Karolina Więcek
Jagoda Białoskórska
Magdalena Laszczyk
Łukasz Homziuk
Arkadiusz Rogoziński
Oligofrenopedagogika, KN: 1
Temat: Pedagogika personalistyczno/sokratejska wobec krytycznego wydarzenia pedagogicznego.
KONSPEKT
CELE:
Czy w koncepcji sokratejskiej możemy ściśle określać cele i je stawiać?
Musimy określić cel lekcji – jest on zawsze potrzebny i trzeba go założyć na samym początku.
Gdy na lekcji dochodzi do pewnego i nieoczekiwanego wydarzenia w naszym wypadku:
Na lekcji nauczyciel rozdał uczniom zadanie klasowe, następnie poprosił o podanie ocen, które zapisywał. Kiedy wymienił nazwisko UCZNIA - X ten powiedział dobry, jego sąsiad podskoczył i powiedział, że kłamie - "On ma 3+". Efekt tego był taki, że nauczyciel bardzo skarcił ucznia, który okłamał i "przekreślił" jego prace, a uczeń przyszedł i rzucił pracą w twarz nauczyciela i wyszedł.
Powinniśmy odłożyć cele ogólne, a następnie wziąć pod uwagę cele wychowawcze, które w tym właśnie momencie są najważniejsze i na nich powinniśmy skupić całą uwagę – porozmawiać, wytłumaczyć, udzielić odpowiedzi na pytania, które nurtują uczniów, doradzić w pewnych sprawach.
Można dany przypadek porównać do „Uczty Platon”, w którym głównym celem spotkania było wychwalanie dramatu Arystofanesa, który przerodził się w dialog na temat miłości. Tak samo u nas – głównym celem była lekcja, podczas której doszło do pewnego wydarzenia i cel lekcji został zmieniony.
FORMY ORGANIZACYJNE – bardzo ciężka rola nauczyciela
Sam nauczyciel – nawiązanie do koncepcji Bubera o wewnętrznym dialogu
Forum klasy – konsolidacja różnych koncepcji uczniów oraz nauczyciela
Indywidualne podejście do ucznia – DIALOG kwestia trudności wychowawczych wynika z dialogu:
Jest najbardziej dojrzałą formą kontaktu międzyludzkiego, kryje w sobie najgłębszy sens wychowania, jest on podstawowym warunkiem ciągłości i zmiany w rozwoju człowieka. Dialog pedagogiczny: jako metoda, jako proces, jako postawa. Łączy się z pojęciem wartości; dialog bez wartości nie jest dialogiem, lecz zwykłą rozmową, przekazem informacji w rozumieniu informatycznym. Dialog jako wartość w kierunku triady Platona: prawdy, dobra i piękna. Spotkanie w dialogu niesie ze sobą możliwość urzeczywistnienia się jednostki jako osoby.
„Istnieć – to znaczy dialogowo obcować z kimś”.
Określa ukierunkowanie na człowieka i jego faktyczność istnienia stanowią podłoże dla relacyjnego ujmowania człowieka za pomocą relacji dialogicznej Ja-Ty. Cecha: Ja traci moc konstytutywną dla siebie samego i w ten sposób odkrywa swoją uprzedniość wobec Ty oraz swą podmiotową nieredukowalność do istniejącego przedmiotu. Dialogiczne formy doświadczenia egzystencjalnego człowieka – wynikające z takich pojęć jak relacja Ja-Ty (Inny), spotkanie (twarz Innego, ikona) – stanowią podstawę dla rozwijania paidei Innego.
Dialog jako pewna forma komunikacji między ludźmi. Cechy: równość, wspólna płaszczyzna, dobra wola.
Nie da się prowadzić dialogu, jeśli nie uwzględnimy wewn nastawienia rozmówcy. Dialog wyznaczony jest pewną postawą uczestników. Hierarchia działań występujących w dialogu: słuchanie, odpowiadanie i mówienie. Każdy dialog powinien zawierać gotowość oddania pierwszeństwa rozmówcy.
