Psychologia Kliniczna 13.10.2012r.
Psyche – dusza
Logos – nauka
Typy wiedzy psychologicznej
Psychologia : naukowe badanie zachowania jednostek i ich procesów psychicznych.
Psychologia zajmuje się :
Opisem
Wyjaśnianiem
Przewidywaniem
Kierowaniem
Ludzkiego zachowania w taki sposób aby móc :
Polepszyć jakość życia
Czym zajmują się psychologowie
Badania podstawowe w psychologii
Psychologia stosowana
Nieterapeutyczna Terapeutyczna
Dziedziny badań podstawowych
Poznawcza – przetwarzanie informacji przez człowieka wybiórczość uwagi, pamięć
Rozwojowa – rozwój człowieka w ciągu zycia rozwój intelektualny, emocjonalny
Społeczna – stosunki z innymi postawy spostrzeganie innych
Porównawcza – zachowanie zwierząt a ludzi instynkt więzi
Fizjologiczna – mózg a zachowanie się układ nerwowy obszary mózgu
Psychometryczna – różnice indywidualne inteligencja , osobowość.
Działy psychologii
Teoretyczna:
Osobowość i róznice indywidualne , p. rozwoju, p. emocji i motywacji, procesy poznawcze, p społeczna
Stosowana
Kliniczna , wychowawcza , organizacji i zarządzania
… elementy różnych np. p penitencjarna, p sportu, p. kultury, p reklamy, p. marketingu.
Metody badań psychologicznych
Podejście monotematyczne – badania grup
- uogólnienie próby na ogół populacji
- brak możliwości przewidzenia zachowania jednostki.
- jednostka traci indywidualność
Podejście idiograficzne – pogłębienie studia jednostki.
- koncentracja na sobie i poznanie jej indywidualności.
- poznajemy jedna osobę,
Metody badań psychologicznych.
- eksperyment
- obserwacja
- sondaż
- stadium przypadku
- badania psychometryczne.
Eksperyment badacz rozmyślnie izoluje i zmienia jeden czynnik ( zmieniają niezależną) aby móc obserwować wpływ tej zminy na inny czynnik ( zmienna zależną)
Bez zakłócającego wpływu zmiennych ubocznych
Eksperyment laboratoryjny
_’’_ polowy
-”- esperyent naturalny
Obserwacja
Metoda badawcza zakładająca brak manipulacji zmiennych
Obserwacja kontrolowana
Obserwacja naturalna
Obserwacja uczestniczaca
Sondaż
Metoda oparta o szeroki zestaw pytań, które zadaje się reperezentatywnej próbce z właściwej populacji
Stadium przypadku
Zebranie jak najbardziej kompletnego materiału dotyczącego danej jednostki
Jej historii
Pochodzenia
Wyników testów
Wywiadów
Metoda najczęściej stosowana w psychoterapii.
Badania psychometryczne
Opracowanie i stosowanie testów mierzacych własności psychologiczne np. inteligencję temperamentu osobowość , twórczość
Cechy testów
Rzetelność
Trafność
Standaryzacja
Dziedziny psychologii klinicznej
- psychologia kliniczna człowieka dorosłego
- psychologia kliniczna dzieci i młodzieży
- interwencja w sytuacji traumy, katastrofy.
- psychoprofilaktyka
- promocja zdrowia.
Przedmiot psychologii klinicznej
Zaburzenia zdrowia , funkcji psychicznych , somatycznych i zachowania
Przyczyny i mechanizm biopsychospołeczny zdrowia i zaburzeń
Teoretyczno-metodologiczne podstawy diagnozy psychologicznej
Promocja i ochrona zdrowia , prewencja zaburzeń, pomoc psychoterapeutyczna
Psychologia kliniczna
Dziedzina psychologicznych badań i zastosowań , która zajmuje się opisem, wyjaśnianiem zdrowych i zaburzonych form zachowania , przezycia i funkcjonowania somatycznego, określeniem ich przyczyn oraz wypełnianiem zadań praktycznych polegających na diagnozie zdrowia i / lub zaburzeń w celu zastosowania profesjonalnych psychologicznych form pomocy i interwencji.
Norma społeczno – kulturowa
Składają się na nią dwa pojęcia
Normalnie jest to powszechne , typowe dla danej kultury, zgodne ze zwyczajami. – człowiek normalny jest typowy dla danej kultury, odchylenie od wzorców społeczno – kulturowy to dewiacja.
Normalne jest to co zgodne ze skodyfikowanymi normami moralnymi i prywatnymi.
Norma ilościowa
Wynik pomiaru , odzwierciedla rozkład danej cechy w populacji, określaną za pomocą procedur statystycznych
Wynik przeciętny ; uzyskany przez 2/3 osób w badanej w populacji
Dotyczy cech
Biologicznych – wysokość i masa ciała, poziom cukru we krwi, tętno wskaźnik BMI.
