Szczeble, role i umiejętności menadżerskie.

Menedżer, Menadżer (ang. Manager) – osoba, której podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania – podejmowanie decyzji, planowanie i organizowanie.

Wyrazem "menedżer" można określić każdą osobę, która podejmuje decyzje, lecz najczęściej używa się ten wyraz dla określenia osoby, która jest zatrudniona w różnych firmach lub organizacjach i realizuje lub uczestniczy w procesie zarządzania.

Menedżerów można podzielić według szczebli:

• najwyższego szczebla (np. prezydent, prezes)

• średniego szczebla (np. kierownik działu)

• pierwszej linii (ang. front line manager) (np. brygadzista).

Menedżerów można także podzielić według obszarów zarządzania np:

• menedżerowie finansów,

• zasobów ludzkich,

• administracji i public relations.

Aby menedżer mógł pełnić swój zawód musi posiadać różne umiejętności związane niekoniecznie z dziedziną, którą zarządza. Świat zna dużo menedżerów, którzy nie mają wykształcania menedżera (nawet czasami nieposiadających żadnego wykształcenia), lecz świetnie sprawujących swój zawód dzięki przede wszystkim rozwiniętym umiejętnościom konceptualnym oraz interpersonalnym. W zależności od szczebla zarządzania przydatne są umiejętności techniczne.

Oprócz perspektywy mikro, czyli perspektywy organizacyjnej, analizuje się miejsce i rolę menedżerów w nowoczesnych społeczeństwach w perspektywie makro. Menedżerowie uznawani są wówczas za klasę społeczną. Klasa menedżerów jest zróżnicowana i dzieli się na mniejsze klasy zwane mikro klasami. Są one wydzielane na podstawie miejsca w społecznym podziale pracy i podziale ekonomicznej własności.

Rola menadżera- Rolą każdego menedżera jest spełniać szereg ról, z których każda jest kluczowa, dla sprawnego zarządzania. Role te możemy podzielić na 3 główne kategorie: interpersonalne, komunikacyjne i decyzyjne.

1. Interpersonalne

   1. Reprezentant - Społeczne, interpersonalne, prawne i ceremonialne obowiązki muszą być wykonywane. Menedżer jest symbolem i musi być dostępny dla wszelkich ludzi i agencji, ponieważ z uwagi na status i autorytet, będą komunikować się tylko z nim.

   2. Łącznik - Menedżer jest centrum komunikacji i informacji. Budowa sieci sprzymierzeńców jest kluczowa. Zdolności networkingowe do utrzymywania wewnętrznych i zewnętrznych relacji w celu wymiany informacji są niesamowicie ważne. Te umiejętności dają dostęp do „baz danych” – faktów, wymagań i prognoz.

   3. Przywódca - Serce relacji menedżera z podwładnymi i miejsce, w którym władza menedżera najpełniej się objawia.

• Menedżer definiuje struktury i środowiska w których podwładni pracują i są motywowani.

• Nadzoruje działania zespołu.

• Selekcjonuje, zachęca, promuje i dyscyplinuje.

• Stara się równoważyć potrzeby organizacji i współpracowników w celu maksymalizacji efektywności.

1. Komunikacyjne

1. Monitor - Menedżer wyszukuje, otrzymuje i przetwarza informacje, w celu oceny działań organizacji, jej stanu i sytuacji na rynku. Monitoring operacji wewnętrznych, zewnętrznych wydarzeń, idei i trendów – ich analiza jest niezbędna. Informacje potrzebne, aby wykryć zmiany, problemy i szanse, w celu budowy scenariuszy decyzyjnych mogą być historyczne lub bieżące, twarde (dane) lub miękkie, udokumentowane lub nieudokumentowane. Ta rola polega na budowie i użytkowaniu systemu „szpiegowskiego” – nakierowanego na zbieranie i przetwarzanie informacji.

2. Upowszechniający informacje - Menedżer wprowadza do organizacji zewnętrzne poglądy i usprawnia wewnętrzny przepływ informacji między podwładnymi. Menedżer interpretuje i przekazuje podwładnym zasady i regulacje.

Mamy tu do czynienia z dylematem delegowania. Tylko menedżer posiada informacje niezbędne do podejmowania decyzji i często w niewłaściwej formie (werbalnej, zamiast na papierze). Dzielenie się nimi pochłania czas i zasoby.

1. Rzecznik - Menedżer informuje i działa jako lobby w stosunku do innych (na zewnątrz organizacji). Kluczowi posiadacze wpływów i grupy interesów są informowane o działaniach i planach. Dla osób zewnętrznych menedżer jest ekspertem w sprawach, w których jego organizacja operuje.

1. Decyzyjne

1. Inicjator zmian - Menedżer projektuje i inicjuje sporą część kontrolowanych zmian w organizacji. Niedociągnięcia są wychwytywane, a programy naprawcze wprowadzane. Menedżer inicjuje serie powiązanych decyzji/działań w celu osiągnięcia realnej poprawy efektywności. Menedżer może wydelegować kompletnie zadanie usprawnienia działania, postawić pewne ramy dla działań podwładnych lub nadzorować proces samodzielnie.

2. Rozwiązujący problemy - Przejmowanie sterów organizacji, kiedy natrafi ona na górę lodową, a nie ma jasnych zaleceń dla działania w takiej sytuacji. Problemy mogą być powodowane przez pracowników, zasoby, zagrożenia, lub przez to, że inni robią błędy, albo innowacja ma nieoczekiwane efekty uboczne. Rola opiera się na zimnym spojrzeniu na sytuację, ocenie, realokacji zasobów, wsparciu działań i kupowaniu czasu dla tych wszystkich operacji.

