Dwa znaczenia terminu organizacji

1)Organizacja to wynik procesu organizowania podejmowanej działalności służącej do uzyskania jednoznacznie określonych celów ,opartej na podziale pracy i systemie koordynacji tej pracy.

Ujęcie czynnościowe –wprowadzenia ładu do jakiejś działalności

Ujęcie rzeczowe – zespół ludzi któremu przydzielono konkretne zadania w ramach realizowanego celu i stworzono warunki do ich wykonywania, a więc nie tylko wyposażone ich w odpowiednią kombinacje zasobów, lecz także stworzono im właściwe stanowiska pracy i najczęściej zgromadzono ich w miejscu specjalnie przystosowanym do realizacji konkretnych zadań

Organizacja jako system społeczno techniczny (rys. w książce str.13) – jest systemem otwartym czyli takim, który prowadzi wymianę „energii” i informacji z otoczeniem (wytwarzane przez organizację produktu przyjmowane są przez otoczenie odpłatnie lub nie.

Zarządzanie określa się więc często najkrócej jako proces realizowania czegoś za pośrednictwem innych ludzi wyposażonych w odpowiednie środki.

Zarządzamy organizacją a kierujemy ludźmi

Kompetencje kierowników różnych szczebli w strukturze organizacji (rys. str.19)

1. Umiejętności koncepcyjne – zdolności do podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów.

2. Umiejętności społeczne – nawiązywanie kontaktów międzyludzkich i sprawne porozumiewanie się

3. Umiejętności techniczne – wykonywanie zadań powiązanych z prowadzeniem konkretnej działalności

14 zasad zarządzania Fayola

1. Podział pracy – czyli specjalizacja czynności

2. Autorytet – formalny połączony z osobistym

3. Dyscyplina

4. Jedność rozkazodawstwa – jeden pracownik ma jednego bezpośredniego przełożonego

5. Jednolitość kierownictwa – każdy zespół ma jednego kierownika i jeden plan

6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu

7. Wynagrodzenie – sprawiedliwe

8. Centralizacja – jej stopień dostosowany do potrzeb

9. Hierarchia - jasny podział na przełożonych i podwładnych, tzw. Droga służbowa

10. Ład materialny i społeczny - określenie właściwego miejsca dla człowieka i każdej rzeczy

11. Ludzkie traktowanie pracowników

12. Stabilizacja personalna

13. Inicjatywa – umiejętność generowania i realizowania koncepcji

14. Zgranie personelu - tzw. Duch jedności

Teorie uzdolnień kierowniczych Fayola – techniczne, handlowe, finansowe, ochronne, rachunkowe, kierownicze czyli administracyjne

5 funkcji administracyjnych wg Fayola

1. Planowanie – badanie przyszłości i obmyślanie celów i kierunków działania umożliwiających ich realizowanie

2. Organizowanie - mobilizowanie materialnych i ludzkich zasobów organizacji niezbędnych do wprowadzenia planów w życie i przydzielenie tych zasobów poszczególnym wykonawcom.

3. Rozkazywanie – wyznaczenie zadań dla pracowników i doprowadzenie do ich wykonania.

4. Koordynowanie – łączenie i zapewnienie harmonijnego funkcjonowania zasobów do osiągnięcia pożądanych celów

5. Kontrolowanie – sprawdzanie przebiegu realizacji planów zgodnie z ustalonymi przepisami i wydanymi rozkazami

Kierownik to osoba zajmująca się planowaniem, organizowaniem, motywowaniem i kontrolowaniem działalności przedsiębiorstwa spełniająca swoje funkcje za pomocą procesu podejmowania decyzji przy wykorzystaniu właściwego systemu komunikacji.

3 grupy podstawowych i 10 szczegółowych ról kierowniczych

1. Role interpersonalne

1. Reprezentacyjne - pewne funkcje ceremonialne które służą tworzeniu właściwego klimatu wewnątrz i na zewnątrz organizacji.

2. Przywódca – wytycznie celów , mobilizacja zespołu do ich osiągnięcia i tworzenie zespołowi organizacyjnych i materialnych warunków działania

3. Łącznik - ułatwianie i organizowanie kontaktów ważnych dla prawidłowego funkcjonowania firmy

1. Role informacyjne;

1. Istota roli monitora – przeszukiwanie otoczenia i wnętrza organizacji w celu uzyskania ważnych informacji.

2. Rozdzielający informacje

3. Rzecznik – informuje otoczenie organizacji o ich sprawach

1. Role decyzyjne

1. Rola przedsiębiorcy – wprowadzenie innowacji i podejmowanie skalkulowanego ryzyka

2. Rola przeciwdziałającego zakłóceniom - czyli zapobiega sytuacjom zagrażającym normalnemu funkcjonowaniu kierownictwa firmy

3. Rola rozdzielającego zasoby

4. Rola negocjatora

Planowanie – proces podejmowania decyzji obejmujących wyznaczanie celów organizacji w konkretnej perspektywie czasu i określania sposobów ich osiągnięcia oraz niezbędnych do tego zasobów.

