UMOWY CYWILNOPRAWNE (Kodeks cywilny)
Umowy cywilnoprawne – typologie:
W obrocie powszechnym i w obrocie gospodarczym
Umowy dwustronnie i jednostronnie profesjonalne
Typowe i nietypowe
Nazwane i nienazwane
Cechy szczególne umów w obrocie gospodarczym:
Złożoność stosunków umownych
Szerokie stosowanie umów standardowych
Stosowanie zindywidualizowanych procedur zawierania umów
Wymagany podwyższony standard staranności
Szczególna troska o pewność i bezpieczeństwo w obrocie
Wysoki udział umów długoterminowych
Konieczność uwzględniania zmian w warunkach realizacji umów
Umowy i jednostronne czynności prawne w kodeksie cywilnym:
Umowy przenoszące prawa
Umowy dotyczące korzystania z rzeczy praw
Umowy dotyczące świadczenia usługi
Umowy dotyczące stosunków kredytowych
Stosunki gwarancyjne
Umowy alimentacyjne
Umowy losowe
Umowy współdziałania gospodarczego
Umowne usuwanie niepewności w zakresie istnienia i treści stosunków miedzy
Przyrzeczenie publiczne
Przekaz i papiery wartościowe
(E.Gniewek, Podstawy prawa cywilnego)
Umowy w obrocie gospodarczym:
Umowy (porozumienia) organizacyjne
Umowy o pośrednictwo gospodarcze
Umowy w obrocie przedsiębiorstwami
Umowy o współpracy przedsiębiorstw (kooperacyjne)
Umowy w obrocie towarowym
Umowy w zakresie czynności bankowych
Umowy transportowe
Umowy w zakresie ubezpieczeń
(S.Włodyka , Prawo umów w obrocie gospodarczym)
Klasyfikacje umów wg. cech prawnych:
Konsensualne i realne
Zobowiązujące, rozporządzające
Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące, wzajemne
Kauzalne i abstrakcyjne
Swobodnie negocjowane, i adhezyjne
Umowy nazwane kodeksu cywilnego:
Sprzedaż - szczególne rodzaje sprzedaży:
na raty , z zastrzeżeniem własności,
na próbę, z prawem odkupu,
z prawem pierwokupu,
Sprzedaż konsumencka
Rękojmia - gwarancja
Dostawa – kontraktacja
Umowa o dzieło – umowa zlecenia
Umowa o roboty budowlane
Najem – dzierżawa
Umowa agencyjna – umowa komisu
Umowa przewozu – umowa spedycji
Przechowanie – umowa składu
Sprzedaż:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Art. 535 k.c.
Sprzedaż na raty:
Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej osobie fizycznej, za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny. Art.583 § 1 k.c.
Zastrzeżenie własności rzeczy:
Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości , że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Art. 589 k.c.
Sprzedaż na próbę:
Sprzedaż na próbę, albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje się w razie wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin, Art.592 § 1 k.c.
Prawo odkupu:
Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu. Art. 593§ 1 k.c.
Prawo pierwokupu:
Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej (prawo pierwokupu) , stosuje się w braku przepisów szczególnych przepisy niniejszego rozdziału, Art. 596 k.c.
Sprzedaż konsumencka:
Ustawa z 27 lipca 2002r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego
Ustawę stosuje się do dokonywanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)
Nie stosuje się do sprzedaży energii elektrycznej, gazu , wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości
Nie stosuje się do sprzedaży egzekucyjnej, w postępowaniu upadłościowym albo innym sądowy
Sprzedawca odpowiada wobec kupującego jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową. Art. 4 u.s.k.
Indywidualne uzgadnianie właściwości:
odpowiada podanemu opisowi
ma cechy okazanej próbki lub wzoru
nadaje się do celu określ. przez kupującego
Pozostałe przypadki:
nadaje się do celu do jakiego jest zwykle używany
właściwości odpowiadają cechom towaru tego rodzaju
odpowiada oczekiwaniom opartym na publicznych zapewnieniach sprzedawcy, producenta, przedstawicieli, osób wprowadzających towar do obrotu krajowego
Żądanie nieodpłatnej naprawy towaru lub wymiany na nowy
Rękojmia i gwarancja:
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszająca jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy , jeżeli rzecz nie ma właściwości o których istnieniu zapewnił kupującego , albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym . Art.556 §
W przypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy j sprzedanej ,poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu(gwarant), jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. Art.577 §1 k.c.
Dostawa i kontraktacja:
Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, oraz ich dostarczenia częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i zapłacenia ceny. Art. 605 k.c.
Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym , zapłacić umówiona cenę, oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe… Art. 613 §1 k.c.
Umowa o dzieło i zlecenie:
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia . Art.627.k.c.
