Przemysław Karasiewicz
Zarządzanie i Inżynieria Produkcji
Studia niestacjonarne
Semestr I
ROLE KIEROWNICZE
Profesor zarządzania Henry Mintzberg analizując wyniki swoich badań dokonał podziału ról kierowniczych na 10 grup, które z kolei zaliczył do trzech podstawowych kategorii: interpersonalnej, informacyjnej, decyzyjnej.
Pozycja i władza formalna |
|---|
| Role interpersonalne |
|---|
|
| Role informacyjne |
|---|
|
| Role decyzyjne |
|---|
|
Punktem wyjścia do dokonania takiej analizy przez Mintzberga był autorytet formalny i pozycja formalna wynikająca z nominacji, która upoważniała do dysponowania zasobami firmy, czyli do zarządzania nią. Formalną władzę i formalny autorytet określają dziś przepisy prawne które regulują sposób powoływania i odwoływania osób zarządzających różnego typu organizacjami np. przedsiębiorstwami państwowymi , spółkami akcyjnymi, spółkami Skarbu Państwa, państwowymi uczelniami wyższymi, muzeami czy szpitalami. Pierwsza kategorią wynikającą z analizy są role interpersonalne, które dzieliły się na trzy grupy: reprezentant, przywódca, łącznik. Rola reprezentanta polegała na pewnych funkcjach ceremonialnych, które mają służyć tworzeniu właściwego klimatu kontaktów wewnątrz i na zewnątrz organizacji, oraz promowaniu firmy i jej szefa. Następnie rola przywódcy którego zadaniem jest wytyczenie celów , mobilizacji zespołu do ich osiągnięcia , oraz stworzenie zespołowi organizacyjnych i materialnych warunków działania. Trzecia rolą jest łącznik. ten z kolei ma za zadanie ułatwianie i organizowanie kontaktów ważnych dla prawidłowego funkcjonowania firmy. Dotyczy to zwłaszcza stosunków z zewnętrznym otoczeniem. Kategoria druga jaką jest rola informacyjna również została podzielona na trzy grupy: monitor, rozdzielający informacje i rzecznik. Monitor (na zasadzie monitoringu) przeszukiwał otoczenie i wnętrze organizacji w celu uzyskania ważnych informacji, oraz dokonywał ich analizy i oceny. Następnie rozdzielający informacje którego zadaniem jest dostarczenie wyselekcjonowanych informacji członkom organizacji. Rolą rzecznika jest prezentowanie oficjalnych informacji w organizacji jak i poza nią. Trzecią kategorię gdzie zostały podjęte role decyzyjne podzielono na cztery grupy takie jak: przedsiębiorca, kierujący zaburzeniami, rozdzielający zasobami, negocjator. Rola przedsiębiorcy sprowadzała się do wprowadzania innowacji, wprowadzania przedsięwzięć co wiąże się z podejmowaniem ryzyka. Kierowanie zaburzeniami polega na usprawnianiu struktury organizacyjnej i niedopuszczaniu do zaburzenia zagrażającego funkcjonowaniu organizacji. Funkcja rozdzielającego zasoby sprowadza się do podejmowania decyzji dotyczących przeznaczeniu zasobów rzeczowych, podziału zasobów finansowych, oraz rozmieszczeniu zasobów ludzkich. Ostatnią rola jest rola negocjatora. Jego zadaniem jest prowadzenie negocjacji w samej organizacji jak i poza nią. Jak widzimy pełnienie różnorodnych ról składa się na wysoce zróżnicowane formy aktywności menadżerów. Na podstawie przeanalizowanych ról kierowniczych możemy stwierdzić, że zarządzanie wymaga spełnienia szeregu niełatwych warunków . Przykładem niech będzie stworzenie modelu menadżera doskonałego i dokonanie zestawienia czynności którymi obciążony zostanie nasz model. Pełnienie funkcji menadżera wymaga posiadanie pewnych cech psychofizycznych , co za tym idzie odporność na zmęczenie i zdolność do wykonywania zróżnicowanych zadań w nienormowanym czasie pracy. Wymagana jest również podzielność uwagi, zdolność koncentracji szybkiego reagowania. Zarządzanie wymaga specyficznej motywacji. Potrzebna jest tu silna motywacja, potrzeba dominacji nad ludźmi, a zarazem trochę szaleństwa. Podstawą do dobrej motywacji będą wielkie ambicje dla siebie jak i dla firmy, zamiłowanie do ryzyka i związanych z nim emocji, ale także tworzenia stałych wartości , bycia sobie użytecznym. Mocna motywacja w konsekwencji może być trudna do pogodzenia życiem rodzinnym. Kolejna cechą kierownicza zdolność do oddziaływania na innych ludzi. Oznacza to zdolność do wczuwania się w motywy, postawy i emocje innych ludzi, a zatem rozumienia dlaczego zachowują się tak a nie inaczej. Wiąże się z tym umiejętność słuchania , zatem nie będzie wiec ktoś dobrym kierownikiem, kto bez przerwy monologuje i nie dopuszcza rozmówców do głosu, a zwłaszcza emocjonalnie reaguje