Psychologicznych - poziom inteligencji , pojemność pamięci
Norma rozwojowa
Wskaźnik określający poziom rozwoju czynności psychicznych i ruchowych najczęściej spotykany w danej grupie wiekowej.
Norma teoretyczna
- punktem odniesienia s ą ogólne prawidłowości lub twierdzenia naukowe.
- o stanie normalnym wnioskuje się porównując obserwowane wskaźniki z teoretycznymi modelami.
- wzorzec normy jest wzorcem idealnym czyli modelem.
Zdrowie pełny dobrostan fizyczny , psychiczny i społeczny a nie tylko brak choroby lub niedomagania.
Biomedyczny model zdrowia
- rozdzielenia ciała i psychiki.
- zdrowie jest brakiem choroby.
- lekarz jest odpowiedzialny za diagnozę stanu zdrowia i stosowanie form leczenia.
- pacjent poddaje się leczeniu – usuwaniu objawów i niekiedy ich przyczyn.
- od człowieka nie oczekuje się aktywności prozdrowotnej
Holistyczny model zdrowia
Medycyna psychosomatyczna
- powiązanie ciała I psychiki.
- zdrowie to proces stałego dynamicznego równoważenia potrzeb człowieka i wymagań otoczenia.
- świadoma aktywność prozdrowotna.
Socjoekologiczny model zdrowia
Człowiek to całościowy system funkcjonujący, biologicznie, umysłowo i duchowo.
Zdrowie – proces dynamicznej równowagi pomiędzy podsystemami.
Człowiek posiada własne pojęcie zdrowia. Zdrowie – zdolność do osiągania pełni własnych możliwości.
Uwarunkowania zdrowia
- czynniki biologiczne
- zachowania związane ze zdrowiem
- środowisko fizyczne
- środowisko społeczno-kulturowe
Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka
Zespół kryteriów zdrowia
- pozytywna postawa wobec samego „ ja”
- zdolność do rozwoju i samoregulacji
- integracja
- realistyczne spostrzeganie rzeczywistości
- radzenie sobie z wymaganiami otoczenia
Dobrostan psychiczny
- rozumienie obiektywne
Zespół warunków życia i działania człowieka
- środowisko fizyczne
- środowisko materialne
- środowisko społeczno – kulturowe
Rozumienie subiektywne.
Wynik oceny i wartościowania życia i jego sfer
- poczucie satysfakcji – ocena poznawcza
- poziom zadowolenia z życia i jego sfer – ocena emocjonalno- przeżyciowa
Podejście etipatogenetyczne
- co jest przyczyna choroby
- poszukiwanie związków czynnika chorobotwórczego z procesem chorobowym
Wieloczynnikowa etiopatogeneza zaburzeń
- czynniki endogenne
* predyspozycja genetyczna
_ czynniki somatogenne
Czynniki toksyczne ( alkohol, leki)
Czynniki infekcyjne
_ czynniki psychogenne
Czynniki sytuacyjno-środowiskowe
Zmienne osobowościowe
Podejście salutogenetyczne
Dlaczego pomimo działania stresorów ( patogenów) zachowujemy zdrowie. Noralnym stanem funkcjonowania człowieka jest brak równowagi. Zdrowie to wykorzystywanie dostępnej energii by sprostać wymaganiom. Wyjaśnienie procesów zachowania rozwoju i przywracania zdrowia.
Czynniki wyznaczające poziom zdrowia:
- uogólnione zasoby odpornościowe
* czynniki społeczno-kulturowe ( wsparcia, religia, sztuka, filozofia, opieka zdrowotna)
- Stresory
Wymagania , dla których nie ma gotowych reakcji adaptacyjnych
- poczucie koherencji
poczucie zrozumiałości
poczucie zaradności
sensowności
- zachowania , styl życia
DSM – IV
Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych
Oś I – zespoły kliniczne
Zaburzenia nastroju, schizofrenie, zaburzenia urojeniowe, zaburzenia lękowe, ograniczenie zaburzenia psychiczne, zaburzenia spowodowane substancjami psychoaktywnymi.
Os II – zaburzenia rozwojowe , zaburzenia osobowości i upośledzenia umysłowe
Oś III – stany ogólnomedyczne
Główną rolę odgrywa tu czynnik zaburzeń somatycznych – zarówno jakokonsekwencja patogennych mechanizmów , jak i uwarunkowanie zaburzeń psychicznych
Oś IV – problemy społeczne i środowiskowe
Życiowy stres społeczny, obciążenia psychiczne
Oś V – poziom przystosowania
Ocena poziomu zdrowia lub zaburzenia u badanego.
