Integracja Europejska
Wykład I
23.02.16r.
Do Europy należą 44 państwa – w tym Rosja.
Grenlandia wyszła z Unii.
Cypr należy do Unii Europejskiej, mimo że leży w Azji.
Unia Europejska – 27 państw + Cypr
Chorwacja już weszła do UE.
Turcja od 1963 nawiązała kontakty z UE i jest krajem najdłużej starającym się o członkostwo.
NATO – 25 państw europejskich + USA + Kanada + Turcja
Gruzja i Azerbejdżan chcą się przyłączyć do NATO.
Rada Europy – 1949r., z siedzibą w Strasburgu, międzynarodowe ugrupowanie ściśle współpracujące z UE.
Rada Europejska – Organ polityczny, na czele Donald Tusk
Rada Unii Europejskiej(Rada)
OBWE – Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Wykład II
1 marca
Pojęcie integracji europejskiej
Międzynarodowa integracja regionalna to proces scalania gospodarek narodowych, w wyniku czego powstaje nowa jakościowo całość. Jest to ciągle pogłębianie więzi między a państwami w niej uczestniczącymi, która przynosi korzyści wszystkim stronom.
Pogłębianie integracji (ujęcie przedmiotowe) – przechodzenie na wyższe etapy wspólnych działań, tj. od strefy wolnego handlu aż do unii gospodarczej i politycznej.
Poszerzanie integracji (ujęcie podmiotowe) – powiększanie integracji o nowe kraje członkowskie.
Warunki integracji:
Istnienie komplementarnych struktur gospodarczych
Istnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej
Położenie geograficzne (bliskość)
Prowadzenie prointegracyjnej polityki
Formy integracji
| Formy ugrupowania | Likwidacja ceł i barier ilościowych w obrotach handlowych | Bella Bassy- wspólna zewnętrzna taryfa celna i polityka handlowa | Swobodny przepływ usług i czynników produkcji | Pełna koordynacja polityki gospodarczej i walutowej | Pełna koordynacja polityki wewenętrznej, zagranicznej i obronnej |
|---|---|---|---|---|---|
| Strefa wolnego handlu | x | ||||
| Unia celna | x | x | |||
| Wspólny rynek | x | x | x | ||
| Unia gospodarcza i walutowa | x | x | x | x | |
| Unia gospodarcza i polityczna | x | x | x | X | X |
Formy integracji
Strefa wolnego handlu – polega na zniesieniu ceł i innych barier w obrocie towarami między uczestnikami porozumienia (ale kraje te zachowują autonomię w polityce celnej i handlowej w stosunku do krajów trzecich)
Unia celna – pełna liberalizacja stosunków handlowych między krajami członkowskimi oraz wprowadzenie wspólnej taryfy celnej wobec krajów trzecich.
W strefie euro jest obecnie 18 państw.
Wspólny rynek – obejmuje nie tylko eliminację barier w handlu towarami, ale także zniesienie barier w przepływie usług i czynników produkcji- wolności, swobody (przepływ dóbr i usług, pracy, kapitału).
Unia gospodarcza i walutowa – polega na tworzeniu wspólnoty państw” o wysokim stopniu współpracy dyplomatycznej, ekonomicznej, społecznej, kulturowej i politycznej (autonomia krajów członkowskich).
Funkcjonalizm – współpraca między narodami powinna wynikać z określonych potrzeb (problemów). Potrzeby bowiem są źródłem konfliktów, które trzeba rozwiązywać. Prymat ekonomii nad polityką.
Neofunkcjonalizm – integracja ekonomiczna i polityczna są ze sobą powiązane na zasadzie efektu rozprzestrzeniana się. Uczestnicy procesu integracji najpierw podejmują decyzje o charakterze ekonomiczno – społecznym, a następnie rozszerzają je na sferę polityczną. Integracja jest zatem wynikiem działań sił politycznych. Najpierw jest porozumienie, a dopiero później poszukiwany jest wspólny obszar działania.
