Praca w gabinecie koncentruje się wokół czterech grup nieprawidłowości rozwoju dziecka:
W zakresie rozwoju ruchowego:
- niezręczność manualna
- niezręczność ruchowa całego ciała
- zaburzenia lateralizacji.
W zakresie funkcji poznawczych:
- odchylenie w percepcji wzrokowej
- odchylenie w percepcji słuchowej
- odchylenie w rozwoju mowy i myślenia.
Zakresie rozwoju emocjonalno-uczuciowego:
- przejawy infantylizmu
- przejawy zahamowania w zachowaniu.
Zakresie dynamiki procesów nerwowych:
- nadpobudliwość psychoruchowa
- obniżona pobudliwość.
zaburzeń rozwoju ruchowego (lateralizacji), niezręczność ruchowa całego ciała,
niezręczność manualna,
- zaburzeń funkcji poznawczych (zaburzenia percepcji wzrokowej, zaburzenia percepcji
słuchowej, zaburzenia funkcji poznawczych),
- zaburzeń rozwoju emocjonalno-uczuciowego,
- zaburzeń dynamiki procesów nerwowych (nadpobudliwość psychoruchowa).
Praca profilaktyczno - terapeutyczna odbywa się także w grupach, w których systematycznie
prowadzone są zajęcia Metodą Dobrego Startu. Do realizacji działań profilaktycznych
i kompensacyjno– terapeutycznych wykorzystujemy także:
1. Terapię przez sztukę,
2. Bajkę terapeutyczną,
3. Techniki relaksacyjne ( np. wg Anny Pollender)
4. Trening twórczej wizualizacji,
5. Elementy Metody Dennisona
6. Gry dydaktyczne,
7. Metodę Knill’ów,
8. Terapię sensoryczną,
9. Manipulację.
Terapia pedagogiczna pełni funkcje:
- stymulującą rozwój uczniów,
- profilaktyczną, wobec grożącym niepowodzeniom szkolnym,
- korektywną w odniesieniu do wszelkich nieprawidłowości.
- wyrównawczą wobec zaistniałych problemów dydaktycznych,
M. Bogdanowicz wyróżnia takie formy terapii:
• Terapia psychomotoryczna
• Usprawnia jednocześnie funkcje psychiczne i ruchowe, które uczestniczą w procesie czytania oraz ich współdziałanie.
• Terapia psychodydaktyczna
• Ćwiczy czynności nabyte w toku nauczania, na przykład czytanie.
• Psychoterapia
• Leczenie zaburzeń emocjonalnych.
W podobny sposób terapię pedagogiczną pojmuje E. Gruszczyk-Kolczyńska, która przez pracę dydaktyczno – wyrównawczą rozumie "interwencję wychowawczą w postaci terapii wychowawczej, realizowaną w układzie terapeuta (psycholog, pedagog) – dziecko, mające na celu wyrównanie dysharmonii rozwojowych oraz braków w wiadomościach i umiejętnościach w takim stopniu aby zapewnić dziecku prawidłowe funkcjonowanie w sytuacjach szkolnych".
H. Spionek proponuje stosować wszystkie formy terapii równocześnie, gdyż "jedynie wszechstronne ćwiczenia zaburzonych funkcji na wszelkim dostępnym materiale i we wszystkich możliwych czynnościach przyczyniają się do przezwyciężania trudności szkolnych".
Aby proces terapeutyczny przebiegał prawidłowo należy trzymać się określonych zasad. Oczywiście jako działalność dydaktyczna musi uwzględniać zasady dydaktyki ogólnej, metodyki nauczania oraz specyfikę pracy z dzieckiem o nieharmonijnym rozwoju, jego warunki rozwojowe, możliwości poznawcze i potrzeby. Najważniejsze zasady obowiązujące w terapii obowiązują to:
Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego: musi być bezwzględnie respektowana w pracy z dziećmi o zaburzonym rozwoju. Dzieci z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju wymagają dodatkowej pomocy w postaci indywidualnego oddziaływania pedagogicznego. Jest to spowodowane tym, że możliwości percepcyjne uniemożliwiają efektywne uczenie się w nauczaniu masowym. Stwarza to konieczność indywidualnego programowania zajęć korekcyjnych, dostosowania środków, metod dydaktycznych i wychowawczych do indywidualnych możliwości konkretnego dziecka. Indywidualizacja musi być także stosowana w czasie zajęć zespołowych. Polega ona na kontrolowaniu przebiegu i wyników pracy dziecka, pomaganiu mu w przezwyciężaniu trudności oraz stosowaniu odpowiednich zabiegów wychowawczych i psychoterapeutycznych. Jest to niezbędny warunek, aby osiągnąć zamierzone rezultaty i zrealizować indywidualne cele terapeutyczne
