2.1.1. Klasyfikacja ruchu turystycznego

Klasyfikacja ruchu turystycznego jest zagadnieniem bardzo złożonym i wielopoziomowym. Ze względu na różnorodność działań i zachowań zawierających się w ruchu turystycznym istnieje wiele podziałów ruchu turystycznego. W literaturze przedmiotu jest wiele klasyfikacji ruchu turystycznego. Najczęstsze kryteria podziału według różnych autorów przedstawia tabela 1. Czas pobytu, wykorzystywany środek lokomocji czy rodzaj zakwaterowania to kryteria powtarzające się u wszystkich wymienionych autorów. Bardzo ważnym zagadnieniem w zrozumieniu zachowania turystów są motywy wyjazdu. Biorąc pod uwagę cel wyjazdu, W. W. Gaworecki (2007) dzieli turystykę na: wypoczynkową, kulturalną, sportową, towarzyską, związaną z gospodarką, związaną z polityką. A. Kowalczyk (2001) natomiast ze względu na motywy wyjazdów turystycznych wyróżnia turystykę: wypoczynkową, poznawczą (krajoznawstwo), uzdrowiskową, miejską, ekologiczną (ekoturystykę), handlową, kongresową i religijną. Należy podkreślić, że podziały te nie są rozłączne i zarówno motywacje, jak i pewne formy zachowań mogą pojawiać się w różnych typach turystyki.

Tab. 1. Kryteria podziału turystycznego wg wybranych autorów.

M.A. Ananiew	W.I. Azar	W.W. Gaworecki
- cel wyjazdu -czas pobytu -miejsce zakwaterowania -charakter pobytu -używany środek lokomocji	- miejsce pobytu -stopień aktywności turystów - cel wyjazdu - sposób organizacji -różnice w intensywności przemieszczeń turystycznych -czas pobytu -używany środek lokomocji -rodzaj zakwaterowania	-liczba uczestników -wiek uczestników -czas pobytu -pora roku -rodzaj zakwaterowania -środek transportu -oddziaływanie na bilans płatniczy kraju -rodzaj finansowania - zakres oddziaływania urzędowego - aspekt socjologiczny -sposób zorganizowania podróży -zachowanie się w podróży

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Gawarecki 2007 i Kawalczyk 2001.

Analizując klasyfikacje ruchu turystycznego pod innym kątem a mianowicie pod ujęciami: tradycyjnymi, systemowymi i statycznymi.

Tradycyjne, czyli wg A. Matczaka (1992), „koncentrują swoją uwagę na aspekcie pokonywania odległości między miejscem zamieszkania i miejscem docelowym oraz jego wpływu a obszar, jako czynnika przekształceń ekonomicznych, społecznych i przestrzennych”. Ważna cechą ruchu turystycznego jest jego dobrowolny i czasowy charakter. Do tego systemu interpretacji zalicza się już wcześniej wspomniana klasyfikacja wg Gaworeckiego.

Natomiast ruch turystyczny w ujęciu systemowym jest interpretowany jako składowa systemu turystyki, czyli zbiór wzajemnie powiązanych elementów, wyodrębnionych z otoczenia z uwagi na te powiązania. Systemowe ujęcie turystyki nawiązuje do koncepcji terytorialnych systemów rekreacyjnych (TSR), sformułowanej na początku lat 70 XX w. przez geografów radzieckich. „System turystyczny jest to system w skład którego wchodzą uczestnicy ruchu tu stycznego, którego otoczenie tworzą przyrodnicze i sztuczne obiekty materialne niezbędne dla turystów oraz inne zbiorowości ludzi lub systemy społeczno-ekonomiczne, z którymi system turystyczny jest powiązany”(Matczak, 1992).

I tak interpretując ruch turystyczny postrzegany jest jako centralny element systemu turystycznego, który cechuje właściwości wymienione także w definicjach tradycyjnych jak i dla ujęcia systemowego, związki interakcyjne z pozostałymi elementami systemu turystycznego. Krótko mówiąc ruch turystyczny decyduje o popycie jak i podaży turystycznej, zwiększa zagospodarowanie turystyczne miejscowości i tras, a tym samym „prowadzi do wytworzenia się przestrzeni turystycznej o swoistej strukturze obejmującej regiony generujące i przyjmujące oraz trasy tranzytowe i przenikający je wszystkie przemysł turystyczny” (Matczak, 1992).

Ostatni jest statystyczny ruch turystyczny a jest to ogół przestrzennych przemieszczeń się ludzi połączony z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu życia. Takim sposobem turysta jest osobą podróżującą i przebywającą w miejscach znajdujących się poza ich miejscem zamieszkania przez okres nieprzekraczający 12 miesięcy w celach m.in. wypoczynkowych, służbowych z wyłączeniem podróży, których głównym celem jest praca zarobkowa. (Matczak, 1992).

Wśród odwiedzających wyróżnia się (Warszyńska, 2003):

-turystów – odwiedzających, którzy przebywają w odwiedzanym kraju co najmniej 24 godz. i których cele podróży to np.: wykorzystanie czasu wolnego, zjazdy, interesy.

- wycieczkowiczów – odwiedzających jednodniowych, którzy przebywają w odwiedzanym kraju krócej niż 24 godz.

Analizując wszystkie te kategorie to podmiotem jest człowiek, który to właśnie wykazuje różnorodne upodobania w zakresie organizacji wypoczynku. Klasyfikację tych wszystkich form przeprowadza się w zależności od celu opracowania, przyjmując za kryteria podziały wybrane cechy ruchu turystycznego.

Bibliografia:

Kowalczyk A., 2001, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Gaworecki W.W., 2007, Turystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Matczak A., 1992, Model badania ruchu turystycznego. Studium metodologiczne, Acta Universitatis Lodziensis,