3 rodzaje planów:

1. Strategiczny – wytyczają zasadnicze kierunki działania tłumaczące misje na podstawowe zadania kierunkowe wyrażone ilościowo w postaci najbardziej ogólnych wskaźników wyznaczających skale działalności i pożądaną pozycje organizacji na tle konkurentów.

2. Taktyczny – zbiorcze zadania dla poszczególnych komórek ustalając je w krótszej perspektywie czasowej oraz formułują ogólne procedury wyznaczające ramy szczegółowego działania.

3. Plany operacyjne – szczegółowe ustalenia dotyczące wdrożenia planów taktycznych w codziennych warunkach w trakcie wykonywania operacji produkcyjnych, zapewniając szczegółowy przydział zadań i środków poszczególnym wykonawcom oraz terminów realizacji.

Menedżer to kierownik najwyższego szczebla zarządzający całym przedsiębiorstwem będący profesjonalistą i działający z upoważnienia właściciela

Przywódca - osoba wywierająca wpływ na innych, umiejąca inspirować zespół aby nakłaniać ich do pożądanych zachowań bez stosowania środków przymusu ale przez uzyskanie poparcia dla swoich zamierzeń

Przedsiębiorca – osoba zajmująca się działalnością gospodarczą odkrywającą potencjalnie zyskowne możliwości, organizująca i kierująca przedsięwzięciami, podejmująca w tym celu podstawowe decyzje o wykorzystaniu rzadkich zasobów

Struktury organizacji to układ relacji łączących elementy organizacji

4 formalne formalnych więzi organizacyjnych

1. Więzi liniowe (hierarchiczne) – określają relacje podrzędności/ nadrzędności służbowej, wskazują kto jest przełożonym a kto podwładnym.

2. Więzi doradcze – dostarczanie wskazówek pracownikom innych stanowisk

3. Więzi technologiczne – łączą elementy organizacji biorące udział w jednym proc esie

4. Więzi informacyjne – określają drogi przepływy informacji między stanowiskami.

Podstawowe pojęcia z zakresu struktur organizacyjnych.

1. Stanowisko pracy – pojedyncze role organizacyjne. Istnieje podział na stanowiska wykonawcze i kierownicze.

2. Komórki organizacyjne – zespół pracowników podlegających jednemu kierownikowi wyróżniony ze względu na pełnioną rolę. Wyróżniamy komórki liniowe realizujące bezpośrednio podstawowe cele w organizacji i komórki sztabowe realizujące funkcje o charakterze doradczym.

3. Jednostki organizacyjne – grupujące komórki organizacyjne realizujące podobne zadania lub wykazujące innego rodzaju podobieństwa.

Schemat organizacyjny- można z niego odczytać informacje dotyczące podziału zadań i podziału organizacji , rozpiętość i zasięg kierowania menedżerów na poszczególnych szczeblach /komórkach <str 44>

Główne funkcje struktury organizacyjnej - podstawową funkcją struktury jest zapewnienie podziału zadań w celu umożliwienia ich realizacji. Struktura musi jednocześnie dzielić i koordynować (łączyć). Im bardziej podzielone są zadania i im większa liczba wykonawców tym działania koordynujące muszą być bardziej intensywne. N Struktury organizacyjne spełniają zadania:

1. Określają podział zadań, odpowiedzialności i uprawnień

2. określają podział zasobów pomiędzy części organizacji

3. Wskazują rozmieszczenie uprawnien i określają zasady podleglosci

4. Umozliwiaja koordynacje zadań realizowanyvh przez pracowników

9 parametrów projektowych struktury organizacyjnej

Specjalizacja, formlizacja, szkolenie i indoktrynacja ,departamentalizacja (grupowanie jednostek), wielkość jednostek, system planowania i kontroli, mechanizmy spajające, stopien decentralizacji pionowej, stopien decentralizacji poziomej

Wyznaczają one zadania projektowe i jednocześnie dylematy przed którymi staje kazda osoba projektujaca czyli analizujaca struktury.