Federalizm - współpraca w ramach ugrupowania powinna mieć charakter ponadnarodowy i zmierzać do stworzenia silnie zintegrowanego pod względem gospodarczym i politycznym państwa związkowego (USA). Państwa członkowskie przekazują część swoich suwerennych uprawnień na rzecz państwa związkowego.
Szwajcaria – federacja, państwo neutralne
Niemcy, Rosja, Austria – federacje
Konfederalizm – koncepcja ta sprowadza się do postulatu utworzenia Europy z ojczyzn z poszanowaniem odrębności i suwerenności.
Przesłanki integracji europejskiej
Polityczne
Idea stabilności kontynentu po II wojnie światowej, wzmocnienie i utrzymanie stabilności naszego kontynentu, który zbyt często doświadczał różnorakich rozdarć i napięć.
Idea wkładu Europy w pokój na świecie, w którym panują skrajne nierówności rozwoju, Europa była w stanie bronić swoich własnych interesów i sprzyjać pokojowi i rozwojowi gospodarczemu.
Wzmacnianie miejsca Europy na arenie międzynarodowej (obrona przed komunizmem).
Gospodarcze
Wzrost efektywności gospodarczej ( chęć utrzymania wysokiego wzrostu gospodarczego)
Umacnianie konkurencyjności (zmniejszanie dystansu między krajami Europy Zachodniej a USA)
Przyspieszenie rozwoju krajów słabiej rozwiniętych.
Cele Unii Europejskiej
W TUE w artykule 3 śród celów UE wymieniane są m.in.:
Promowanie ekonomicznego i społecznego postępu poprzez zacieśnianie współpracy gospodarczej i likwidowanie barier w obrocie handlowym między państwami członkowskimi
Wzmacnianie obszaru Unii jako jednego ciała politycznego, mówiącego jednym głosem na arenie międzynarodowej poprzez prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej
Dążenie do stworzenia obywatelstwa europejskiego (istnieje od 2009r.) i poczucia przynależności do jednej wspólnoty u zwykłych obywateli poprzez zapewnienie jednakowych norm prawnych i pełnej swobody przepływu ludzi w obrębie UE
Rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwego traktowania, którym ma być UE przez wprowadzanie wspólnych norm prawnych, socjalnych i stałą poprawę poziomu życia państw najuboższych
Ujednolicenie struktury gospodarczej krajów członkowskich, wyrównanie rozwoju gospodarczego regionów
Polepszenie standardów życia
Zasady działania UE
Zasada przyznania kompetencji
Zasada subsydiarności
Solidarności
Proporcjonalności
Lokalnej współpracy
Efektywności
Jednolitych ram instytucjonalnych
Równowagi instytucjonalnej
Zachowania tożsamości narodowej państwa członkowskich
Poszanowania wolności, demokracji, praw człowieka
Budżet UE to ok. 1% PKB krajów członkowskich
Zasada przyznania kompetencji – art. 6 TUE
UE nie ma kompetencji do przyznawania sobie kompetencji.
Granicę kompetencji Unii wyznacza zasady przyznania. Wykonywani tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności.
Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez państwa członkowskie.
?
Zasada podziału kompetencji:
Podstawę stanowią traktat z Lizbony i orzecznictwo ETS. Podział kompetencji.
Wyłączne np. unia celna, art. 2. Ust 1 TFUE
Dzielone art. 2 ust 2. TFUE
Działania wspierające
Kompetencje dorozumiane
Podstawę zasady podziału władz stanowi zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad (supremacja) – oznacz, że w przypadku konfliktu obowiązuje prawo UE.
Zasada subsydiarności (pomocniczości art. 5 TUE)
Podejmując działania legislacyjne UE musi oceniać, czy cele Unii nie mogą być osiągnięte w wystarczający sposób przez państwa członkowskie i czy biorąc ??