Kineza 20.11. chodzimy!
Chód-rytmiczny, naprzemienny ruch kończyn dolnych w wyniku którego ciało człowieka ulega przemieszczeniu. Jest czynnością złozonam automatyczną, nie wymaga udziału świadomej kontroli i skupienia
Pod pojęciem lokomocji kryje się ruch, który ma na celu przemieszczenie całego ciała w przestrzeni. Chód i bieg stanowią naturalne sposoby lokomocji. Jest seria cyklicznych, naprzemiennych ruchów kończyn i tułowia, powodujących przemieszczenie środka ciężkości ciała do przodu.
Dwunożny chód można zdefiniować jak gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian fazach wykroku i podporu. W trakcie tego ruchu środek ciężkości ciała(znajdujący się w pozycji stojącej człowieka niej więcej nad 2 kręgiem krzyżowy,m, nakresla krzywą sinusiudalną koło kierunkowej linii progresji.
Z punktu widzenia mechaniki następują 3 zjawiska:
-zamiana ruchów obrotowych stawów w czynność posuwanai(konieczne zmniejszenie długości względnej kończyny)
-utrata i odzyskiwanie równowagi
-przemieszczenie soę środka ciężkości ciała w trzech kierunkach
Częścią aktywną chodu jest przenoszenie środka ciężkości, a reaktywną wykonywanie kroków oraz ruchy kg.
Chód jest najbardziej ekonomiczny, gdy pacjent potrafi przenosić w sposób prawidłowy ciężar ciała na dwie kończyny.
Cykl chodu to sekwencja ruchów jednej kończyny pomiędzy następującymi po sobie fazami kontaktu pięty z podłożem:
Faza podporu
Przenoszenia
Podwójnego podparcia
Podzacz każdego cyklu akzda konczyna przechodzi przez jedną faze podporu i jedną fzaze przenoszenia
Fazy chodu wg Los Amios Medical Center w Kaliforni:
-initial contact-kontakt pięty z podłożem-0%
Loading reponse-obciążenie kończyny-0-10%
Mildstance-podpór jednonóż-10-30%
Terminal stance-koncowa faza podporu-30-50%
Preswing-odbicie-50-60%
Initial swing-wymach tylny,, oderwanie palucha od podłoża-60-70%
Midswing-przeniesienie-70-85%
Terminal swing-wymach przedni-85-100%
Faza podporowa-60% czasu jednego cyklu:
Kontakt pięty z podłożem
Ekscentryczne hamowanie-opuszczanie stopy aż do momentu zetknięcia się jej całej powierzni z podłożem z jednoczesnym hamowaniem zgięcia stawu kolanowego amortyzującym chód
Pełne obciążenie-staw biodrowy, kolanowy i skokowy znajdują się w jednej osi pionowej.
Przetaczanie stopy-ciezar ciała zostaje przyjęty przez przodostopie
Faza przenoszenia-stanowi 40% czasu jednego cyklu
Przyspieszenie-kończyna zakroczna przemieszcza się do porzodu
Przenoszenie włąsciwe0podudzie ustawione jest prostopadle do podłoża, a poszczególne stawu kończyny są w max zgięciu
Hamowanie-po wyprzedzeniu tułowia kończyna wykroczna prostuje się w stawie kolanowym i przygotowuje się g=do zetknięcia pięty z podłożem i przyjęcia maswy ciala w następnej fazie.
Wyznaczniki/determinanty/
-boczne przesunięcia miednicy
-pochylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej
-zgięcie w kolanie w fazie podporu w momencie pełnego obciążenie konczyny ok.15 stopni.
-sk®et miednicy w płaszczyźnie poziomej
-ruchy w stawie skokowo-goleniowym i stopie
-skojarzone ruchy kolana.
