ZFO – Wynagrodzenie brutto i netto a składki emerytalno-rentowe

Karolina Dmowska

Nr 216056

Wynagrodzeniem brutto ¹ nazwiemy sumę wszystkich składników wynagrodzenia wypłacanych pracownikowi przez pracodawcę, przed potrąceniem składek ZUS, składki zdrowotnej i zaliczki na podatek dochodowy. Na wynagrodzenie brutto składają się między innymi:

• wynagrodzenie zasadnicze - wynagrodzenie z umowy o pracę lub z umowy cywilnoprawnej

• wynagrodzenie za akord, prowizja;

• dodatki do wynagrodzenia np.: dodatek stażowy, funkcyjny, premie, nagrody;

• wynagrodzenie urlopowe, za okres choroby, za nadgodziny, za godziny nocne;

• różne zasiłki.

Wynagrodzenie netto natomiast to wynagrodzenie brutto po potrąceniu składek. Z wynagrodzenia brutto potrącamy :

• składki ZUS płacone przez pracownika: emerytalna, rentowa i chorobowa

• składkę na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczkę na podatek dochodowy.

Umowa o pracę

W tym przypadku kwota wynagrodzenia brutto zawiera składki odprowadzane do ZUS (chorobowe, emerytalne i rentowe), do Narodowego Funduszu Zdrowia (ubezpieczenie zdrowotne) oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Bezpośrednio od wynagrodzenia pracownika odejmowane są składki obciążające pracownika (część składki emerytalnej i rentowej oraz cała składka chorobowa i zdrowotna) a także w całości zaliczka na podatek dochodowy.

Umowa zlecenie oraz umowa o dzieło²

W tym przypadku od kwoty wynagrodzenia brutto odlicza się składki ZUS, w części opłacanej przez pracownika (o ile takie są wymagane i odprowadzane przy danej umowie cywilnoprawnej) oraz koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% (umowa zlecenie oraz umowa o dzieło) 50% (umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich). Następnie od tej kwoty odlicza się zaliczkę na podatek dochodowy, aby ustalić wynagrodzenie netto.

Ubezpieczenie społeczne

Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest podzielona między pracodawcę i pracownika, natomiast składka chorobowa w całości płacona jest przez pracownika. Wszystkie te składki przekazuje się do ZUS, przy czym w przypadku składki emerytalnej istnieje możliwość wyboru, czy całość zostaje w ZUS, czy część przekazana zostanie do OFE.

Rodzaj ubezpieczenia oraz stawka (%)	Opłaca pracodawca	Opłaca pracownik
Emerytalne (19,52%)	9,76%	9,76%
Rentowe (8%)	6,5%	1,5%
Chorobowe (2,45%)	-	2,45%

Źródło: opracowanie własne

Ubezpieczenie zdrowotne³

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pracownika stanowi wynagrodzenie pomniejszone o składki ZUS finansowane ze środków pracownika.

Stopa procentowa ubezpieczenia zdrowotnego wynosi 9%, przy czym odliczeniu od podatku podlega 7,75% składki. Jeżeli jednak obliczona składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%) okaże się wyższa od zaliczki na podatek dochodowy (ustalonej z uwzględnieniem przysługujących kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek), składkę trzeba obniżyć do wysokości zaliczki.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie należy obniżać do kwoty zaliczki w przypadku członków rad nadzorczych i pracowników przebywających na urlopach wychowawczych.

Zaliczka na podatek dochodowy⁴

Obliczając zaliczkę, należy od kwoty podatku odjąć składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz kwotę zmniejszającą podatek.

Koszty uzyskania przychodu w 2014 r. wynoszą miesięcznie:

• 111,25 zł - podstawowe (stosuje się w przypadku gdy pracownik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej),

• 139,06 zł - podwyższone (mają zastosowanie w przypadku, gdy pracownik zamieszkuje w innej miejscowości niż ta, w której znajduje się zakład pracy i nie otrzymuje on dodatku za rozłąkę, koszty te stosuje się, jeżeli pracownik złoży odpowiednie oświadczenie).

