niejednorodna grupa uczestników stosunków międzynarodowych dzieląca się pod względem statusu prawnomiędzynarodowego na międzynarodowe organizacje rządowe i Międzynarodowe organizacje pozarządowe .
Mianem rządowych określa się zorganizowane przez państwo struktury utworzone w celu rozwoju współpracy. Muszą być one związkiem minimum trzech suwerennych państw, posiadać zdefiniowany cel i być powołane z mocy umowy międzynarodowej.
Z kolei określenie międzynarodowych organizacji pozarządowych zdefiniowano w rezolucji RGiS ONZ z 27 lutego 1950 jako organizacje działające w sferze stosunków międzynarodowych, które nie zostały utworzone na podstawie umowy międzynarodowej. Ponadto członkostwo w tych organizacjach z natury jest otwarte dla zainteresowanych stron. Ich działalność opiera się na statutach i regulaminach, czyli aktach o charakterze wewnętrznym.
North Atlantic Threaty Organization. = Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego / Pakt Północnoatlantycki.
POLITYCZNA – NATO promuje wartości demokratyczne i zachęca do konsultacji i współpracy w kwestii obrony i bezpieczeństwa, aby zbudować zaufanie i w dłuższej perspektywie zapobiegać konfliktom.
MILITARNA- NATO dąży do pokojowego rozwiązywania sporów, jeżeli wysiłki dyplomatyczne nie przynoszą rezultatu, podejmuje działania wojskowe.
organizacja polityczno-wojskowa, powstała 24.08.1949 na mocy podpisanego 4.04.1949 Traktatu Północnoatlantyckiego [ porozumienia zawartego w oparciu o Kartę Narodów Zjednoczonych w Waszyngtonie przez 12 państw ]
początkowym celem istnienia NATO była obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR, z czasem stała się ona elementem utrzymania równowagi między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu Warszawskiego pełni rolę stabilizującą, podejmując działania zapobiegające rozprzestrzenianiu się konfliktów regionalnych.
Obecnie liczy 28 państw, Polska stała się członkiem w roku 1999.
Podstawowe zadanie/cel NATO to ochrona wolności i bezpieczeństwa swoich członków za pomocą środków politycznych i wojskowych.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA :
PION CYWILNY :
RADA PÓŁNOCNOATLANTYCKA
KOMITET PLANOWANIA OBRONNEGO
GRUPA PLANOWANIA NUKLEARNEGO
SEKRETARIAT GENERALNY
PION WOJSKOWY :
KOMITET WOJSKOWY
MIĘDZYNARODOWY SZTAB WOJSKOWY
DOWÓDZTWO SIŁ SOJUSZNICZYCH NATO ds. OPERACJI
DOWÓDZTWO SIŁ SOJUSZNICZYCH NATO ds. TRANSFORMACJI
PODSTAWOWE ZASADY :
zasada solidarności wobec napaści
zasada użycia siły zbrojnej w obronie napadniętego
zasada zgodności reakcji
Powołana do życia w 1957 roku.
Swoją działalność prowadzi pod egidą ONZ, ale nie posiada statusu wyspecjalizowanej organizacji Narodów Zjednoczonych.
Agencja składa na ręce Zgromadzenia Ogólnego oraz Radzie Bezpieczeństwa coroczne raporty. Zasięgiem swojego działania obejmuje cały świat.
Założeniu Agencji przyświecała inicjatywa „Atom w Służbie Pokoju”, którą zgłosił prezydent USA Dwight Eisenhower w roku 1953. Jako pierwszy na stanowisku kierowniczym stanął Sterling Cole. W 1968 roku została ogłoszony Traktat o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej.
IAEA działa na trzech obszarach: bezpieczeństwo międzynarodowe, badania naukowe oraz nadzór i weryfikacja. Jej głównymi celami są:
zapewnienie bezpieczeństwa energetyki jądrowej, a także bezpiecznego wykorzystania zużytego paliwa
nadzór i reagowanie w przypadkach prób wykorzystania energii jądrowej w celach militarnych
opracowywanie i wdrażanie standardów bezpieczeństwa w zakresie wykorzystania materiałów rozczepianych oraz ich transportowania i składowania
ułatwianie transferu technologii jądrowych
Agencja może również przeprowadzić kontrolę w państwach podejrzanych o chęci wyprodukowania broni masowego rażenia.
Najwyższym organem decyzyjnym IAEA jest Konferencja Generalna, zbierająca się corocznie, najczęściej we wrześniu.
Organem wykonawczym jest Rada Gubernatorów, złożona z przedstawicieli 35 państw członkowskich wybranych przez Konferencję Generalną; Rada zbiera się 5 razy w roku. Powoływany przez nią Dyrektor Generalny jest najwyższym przedstawicielem IAEA i kieruje Sekretariatem.
