Zajęcia 4 Odmiana nazw własnych

1. Nazwiska kobiet

   a) Odmieniają się tylko zakończone na –a

   b) Według przymiotnokowego modelu, jak ładna, miła (-CKA, DZKA, EWA, SKA, A), lub rzeczownikowego modelu ((ÓWNA, ANKA)

   c) Większy problem jest z tworzeniem nazwisk mężatek i panien:

   Zaręba, Zgółka, Nowak, Kwiecień

   Ludwig, Nowak, Śnieg, Baziewicz, Saloni

   d) Nazwiska zbieżne z rzeczownikami pospolitymi nie podlegaja takim samym przemianom jak rzeczowniki: Kwiecień -> Kwiecieniowa

   e) nazwiska przymiotnikowe: Cieply, Czerny -> kobieta Czerny/Czerna, Ciepły/Ciepła

   f) dwuczłonowe nazwiska kobiet: nazwisko rodowe + nazwisko odmężowskie

   Pierwszy człon niedodm. Drugi dowolnie, ale ustawione kolejno. Połączone są krótką kreską bez pauz.

2. Nazwiska męskie:

a) Zakończone na -o odmieniają się jak rzeczowniki rodz. żeńskiego (łyżka) w l. poj. a w Mn. Jak rzeczowniki męskie

np. Lato, Wujko,

b) zakończone na miękką i –o

np. Puzio, Zyzio, Punio, Kocio – jak paź.

c) zakończone na –e

Linde, Kolbe – w l. poj. jak przymiotniki, w Mn. jak rzeczowniki

d) Zakończone na –au

Turnau, Landau – jak męskie

Wg fonetycznego wzoru.

e) zakończone na –a

Okrzeja (jak szyja), Boryna, Jaskiernia – jak rzeczowniki żeńskie w l. poj. i jak męskoosob. W Mn.

f) zakończone na spółgłoskę:

przypominające rzeczowniki pospolite:

Dąb, Gołąb, Kocioł, Kwiecień, Mech, Wiek

g) zakończone na –ów

Maćków, Okołów – Okołowa, Okołowowi, Okołowie

h) odmiana nazwisk dwuczłonowych męskich

- oba człony,

Chyba że

- pierwszy człon jest nazwą herbu lub zawołaniem bojowym (KORAB-BRZOZOWSKI), ale wtedy też można odmieniać

- Frycz Modrzewski, Sęp Szarzyński – bez łącznika, bo środkowy człon jest czymś pomiędzy imieniem i przydomkiem

i) w polskim nie odmienia się jedynie nazwisk zakończonych na spółgłoskę i –u (ekstremalnie rzadkie)

3. Nazwiska obce:

a) zawsze wg wzoru fonetycznego

apostrof stosujemy tylko wtedy, gdy czytamy inaczej, niż piszemy!!!

b) nieodmienne: na spółgłoskę i –u (Mobutu, Nehru, Iliescu)

- zakończone na akcentowane –o, a, u (w wymowie)

Hugo, Rimbaud, , Dubois

• Szewczenko (jak Lato)

• Tasso, Picasso (jak bas)

• Dante (niefrancuskie) jak przymiotniki w l. poj i jak męskie w l. Mn

• Francuskie na –e akcentowane (Montesquieau, Merimee, Rabelais) – w l. poj. jak przymiotniki, w Mn. niedodm.

• Francuskie w pisowni zakończone spółgłoską, ale w wymowie samogłoską (Diderot,Cachin), jak męskie ze spółgłoską – wymawia się ją we wszystkich przypadkach poza mianownikiem (o daudecie, diderocie

• Zakończone na –i, -y (Botticelli, ghandi) – jak przymiotniki

• Słowiańskie (gł. Ros. Tołstoj) jak rzeczowniki męskoosob.

• Słowiańskie (gł. Ros. –ckoj, skoj – Trubieckoj)) – jak przymiotniki

• Słowiańskie (gł. Ros. –ow, in, ew – Romanow) – jak rzecz. Meskoosob

• Zak. Na wymawianą spółgłoskę i –y(Clinton, Disney) jak rzeczowniki męskoosob.

• Zak. W mowie na spółgłoskę, w piśmie na samogłoskę (Wilde, Verne) – jak rzeczowniki męskoosob

Imiona

1. Wybór dla dziecka

2. Odmiana