ICD - 10
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych
ograniczenie zaburzenia psychicznie włącznie z zespołami objawowymi
zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych
schizofrenia , zaburzenia typu schizofrenii i zaburzenia ustrojeniowe
zaburzenia nastroju
zaburzenia nerwicowe , związane ze stresem i pod postacią somatyczną
zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi
zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
upośledzenie umysłowe
zaburzenia rozwoju psychicznego, całościowe zaburzenia rozwoju – autyzm
zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się w dzieciństwie i wieku młodzieńczym.
Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży.
Dzieci to mali dorośli.
- diagnoza ,metodą cofnięcia w czasie. Do lat 50 – tych brak systemu klasyfikacji zaburzeń specyficznych dla dzieci
Pomijanie wpływu czynników środowiskowych. Brak odniesienia zaburzeń do prawidłowości poszczególnych okresów rozwoju.
Szczególna podatność dzieci
- brak całościowego realistycznego poglądu na świat.
- brak ustalonego poczucia tożsamości.
- brak sposobów radzenia sobie sobie z trudnościami.
- brak zrozumienia sytuacji
- brak zrozumienia konsekwencji zachowań
24.11.2012
Całościowe Zaburzenia rozwojowe
- autyzm wczesnodziecięcy
- zespół Retta
- zespół Aspergera
- dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
Autyzm wczesnodziecięcy
- częściowe zaburzenie rozwoju , w którym występuje nieprawidłowe funkcjonowanie we wszystkich spośród 3 sfer
* interakcje społeczne
* komunikacja
* powtarzający się repertuar zachowań
Ponadto
Występuje 3-5 razy częściej u chłopców , ujawnia się przed 36 miesiącem, brak okresu prawidłowego rozwoju.
Interakcje społeczne w autyzmie
- niedostatecznie wykorzystywanie kontaktu wzrokowego, mimiki , postawy ciała gestów w celu regulowania interakcji społecznych
- brak kształtowania adekwatnych do wieku związków z rówieśnikami- brak reakcji na uczucia innych ludzi, słaba integracja zachowań społecznych
- brak odwzajemnienia społecznego
Komunikacja w autyzmie
- opóźnienie lub całkowity brak rozwoju języka mówionego pomimo zdolności do mówienia
- osłabienie zdolności nawiązywania i podtrzymywania rozmowy z innymi
- stereotypowe i powtarzające się posługiwanie się językiem ( np. echolalia)
- brak spontanicznych zabaw symbolicznych ( na niby) lub naśladowniczych.
Stereotypowe wzorce zachowań w autyzmie
- pochłonięcie jednym lub większą liczbą zachowań stereotypowych i ograniczonych , nieprawidłowe pod względem intensywności i stopnia koncentracji
- kompulsywne przywiązanie do specyficznych niefunkcjonowaniach czynności lub rytuałów
- stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe
- uporczywe zafascynowanie czynnościami przedmiotów.
Przyczyny autyzmu
- biologiczne uwarunkowana nadwrażliwość psychiczna
- czynniki genetyczne
- zespół kruchego chromosomu X
- nieprawidłowości w rozwoju mózgu ok 30 tygodnia życia płodowego.
Zespół Retta
- występuje wyraźny okres prawidłowego rozwoju
- częściowa lub całkowita utrata mowy, umiejętności lokomocyjnych, komunikacyjnych
- zahamowanie wzrostu czaszki miedzy 7-24 miesiąca życia
- od 4 rz. Pionowa (cdn.)
Zespół Aspergera
- znaczne i długotrwałe zaburzenia w zakresie interakcji społecznych
- powtarzające się wzorce zachowań
- brak opóźnienia mowy
- brak upośledzenia rozwoju poznawczego
- występuje u chłopców.
Dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
- występuję wyraźny okres prawidłowego rozwoju
- utrata nabytych umiejętności w ciągu kilku miesięcy i rozwinięcie w pełnych objawów autyzmu
- deficyty społeczne
- deficyt porozumiewania się
- znaczne upośledzenie umysłowe
- występuje częściej u chłopców.
Nadpobudliwość psychoruchowa wśród młodzieży i młodzieży.
ADHD
XXI wiek
- genetyka
- neurologia
- farmakologia
- zaburzenia współwystępujące
- diagnostyka
Różnorodnosć terminologiczna
…
DSM – IV (314.01)
Zaburzenie cechujące się trudnościami i koncentracją uwagi , nadruchliwością i impulsywnością w stopniu utrudniającymi funkcjonowania dziecka bądź w stopniu niewsółwymiernym do jego rozwoju.
Szesc lub więcej objawów zaburzeń koncentracji uwagi oraz sześć lub więcej objawów nadruchliwości i impulsywności musi utrzymywać przez przynajmniej 6 miesiecy.
Zaburzenia koncentracji uwagi
Dziecko nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych , pracy lub czasie wykonywania innych czynności. Popełnia błędy wynikające z niedbałości.
Dziecko na trudnosciz utrzymywaniem uwagi na zadaniach
Cdn.