Sposoby określania kierunku N za pomocą:
- kompas lub busola, gdy: brak pola magnetycznego, elektrycznego, rudy żelaza
-GPS
Cechy charakterystyczne przedmiotów rejonowych:
-Gwiazda Polarna jest najjaśniejszą gwiazdą należącą do gwiazdozbioru Małego Wozu . Aby ją odnaleźć, należy najpierw odnaleźć gwiazdozbiór Wielki Wóz, a potem odległość pomiędzy dwoma skrajnymi prawymi gwiazdami odłożyć pięciokrotnie. Na końcu znajduje się Gwiazda Polarna.
Znajduje się ona niemal dokładnie nad Biegunem Północnym . Nie zmienia swego położenia podczas ruchu wirowego ani obiegowego Ziemi.
Na półkuli południowej, gdzie niewidoczna jest Gwiazda Polarna, można skorzystać z gwiazdy Crox w gwiazdozbiorze Krzyż Południa. Wskazuje ona oczywiście kierunek południowy.
-Księżyc Ustalanie kierunków przy pomocy Księżyca jest dosyć skomplikowane i funkcjonuje poprawnie tylko na półkuli północnej, dlatego zaleca się ostrożność przy jego stosowaniu.
Księżyc podczas pełni wschodzi około godz. 18 i o 24 jest na południu, a o 6 na zachodzie.
Gdy jest w fazie nowiu pojawia się na wschodzie, o 18 jest na południu, a na zachodzie jest o 24.
W ostatniej kwadrze Księżyc wschodzi o 24, a na południu jest o 6
-Przedmioty i obiekty terenowe
Określanie stron świata za pomocą przedmiotów terenowych jest mniej dokładne i pewne, dlatego zaleca się sprawdzenie wyników poprzez porównanie rezultatów, uzyskanych na podstawie kilku sposobów:
Duże kamienie, skały, drzewa, pokryte są mchem przeważnie od strony północnej.
Mrowiska niemal zawsze znajdują się z południowej strony drzewa i w tym też kierunku mają rozbudowany łagodnie stok - dzieje się tak dlatego, ażeby mrowisko było lepiej nasłonecznione.
Korony samotnie rosnących drzew są bardziej rozwinięte od strony południowej. Należy jednak pamiętać, że drzewa samotnie rosnące na wzgórzach i zboczach mają koronę ukształtowaną przez wiatr.
Słoje pnia ściętego drzewa od strony północnej są bliżej siebie położone. Słoje po stronie południowej są rzadsze, ponieważ ta strona drzewa ma więcej słońca i szybciej się dzięki temu rozwija.
Śnieg zazwyczaj topnieje szybciej od strony południowej
Słoneczniki to roślina która zawsze swym kwiatem pokaże nam południe...
Stare kościoły do niedawna były budowane tak, aby prezbiterium było skierowane na wschód - pierwsze promienie wschodzącego słońca przechodząc przez kolorowe witraże wspaniale oświetlały świątynię. Nawet w dzisiejszych czasach, jeżeli tylko można, lokalizuje się kościoły w taki sam sposób jak dawniej, czyli prezbiterium na wschód.
Stoki narciarskie budowane do N
Na Domie po S str bardziej jest wypłowiała farba
Słońce i zegarek
Położenie Słońca w momencie kulminacji nad terytorium Polski (o godz. 1200) wskazuje o każdej porze roku kierunek południowy.
Mapa – matematycznie określony, zmniejszony obraz powierzchni Ziemi, uwzględniający ukształtowanie terenu, odwzorowany na płaszczyźnie za pomocą umownych znaków. Dzieli się na ogólnogeograficzne (przedstawiają krajobraz) i tematyczne (przyrodnicze-geograficzne lub społeczno-ekonomiczne)
Teren – część powierzchni Ziemi razem z rzeźbą (wszystkie nierówności kotliny, wzniesienia, pagórki) i pokryciem(rzeki, lasy, kanały, zalewy, domy mieszkalne – przedmioty, które powstały dzięki działalności człowieka).
Drożność terenu- teren jest drożny, kiedy można się po nim przemieszczać. Za niedrożne uważa się: podmokłe tereny bagienne, torfowiska, wysokie góry.
Godło mapy- umowny symbol danego arkusza mapy w ogólnym układzie numeracji, opisane jest nad jej północną ramką, obok niego umieszcza się nazwę największej miejscowości znajdującej się na danym arkuszu.
Nomenklatura mapy- opis mapy zgodnie z międzynarodowym oznakowaniem. Podając symbol danego arkusza, należy odnaleźć właściwy dla niego pas i słup na Międzynarodowej Mapie Świata. Pasy położone są na obu stronach równikach i ograniczone równoleżnikami odległymi od siebie o 4°, oznacza się je literami A-V. Granice słupów wyznaczają południki odległe od siebie o 6°(od południka 0° do południka 180°) w kierunku wschodnim.
Skala mapy- przedstawia stosunek długości linii na mapie do długości tej linii w terenie.
Podziałka liniowa- graficzne przedstawienie skali, posługujemy się nią za pomocą kroczka.
Znaki topograficzne- pomagają w przedstawieniu przedmiotów naturalnych i sztucznych znajdujących się na powierzchni Ziemi. Dzielą się na: punktowe (przedstawiające na mapie charakterystyczne przedmioty terenowe, rzuty tych znaków są punktami, dlatego nie określamy ich wielkości), liniowe (przedmioty terenowe będące w rzucie na powierzchnię linią, zalicza się do nich oznakowania: ścieżek, dróg polnych, leśnych i gruntowych, szosy, autostrady, przejazdy kolejowe), konturowe ( przedstawiają w rzucie poziomym płaszczyznę większe obszary w postaci konturu zamkniętego, określamy nimi położenie: lasów, sadów, plantacji, pastwisk, poręb, wydm, bagien, łąk), objaśniające (prezentują cechy charakterystyczne poszczególnych przedmiotów, np.” poziom wody, prom w tonach, szerokość i głębokość rzeki).
Orientowanie mapy- ustawienie mapy, by kierunki na mapie były równoległe do kierunków w terenie.
- geometryczne: na mapę kładzie się linijkę z podziałką mm, tak by droga na mapie była przedłużeniem linijki i drogi, na której stoimy, punkty orientacyjne powinny być dobrze widoczne,
- magnetyczne: takie położenie busoli na mapie, aby przylegała do pionowej linii siarki km, kreski 0° i 180° powinny pokrywać się z linią pionową siatki, obraca się mapą do czasu wskazania przez grot igły magnetycznej uchylenia magnetycznego.