Koszty działalności administracyjnej i naukowo – badawczej IAEA pokrywane są ze składek członków, ustalanych na podstawie wielkości składek państw IAEA w ONZ.
Pomoc techniczna IAEA jest natomiast finansowana z dobrowolnych dotacji państw członkowskich.
Środkowoeuropejskie porozumienie o wolnym handlu
Powstała np. porozumienia handlowego miedzy Krajami Europy Środkowej, podpisanego w Krakowie dn. 21 grudnia 1992 r. , weszła w życie 1 stycznia 1994.
Sygnatariuszami byli: Czechosłowacja, PL, Węgry.
Po rozpadzie czechosłowacji członkami CEFTY stała się słowacja, czechy, kolejno słowenia, rumunia, bułgaria, chorwacja, macedonia, albania, bośnia i hercegowina, mołdawia, czranogóra, serbia i kosowo.
Przyczyna powstania: spadek wymiany handlowej miedzy krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego i rozwiązaniu Rady Wzajemnej Pomocy Gosp.
Celem porozumienia było zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup, w ramach których cła były stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencję na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostają zupełnie zniesione, a nastąpi jedynie ich redukcja
CEFTA nie posiada rozbudowanych struktur. Jej jedynym organem jest Komitet Współpracy, w którego skład wchodzą ministrowie zajmujący się handlem zagranicznym lub dziedzinami będącymi w danej chwili przedmiotem obrad. Poza tym, szefowie państw należących do CEFTA spotykają się raz w roku.
Światowa Organizacja Zdrowia, WHO (ang. World Health Organization) – jedna z organizacji działających w ramach ONZ, zajmująca się ochroną zdrowia.
Jej siedzibą jest Genewa.
W 1946 r. ONZ zwołała Międzynarodową Konferencję Zdrowia w Nowym Jorku, gdzie 61 krajów ratyfikowało konwencję WHO.
W roku 1948 w liczbie już 88 członków ratyfikowano powstanie WHO. Do WHO należą obecnie 193 kraje.
Głównym obchodem, organizowanym przez WHO co roku w dniu 7 kwietnia, jest Światowy Dzień Zdrowia.
Zadaniem WHO jest działanie na rzecz zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych, a także ustalanie norm dotyczących składu lekarstw i jakości żywności.
Struktura WHO obejmuje Światowe Zgromadzenie Zdrowia, Radę Wykonawczą i Sekretariat oraz 6 biur regionalnych. Wyniki działalności WHO są ogłaszane w wydawnictwie periodycznym Official Records of the World Health Organization.
WHO posiada biura regionalne: dla Afryki – w Brazzaville, dla obu Ameryk – w Waszyngtonie, dla płd.-wsch. Azji – w New Delhi, dla Europy w Kopenhadze, dla regionu śródziemnomorskiego – w Kairze, dla regionu zach. Pacyfiku – w Manili.
Kraje członkowskie WHO wyznaczają delegacje do Światowego Zgromadzenia Zdrowia – najwyższy organ decyzyjny WHO. Wszystkie kraje członkowskie ONZ mogą stać się członkami WHO i zgodnie z informacjami na stronie internetowej WHO "Pozostałe kraje także mogą być przyjęte do Organizacji, jeśli ich wniosek zostanie poparty przez zwykłą większość głosów Światowego Zgromadzenia Zdrowia."
Polska jest krajem członkowskim WHO od początku jej działalności (7 kwietnia 1948). Jest również członkiem Biura Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy (WHO EURO) z siedzibą w Kopenhadze. Polskie biuro zostało utworzone w lipcu 1992 roku.
Władzą naczelną WHO jest Światowe Zgromadzenie Zdrowia, które stanowią przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich i które zbiera się raz do roku w Genewie. Zgromadzenie wybiera na okres 3 lat Komitet Wykonawczy, w którego skład wchodzi 34 ekspertów w dziedzinie zdrowia proponowanych przez kraje członkowskie. Zadaniem Komitetu jest realizacja decyzji i wytycznych Zgromadzenia. Zazwyczaj posiedzenia Zgromadzenia odbywają się corocznie w maju. Zgromadzenie zatwierdza strategię finansową Organizacji, weryfikuje i zatwierdza przedłożony projekt budżetu oraz mianuje Dyrektora Generalnego.
Sekretariat obejmuje około 8000 fachowców w dziedzinie zdrowia i dziedzinach pokrewnych, którzy pracują w centrali w Genewie, w biurach regionalnych i krajach członkowskich. Na czele Sekretariatu WHO stoi Dyrektor Generalny, wybierany co pięć lat przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia.
