Charakterystyka instruktora rr
„Instruktor – osoba instruująca kogoś, ucząca jakiś prawideł, udzielająca wskazówek objaśnień itp.” Tak wyjaśnia nam znaczenie słowa „instruktor” Słownik Języka Polskiego. Instruktor to osoba, która będzie naszym „guru” podczas wykonywania ćwiczeń ruchowych. To od niego zależy, czy grupa będzie w sposób właściwy i pełna entuzjazmu uczestniczyć w zajęciach fizycznych.
Wiedza
Instruktor rekreacji powinien posiadać wiedzę:
humanistyczną – pozwalającą poznać potrzeby ludzi oraz rozumieć związki i procesy społeczne zachodzące w rekreacji i turystyce
przyrodniczą – dającą podstawy zrozumienia systemu człowiek – środowisko – aktywność ruchowa
ekonomiczną, organizacyjną i prawną – umożliwiającą ocenę i świadome wykorzystanie mechanizmów typowych dla gospodarki rynkowej
Umiejętności
kierowania oraz samodzielnego planowania i realizacji zajęć oraz imprez turystycznych, rekreacyjnych
swobodnego nawiązywania kontaktów
posługiwania się językami obcymi
Zadania
Do podstawowych czynności instruktora rekreacji należy:
stymulowanie aktywności uczestników rekreacji
umiejętny dobór form i metod zajęć rekreacyjnych
wywieranie wpływu na uczestników zajęć rekreacyjnych za pośrednictwem innych członków grupy, a więc przez odpowiednie kierowanie zespołem.
Kompetencje
Ważne jest także, aby instruktor posiadał kompetencje czyli dyspozycje osobowościowe, które warunkują skuteczność wykonywania określonych czynności. Możemy je podzielić na:
aksjologiczne – dzięki którym znamy sens i cel własnego działania,
komunikacyjne – wiemy, co jest treścią naszej działalności,
technologiczne – znamy sposób działania,
poznawcze – jest to wszelaka wiedza,
osobiste – umiejętność korzystania i przetwarzania informacji, a także radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
interpersonalne – nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów międzyludzkich,
organizacyjne – umiejętność negocjowania i mediowanie.
Istnieje kilka cech psychicznych, które wyróżniają ludzi mogących pracować jako instruktor rekreacji. Oto pięć czynników osobowościowych, dzięki którym można określić czy osoba nadaje się wykonywać zawód instruktora (wg. Costa, Mc Rae): neurotyczność – przystosowanie emocjonalne, podatność na doświadczanie negatywnych emocji oraz podatność na stres; ekstrawersja – skłonność do kierowania uwagi i zainteresowań na świat zewnętrzny oraz łatwego nawiązywania kontaktu z ludźmi; otwartość na doświadczenia – tendencja do poszukiwania i pozytywnego wartościowania doświadczeń życiowych, tolerancję wobec nowości i ciekawość poznawczą;
ugodowość – pozytywne lub negatywne nastawienie do ludzi;
sumienność – stopień zaangażowania, wytrwałości i motywacji jednostki w działaniach zorientowanych na cel.
Umiejętnośći komunikowania
Bardzo ważnym elementem w pracy instruktora rekreacji jest umiejętność komunikowania się z ludźmi. Komunikowanie się to wzajemne przekazywanie: informacji, umiejętności, pojęć, idei, uczuć za pomocą symboli tworzonych przez: słowa, dźwięki, obrazy lub dotyk. Dobra komunikacja jest wtedy, gdy przekaz nadawcy odzwierciedla jego intencję oraz, gdy odbiorca interpretuje przekaz zgodnie z intencjami nadawcy. Komunikacja to nie tylko słowa, ale i gesty. Na komunikacje niewerbalną składa się: gestykulacja, dotyk i kontakt fizyczny, wygląd fizyczny, dźwięki paralingwistyczne, kanał wokalny, dystans fizyczny między rozmówcami, spojrzenie i wymiana spojrzeń, pozycja ciała w trakcie rozmowy, organizacja środowiska.
Style pracy z grupą
W swojej pracy instruktor rekreacji będzie musiał poradzić sobie z różnymi typami grup, w które będą tworzyć różni ludzie. Można wyróżnić m.in. grupy społeczne, socjalizacyjne, spotkaniowe, zadaniowe, relaksacyjne, rekreacyjne czy edukacyjne. Dlatego ważne jest to, aby instruktor sprawnie kierował grupą. Najpopularniejszym podejściem do problematyki kierowania grupą jest ujęcie go w trzy możliwe ścieżki –style kierowania. Są to styl: autokratyczny, demokratyczny i liberalny. Styl kierowania wpływa w znacznym stopniu z: cech osobowości kierującego, cech grupy, którą kieruje oraz sytuacji, której stawia ona czoła.
Styl autokratyczny opiera się na sile. Cele działania oraz sposoby ich realizacji określa jedna osoba, narzucając je grupie. Również ona przydziela poszczególnym członkom zadania i egzekwuje ich wykonanie. W motywowaniu zaznacza się przewaga kar nad nagrodami. Kierownik posługuje się krzykiem, groźbą i stara się wywołać lęk, poczucie wstydu czy zagrożenia.
Styl demokratyczny jest oparty na dwustronnym szacunku i pozytywnej więzi istniejącej pomiędzy kierownikiem a grupą. Członkowie grupy mają prawo udziału w podejmowaniu decyzji określających cele i sposoby postępowania grupy. Demokratyczny styl kierowania cechuje równowaga stosowania nagród i kar jako środków wychowawczego oddziaływania na grupę. Ten styl pozwala członkom grupy na rozwijanie się twórczo oraz samorealizacji.
Styl liberalny charakteryzuje się bierną, obserwatorską postawą kierownika. Nie jest on reprezentantem celu grupowego, nie egzekwuje jego realizacji zezwalając podległym mu członkom na działania spontaniczne lub realizację subiektywnych celów poszczególnych uczestników, które to działania w zasadzie tylko akceptuje. Unika kar i nagród, dbając o pozytywną ocenę swej osoby przez ogół uczestników.
Zatem instruktor rekreacji musi mieć bardzo wszechstronna wiedzę, być nastawionym do ludzi pozytywnie oraz posiadać umiejętności komunikowanie się z innymi. Powinien kochać to co robi a swoją pasją zarażać innych. A co najważniejsze nie szkodzić!