Metody
1. Praca indywidualna i grupowa: jednolita lub zróżnicowana
2. Gry i zabawy dydaktyczne
3. Metody i zabawy logopedyczne
4. Metoda graficzna H. Tymichowej
5. Metoda Dobrego Startu.( 'Piosenki do rysowania' i 'Od piosenki do literki' M. Bogdanowicz)
6. Program rozwijający percepcje wzrokową 'Wzory i obrazki'; Frostig M., Horn D.
7. Program stymulacji rozwoju językowego dzieci 6-letnich. G. Krasowicz- Kupis
8. Sylabowa metoda nauki czytania w opracowaniu J Jastrząb
9. Kinezjologia edukacyjna P. Dennisona
10. Metoda W. Sherborne,
11. Ćwiczenia relaksacyjne
12. Metoda pozytywnych wzmocnień.
13. Bajkoterapia
Środki dydaktyczne:
1. Karty pracy (tematyczne o różnym stopniu trudności).
2. Gry planszowe, karty dydaktyczne, puzzle, domina, lotta obrazkowe, memory, karty do gry typu „Piotruś”.
3. Układanki geometryczne, patyczki, liczydła
4. Obrazki do ćwiczeń w mówieniu, wyszukiwaniu różnic, określaniu kolejności zdarzeń, materiały do ćwiczeń logopedycznych (lusterka, rurki, itp.)
5. Zestaw ćwiczeń do rozwijania percepcji wzrokowej(opracowanie własne) oraz rozwijania myślenia, pamięci (zbiory własne)
6. Materiały do ćwiczeń graficznych kształtujących proces analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej oraz koordynacji wzrokowo- ruchowej- Zofii Pietrzak- Stępkowskiej, Krystyny Poręby
7. Zestaw pomocy do opracowania J. Baran „Terapia zabawą”
8. „Będę mówić, czytać i pisać poprawnie. Materiały obrazkowo- literowe dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.” Barbara Sawicka, Dorota Warczak- Wyszyńska
9. „Świat sześciolatka. Chce dobrze czytać. Ćwiczenia wspomagające naukę czytania i pisania dla dzieci sześcioletnich” Barbara Bieleń, Grażyna Trzeciak
10. Bajki terapeutyczne
11. Program komputerowy „Porusz umysł”, „Królik Bystrzak dla Przedszkolaka”, „Ćwiczenia logopedyczne”
Ewaluacja:
1. Badanie poziomu analizy i syntezy słuchowej testem I. Styczek
2. Badanie poziomu analizy i syntezy wzrokowej zestawem figur geometrycznych H. Spionek, pisanie wzorów literopodobnych, oraz składanie obrazka z części.
3. Badanie umiejętności matematycznych
4. Analiza prac, wytworów dzieci
5. Ankieta dla rodziców
6. Notatki z prowadzonych w trakcie pracy obserwacji oraz przeprowadzonych z dziećmi rozmów
Blok ćwiczeń słuchowych
słuchanie odgłosów ciszy
słuchanie szeptów w ciszy - rozumienie słów wypowiedzianych
słuchanie poleceń mówionych szeptem w ciszy i wykonanie ich ze zrozumieniem
skakanie rytmów na prawej nodze (do przodu, do tyłu, w prawo, w lewo)
skakanie rytmów na lewej nodze (do przodu, do tyłu, w prawo, w lewo)
wystukiwanie, wyklaskiwanie rytmów wg wzorów graficznych
wysłuchiwanie rytmów i tworzenie ich wzorów graficznych
wyrazy w wyrazach
wyrazy o tym samym znaczeniu
wyrazy przeciwstawne
dobieranie wyrazów rymujących się
ile sylab jest w wyrazie, ile liter, ile głosek
na jaką głoskę zaczyna się wyraz
na jaką głoskę kończy się wyraz
mówienie sylabami ze zrozumieniem
mówienie literami ze zrozumieniem
rozróżnianie odgłosów
sprzętów, zwierząt, ludzi, instrumentów, odgłosów miasta
słuchanie tekstów - odpowiadanie na pytania
słuchanie tekstów - konstruowanie pytań
Blok ćwiczeń wzrokowych
taki sam element - konkrety
taki sam element - figury geometryczne, kształty, wzory
narysuj tak samo - konkrety, kształty
układanie elementów wg wzoru (rodzaj puzzli - rozcinamy obrazek, rodzaj rytmu elementy powtarzają się logicznie, dziecko układa lub rysuje)
ćwiczenia grafomotoryczne
współrzędne
wykreślanki tematyczne
wyrazy w wyrazach
rymowanki - dobieranie wyrazów rymujących się
wyrazy przeciwstawne
wyrazy o tym samym znaczeniu
taka sama litera - trudne litery
taka sama sylaba - metoda 18 struktur wyrazowych
taki sam wyraz - metoda 18 struktur wyrazowych
łączenie sylab w wyrazy, łączenie sylab w zdania - metoda 18 struktur wyrazowych
