Zasady analizy żywności
-określanie zawartości składników pokarmowych w surowcach, półproduktach, wyrobach gotowych
-kontrola jakości produkcji i przetwórstwa żywności
Działy analizy żywności
analiza sensoryczna- za pomocą zmysłów, organoleptyczna
analiza składników chemicznych- metody chemiczne, enzymatyczne, instrumentalne
analiza mikrobiologiczna- liczba i rodzaj drobnoustrojów występujących w żywności
Akty prawne
-ustawa 25 sierpnia 2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia
-ustawa określa:
>wymagania dotyczące przestrzegania zasad higieny żywności, materiałów, wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością
>właściwości organów w zakresie przeprowadzania urzędowych kontroli żywność
>wymagania dotyczące przeprowadzania urzędowej kontroli żywności
Podział norm (pod względem treści merytorycznych)
Jakościowe
- precyzujące wymagania jakościowe dla danego produktu
Metodyczne- wydaje PKN
- szczegółowe procedury wykonania znaczeń zawartości składników
-ocena cech badanych produktów
-sposób pobierania próbek
Za normy międzynarodowe odpowiada
-Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna MOS
-Komisja Kodeksu Żywnościowego KKŻ
-Stowarzyszenie Urzędowych Chemików Analityków
Nadzów nad żywnością mają:
-PIS- Polski Instytut Sanitarny zajmuje się nadzorem
-organem wykonawczym są :
> PZH- Państwowy Zakład Higieny
>Stacje Sanitarno- Epidemiologiczne wojewódzkie lub miejskie zależnie od SPH posiadające działy higieny żywienia i żywności
Błędy
-rozbieżność między uzyskanym wynikiem oznaczenia, a rzeczywistą zawartością oznaczonego składu w badanym materiale
-wynik niedoskonałości metod analitycznych, stosowanych przyrządów pomiarowych i osób wykonujących oznaczenia
-względny- miernik dokładności oznaczenia w %
(z/x)*100%
x-zawartość teoretyczna
y- zawartość składnika otrzymanego w produkcie
Błędy analityczne
Systematyczne
-najczęściej spowodowane czynnikiem działającym w jednakowy sposób w czasie wielokrotnego powtarzania tego samego pomiaru
-na ogół tego samego znaku tzw. Dodatniego lub ujemnego
-przyczyny np. niewłaściwe wyskalowanie przyrządów pomiarowych, przygotowanie próbek, sączenie, ważenie, przygotowanie roztworów wzorcowych itp.
Przypadkowe
-dodatnie lub ujemne których przyczynę trudno ustalić i eliminować
-rozrzucone po obu stronach wartości prawdziwej
-części wzajemnie znoszące się i działające w sposób przypadkowy
-mierzy się odchyleniem standardowym (SP i współczynnikiem zmienności V)
Błędy grube 9pomyłki)
Mierzona wartość =wartość prawdziwa +błąd przypadkowy
Zasady pobierania i przygotowania próbek do badań laboratoryjnych
-warunkiem dokładności analizy jest prawidłowe pobieranie i przygotowywanie próbki produktu
-reprezentatywnej pod względem chemicznym i fizycznym
-odpowiednio jednorodne (rozdrobnionej, rozmieszczonej bądź zhomogenizowanej
(S!!!)Przygotowanie próbki laboratoryjnej poprzedza przygotowanie próbek:
Pierwotnej
Jednostkowej
Ogólnej
Laboratoryjnej
Liczba próbek jednostkowych zależy od:
- wielkości partii towaru
- stopnia jednorodności- produktu należy przestrzegać proporcjonalnego udziału w próbce wszystkich części danego produktu
-złożonej precyzji badań
Ogólne zasady pobierania próbek
Pobieranie próbki pierwotnej i przygotowywaniu próbek do oznaczenia wartości
Woda i składników odżywczych
-należy skrócić czas mieszania i rozdrabniania produktów
-unikać przegrzania homogenizatorów
-przechowywać próbki w czystych, szczelnie zamkniętych naczyniach w odpowiednich temperaturach
Witaminy
-należy zabezpieczyć przed temperaturą, światłem, tlenem
-w przypadku próbek przezroczystych do oznaczenia witaminy C dodać kwasu szczawiowego
Składniki mineralne
-należy zwrócić uwagę na stosowanie odpowiednich młynków, noży, homogenizatorów ze względu na możliwość zanieczyszczeń
*próbki produktów należy pobierać szybko i w taki sposób, aby jakość i skład produktu nie zmienił się
*próbki z produktów ziarnistych poddaje się sproszkowaniu przez mielenie w młynkach lub rozcieranie w moździerzu
-produkty zawierające większe ilości wody rozdrabnia się w szparkach zwanych „wilkami” lub ściera na tarkach
*produkty płynne przed odmierzeniem powinny być dokładnie wymieszane przez wstrżsanie natomiast substancje o konsystencji mazistej mogą być pobierane bezpośrednio lub rozcierane w moździerzu
*opakowanie bezpośrednio próbek powinny być czyste, a próbka natychmiast szczelnei zamknięta
*do badań analitycznych przeznacza się tylko połowę próbki laboratoryjnej, pozostałą część należy przez pewien czas przechowywać
Opisanie próbek