1.
PRAGMATYZM – współczesny kierunek wywodzący się z angielskiego empiryzmu, ukształtowany pod koniec XIX wieku w Stanach Zjednoczonych; twórcą pragmatyzmu był Charles S. Peirce; Ideologia ta koncentruje się zwłaszcza na teorii prawdy (przyjmująca praktyczność za kryterium prawdy), teorii znaczenia oraz zagadnieniach metodologicznych; postuluje praktyczny sposób myślenia i działania;
Czyt.:
Za kryterium prawdy pragmatyzm uznaje użyteczność, uzależniając prawdziwość twierdzeń od ich praktycznych skutków. Podejście pragmatyczne opierało się na założeniu, że jeśli problem można zdefiniować, to można go również rozwiązać (tak jak w progresywizmie)
(EW. progresywizm sposób postrzegania rzeczywistości jako zmiennej w sposób konsekwentny i nieodwracalny lub (w myśleniu potocznym) wiara w postęp, wyrażająca się w przekonaniu o zmierzaniu świata do jakiegoś określonego celu (teleologia))
2. Głównym przedstawicielami pragmatyzmu byli:
Charles S. Peirce – twórca pragmatyzmu
W. James – główny propagator;
J. Dewey – twórca filozoficznego systemu pragmatyzmu;
Czyt.:
Ch. S. Peirce uważał, że wiedza godna zaufania to taka, która potrafi przewidzieć skutki podejmowanych działań. Natomiast William James, dążył do tego aby pragmatyzm pozwolił ludziom myśleć i działać w zgodzie ze swoimi potrzebami.
3.
John Dewey (1859-1952), zwany ojcem pragmatyzmu, głosił zasadę „uczenia się przez działanie”. Dewey należał do krytyków tradycyjnej edukacji, gdyż zarzucał jej:
Narzucane z góry treści i metody nauczania;
Przygotowywanie uczniów do życia społecznego oparte na przekazywaniu materiału kształcenia w postaci gotowej wiedzy;
Obowiązek uległości i posłuszności uczniów wobec nauczycieli;
Sztywność przekazywanej wiedzy (podręczniki);
Traktowanie nauczyciela jako łącznika uczniów z materiałem;
Oderwanie edukacji od praktycznych doświadczeń dzieci;
4.
IDELOGIA PRAGMATYZMU:
Edukacja celem samym w sobie (nie jest ona już tylko środkiem do określanego celu);
Wystrzeganie się celów ogólnych i ostatecznych przez nauczycieli (nie da się zaplanować, że tak kończy się nauka, żeby nie było to takie ostateczne i sztywne);
Wartość edukacji zależna jest od bezpośredniego związku z życiem;
Szkoła – miejsce nauki poprzez życie oraz wymiany wzajemnych doświadczeń;
Edukacja ma być rzeczywistością a nie nazwą;
Nauka szkolna ma być ciągła i współgrająca z tym, co uczeń przyswaja poza szkołą (ma dotyczyć pytań, które dziecko stawia sobie odnośnie swojego życia);
5.
C.D. IDEOLOGIA PRAGMATYZMU:
Wyższość doświadczenia nad wiedzą teoretyczną;
Nauczyciel w roli przewodnika i nośnika doświadczenia, bez narzucania się swoim uczniom (gdyż lepsze jest doświadczenie bezpośrednie niż pośrednie);
Program szkolny oparty na zainteresowaniach i potrzebach uczniów;
Szacunek dla indywidualnych różnic uczniów;
6.
Dewey odrzucił dwa założenia:
odmienności wykształcenia ogólnego i zawodowego;
Podziału wiedzy na teoretyczną i praktyczną;
Stanowiło to koncepcyjną podstawę programów.
Czyt.
Proces edukacyjny nie jest gotowy i zakończony, gdyż:
Człowiek stale się rozwija, a jego rozwój dokonuje się przez jego własne działanie, poznawanie świata oraz zmienianie tego świata;
Uczenie się jest tutaj niczym innym, jak tylko procesem badawczym zorientowanym na rozwiązywanie problemów;
7.
ZALETY PRAGMATYZMU:
Uczenie się przez doświadczenie i konkretne działanie;
Zachęcanie uczniów do samodzielnych doświadczeń i doprowadzanie do takich sytuacji;
Pokazanie związku między teorią a praktyką;
Służenie konkretnym potrzebom uczniów;
8.
MINUSY PRAGMATYZMU:
Oparcie na subiektywizmie;
Jednostronność;
Błędna koncepcja prawdy;
Instrumentalizacja – utrwalanie postawy interesowności we wszystkim (przez to pragmatyzm jest gorszy niż np. New Age);
Człowiek – twórca prawdy;
Brak miejsca na bezinteresowność, miłość i przyjaźń;
Prawdziwość tylko tego, co prowadzi do efektywnych skutków;
Pozbawienie człowieka podstaw w sferze wyborów, przekonań i wartości;
9.
(W związku omawianym tematem pokusiłyśmy się o przedstawienie kim jest osoba w życiu codziennym)
Pragmatyk – człowiek trzeźwo myślący;
Zalety i wady pragmatyka:
Potrafi sprawnie korzystać z osiągnięć techniki;
W rozwiązywaniu problemów jest osobą rzeczową (od razu przechodzi do sedna sprawy);
Chętnie sprawdza rozwiązania w praktyce;
Potrafi odrzucać wszystko co nie ma oczywistego zastosowania;
Nie interesują go teorie i podstawowe zasady;
Skupia się na zadaniu a nie na człowieku;
Niecierpliwie reaguje na zbyteczne rozciąganie wypowiedzi (tzw. lanie wody);
10.
Bibliografia:
Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Pedagogika, PWN, Warszawa 2003;
Pedagogika, pod red. M. Godlewski, S. Krawcewicz, T. Wujek, PWN, Warszawa 1974;
Nowa Encyklopedia Powszechna, PWN, tom. V;
http://info.wsisiz.edu.pl/~irudnick/cib/?strona=rady;