Podstawa	Wysokość podatku
do 85 528,00 zł	18% minus kwota zmniejszająca podatek (556,02 zł rocznie, 46,33 zł miesięcznie)
powyżej 85 528,00 zł	14839,02 zł plus 32% nadwyżki ponad 85 528,00 zł

Źródło: opracowanie własne

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe⁵

Rodzaj zatrudnienia lub pobieranego świadczenia	Podstawa wymiaru składek
Osoby wykonujące pracę nakładczą, członkowie spółdzielni, funkcjonariusze Służby Cywilnej	Przychód – bez wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy na skutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków
Zleceniobiorcy	Przychód (jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie)
Osoby odbywające kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania oraz na podstawie skierowania do pracy	Wynagrodzenie za pracę
Posłowie i senatorowie oraz żołnierze odbywający nadterminową służbę wojskową	Kwota uposażenia
Stypendyści sportowi, słuchacze Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, osoby odbywające szkolenia, staże lub przygotowania zawodowe dla dorosłych skierowane przez inne podmioty niż PUP	Przysługujące im stypendium
Bezrobotni	Zasiłek, świadczenie integracyjne lub stypendium
Żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę – z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką oraz duchowni	Minimalne wynagrodzenie za pracę
Osoby pobierające świadczenia socjalne, zasiłek socjalny oraz wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego	Kwota świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie świadczenia górniczego
Osoby rezygnujące z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny	Kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie
Osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne	Kwota świadczenia
Osoby przebywające na urlopie wychowawczym	60 proc. Przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale
Osoby pobierające zasiłek macierzyński	Kwota zasiłku
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby współpracujące z nimi	Zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60 proc. Prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
Osoby dobrowolnie podlegające ubezpieczeniu	Zadeklarowana kwota, nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia

Źródło: opracowanie własne

Przykład wyliczenia miesięcznego wynagrodzenia netto dla minimalnej krajowej wartości wynagrodzenia – 1680 zł.

1. Składki na ubezpieczenia społeczne

a) składka na ubezpieczenie emerytalne (9,76%): 1680 zł x 9,76% = 163,97 zł,

b) składka na ubezpieczenie rentowe (1,5%): 1680 zł x 1, 5% = 25,20 zł,

c) składka na ubezpieczenie chorobowe (2,45%): 1680 zł x 2,45% = 41,16 zł, 

2. Składka na ubezpieczenie zdrowotne:

a) podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: = 1449,67 zł, (wynagrodzenie brutto - składki emerytalna, rentowa i chorobowa)

b) składka zdrowotna do przekazania do ZUS (9%):  1449,67 zł x 9% = 130,47 zł,

c) składka zdrowotna do odliczenia od podatku (7,75%): 1449,67 zł x 7,75% = 112,35 zł.

3. Zaliczka na podatek dochodowy:

a) podstawa opodatkowania: = 1338,42 zł (wynagrodzenie brutto - składki emerytalna, rentowa i chorobowa - składka zdrowotna odliczana od podatku); 1338 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych),

b) zaliczka na podatek dochodowy: (1338 zł x 18%) - 46,33 zł (miesięczna kwota zmniejszająca podatek) = 194,51 zł,

c) zaliczka na podatek podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego:  194,51 zł - 112,35 zł (składka zdrowotna 7,75% podlegająca odliczeniu od podatku) = 82,16 zł; 82 zł (po zaokrągleniu do pełnych złotych).

4. Kwota wynagrodzenia netto: 

1680 zł (wynagrodzenie brutto) - 230,33 zł (składki na ubezpieczenie społeczne) - 130,47 (składka zdrowotna 9%) - 82 zł (zaliczka na podatek do US) = 1237,20 zł

Wynagrodzenie miesięczne wynosi 1237,20 zł netto.

---

1. http://www.fuzzland.net/licz/wynagrodzenie/↩

2. http://sbrutus.w.interia.pl/kalkulator-wynagrodzen-netto-brutto-zasady-podstawa-prawna.html↩

3. http://blog.ifirma.pl/2014/02/koszty-pracodawcy-przy-minimalnym-wynagrodzeniu-w-2014-r/↩

4. Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.).↩

5. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.)↩