Warunkiem dialogu jest wspólnota języka, zdolność poznawania, uczestnictwo w ludzkiej naturze.
Dialog okazuje się najważniejszą metodą komunikacji między osobami w pewnym sensie niezastąpioną. Wydaje się jednak, że jest znacznie czymś więcej, jest ponadto postawą, która znajduje swoje uzasadnienie w sposobie bycia właściwym człowiekiem – otwartość bytu, czyli przekraczanie siebie, czyli zdolności do bycia innym i dla innych.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE – cała sytuacja jest jednym wielkim środkiem dydaktycznym, ponieważ dzięki temu uczniowie mogą swoje życie wzbogacić o nowe doświadczenie (jest to według nas wizja abstrakcyjna, aczkolwiek wydaje nam się, że możemy to tutaj uwzględnić).
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Według nas mając do czynienia z tą koncepcją nie możemy przyjąć formy przebiegu, która była wcześniej nam dana.
Dlaczego?
Przy takim podejściu personalistyczno/sokratejskim nie możemy być wszechwiedzący, aby znać wszelkie możliwe odpowiedzi. Możemy jedynie, w oparciu o własne tezy, poprowadzić dialog z uczniami – będąc otwartymi na zróżnicowane, nieprzewidziane przez nas odpowiedzi.
Na podstawie powyższych wniosków, możemy założyć przypadkowy, możliwy przebieg dialogu:
Rozważenie plusów i minusów zaistniałej sytuacji:
PLUSY, zaistniałej sytuacji:
Nie sprzecza się z nauczycielem.
Nie ma pretensji do kolegi.
MINUSY, zaistniałej sytuacji:
Kłamstwo, które wychodzi na jaw.
Unoszenie się gniewem.
Agresja, wobec nauczyciela.
Napięta atmosfera pomiędzy uczniem a nauczycielem.
W ramach kary za kłamstwo uczeń nie zaliczył pracy.
Patrząc w ten sposób na zaistniała sytuację, dowiadujemy się czegoś o naszym stanowisku, gdyż od naszego punktu widzenia zależy, czy uznamy coś za dobre, czy za złe (mając na myśli nie tylko daną sytuację, ale również samego ucznia).
INNY PUNKT WIDZENIA jest ważny zarówno dla nas jak i dla osób, które są świadkami tego zdarzenia. W naszym wypadku zaczynamy od forum klasy, żeby uczniowie dowiedzieli się jak maja właściwie postępować, następnie odnosimy się do tego ucznia, który źle postąpił. A na samym końcu warto porozmawiać z pedagogiem szkolnym a nawet z psychologiem, gdyż osoba ta może nam podsunąć, jak mamy postępować w przypadku takich zachowań.
ZASTOSOWANIE OKRESLONYCH METOD:
Metoda elenktyczna:
Na początku trzeba ukazać dziecku, dlaczego jego zachowanie było karygodne, koniecznie na forum klasy, aby nie poczuło się urażone.
Zadając konkretne pytania na forum, klasa powinna dojść do konkretnych wniosku, że takie zachowanie jest złe i że nie powinno się już więcej powtórzyć.
Metoda majeutyczna:
Osobista relacja między nauczycielem a uczniem, który dopuścił się złego zachowania.
Najprostszą metodą analizowania zdarzeń w naszym wypadku powinna polegać na postawieniu serii pytań różnego rodzaju, które naprowadzą nas na problem, bądź sytuację, z którą boryka się uczeń.
Powinniśmy odpowiednio sformułować pytanie:
Dlaczego zależało mu na tej wyższej ocenie?
Dlaczego taka sytuacja zaistniała?
Oraz stwierdzenia, które pokażą mu jak powinien się zachować i że ma różne możliwości poprawy swojej oceny (wykonanie dodatkowej pracy, poprawa zadania, wykazanie się swoją wiedzą itd.)
Działania, które mają pomóc uczniowi:
Umożliwienie uczniowi odpowiedzialnego i samodzielnego zastosowania we własnym postępowaniu wiedzy szkolnej, z uwagami nauczyciela.