na ich wypowiedzi. Dobre rozumienie innych ludzi jest warunkiem zindywidualizowanego podejścia do nich, czyli odwoływania się do takich motywów, które są dla konkretnej osoby najważniejsze. Oddziaływanie na ludzi wymaga umiejętności aktywnego komunikowania się , czyli przekazywania im zamierzonych komunikatów. Szczególnie ważna jest tutaj umiejętność konkretnego i zwięzłego wyrażania się. Zarządzanie wymaga również od przyszłych kierowników kwalifikacji intelektualnych. Najważniejszą z nich jest zdolność do szybkiego uczenia się. Szybko zmienia się bowiem otoczenie firmy i wynikające stąd szanse i zagrożenia. Dobra orientacja w ekonomicznym , społecznym, politycznym i prawnym otoczeniu przedsiębiorstwa wymaga z kolei szerokich horyzontów i stale aktualizowanej wiedzy z wielu różnych dziedzin. Nie jest prawdą , że menadżer nie musi niczego dokładnie umieć i potrafić osobiście wykonać. Samo wykonywanie funkcji zarządzania wymaga wielu bardzo konkretnych umiejętności, takich jak:
- znajomość języków obcych, a zwłaszcza angielskiego w stopniu umożliwiającym korespondencji i negocjacji;
- umiejętność obsługi komputera, a szczególnie korzystanie z edytorów tekstu oraz standartowych pakietów statystycznych i finansowych, a nawet programów symulacyjnych;
-umiejętność przekonywania, prowadzenia dyskusji przemawiania udzielania wywiadów, prowadzenia negocjacji;
- umiejętność rozumienie i samodzielne tworzenie dokumentów organizacyjnych, a zwłaszcza; kontraktów, opisów pracy, zakresów czynności, schematów organizacyjnych, regulaminów, notatek służbowych, okólników; -biegła znajomość dokumentacji księgowej i finansowej, a zwłaszcza: bilansów, budżetów, normatywów, wniosków kredytowych, czeków, weksli, faktur, przelewów- opanowanie zasad i procedur na rynku kapitałowym, finansowym i walutowym;
-umiejętność posługiwania się statystycznymi technikami analizy danych, zwłaszcza w takich obszarach jak kontrola jakości , zaopatrzenie, transport i logistyka, finanse inwestycje menadżer, sprzyja doskonaleniu własnych umiejętności. Współczesny menadżer musi rozumieć to, co robią jego podwładni, i „ w razie czego” umieć samodzielnie wykonać techniczne czynności. Nie musi ich oczywiście zawsze sam wykonywać. Musi je jednak znać na tyle, by móc kontrolować podwładnych i zastąpić ich w szczególnych przypadkach. Niektóre z tych czynności są naturalnym obszarem działania osoby sprawującej naczelne kierownictwo. Zarządzający musi umieć docelowo dysponować swymi osobistymi zasobami, których powinien używać na rzecz organizacji, ale których nie da się znormalizować ani wymierzyć. Najważniejsze z tych zasobów to czas , energia i reputacja. Regułą musi być oszczędne gospodarowanie tymi zasobami i przeznaczenie ich na realizacje celów najważniejszych. Oznacza to że kierownicy powinni mieć dość wolnego czasu na refleksje, prace koncepcyjną i pozyskiwanie nowych informacji bez natychmiastowego konkretnego przeznaczenia. Oszczędne gospodarowanie energią oznacza unikanie przeciążeń i dbałość o formę fizyczną i psychiczną. Podstawowe znaczenie ma z tego punktu widzenia umiejętność relaksowania się. Najczęściej zalecane są w tym celu ćwiczenia fizyczne, sport, życie rodzinne. Mimo że większość menadżerów próbuje stosować się do tych zaleceń, większości jednak nie udaje się uniknąć „wypalenia” i poważnych problemów zdrowotnych. Reputacja menadżera mierzona jest przede wszystkim zaufaniem do czynionych przez niego obietnic , do jego słowa , przekonaniem o słuszności jego sądów, o trafności podejmowanych przez niego decyzji , posłuchem, jakim się cieszy wśród podwładnych, kolegów, zwierzchników, klientów, dostawców. Tak rozumiany autorytet jest zasobem rzadkim i trudno odnawialnym: łatwo go strącić, trudno go zyskać, a jeszcze trudniej odzyskać. Wynika stad postulat bardzo oszczędnego angażowania osobistego autorytetu i to jedynie wówczas, gdy jest się pewnym , że słowo będzie dotrzymane. Szczególnie istotna słowność w sprawach finansowych, terminów dostaw, gwarancji jakości itp. Zarówno zarządzanie, jak i kontakty handlowe i finansowe, w ogromnej mierze opierają się na zaufaniu. Zaufanie zaś ma z reguły konkretne imię, nazwisko i adres. Zaufanie do firmy i zaufanie do jej szefa są ze sobą ściśle powiązane. Zarządzanie, jak i kontakty handlowe i finansowe, w ogromnej mierze opierają się na zaufaniu.
