WITAMINA E – tokoferole

Jakie związki zaliczamy do witaminy E: tokoferole- alfa, beta, gamma, delta i odpowiednie tokotrienole.

Tokoferole opuszczają enterocyty w chylomikronach a docierają do wątroby w chylomikronach resztkowych

Do genów regulowanych przez alfa-tokoferol należą: PPAR gamma , geny cyklin, cytochrom P450

Biodostępność tokoferoli zależy od ich wydalanie

Antymiażdżycowe działanie alfa- tokoferolu polega na: represji genów zaangażowanych w wychwyt lipidów i aterogenezę

Antyoksydacyjne działanie alfa-tokoferoli : usuwa reaktywne pozakomórkowe formy tlenu i hamuje działanie wewnątrzkomórkowego RFT

Rola białka alfa –TTP polega na: wbudowywaniu alfa-tokoferolu do VLDL

Na poziom alfa TTP wpływa: spożycie białka

Ekspresja genu alfa-TTP zależy od: spożycie alfa-tokoferolu z dietą

Jak alfa-tokoferol działa na tkankę łączną : rola transkrypcyjna – indukcja genów białek tkanki łącznej i czynników regulujących – kolagen, czynnik wzrostu tkanki łącznej i tropomiozyny

WITAMINA D

Witamina D3 powstaje w skórze z cholesterolu pod wpływem światła ultrafioletowego a następne etapy jej przemian zachodzą w wątrobie, nerkach i tkankach docelowych

Ekspresja genu hydroksylazy 25-OH-D3 zachodzi w wątrobie i jest indukowana przez : kwasy żółciowe

Jakie enzymy wpływają na homeostazę witaminy D: 25-hydroksylaza cholekalcyferolu (CYP27) ; 24-hydroksylaza ; 1-alfa-hydroksylaza

Magazynowanie witaminy D w organizmie jest w: tkance tłuszczowej

Jakie formy żywieniowe zaliczamy do witaminy D: cholekalcyferol D3 i ergokalcyferol D2

Magazynowanie witaminy D w organizmie jest w : tkance tłuszczowej

KALCYTRIOL

Receptory kalcytriolu noszące nazwę VDR znajdują się w błonie komórkowej i jądrze komórkowym

Kalcytriol wpływa na ekspresję : kalbindyny

W regulacji homeostazy kalcytriolu zaangażowane są : 25 –hydroksylaza Wit D3

W obniżanie poziomu kalcytriolu zaangażowana jest : hydroksylacja w pozycji 24

Do genów regulowanych przez kalcytriol należą: geny białek zaangażowanych w metabolizm wapnia i kości oraz ich regulację, metabolizm energetyczny, metabolizm żelaza, reakcje odpornościowe, geny białek tkanki łącznej i regulacyjnych

Wewnątrzkomórkowy mechanizm działania kalcytriolu to: regulacja transkrypcji

WITAMINA B6 – pirydoksyna

Transport witaminy B6 do wnętrza enterocytów : jest niezależny od jonów sodowych, zależny od kwaśnego środowiska

Funkcja wit B6 w ustroju polega na udziale w : reakcjach transaminacji, syntezie neurotransmiterów

Witamina zaangażowana w reakcję transaminacji: B6

WITAMINA B1 – tiamina

Wchłanianie tiaminy pokarmowej zachodzi w : bliższej części jelita cienkiego i polega na biernej dyfuzji lub aktywnym transporcie przez specyficzne transportery w antyporcie z jonami wodorowymi, sprzężonej z fosforylacją witaminy

Na wchłanianie tiaminy mają wpływ: jony sodowe, pH

Transport tiaminy z enterocytów do krwi zachodzi z udziałem enzymu: ATP azy sodowo – potasowej

Co się dzieje z tiaminą po wejściu do enterocytu: fosforylacja i co powstaje: TPP

Witamina przenosząca grupy metylowe : B1

Jaki koenzym tworzy witamina B1 – symbol i jakie reakcje: pirofosforan = difosforantiaminy = DPT ; REAKCJE: -karboksylacja oksydacyjna alfa-ketokwasów tj: kwas pirogronowy, kwas alfa-ketoglutarowy, alfa-ketokwasy powstałe w procesie transaminacji aminokwasów rozgałęzionych
-udział w reakcji transketolacji odbywającej się w cyklu pentozowym

WITAMINA B2 – ryboflawina

Przed wchłonięciem ryboflawiny do wnętrza enterocytów muszą zajść następujące reakcje: -proteazy rozkładają białka, -fosfatazy rrozkładają koenzymy (pirofosfataza FAD->FMN, fosfataza FMN-> ryboflawiny)

Ilość ryboflawiny syntetyzowanej przez bakterie w jelicie grubym : Jest większa na diecie roślinnej

Poziom transporterów witaminy B2 maleje ze wzrostem aktywności: kinazy białkowej A, cAMP

Na wchłanianie ryboflawiny wpływ mają: sole żółciowe

Witamina zaangażowana w reakcje utleniania i redukcji: B2

WITAMINA B3 – niacyna

Funkcja witaminy B3 w ustroju polega na tym, że wchodzi w skład : koenzymów (NAD, NADP) współpracujących z dehydrogenazami i reduktazami

Funkcja witaminy B3 w ustroju polega na udziale w : reakcjach transaminacji, dekarboksylacji, dezaminacji, oksydazy aminowej – uczestniczy w wielu reakcjach metabolizmu azotowego

Funkcje witaminy B3: Prekursor NAD, NADP, NADPH ; Obniża stężenie cholesterolu w krążeniu i hamuje uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej ; Powoduje zmniejszenie zapasów glikogenu i tłuszczu w mięśniach szkieletowych i mięśniu sercowym ; Podwyższenie stężenia glukozy i kwasu moczowego we krwi