Nie wprawiać ucznia w zakłopotanie w obecności innych uczniów.
Stworzyć uczniowi sytuację do wyrobienia własnego osądu, zamiast powiedzieć mu po prostu, co należy robić i jak postępować.
Nie robimy z zajścia problemu wychowawczego, wymagającego udziału rodziców i innych osób w całym zdarzeniu.
Nawiązanie do personalizmu
Relacja nauczyciel – uczeń w personalizmie
Wychowanek uznawany jest za podstawowy czynnik wychowania, natomiast wychowawca jest współpracownikiem, przewodnikiem w tym procesie. Wychowanek nie jest niczyją własnością i wymaga on specyficznego szacunku. Nauczyciel jest odpowiedzialny za kierowanie i kontrolowanie pracy uczniów, natomiast uczniowie mają pilnie i solidnie pracować. Nauczyciel jest kimś w rodzaju przewodnika, dlatego jego aktywność powinna odpowiadać aktywności podopiecznego.
Treści wychowania i nauczania
W programach personalistycznych kultura traktowana jest jako środek wychowania i nauczania, natomiast treścią jest „integralny humanizm”. Przez wychowanie przekazuje się wrażliwość na wartości i chęć ich realizowania.
Podsumowanie
Pedagogika personalizmu podtrzymuje stwierdzenie o potrzebie szkół, które nauczają. To wymaga od nauczyciela kierowania i kontrolowania pracy uczniów, jako też usystematyzowania całego procesu przekazu. Ze strony ucznia natomiast wymaga się pilności i solidarności w pracy. Nauczyciel powinien być świadomy, że jego rola jest jedynie pomocniczą, jest to rola kogoś, kto pomaga uczniowi z zewnątrz. Aktywności nauczyciela musi odpowiadać aktywność ucznia.
Głównym celem wychowania tej pedagogiki jest kształcenie osobowości ludzkiej poprzez wdrażanie jej do wartości kulturalnych. Wychowanie przebiega od anemii, czyli istnienia pozbawionego prawa, przez heteronomię, czyli posłuszeństwo prawu dyktowanemu dyktowanemu zewnątrz, do autonomii, czyli posłuszeństwa prawu pochodzącemu z własnego wyboru.
OBSERWACJA ---> KONSEKWENCJE --->WNIOSKI
W zaistniałej sytuacji, nauczyciel dzięki wykorzystaniu dialogowych metod sokratejskich (majeutycznych i elenktycznych) jest w stanie odpowiednio zareagować i doprowadzić do rozwiązania zdarzenia krytycznego, w sposób obiektywny i nienarażający na dodatkowe komplikacje. Ważna jest również możliwość wypracowania wspólnego kompromisu, który daje nam prowadzenie odpowiedniego dialogu z uczniem jak i całą klasą. Po przez wykorzystanie dialogu wychowawczego, uczeń, poprzednio skłócony z nauczycielem, ma możliwość wraz z jego pomocą dojść do sedna sprawy, zauważyć i zinternalizować popełniony błąd. Nauczycielowi zaś dialog ten umożliwia ukaranie ucznia w inny, sprawiedliwszy sposób zgodnie z uwewnętrznionym przez niego poczuciem winy.
Zdaniem naszej grupy, koncepcja personalistyczno/sokratejska jest najodpowiedniejszą z możliwych do wykorzystania w tym przypadku.
Wielokrotnie w ciągu dnia nauczyciele doświadczają zdarzeń krytycznych w szkole. Mają odwieczny problem z tym jak powinni postąpić i czy jest to właściwe. Są to sytuacje bardzo stresujące, a często zniechęcające momenty w pracy myślących i wrażliwych nauczycieli. W końcu też są ludźmi. Natomiast jest to zaletą, bo zdarzenia te pokazują, jak nasze przyzwyczajenia wpływają na to, co robimy w klasie. Dzięki temu lepiej rozumiemy, nasze działania.
Według nas praca nauczyciela powinna być doskonalona pod kątem badań pedagogicznych – wyjść od teorii, a zakończyć na praktyce.