Przyczyny chodu patologicznego:
-ból w jednej kończynie-skrócenie fazy obciążenia kończyny, kulenie, pochylenie ku stronie chorej, chód na palcach,
-zmainy patologiczne w ukąłdzie kostno stawowym
-usztywnienia stawów
-ubytki i niedomogi mięśni-zbliżenie lub oddalenie przyczepów, stany zapalne, urazy, wrodzone ubytki mięśni, dystrofia i inne choroby, porażenia lub niedowłady wiotkie lub spastyczne
-choroby układu nerwowego:uszkodzenia móżdżku, wiąd rdzenia i zwyrodnienia powrózków rdzenia, choroba Parkinsona
Funkcje pionizacji:
-przystosowanie ustroju do pozycji stojącej
-utrzymuje OUN w fizjologicznym napięciu
-jest formą treningu mięśni oddechowych
-podnosi ogólną wydolnośc wysiłkową
-zapobiega szybkiej demineralizacji kości i stawów przez ich obciążenie
-nie dopuszcza do powstawania przykurczów
-wpływa poprzez docisk na szybsze gojenie się złamań
-umożliwia podjęcie nauki chodzenia
Ocena stanu elementów narzadu ruchu po zakończeniu pionizacji;
-zakres ruchu w stawach kkd
-sila mięśni kkd
-długośc i ustawienie kkd
-stan elementów i mięśni tułowia i kkg
-sprawność OUN(równowaga i koordynacja)
-wydolność krążenia i oddychania
Zakresy ruchu warunkujące prawidłowy chód:
-staw biodrowy zgięcie 30st, wyprost 10 st
Kolanowy zg 70st wyprost o
Skokowy zg 25 i 15
Formy asekuracji:
-rzeczywista pomoc przy wykonywaniu ruchu lokomocyjnego
-podtrzymanie za tułów lub miednice
-asekuracja chwytem za kończynę górną(rękę)
-asekuracja wzrokiem
Nauka padania-wskzoweczki:
-miękkie podłoże
-od pozycji niskich do wysokich
-rozluźnienie pacjenta
-amortyzacja upadku
-nauka padania-wskazówki metodyczne
-układ ciała pacjenta
Nauka chodzenia obejmuje szereg poczynan zmierzajćych do opanowania chodzenia.:)
Wskazania do nauki:
-z przejściową utrata funkcji podporowej)stany po złamaniach)
-z niedowładami lub porażeniami w obrębie kończyn dolonych
-po amputacjach w obrębie kończyn dolnych
-długo leżący w łózku
Pionizacja
-chodzenie w miejscu z odrywaniem stóp od podłoża
-chodzenie w wodzie lub urzadzeiach odciążających
-chodzenie w barierkach
-chodzenie w balkoniku
-chodzenie na pochylniach
-chodzenie o kulach w barierkach
-chodzenie o kulach poza barierkami
-chodzenie po różnych podłożach i pochylniach
-chodzenie po schodach
-chód z pokonywaniem różnych przeszkód
Ćwiczenia przygotowujące do chodu:
-aktywności w pozycji siedzącej przygotowujące do wstawania:
Stabilizacja pozycji, symetryczne ruchy miednicy (rocking), ruchy tułowia, szyi, w kierunku zgięcia(koncentryczne i ekscentryczne)
Ruchy głowy i szyi w kierunku wyprostu, asymetryczne ruchy miednicy w przód i w tył (przemieszczanie sięw kierunku krawędzi leżanki lub wózka)
Kombinacja ruchów łopatki i miednicy, aktywności potrzebne do poruszania się wna wózku inwalidzkim, ruch tułowia w przód z oderwaniem pośladków od podłoża…
Aktywności stojąc:
-stabilizacja pozycji poprzez chwyt za grzebien talerza biodrowego. Diagonalne przemieszczenie cięzaryuu ciała, stanie w wykroku, aktywności w staniu jednonóż,
Chód, w przod, w tył, bokiem
Uwagi końcowe:
Tułów jest kluczem do prawidłowego chpoduuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Zasady główne stosowane podczas nauki chodu to aproksymacja oraz stretch i opór,
Przy wszystkich formach ułatwiania (facylitacji)chodu obowiązuje chwyt na grzebieniu talerza biodrowego miednicy.
Zaburzenia chodu ocenia się na podstawie następujących kryteriów:
-postawa ciała w całości,
-swobida ruchów, symetryczne, obustronne
-rozmiar ruchów do przodu, wielkośc i szybkośc ruchów
-odległóśc i kierowanie ruchem nóg, współruchy w obrębie tułowia, kkg i głowy
-szmery towarzyszące ruchom (klaskania, ocierania)
Przy badaniu chodu wykonuje się próbę Romberga-poleca się stanie ze złożonymi stopami i wyciągniętymi rękami przy otwartych i zamkniętych oczach, określa sie kierunek padania.