Dehydrogenaza w witaminie B3 : nukleotyd nikotynoamido-adeninowy – NAD i jego fosforan – metabolizm energetyczny ; NAD!P – synteza NAD, NADP – koenzymy dehydrogenaz , NADPH – synteza kwasów tłuszczowych

FOLIANY

Transport folianów do wnętrza komórek odbywa się : za pośrednictwem specyficznych receptorów i przenośników

Wchłanianie folianu : zależy od pH ; symport z H+ , antysport z OH-

Witamina przenosząca grupy jednowęglowe: foliany

Co reguluje systemy transportujące foliany: wewnątrzkomórkowe ścieżki angażujące kinazę tyrozynową i cAMP

Co wpływa(polepsza) na wchłanianie folianów: kompleks wit. B,B6, B12, H, C, PABA

Co pogarsza wchłanianie folianów: światło, alkohol, wysoka temperatura, środki antykoncepcyjne

WITAMINA H – biotyna

Wchłanianie biotyny w przewodzie pokarmowym zachodzi przy udziale przenośników, które transportują także : kwas pantotenowy i liponowy

Wchłanianie biotyny odbywa się za pośrednictwem transporterów: w bliższej części jelita cienkiego, za pośrednictwem przenośników zależnych od gradientów jonów sodowych ; transport z enterocytów do krwi z wykorzystaniem przenośników, nie zależnych od jonów sodowych

Jaka witamina uczestniczy w procesach karboksylacji (wiążąca grupy karboksylowe): biotyna

WITAMINA C

Funkcje witaminy C to udział w syntezie: kolagenu, kwasów żółciowych

Transport witaminy C do wnętrza enterocytów zależy od : jej stężenia w jelicie

Transport wit C do wnętrza enterocytów jest regulowany przez: kinazę białkową C

Fosfor-P

Wydalanie fosforanów jest hamowane przez: kalcytriol

Wydalanie fosforanów jest pobudzane przez: parathormon, kalcytoninę

Wchłanianie fosforanów jest hamowane przez: wapń, kalcytoninę

Wchłanianie fosforanów jest pobudzane przez: kalcytriol, parathormon

Co jest czynnikiem fosfaturemicznym : FGF-23

Żelazo – Fe

Nadmiernemu gromadzeniu żelaza przeciwdziała białko: HFE

Wewnątrzkomórkowa homeostaza żelaza regulowana jest: translacyjnie

Przy niskim poziomie żelaza stymulowana jest synteza: receptorów transferryny i ferrytyny

Jak regulowana jest homeostaza żelaza: potranslacyjnie, translacyjnie, transkrypcyjnie(Wewnątrzkomórkowa homeostaza żelaza jest regulowana przez czynniki regulujące translacje mRNA białek zawierających żelazo lub związanych z metabolizmem żelaza)

Wchłanianie żelaza: dwunastnica i początkowy odcinek jelita czczego

Co się dzieje po przyłączeniu żelaza do IRP(białko): wiązanie wzrasta wraz z poziomem żelaza w komórce. Związanie żelaza przez IRP powoduje ich unieczynnienie, czyli odblokowanie syntezy ferrytyny i synteza kwasu delta-aminolewulinowego, zahamowanie syntezy receptorów transferyny.

Co reguluje poziom Fe i na jakiej zasadzie: IRP i regulacja translacji

Co zaczyna być aktywne kiedy komórka jest wysycona Fe : hepcydyna

Transporter żelaza : IREG1

Cynk – Zn

Charakterystyka transportera cynku ZnT-1
- ekspresja w błonie komórkowej w wielu tkankach m.in. w jelicie, wątrobie, nerkach
- zapobiega nadmiernemu wzrostowi stężenia Zn w komórce prawdopodobnie hamując transport Zn przez kanały wapniowe
- w mózgu zmniejsza toksyczność Zn w neuronach i astrocytach
- ekspresja regulowana jest przez czynnik transkrypcyjny MTF-1
– indukcja przy wzroście poziomu Zn w komórce

Charakterystyka transportera cynku ZnT-3:
- Transport Zn do pęcherzyków synaptycznych w neuronach glutaminergicznych mózgu
– modulowanie sygnału- neurony gluzinergiczne
-Regulator glutaminergiczny AMPA

Charakterystyka transportera cynku ZnT-8:
- ekspresja wyłącznie w komórkach beta trzustki
- Zn jest niezbędny do wydzielania insuliny-jej umieszczania w pęcherzykach wydzielniczych i uwalniania
- polimorfizm ZnT-8 u ludzi jest związany z podatnością na cukrzycę typu II

W jakich neuronach gromadzi się cynk : cynk gromadzi się w pęcherzykach synaptycznych neuronów glutaminergicznych.

Wapń – Ca

Wapń wpływa na skurcz mięśni wiążąc się z następującymi białkami: Kalbindyna, Troponina

Wapń wpływa na przewodzenie impulsów nerwowych wiążąc się z następującymi białkami: Kalretinia

Kalbindyna jest zaangażowana w: reabsorpcje jonów wapnia w nerkach, wchłanianie wapnia

Białko wiążące wapń w mięśniach: kalretikulina (CRT)

Co wpływa na wchłanianie wapnia: kwas cytrynowy, fosfopeptydy kazeinowe, laktoza, aminokwasy

Wydalanie wapnia wzrasta z: kwasowością pokarmu

DODATKOWE

Funkcje fizjologiczne białka RFT: -Obrona antybakteryjna fagocytów -System cytochromu p450 i innych oksygenaz -Synteza eikozanoidów -Synteza jodotyronin