3. Rozmieszczający zasoby - Menedżer nadzoruje alokację zasobów (np. ludzi, reputacji firmy), co oznacza: zarządzanie własnym czasem, programowanie zadań, autoryzowanie działań.

4. Negocjator - Menedżer zajmuje się ważnymi negocjacjami z innymi organizacjami. Role Rzecznika, Reprezentanta i Rozlokowującego zasoby wymagają tego.

Autorem koncepcji jest Henry Mintzberg

Umiejętności menedżerskie (management skills) - zdolności do praktycznego rozwiązywania problemów zarządzania w sposób sprawny i skuteczny. Umiejętności są pojęciem szerszym od pojęcia kwalifikacji formalnych, gdyż obejmują także doświadczenie zawodowe i zręczność (mądrość) w działaniu, a więc "stosowanie wiedzy w sposób praktyczny i przekonywujący" (G. Cole). Są one natomiast pojęciem węższym od kompetencji, które stanowią "wypadkową ogółu wiedzy i umiejętności przyswojonych, opanowanych i zastosowanych w praktyce, zmobilizowanych przez człowieka do rozwiązania problemu zawodowego" (F. Mingotaud). Menedżer powinien posiadać nie tylko umiejętności, ale także kompetencje menedżerskie, tj. wiedzę i umiejętności stosowne do zajmowanego stanowiska, aby był on zdolny do działania "w celu uzyskania rezultatu w danej sytuacji przy użyciu danych środków" (D. Thierry i Ch. Sauret).

W teorii zarządzania wyróżnia się (za R. L. Katzem) trzy podstawowe rodzaje umiejętności menedżerskich:

• techniczne,

• społeczne i

• koncepcyjne,

które są potrzebne wszystkim do skutecznego kierowania. Według nowych koncepcji menedżerom potrzebne są znacznie szersze umiejętności. Według T. Batley'a mogą one obejmować takie czynności, jak: kierowanie czasem pracy, organizacja pracy własnej, efektywne delegowanie, motywowanie siebie i podwładnych, ustanawianie celów i standardów, planowanie, sporządzanie harmonogramów i kontrolowanie pracy, tworzenie dobrych stosunków interpersonalnych, negocjowanie i kierowanie konfliktem, doskonalenie produktywności własnej i podwładnych, rozwiązywanie problemów i podejmowanie rozsądnych decyzji, kreowanie i akceptowanie zmian, elastyczne działanie, zapewnienie właściwej komunikacji, udzielanie porad, szkolenie i doradztwo zawodowe, planowanie kariery zawodowej i rozwoju, kierowanie stresem, podążanie za zmianami technicznymi itp.

Istota pracy kierowniczej

Kierowanie - jest to wieloetapowy proces informacyjno - decyzyjny, czyli działalność kierownicza polegająca na ustaleniu celów i planowaniu ich realizacji poprzez wykorzystanie przez organizację zasobów, procesów informacji w istniejących warunkach zewnętrznych jej działania ( prawnych, społecznych, ekonomicznych). Kierowanie odbywać się to powinno w sposób sprawny i skuteczny oraz zgodny ze społeczną racjonalnością działań gospodarczych. W procesie tym ważne znaczenie ma umiejętność mobilizowania, a także pobudzenia energii oraz inwencji twórczych wszystkich, którzy przyczyniają się do tworzenia nowych jakości, niezależnie od poziomu rozwoju gospodarki, jej struktury i stosunków własnościowych.

Rola, zadania, obowiązki (kompetencje) kierownika –

Kierownik według R.W. Griffina to ktoś, kto odpowiada przede wszystkim za realizację procesu zarządzania. W szczególności menadżerem jest ktoś, kto planuje i podejmuje decyzję, organizuje, kieruje i kontroluje zasoby ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne. Menadżer posługuje się naukowymi technikami i instrumentami realizacji wyżej wymienionych funkcji. Dla wykonania swoich funkcji nie musi być akceptowany przez podwładnych tak jak w wypadku przywódcy. Menadżer może stać się przywódcą w wyniku specyficznego splotu okoliczności i jego cech osobowych..
Zadaniem kierowników jest rozwiązywanie problemów organizacyjnych i podejmowanie jak najtrafniejszych decyzji umożliwiających rozwój organizacji w warunkach konkurencji i wyzwań otoczenia. Tak też podstawową rolą menadżera jest nowoczesny kierownik przedsiębiorstwa, przygotowany zawodowo, posiadający wrodzoną inteligencję i doświadczenie, by sprostać wymogom konkurencji i zapewnić rozwój przedsiębiorstwa.
Role kierownika można sprowadzić do trzech zasadniczych ról;
1) roli między personalnej, która obejmuje;
- rolę czołowego reprezentanta organizacji,
- rolę szefa personalnego,
- rolę łącznika ze środowiskiem zewnętrznym.

2) roli informacyjnej
- zbierania w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym informacji potrzebnych do działań kierowniczych,
- rozpowszechnianiu w organizacji informacji potrzebnych w realizacji strategii,
- przekazaniu informacji o organizacji instytucjom, środkom masowego przekazu, członkom organizacji,
3) roli decyzyjnej, która obejmuje;
- rolę przedsiębiorcy, który dba o rozwój i korzystną pozycję organizacji w konkurencyjnym środowisku,
- rolę arbitra w rozstrzyganiu sporów wewnątrz organizacji,
- rolę "finansisty, rozdziela środki będące w jego dyspozycji,
- rolę negocjatora, uczestnictwo w negocjacjach