znajdowanie jednego słowa na kartce książki przewracając karty płynnym ruchem
wodzenie wskaznikiem po linijce tekstu (linijka po linijce ruchem płynnym) z zauważeniem jednego słowa ze zrozumieniem
rozumienie tekstu czytanego samodzielnie - odpowiadanie na pytania
rozumienie tekstu czytanego samodzielnie - konstruowanie pytań
Ćwiczenia językowe i wyobraźni
opis przedmiotów widzianych cały czas (werbalnie potem opisowo)
opis przedmiotów widzianych określony czas (werbalnie i opisowo)
opis przedmiotów wyobrażonych (werbalnie i opisowo)
opis sytuacji widzianych (werbalnie i opisowo)
opis sytuacji wyobrażanych (werbalnie i opisowo)
tworzenie skojarzeń bezpośrednich do zadanego wyrazu (werbalnie, opisowo)
tworzenie skojarzeń pośrednich (werbalnie i opisowo)
zakreślanie skojarzeń
łańcuchy skojarzeń (werbalnie i grafomotorycznie)
wyrazy z wyrazu
napisz (powiedz) maksymalnie wiele wyrazów zaczynających się głoską ...
powiedz (napisz) maksymalnie wiele wyrazow kończących się na głoskę ...
podajemy wyraz np. RADIO dziecko podaje wyraz na każdą literę wyrazu (zapisujemy) - wersja słuchowa trudniejsza
podajemy x wyrazów - dziecko z pierwszych liter tych wyrazów układa wyraz (wersja słuchowa trudniejsza)
podajemy x wyrazów - dziecko z ostatnich liter tych wyrazów układa wyraz (wersja słuchowa trudniejsza)
podajemy x wyrazów - dziecko z pierwszych sylab tych wyrazów układa wyraz (wersja słuchowa trudniejsza)
podajemy x wyrazów - dziecko z ostatnich sylab tych wyrazów układa wyraz (wersja słuchowa trudniejsza)
podaję 5 (7 lub więcej) skojarzeń do wyrazy który dziecko ma odgadnąć (wersja słuchowa trudniejsza)
podaję wyraz do którego dziecko dobiera samo skojarzenia
ile głosek ma wyraz? (słuchowo trudniej)
ile liter ma wyraz? (słuchowo trudniej)
ile głosek E występuje w wyrazie ....... (słuchowo trudniej)
ile liter B występuje w wyrazie ....... (słuchowo trudniej)
z ilu sylab składa się wyraz ....... (słuchowo trudniej)
dopasowywanka - dopasowanie słowa do jego obrazu graficznego
magia liter
rozsypane sylaby - układanie wyrazów
rozsypane wyrazy - układanie zdań
łączenie sylab w wyrazy - wg 18 struktur wyrazowych
krótkie wypracowania na zadany temat
pisanie po śladzie - głośne wg 18 struktur wyrazowych
wzory grafomotoryczne
pisanie wg wzoru - głośne wg 18 struktur wyrazowych
rozsypane sylaby wg 18 struktur wyrazowych - głośne czytanie, pisanie i znajdowanie takich samych sylab
rozsypane wyrazy wg 18 struktur wyrazowych - głośne czytanie, pisanie i znajdowanie takich samych wyrazów
Ćwiczenia usprawniajace pamięć
kolory w pamięci
figury w pamięci
rzeczowniki w pamięci
litery w pamięci
liczby w pamięci
wyrazy w pamięci
kołki pamięciowe
znikający element (konkretny) dziecko patrzy 2 min. (stopniowo skracamy czas zapamiętywania)
znikający element (elementy abstrakcyjne, figury inne elementy) dziecko patrzy 2 min. (stopniowo skracamy czas zapamiętywania)
Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej i koncentracji uwagi
ćwiczenia naprzemienne w pozycji leżącej
ćwiczenia naprzemienne w pozycji stojącej
znak nieskończoności - ósemka alfabetyczna
leniwa ósemka - w przestrzeni
ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej - wodzenie oczami za ruchem terapeuty, następnie za własnym ruchem
dyktanda graficzne
wzory do rysowania
narysuj tak samo
wykreślanki tematyczne
labirynty
pisanie "głośne" po śladzie wg 18 struktur wyrazowych
pisanie "głośne" wg wzoru, wg 18 struktur wyrazowych
Ćwiczenia myślenia logicznego
co do czego pasuje - elementy konkretne
co do czego pasuje - elementy abstrakcji
czego tu brakuje - elementy konkretne (uzupełnienie)
czego tu brakuje - elementy abstrakcji
co tu nie pasuje - elementy konkretne wg wielkości koloru, funkcji, zapachu itd.