Rozpiętość kierowania to liczba osób które bezpośrednio podlegają jednemu kierownikowi,

Zasięg kierowania to liczba podwładnych którzy danemu kierownikowi podlegają zarówno jak w pośredni jak i w bezpośredni sposób.

6 uwarunkowan struktury organizacyjnej

1. Strategia- wyznacza podstawowe zamierzenia organizacji a struktura stwarza warunki do ich realizacji .w szczególności ;określa otoczenie, wyznacza zadania organizacji, wpływa na wybór ludzi ,procedur i technologii które umozliwia realizacje zadań.

2. Otoczenie organizacji – charakteryzuje się róznym stopniem zmienności złozonosci i wrogości. Szczególny wpływ na struktury ma zmienność otoczenia.

3. Wiek i wielkość organizacji – struktury podlegają ciaglej ewolucji

4. Historia i kultura organizacji – zmienia się wraz z wiekiem , mają tendencje konserwatywne, przejawiające sie wtrzymaniu raz obranej logiki projektu.

5. Technologia – określa wykorzystywane technologie i metody pracy

6. Relacje władzy – wpływ przejawia się w postaci;

1. Gry o władze i wpływy

2. Kontroli zewnętrznej wpływ wywierany przez władze państwowe

3. Naciski ze strony interesariuszy

Struktura liniowa -oparta na jenodsc i rozkazodawstwa ,wazne jest przestrzeganie drogi służbowej

Struktura funkcjonalna – kluczowe dla sprawnego działania jest wyspecjalizowanie kierowników średniego szczebla.

Struktura liniowo – sztabowa – ma połączyć zalety struktur liniowej i funkcjonalnej.kompetencje fachowe sa w niej oddzielone od formalnych.

Struktura macierzowa- każdy pracownik ma dwóch bezpośrednich przełożonych

Cykl zycia organizacji – rozwija się ona przez naprzemienne fazy stabilnego wzrostu i kryzysów.Kryzysy są zjawiskami naturalnymi , konczą fazę stabilnego wzrostu, mogą stanowic odskocznię do dalszego rozwoju.

Faza przedsiebiorczosci – celem jest przekroczenie progu przetrwania poprzez szybki wzrost i pozyskiwanie nowych zasobów.Organizacja jest w tej fazie zorientowana na zewnątrz.

Faza zespołowości- stopniowa reorientacja organizacji do wewnątrz a podstawowym celem jest doskonalenie umiejetnosci pracy w zespole i współdziałanie uczestników<wysokie morale uczestników>

Faza formalizacji – zaczyna dominować orientacja wewnetrzna,jej celem jest stabilność i przewidywalność, sterowność i wydajność , pojawiają się wyspecjalizowane struktury do określonych zadań.

Faza odnowy – organizacja przełamuje inercje i rutyne nabytą w fazie formalizacji .ponownie otwiera się na zewnątrz, nastepuje przyspieszenie rozwoju i zwiększenie zakresu ekspansji

Motywacja to stan gotowości człowieka do podjęcia jakiegoś działania .

3 podejścia do motywacji :

Behawioralne – decydują czynniki zewnętrzne , zachowania ludzi są reakcjami na oddziaływujące na nich bodźce z otoczenia

Humanistyczne – wewnętrzne wyznaczniki w zachowaniu człowieka, szczególnie potrzeby i emocje. bodzce zewnętrzne nabierają znaczenia motywacyjnego dopiero po obróbce.

Poznawcze – informacja jako czynnik motywujący. Zakres posiadanych przez człowieka informacji tworzących siec poznawczą decyduje o jego zachowaniu.

Funkcja nagród i kar – są narzędziami motywacyjnego oddziaływania na zachowania pracowników. Funkcja nagród poleg na kształtowaniu lub utrwalaniu zachowan służących osiąganiu celów organizacyjnych. Kary ukierunkowane są na eliminowanie zachowan niezgodnych z oczekiwaniami kierownictwa.

8 zasad nagradzania i karania

1.zaznajomienie pracowników ze stosowanym w organizacji systemem nagradzania i karania.

2.System powinien być zaakceptowany przez osoby które dotyczy

3.Nagrody powinny być odpowiednio atrakcyjne a kary odpowiednio surowe

4.konieczne jest przestrzeganie zasad gradacji nagród i kar

5. konieczne jest stosunkowo szybkie wzmacnianie zachowań

6.Ważna jest konsekwencja stosowania wzmocnień – każde pożądane zachowanie powinno być nagrodzone a niewłaściwe karane.

7.Skuteczność stosowania nagród i kar zależy od jakości stosunków emocjonalnych pomiędzy przełożonym a podwładnym.

