}