Powyższa lista warunków , jakie powinien spełniać „menadżer doskonały”, z pewnością nie jest jeszcze kompletna. Jednak ilość funkcji jest szalenie duża i nieuchronnie prowadzi do wniosku , że doskonałych menadżerów niema, bo niezwykle trudno jest spotkać osobę, która spełniałaby wszystkie warunki jednocześnie. Pytanie więc - jakimi drogami można w kierunku tej doskonałości zmierzać?
Samoświadomość. Uświadomienie sobie warunków, jakie musi spełnić menadżer, sprzyja doskonaleniu własnych umiejętności.
Solidne wykształcenie ogólne pozwalające na rozumienie świata i zachodzących w nim zmian, budowanie najbardziej prawdopodobnych scenariuszy przyszłości. Wykształcenie takie umożliwia właściwą interpretacje informacji na temat gospodarki, polityki, prawa, społeczeństwa, kultury.
Stale aktualizowana wiedza i umiejętności specjalistyczne w jednym lub kilku spośród kluczowych obszarów zainteresowania firmy, takich jak: badania i rozwój, produkcja, finanse, marketing, prawo.
Opanowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie zarządzania, a wiec: formułowania strategii, planowania, organizowania, kierowania ludźmi i kontroli.
Osobiste doskonalenie się w takich dziedzinach, jak komunikowanie się, kierowanie zespołami, gospodarowanie własnym czasem, autorytet i przywództwo, innowatyka, ilościowe i jakościowe metody analizy danych
Widzimy więc że konieczna jest kombinacja studiów wyższych, studiów podyplomowych w dziedzinie zarządzania, praktyki i świadomego samodoskonalenia się wspartego wsparte specjalistycznym szkoleniem, które nigdy się nie kończy.
Powyższa lista warunków , jakie powinien spełniac „menadżer doskonały”, z pewnością nie jest jeszcze kompletna. Jednak ilość funkcji jest szalenie duża i nieuchronnie prowadzi do wniosku , że doskonałych menadżerów niema, bo niezwykle trudno jest spotkac osobę, która spełniałaby wszystkie warunki jednocześnie. Pytanie więc - jakimi drogami można w kierunku tej doskonałości zmierzac?
Samoświadomośc. Uświadomienie sobie warunków, jakie musi spełnic menadżer, sprzyja doskonaleniu własnych umiejętności.
Solidne wykształcenie ogólne pozwalające na rozumienie świata i zachodzących w nim zmian, budowanie najbardziej prawdopodobnych scenariuszy przyszłości. Wykształcenie takie umożliwia właściwą interpretacje informacji na temat gospodarki, polityki, prawa, społeczeństwa, kultury.
Stale aktualizowana wiedza i umiejętności specjalistyczne w jednym lub kilku spośród kluczowych obszarów zainteresowania firmy, takich jak: badania i rozwój, produkcja, finanse, marketing, prawo.
Opanowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie zarządzania, a wiec: formułowania strategii, planowania, organizowania, kierowania ludźmi i kontroli.
Osobiste doskonalenie się w takich dziedzinach, jak komunikowanie się, kierowanie zespołami gospodarowanie własnym czasem, autorytet i przywództwo, innowatyka, ilościowe i jakościowe metody analizy danych, języki obce.
Widzimy wiec że konieczna jest kombinacja studiów wyższych, studiów podyplomowych w dziedzinie zarządzania, praktyki i świadomego samodoskonalenia się wspartego wsparte specjalistycznym szkoleniem, które nigdy się nie kończy.