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Art. 734 §1k.c.
Do umów o świadczenie usług , które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Art..
Umowa o roboty budowlane:
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej , a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót , w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia . Art. 647 k.c.
Najem i dzierżawa:
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Art. 659 § 1 k.c.
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Art. 693 §1 k.c.
Agencja i komis:
Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu . Art. 758 § 1 k.c.
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa , do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta) , lecz w imieniu własnym. Art.
Przewóz i spedycja:
Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Art. 774 k.c.
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług związanych z jej przewozem . Art. 794 § 1 k.c.
Przechowanie i skład:
Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchoma oddaną mu na przechowanie. Art. 835 k.c.
Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania za wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych. Art.853 §1 k.c
Przedsiębiorca składowy jest obowiązany dokonywać odpowiednich czynności konserwacyjnych. Przeciwne postanowienia umowy jest nieważne. Art.855 §2 k.c.
Umowy nienazwane i nowe typy umów:
Leasing
Faktoring
Forfaiting
Franchising
Know-how
Kontrakt menadżerski
Umowy dystrybucyjne (dealerskie)
Just –in-time
Timesharing
Merchandising
Sponsoring
Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review)
Umowa leasingu:
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się , w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa , nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Art.709¹ k.c.
Faktoring:
Umowa zawarta pomiędzy dostawcą a faktorem zgodnie z którą dostawca zleca lub przyjmuje na siebie zobowiązanie zlecenia faktorowi pobrania wierzytelności wynikającej z umowy sprzedaży towarów, zawartej pomiędzy dostawca a jego klientem.
Faktor powinien spełnić co najmniej 2 z niżej wymienionych usług:
finansowanie dostawcy w postaci pożyczki lub przedpłaty,
prowadzenie rozliczeń związanych z otrzymaniem należności
pobranie zadłużenia
zabezpieczenie przed niezapłaceniem sumy zadłużenia
Dłużnik powinien otrzymywać pisemne potwierdzenie powiadomienia o przelewie wierzytelności
Forfaiting
Zakup przez instytucję forfaitingową należności terminowych jej klientów, które powstały w następstwie realizacji kontraktu eksportowego, bez regresu w stosunku do sprzedawcy tych wierzytelności , pod warunkiem jednak, że wierzytelności te przyjmą postać akceptowanego z punktu widzenia instytucji forfaitingowej instrumentu finansowego
Franchising:
Przez umowę franchisingu dawca franchisingu zobowiązuje się do udostępnienia korzystającemu (biorcy franchisingu) możliwości korzystania z oznaczenia jego firmy, godła, symboli, patentów, zaś biorca franchisingu zobowiązuje się do prowadzenia wskazanej działalności gospodarczej z wykorzystaniem udostępnionych mu praw pozyskiwania nowych odbiorców.
Know-How:
Umowa o przekazanie wiadomości praktycznych i umiejętności techniczno-produkcyjnych zwykle związanych z realizacją umów licencyjnych na korzystanie z praw własności przemysłowej lub też odnoszących się do nieopatentowanych wynalazków i wzorów przemysłowych.
Kontrakt menadżerski:
Umowa zawarta między samodzielnym podmiotem (zarządcą, menadżerem) a przedsiębiorcą, na mocy której menadżer zobowiązuje się do prowadzenia przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko, we własnym bądź cudzym imieniu, za wynagrodzeniem.
Umowy dystrybucyjne i dealerskie:
Umowy w obrocie handlowym między przedsiębiorcą a dystrybutorem (dealerem), o stałe prowadzenie sprzedaży jego dóbr lub usług na określonym obszarze, oraz świadczenie innych dodatkowych usług związanych ze sprzedażą.
Just – in – time:
Umowa o niezawodne świadczenie dostaw bezpośrednio na taśmę montażową lub innych miejsc ich niezwłocznego użycia, w dokładnie oznaczonym czasie.
Timesharing:
Długoterminowa umowa okresowego korzystania z rzeczy ( głównie udostępniania obiektów turystycznych).
Merchandising:
Umowa o wykorzystanie dla celów promocji handlowej produktów, cudzych dóbr niematerialnych ( na produktach umieszczane są nazwy firm, nazwiska osób, słowne znaki, hasła reklamowe, wizerunki rzeczywistych lub fikcyjnych postaci)
Sponsoring:
Umowa o (współ-)finansowanie programów i przedstawień medialnych w zamian za reklamę firmy.
Umowa o przegląd przedsiębiorstwa (due-dilligence-review):
Umowa o zbadanie stanu przedsiębiorstwa i jego wycenę, w związku z jego zbyciem, oddaniem do czasowego korzystania, kontraktami menadżerskimi lub sprzedażą udziałów .