Chód czterotaktowy:
-naprzemienny, dostawny
Trójtaktowy
Dwutaktowy
Test lokomocyjny Chydzińskiego:
Chód kołyszący, marynarski, majestatyczny, sztywny, drobnym krokiem
Patologiczny:
Spastyczny, defiladowy, paretyczny, tylnopowrózkowy, ataktyczny, parkinsonowski, podskakujący, szczudłowy, kłaniający, kołyszący, koszący, kaczkowaty, koguci, zapadający, zapadający, antalgiczny, na szerokiej podstawie
Ćwiczenia oddechowe:
Tor oddychania:
-górno grzbietowy-piersiowy-gł. Kobiety
-dolnożebrowy-facety
Pozycje złożeniowe:
Stojąca-swobodne rozprężenie płuc we wszystkich kierunkach-najgłębszy wdech
-pólsiedząca-równowaga stotyczno-dynamiczna płuc, pośrednie ustawienie przepony-łatwy oddech, ugięcie kolan ułatwia oddychanie
-leżenie tyłem
-lezenie bokiem-wyłączenie ruchu żeber po stronie podporowej przy wysokiej amplitudzie przepony
-skulone-ułatwiają wydech
Bierne, czynne, specjalne
Specjalne:zawierają elementy ćwiczen czynnych i biernych
-mogą być wplecione w program innych ćwiczeń
-mogą służyc jako przerywnik
Cele cw oddechowych
- nauczeni e prawidłowej czynności oddychania
- poprawa sprawności i wydolności ukl odd
- zapobieganie nastepstwon chorob
- właściwe wykorzystanie rezwer oddechowych
- zapobieganie powikłaniom i następstwom chorob odd
- usprawnienie mechaniki oddychania
- współudział w rozwijaniu prwidlowej postawy
Wskazania
- stany przed i po zabiegach chirurgicznych
- choroby ukl oddechowego
- okrez ostrych chorob ukl oddechowego
Metodyka:
- dikladne wywietrzenie pomieszczenie
- stosowanie zasady wdech nosem, wydech ustami
- 1,2, wdech, 345 wydech, 5 przwerwa
- wydech- można połączyc z wymawianiem samo lub spółgłosek
- pozycja wyjscowa dostosowana do możliwości chorego
- pozycja stojaca stwarza najlepsze warunki
- 6-8 powtorzen
Ocena sprawności układu oddechowego:
- wywiad:
ocena pozycji ciała – tolerancja pozycji lezacej i w jakich sytuacjach pojawia się duszność
1 stopien: duszność pojawia się przy wejściu na 2 pierto lub szybkie chodzenie
2 stopien: duszność przy wchodzeniu na 1 pietro
3 st: duszność przy wejściu na półpiętro
4 st: duszność przy podstawowych czynnosciach
Rozpoznanie niewydolności:
sinica zmiany psychiki, duszność,
badanie przedmiotowe:
budowa klatki piersiowej
- stopien jeje ruchomości
-sila miesni odd
- sposób oddychania
- budowa zewn
Twst obwodu klatki piersiowej, pomiar pojemności zyciowej, pomier pojemności jednosekundowej
Beirne cw oddechowe:
- profilaktyczne
- odpowiedni ucisk lub pociagniecie kl piersiowej w roznych uczeniach chorego
Czynne cw oddechowe
- dynamiczne
- statyczne
- wykonywanie wdechowi wydechow określonym torem i w określonym rytmie
Rozprężanie pluc- nauczenie chorego kierowania powietrza w określone partie pluc poprzez przyłożenie naszej reki w odpowiednim miejscu w fazie wdechu i wydechu, w roznych pozycjach i roznych lokalizacjach reki
Drenaz ulożeniowy- wykorzystuje się w przypadku stwierdzenia ciała obcego lub zalegania wydzieliny
Oklepywanie, sprężynowanie, odksztuszanie, itp. Wspomaganie drenażu
Cwiczenie czynno- bierne
co to : ruch bierny wykonywany przez terapeute polaczony z czynnym współudziałem pacjenta(???)
Pomagamy pacjentowi podczas bolu, zmniejszenie bolu
Wskazania
- stany po chirurgicznych rekonstrukcjach w obrebie ukl kostego
- osteoporoza
Przeciwsk:
Swierze rany i bluzny, stany zapalne ostre
Wskaźniki:
Pozycje wyjściowe takie jak w cw biernyc
- ruch prowadzi się w niepełnym , bezbolowym lub lekko je przekraczmy zakresie ruchu
-tempo cw bardzo wolne,
Dawkowanie
- 10-15 powtorzen
- 3-5 serii
- przerwa- 2-3 min dodatkowe rozluźnienie miesni agonistycznych poprzez masaz lub cw w stawach sąsiednich
-zalecane razluznienie Sr farmakologicznymi
- odpowiednia stymulacja werbalna- max rozluźnienie