co tu nie pasuje - elementy abstrakcji wg wielkości, kształtu koloru itd.
brakująca figura
brakujący symbol
jak to ułożyć - figurę z 16 kwadratów, z figur geometrycznych określoną figurę
jakiego słowa brakuje w ciągu wyrazów
ćwiczenia przyczynowo-skutkowe (dobieranie przyczyny do skutku)
rzeczywistość i fantazja
prawda i odczucie
zagadki
szarady
zadania z testów inteligencji
krzyżówki
orientacja w schemacie własnego ciała
orientacja kierunków w odniesieniu do środka własnego ciała
orientacja kierunków w odniesieniu do obiektów trzecich
orientacja kierunków na płaszczyźnie (kartka papieru) niejednorodnych (liczba parzysta i nieparzysta) - orientacja kierunków w tzw. lustrzanym odbiciu
umiejętność poruszania się w terenie wg instrukcji
umiejętność udzielenia instrukcji jak dojść w dane miejsce
trening liczenia - przeliczanie obiektów zastępczych jednorodnych i niejednorodnych, porównywanie równoliczności zbiorów jednorodnych i niejednorodnych
trening liczenia - dodawanie odejmowanie wg różnych za każdym razem innych reguł - na dominie, kościach kartach, klockach, patyczkach i innych obiektach zastępczych
Rozwój społeczny i emocjonalny
Bawi się z innymi dziećmi
Dzieli się z innymi
Jest nastawiony na współpracę
Zawiera przyjaźnie
Słucha i wykonuje polecenia
Lubi słuchać historii na swój temat
Upewnia się, czy jest kochany przez rodziców
Lubi zabawy w dom, rodzinę
Rozróżnia płcie
Potrafi opowiedzieć o problemie
Okazuje miłość bliskim
Boi się ciemności, samotności,
Czasami adoruje jednego z rodziców
Chętnie pomaga w domowych prostych czynnościach
Chętnie się wygłupia, chce rozśmieszać innych
Ma okresy płaczliwości i braku poczucia bezpieczeństwa, pojawiają się pytania typu „ kochasz mnie jeszcze?”
Rozwój fizyczny i motoryczny
Sam myje ząbki
Sam je
Samodzielnie myje ręce
Potrafi nalać napój z butelki, czy dzbanka
Potrafi korzystać z toalety, kontroluje swoje potrzeby fizjologiczne
Potrafi się ubrać i rozebrać (potrzebuje pomocy przy guzikach, zamkach błyskawicznych, itp.)