8.przełożony stosujący nagrody i kary powinien dostosowywać je do osobowości podwładnego oraz tego co jest dla niego naprawdę ważne

Potrzeby człowieka

1. Potrzeby fizjologiczne – dzięki pracy ludzie zdobywają pieniądze na ich zaspokajanie.

2. Potrzeby bezpieczeństwa – odgrywają dużą rolę we wczesnych fazach rozwoju człowieka

3. Potrzeby społeczne – wiążą się ze społeczną naturą człowieka. Jest to poszukiwanie więzi z innymi ludźmi

4. Potrzeby szacunku

5. Potrzeby samorealizacji

Motywacja do pracy – wprowadzenie czynników motywujących określa się jako wzbogacenie pracy i polega na takim projektowaniu zakresu pracy oraz zapewnieniu takich warunków by sprzyjało to zadowoleniu ludzi z pracy. Czynniki które wpływają na zaspokojenie potrzeb fizjologicznych, bezpieczeństwa, społecznych i uznania to czynniki higieniczne. Aspekty powodujące zaspokojenie potrzeb społecznych, uznania i wszelkich potrzeb samorealizacji -to motywatory .

Teoria X – człowiek jest leniwy, nie przejawia inicjatywy, nie bierze za siebie odpowiedzialności jest zainteresowany względami ekonomicznymi, praca jest złem koniecznym. Człowiek postępujący zgodnie z tymi zasadami powoduje ze ludzie zaczynają się zachowywać podobnie.

Teoria Y – człowiek jest z natury chętny do pracy, inteligentny, lubi odpowiedzialność i chętnie szuka nowych zadań jeśli widzi w nich sens niekoniecznie ekonomiczny.

Zadaniem lidera jest wyznaczenie dalekiego i ambitnego celu oraz mobilizacja podwładnych do podążania w tym kierunku, natomiast menedżer powinien przede wszystkim zarządzać uruchomionymi procesami.

Weber wyróżnił 3 idealne typy władzy prawomocnej

1. Władza charyzmatyczna oparta na przekonaniu ulegających jej osób o szczególnych nadzwyczajnych cechach przywódcy i prawomocności ustanowionych przez nią norm

2. Władza tradycyjna – opiera się na wierze w trwałość pewnego porządku i jego prawomocność

3. Władza legalna – racjonalna, pochodząca z mianowania lub wyboru dokonanego na podstawie prawnie usankcjonowanych procedur, opiera się na przekonaniu o legalności norm prawnych i uprawnień.

French i Raven wyróżnili 5 źródeł władzy kierownika

1. Formalna - związana z pozycją w strukturze , to prawo do definiowania zadań dla podwładnych, które muszą zostać wykonane z powodu istnienia obowiązku.

2. Nagradzanie – uzależnione jest od możliwości sprawowania kontroli danego kierownika nad rzadkimi zasobami w organizacji

3. Przymus – to odwrotność nagrody, podporządkowanie się poleceniom jest nagradzane a brak dyscypliny i efektów karane

4. Charyzma – oparta na emocjonalnym związku między liderem a współpracownikami czego efektem jest podziw, lojalność i oddanie.

Podstawowe założenie podejścia kwalifikacyjnego traktuje zdolność do sprawowania przywództwa jako coś wrodzonego, przywódcy rodzą się z odpowiednimi cechami, to rzadka umiejętność bazująca na cechach osobowych.

Podstawowe założenia podejścia behawioralnego zakłada że lidera można wyszkolić wzmacniając pożądane lub wytłumiając nieodpowiednie zachowania.< to poszukiwanie wzorcowych zachowań przywódców. Przywódców cechują odpowiednia zachowania których można się nauczyć.>

Fiedler w swoich badaniach uwzględnił 3 czynniki sytuacyjne

1. Relacje Lider-uczestnik - stopień zachowania i szacunku jakim podwładni darzą lidera

2. Struktura zadań – stopień zrutynizowania lub innowacyjności wykonywanych zadań.

3. Władza lidera – siły formalnego wpływu lidera na grupę

Które mają wpływ na stosowanie 2 stylów kierowania

W modelu ścieżki do celu R. House wyróżnia 4 rodzaje zachowań kierowniczych:

1. Lider bezpośredni – jasno informuje czego oczekuje od podwładnych, wyznacza czas i instrukcje do zadań

2. Wspierający lider – przyjazny, wykazuje zainteresowanie potrzebami podwładnych i pomaga im.

3. Lider partycypacyjny – konsultuje się z innymi przed podjęciem decyzji.

4. Lider zorientowany na wyniki – wyznacza trudne i motywujące cele, oczekuje że jego ludzie będą starali się jak najlepiej je wykonać

