1. EMOCJE MAŁEGO ALBERTA EMOCJONALNE REAKCJE WARUNKOWE Watson, J.B., Raynor, R. (1920)

2. Zagadnienie pochodzenia emocji frapowało uczonych od początków istnienia psychologii.

Początkowo psychologia była prawie całkowicie zdominowana przez Zygmunta Freuda, który twierdził, że zachowanie, a szczególnie emocje są wytwarzane wewnątrz człowieka w wyniku procesów biologicznych i instynktownych.

1. Behawioryzm

W latach 20. XX wieku w psychologii do głosu doszli przedstawiciele nowego nurtu – behawioryzmu.

Jest to nurt mówiący, że zachowanie człowieka wywołane jest przez różne zewnętrzne bodźce środowiskowe i sytuacyjne. Mamy więc reakcje emocjonalne, ponieważ zostaliśmy tak uwarunkowani, aby reagować emocjonalne na pewne bodźce środowiskowe. Inaczej mówiąc – uczymy się naszych reakcji emocjonalnych.

Głównymi przedstawicielami behawioryzmu byli Iwan Pawłow i John Watson.

1. Watson, 1913r.:

„ Dajcie mi tuzin zdrowych niemowląt, prawidłowo rozwiniętych, i pozwólcie mi wychować je w moim własnym, specjalnym świecie, a gwarantuję, że mogę losowo wybrać jedno z nich i wyszkolić go na dowolnego specjalistę: lekarza, prawnika, artystę, kupca i, tak, na żebraka lub złodzieja”

1. Stanowisko teoretyczne

Watson był twórcą teorii, zgodnie z którą, jeżeli bodziec automatycznie wywołujący u nas pewną emocję jest wielokrotnie doświadczany jednocześnie z czymkolwiek innym – np. z jakimś widokiem – to nasz mózg skojarzy ten widok z tą emocjonalną reakcją (którą może być strach, przerażenie, smutek, etc. – przed czymś lub w stosunku do czegoś). Zatem lęk przed czymś nie musi być wrodzony, ale może powstać jako skutek warunkowania.

Klasyczne badanie nad warunkowaniem strachu zostało przeprowadzone przez psychologów Johna Watsona i Rosalie Rayner na dziewięciomiesięcznym chłopcu „Małym Albercie B.” .

1. Eksperyment Watsona

• Etap I - sprawdzenie czy mały Albert reaguje lękiem na pewne bodźce - pokazano mu:

• białego szczura

• królika

• małpę

• psa

• maski z włosami oraz bez włosów

• białą bawełnianą włóczkę;

Uznane jako bodźce NEUTRALNE zwierzęta i przedmioty nie wywołały u dziecka objawów strachu.

1. Zdjęcia

• Etap II pozwolił ustalić, czy mały Albert boi się głośnych dźwięków: za plecami dziecka uderzano młotkiem w ponadmetrowy stalowy pręt.

Hałas spowodował płacz i wystraszył chłopca.

Głośny dźwięk to bodziec BEZWARUNKOWY, ponieważ reakcja na ten bodziec występuje bez konieczności uczenia się jej.

1. Gdy Albert skończył 11 miesięcy...

• III etap eksperymentu polegał na pokazaniu małemu chłopcu białego szczura wraz z jednoczesnym wywołaniem przerażającego hałasu – procedura została powtórzona trzy razy.

Po tygodniu doświadczenie powtórzono.

Efektem końcowym tej czynności (po 7 próbach) był skrajny strach, który po powielaniu doświadczenia, wywoływał u chłopca sam widok szczura. Strach zatem został uwarunkowany jako reakcja na obiekt, którego Albert wcześniej się nie bał.

1. GENERALIZACJA

Proces GENERALIZACJI dotyczył odpowiedzi na pytanie czy ten wyuczony strach Alberta można przenieść na różne obiekty (poza szczurem).

• IV etap – pokazanie dziecku białego królika (na podobieństwo szczura).

„ Natychmiast wystąpiła negatywna reakcja. Albert odsunął się jak najdalej od zwierzęcia, zakwilił i zalał się łzami. Kiedy umieszczono królika blisko niego, ukrył twarz w materacu, a potem zaczął uciekać, pełznąc na czworakach, jednocześnie płakał” - Wszystkie obiekty podobne do szczura wzbudzały w chłopcu strach.

1. Zdjęcia

2. Tabela

3. Watson chciał zbadać, czy wyuczona reakcja emocjonalna będzie przenoszona z jednej sytuacji do innej. Aby to sprawdzić Alberta zabrano do całkiem innego pokoju, w którym przebywało więcej osób. W tej sytuacji chłopiec reagował na szczura i królika wyraźnym strachem, choć nieco mniej intensywnie niż poprzednio.

4. Przerwa w eksperymencie trwała 31 dni ...

Czy wyuczone emocjonalne reakcje Alberta przetrwają próbę czasu ?

Po raz kolejny dziecku zostały pokazane : maska Świętego Mikołaja, biały futrzany płaszcz, szczur, królik oraz pies – reakcje nie uległy zmianie – przedmioty i zwierzęta wywoływały u chłopca reakcję strachu.

Watson zamierzał ODWARUNKOWAĆ małego Alberta i wyeliminować reakcję strachu, jednak chłopiec opuścił szpital w dniu przeprowadzenia ostatnich testów i prawdopodobnie nigdy nie został odwarunkowany.

1. Wyniki i ocena badań :

Zachowanie emocjonalne może być warunkowane za pomocą prostych technik BODZIEC – REAKCJA – to odkrycie w dużej mierze przyczyniło się do powstania jednej z głównych szkół w psychologii ( BEHAWIORYZMU ).

• Nawyk „ssania kciuka” jako uwarunkowane narzędzie, za pomocą którego można powstrzymać działanie bodźca wywołującego strach – opozycja dla teorii Freuda.

• Wątpliwości etyczne – stosunkowo drastyczny sposób przeprowadzania doświadczenia na małym dziecku.

1. Artykuł J. Watsona i R. Raynor (1920):

Do dnia dzisiejszego jest brany pod uwagę w analizie zachowań ludzkich i sporze pomiędzy „naturą czy wychowaniem”.

• Chaudhuri i Buck (1995) analizowali psychologiczne oddziaływanie reklam ukazujących się w różnych mediach - właśnie na podstawie badań z artykułu. Wykazali oni, że reklama drukowana wywołuje racjonalną, analityczną reakcję, podczas gdy reklama w mediach elektronicznych w większym stopniu przyczynia się do powstania warunkowej reakcji emocjonalnej.

„Kiedy oglądasz reklamę w telewizji jesteś Małym Albertem, a telewizja – młotkiem uderzającym w wielki metalowy pręt.”

1. 1999r. – opozycja dla myśli Watsona:

Według Watsona – FOBIE SĄ WYUCZONE – w 1999 roku natomiast Kendler, Karkowski i Prescott dostarczają przekonujących dowodów na to, że powstanie fobii może być związanie z czynnikami genetycznymi. Aby to udowodnić zbadano strach i fobie u ponad 1700 bliźniąt płci żeńskiej.

Wnioskiem kończącym te badania było to, że chociaż fobie mogą być kształtowane przez doświadczenie związane ze środowiskiem jednostki, to jednak udział rodziny w powstaniu fobii jest czynnikiem biologicznym, a wpływy środowiskowe w ramach rodziny są niewielkie.