Wkłada buty
Rysuje kwadraty i koła
Zaczyna się posługiwać się nożyczkami
Chodzi na paluszkach
Skacze na 1 nodze
Przez chwilę stoi na jednej nodze
Bez problemu korzysta z urządzeń na placu zabaw
Sprawnie sobie radzi z omijaniem przeszkód na drodze, nawet kiedy biegnie
Kopie i rzuca piłkę
Jeździ na 3 kołowym rowerku
Rozwój intelektualny
Sprawnie posługuje się mową
Oscyluje pomiędzy światem rzeczywistym i nierzeczywistym
Ma bogatą wyobraźnię. Może tworzyć, np.: niewidocznych przyjaciół
Coraz więcej zapamiętuje
Zaczyna dokonywać wyborów, w oparciu o przewidywanie konsekwencji , a nie o działanie
Uczy się rozwiązywać problemy
Chętnie słucha bajek, opowiadań
Zna kilka wierszyków i piosenek
Potrafi mówić krótkie zdania i prowadzić krótką rozmowę
Czasem się zacina, jąka lub powtarza słowa (zwłaszcza w emocjonujących chwilach)
Większość tego, co mówi jest zrozumiałe
Rozróżnia, że coś jest takie same lub inne
Zna imię swojego przyjaciela
Nazywa podstawowe kolory
Rozróżnia pojęcie teraźniejszości, przyszłości
Układa proste puzzle
Potrafi policzyć 2-3 rzeczy
Potrafi powiedzieć , jak się nazywa i ile ma lat
Obserwuje
W tym wieku fantazja miesza się z rzeczywistością i dziecko ma tendencje do nie rozróżniania tych dwóch obszarów
Sen
Większość dzieci rezygnuje z popołudniowych drzemek.
W tym wieku pojawia się lęk przed ciemnością, a bujna wyobraźnia powołuje „do życia” różne strachy. Przydaje się lampka nocna w sypialni malucha.
Jedzenie
W wieku trzech lat dziecko zaczyna jeść posiłki zbliżone do twoich. Ważne żeby dostawało je o stałych porach. Chociaż trzylatek wydaje nam się już bardzo samodzielny nie przeceniajmy jego możliwości. Nadal pamiętaj żeby podawać małe porcje i małe kawałki, łatwe do nabrania na sztućce ( najlepiej żeby dziecko miało swój komplet sztućców dziecięcych).
Jak możesz pomóc swojemu dziecku.
Dziecko w tym wieku potrzebuje z twojej strony dużo wsparcia. Nie zapominaj o okazywaniu uczuć i zapewnianiu o twojej miłości
W wieku trzech lat dzieci u rozwija się zainteresowanie językiem. Zadawaj dziecku dużo pytań i słuchaj jego odpowiedzi. Odpowiadaj na zadawane pytania.Wprowadzaj nowe słowa.
Jeśli potrzebujesz zmotywować trzylatka używaj słów: mógłbyś, zgadnij, pomóż.
Pamiętaj, że dziecku sprawią przyjemność historie typu „ Kiedy byłeś małym dzidziusiem”.
Wspólnie uczcie się liczyć. Wykorzystujcie do tego laki, samochodziki, ciasteczka, itp. Pamiętaj, że chodzi o zabawę w naukę.
Czytajcie książki. Proś dziecko żeby samo opowiedziało ci przeczytaną historię.
Ucz dziecko, jak się nazywa.
uczcie się prostych piosenek
Bawcie się w teatrzyk, zachęcaj dziecko do opowiadania różnych historii
Propozycje zabaw
Trzylatek ma już dość sprawne rączki, które z chęcią próbują naklejać nalepki w odpowiednich miejscach w książeczce, ale także z zapałem będą miętosić plastelinę lub ciastolinę.
Połóż na podłodze arkusz szarego papieru, na którym położy się dziecko, a następnie ty obrysuj jego kształt. Wspólnie go wytnijcie, a dziecko niech spróbuje dorysować usta, nos i oczy, a także ubranie – to, które ma na sobie, a może wymyślny strój kosmonauty lub księżniczki? A może odwrócić role i niech dziecko obrysowuje mamę lub tatę...
Możecie też przygotować z papieru rybki, pokolorować je, a następnie do każdej z nich przyczepić zwykły spinacz biurowy. Teraz jeszcze tylko patyk z grubą nitką oraz magnesem na końcu i już można wędkować.
Twoje dziecko ma już duży zasób słów, dlatego z przyjemnością weźmie udział w zabawie w nazywanie. Zabawa jest prosta: pokazując na przedmioty w waszym domu lub w książce z obrazkami, powiedz „to jest stół, a to...” i zawieś głos – dziecko dokończy wypowiedź. Jeśli od czasu do czasu się pomylisz, z radością cię poprawi! Zabawa może mieć różne warianty: sprawdzające znajomość kolorów, kształtów czy zastosowania danych przedmiotów.
Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się inaczej, więc wiadomości tu zawarte mają charakter wyłącznie informacyjny. Jeśli coś cię niepokoi
skontaktuj się z lekarzem.