Przywódca transakcyjny, prowadzi nieustanną wymianę ze swymi podwładnymi co jest konsekwencją odmienności ich interesów. Lider dąży do osiągnięcia jak największej efektywności , używając kombinacji władzy formalnej i nieformalnego wpływu, Rozpoznaje, modyfikuje i spełnia potrzeby i oczekiwania podwładnych oraz reaguje na zmieniające się sytuacje. Przywódcy transakcyjni instrumentalnie traktują strukturę organizacyjną, formalne nagrody i kary – manipulują nimi w celu uzyskania pożądanych warunków, które wywołują pożądane zachowania.

Przywództwo transformacyjne jest procesem, w którym wizja organizacji zostaje sformułowana i przekazana przez charyzmatyczną osobę w celu uzyskania innowacyjności, komunikatywności i elastyczności na wszystkich szczeblach organizacji, co prowadzi do pozytywnych zmian i motywuje do nowych działań. przywódcy transformacyjni motywują nas do zrobienia więcej, niż pierwotnie zamierzaliśmy przez podwyższanie naszej świadomości znaczenia i wartości wykonywanych zadań

Fryderyk Taylor do badania pracy wykorzystał metody naukowe. Za podstawe usprawniania pracy uznał specjalizacje( podział procesu na poszczególne czynności). Zakładał że istnieje najlepszy sposób wykonania każdej roboty opisany w postaci instukcji, tak aby pracownicy mogli go stosować precyzyjnie i w powtarzalny sposób.

Preferowany przez Taylora system płac był tak zwany system płac od zadania, w którym pracownik miał wyznaczoną pewną normę dzienną. Ten system zachęt materialnych był oparty na założeniu, że człowiek to istota ekonomiczna, która potrafi kalkulować i dla której najistotniejsze są materialne aspekty wynagrodzenia

Henry Ford – wprowadzenie taśmy produkcyjnej

F. i L. Gilbreth - chronocyklografia

K. Adamięcki – 3 prawa Harmonii (doboru działania i duchowej)

H. Emerson – 12 zasad wydajności

H.L. Gantt – opracowanie wykresów umożliwiających graficzne zestawienie planu i wykonania

H. Le Chatelier opracowanie cyklu działania zorganizowanego(1. Okreslenie celu,2. badanie środków i warunków działania,3. przygotowanie środków i warunków,4. wykonanie zadania,5.kontrola wyników)

FUNKCJE ADMINISTRACYJNE WG. FAYOLA

1.przewidywanie
2.organizowanie
3.rozkazywanie
4.koordynowanie
5.kontrolowanie


PIRAMIDA UZDOLNIEŃ

Fayol ustalił, że każda grupa czynności w przedsiębiorstwie wymaga innych uzdolnień. W zależności od szczebla w strukturze organizacyjnej i wielkości organizacji wymagana jest różna mieszanka kwalifikacji.

Zdolności możemy podzielić na:
- techniczne
- społeczne
- poznawcze ( intelektualne )

Im niższy szczebel w organizacji, tym ważniejsze są umiejętności techniczne. Im wyżej tym ważniejsze są umiejętności społeczne.

Czynności przedsiębiorstwa- najwazniejsze grupy zadań przedsiębiorstwa które muszą być realizowane w sposób ciągły, należą do nich czynności techniczne, handlowe, finansowe, ubezpieczeniowe ,rachunkowościowe , administracyjne.

Nurt przemysłowy(naukowy) – głowni przedstawiciele to Taylor , Adamięcki,Gantt, Le Chatelier ,Ford, Gilbreth

Poprawa wydajności jednostkowej poprzez doskonalenie czynności w procesie produkcyjnym, racjonalizacje metod zarządzania i sposobów pracy,

Założenia- natura człowieka –

człowiek ekonomiczny,metody naukowe to dobra podstawa badania, źródłem usprawnień jest specjalizacja, standaryzacja, oddzielenie wykonywania decyzji od ich podejmowania

Kierunek klasyczny – przedstawiciele ; Max Weber, Henri FAyol

Cele- opracowanie ogólnych, uniwersalnych zasad administracji, naukowe opracowywanie zasad działalności administracyjnej

Założenia ; Formalizacja jest podstawą racjonalizacji zadań , wyraźnie okreslona hierarchia zapenia porządek, zarządzanie to dyscyplina którą kierownicy powinni poskromic