KPF w Neurologii – wykład 1 (5.11.10)

Diagnostyka neurologiczna

Badanie neurologiczne

Badanie podmiotowe (zbieranie wywiadu):

• ustalenie głównych dolegliwości chorego

• okoliczności występowania objawów i dynamika ich narastania

• inne choroby (przebyte, aktualne)

• stosowane leki

• narażenia środowiskowe

• wywiad rodzinny

• relacja świadków, opiekunów (istotne np. przy epilepsji)

• dotychczas wykonane badania diagnostyczne

• dotychczas stosowane leczenie

Badanie przedmiotowe:

• głowa

• objawy oponowe

• nerwy czaszkowe

Uszkodzenia drogi wzrokowej:

• Nerw wzrokowy – nie widzi na jedno oko

• Skrzyżowanie wzrokowe – niedowidzenie dwuskroniowe (?)

• Droga wzrokowa – niedowidzenie połowicze jednoimienne

• Ośrodki wzrokowe w płacie potylicznym – nie widzi i nie zdaje sobie z tego sprawy

Porażenie nerwów gałkoruchowych – podwójne widzenie (przy porażonej gałce), zaklejamy jedno oko.

Nerw trójdzielny (czuciowy):

• neuralgia nerwu trójdzielnego – przeszywające bóle przy dotyku policzka, najczęściej w gałęzi żuchwowej lub szczękowej

Porażenie nerwu twarzowego (ruchowy) – III gałęzie:

I - głównie mięśnie czoła,

II – mięsień okrężny oka,

III – mięsień okrężny ust.

1. Porażenie obwodowe – uszkodzony pień nerwu:

   • nie marszczy czoła,

   • nie zaciska oka(wysychanie, owrzodzenie rogówki, prowadzące do utraty oka),

   • opuszczony kącik ust,

   • spłycony fałd nosowo – gardłowy.

2. Porażenie ośrodkowe – uszkodzenie pomiędzy korą mózgu i jądrem nerwu twarzowego w moście:

• marszczy czoło,

• zaciska oko,

• deficyt funkcji dotyczy dolnej części twarzy (kącik ust opada).

Nabrzmiałe tętnice skroniowe – objaw ich zapalenia, może prowadzić do udaru, ślepoty.

Badanie przedmiotowe – c.d.

1. Kończyny dolne i kończyny górne

• Wygląd

• Ruchy bierne, napięcie mięśniowe

• Ruchy czynne, siła mięśniowa

• Zborność ruchów

• Zaburzenia czucia(powierzchniowego, głębokiego)

• Odruchy głębokie

• Objawy patologiczne

1. Tułów

2. Mowa

3. Stan psychiczny pacjenta

Następstwo udaru – spastyczność (przy zaniedbaniu pacjenta):

• Występuje tendencja do przykurczów

• Infekcja skóry na wewnętrznej części zaciśniętej dłoni

Cele badania neurologicznego:

• ustalenie zespołu symptomatologicznego

• rozpoznanie topograficzne

• wybór właściwych badań diagnostycznych

Czynnościowe obszary kory mózgowej (kora ruchowa, kora czuciowa, mowa, słuch, etc).

Badanie diagnostyczne w neurologii:

1. badanie płynu mózgowo –rdzeniowego,

2. badania elektrofizjologiczne:

• elektroencefalografia,

• elektroneurografia,

• elektromiografia,

• potencjały wywołane,

• elektronystagmografia.

1. badania obrazowe:

• RTG,

• tomografia komputerowa (CT),

• tomografia rezonansu magnetycznego (MRI),

• angiografia,

• mielografia,

• emisyjna tomografia pojedynczego fotonu (SPECT),

• pozytronowa tomografia emisyjna (PET).

1. USG - D

2. badania histopatologiczne:

• nerwów obwodowych,

• mięśni,

• guzów.

1. badanie neuropsychologiczne.

Badanie płynu mózgowo – rdzeniowego:

• wskazania: zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, krwotok podpajeczynówkowy, SM, polineuropatie

• przeciwwskazania i środki ostrożności

• punkcja lędźwiowa (L3 – L4, L4 – L5) – tam już nie ma rdzenia, więc nie można go uszkodzić

• badanie płynu mózgowo - rdzeniowego

• ciśnienie,

• poziom białka,

• poziom glukozy,

• cytoza,

• chlorki.

Elektroencefalografia ( EEG) - rejestracja, analiza i ocena prądów czynnościowych mózgu:

• konwencjonalna (30 - 40min),

• 24-godzinna,

• Video – EEG.

Przedmiotem oceny jest:

• rytm podstawowy,

• obecność fal patologicznych,

• asymetria zapisu.

Elektroneurografia (ENG) - ocena przewodzenia pobudzenia we włóknach ruchowych i czuciowych nerwów obwodowych:

• ENG włókien ruchowych,

• ENG włókien czuciowych (często powikłania cukrzycy).

Elektromiografia (EMG) – ocena czynności bioelektrycznej mięśnia szkieletowego:

• zapis spoczynkowy,

• zapis wysiłkowy,

• ocena potencjałów jednostki ruchowej.

Potencjały wywołane:

• wzrokowe potencjały wywołane,

• słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu,

• somatosensoryczne potencjały wywołane z kończyn górnych i dolnych.

Tomografia komputerowa (CT):

• zmiany w obrębie kości czaszki,

• bruzdy mózgu,

• komory boczne mózgu,

• pokazuje rdzeń kręgowy.

Tomografia rezonansu magnetycznego (MRI):

• rdzeń kręgowy,

• kanał rdzenia.

Badania naczyniowe:

• angiografia,

• angio – CT,

• angio – MRI,

• badania histopatologiczne,

• USG – D.

Afazja - zaburzenia mowy występujące w przebiegu uszkodzenia mózgu.

• Dys/anartria – porażone mięśnie gardła/podniebienia

• dysfagia (zespól opuszkowy) – chory rozumie, co się do niego mówi

Najczęstsze przyczyny afazji:

• udary mózgu (dotyczy 20 – 40% chorych),

• guzy,

• urazy,

• zatrucia,

• procesy neurozwyrodnieniowe (np. choroba Alzheimera).

Afazja:

• u 99% osób praworęcznych i u większości leworęcznych korowe ośrodki mowy zlokalizowane są w lewej półkuli mózgu,

• u osób leworęcznych afazja może wystąpić przy uszkodzeniu lewej (częściej) lub prawej półkuli,

• sporadycznie afazja u osób praworęcznych może wystąpić przy uszkodzeniu prawej półkuli mózgu.

Badanie w kierunku afazji obejmuje ocenę:

1. ekspresji mowy:

• mowa spontaniczna,

• powtarzanie ciągów słownych (miesiące, dni tygodnia).

1. nazywanie(przedmioty, części ciała, kolory)

2. rozumienie mowy(wykonywanie poleceń jedno-, dwu- i trzystopniowych)

3. powtarzanie

4. czytanie:

• głośne,

• ocena rozumienia.

1. pisanie:

• spontaniczne,

• dyktando,

• przepisywanie.

Najważniejsze postacie afazji:

• motoryczna(Broca, ekspresyjna, ruchowa),

• sensoryczna (Wernicke’ego, czuciowa, recepcyjna, odbiorcza),

• globalna (mieszana, całkowita),

• przewodzeniowa,

• nominalna (anomia, amnestyczna),

• transkortykalna,

• podkorowa.