Obok koordynowania międzynarodowych działań w celu monitorowania wybuchów epidemii chorób takich, jak SARS, malaria i AIDS, WHO sponsoruje programy mające na celu zapobieganie i leczenie tych chorób.
WHO wspiera rozwój i rozprowadzanie bezpiecznych i efektywnych szczepionek i leków. Po przeszło dwóch wiekach walki z ospą organizacja zadeklarowała w 1980 roku, że choroba została zwalczona – pierwsza choroba w historii wyeliminowana dzięki ludzkiemu wysiłkowi.
Celem WHO jest wyeliminowanie choroby Heine-Medina w przeciągu kolejnych kilku lat.
Dodatkowo obok swojej pracy przy eliminacji chorób, WHO także realizuje wiele kampanii związanych ze zdrowiem – dla przykładu, kampania, aby podnieść konsumpcję owoców i warzyw na świecie oraz zniechęcić do stosowania tabaki[potrzebne źródło].
WHO także prowadzi badania mające na celu ustalić, czy pole elektromagnetyczne otaczające telefony komórkowe ma negatywny wpływ na zdrowie.
Organizacja powstała na konferencji w Moskwie, która odbyła się w dniach 5-8 stycznia 1949r.
Propaganda komunistyczna przedstawiała ją jako owoc narady państw bloku radzieckiego, w rzeczywistości o jej powołaniu zadecydował Józef Stalin.
Formalne ogłoszenie powstania tej instytucji nastąpiło 25 stycznia 1949r.
Założyciele: -Polska Rzeczpospolita Ludowa (na konferencji reprezentowani przez Hilarego Minca i Eugeniusza Szyra.) -Węgierska Republika Ludowa -Rumuńska Republika Ludowa -Bułgarska Republika Ludowa -Czechosłowacka Republika Socjalistyczna -Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
RWPG miała kontrolować i koordynować plany gospodarcze państw członkowskich zgodnie z potrzebami ZSRR.
Powstała ona według planu Wiaczesława Mołotowa, która była propozycją konkurencyjną do „planu Marshalla” czyli planu pomocy amerykańskiej dla Europy.
Była to zarazem odpowiedź państw bloku wschodniego na powstanie Europejskiej Organizacji Współpracy Gospodarczej (EOWG), powstałej we wrześniu 1947r.
RWPG stanowiła wygodny instrument podporządkowywania ZSRR gospodarek innych krajów bloku komunistycznego.
Statut RWPG uchwalono w grudniu roku 1959, wszedł w życie 13 kwietnia 1960r. Pierwszy punkt mówił o wspieraniu przez RWPG planowanego rozwoju gospodarki narodowej, przyspieszaniu rozwoju technicznego, stałe podnoszenie dobrobytu ludności państw członkowskich
Najwyższym organem była coroczna Sesja Rady, jej zaś podlegał Komitet Wykonawczy złożony z wicepremierów państw-członków. Waluta rozliczeniową RWPG był rubel transferowy.
Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej od początku była tworem wielce niedoskonałym, ukazując sztandarowe metody jakimi posługiwano się wobec państw bloku sowieckiego, a więc dyrektyw ,które w kluczowych dla państwa kwestiach płynęły z Moskwy. RWPG ostatecznie uległa rozwiązaniu 28 czerwca 1991r.
Czerwony Krzyż (Red Cross), międzynarodowa organizacja humanitarna i charytatywna
założona w 1864 z inicjatywy Szwajcara H. Dunanta, w celu niesienia pomocy rannym żołnierzom.
Od 1988 Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Półksiężyca.
Obejmuje kilka organizacji: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, założony w Genewie w 1864, Międzynarodową Federację Krajowych Towarzystw Czerwonego Krzyża, Czerwonego Półksiężyca oraz Czerwonego Lwa i Słońca (nazwa od 1991, wcześniej Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża, utworzona w 1919 w Genewie), Stowarzyszenia Narodowe Czerwonego Krzyża.
Najwyższym organem uchwałodawczym Ruchu jest Międzynarodowa Konferencja Czerwonego Krzyża zbierająca się co 4 lata, z udziałem przedstawicieli MKCK, Ligi i krajowych stowarzyszeń oraz przedstawicieli państw, które ratyfikowały konwencje genewskie z 1949.
MKCK składa się wyłącznie z obywateli szwajcarskich, jego symbolem od 1980 jest czerwony krzyż na białym tle (zamienione barwy Szwajcarii).
Stanowi on centrum informacji o jeńcach, osobach zaginionych, interweniuje w ich sprawach, udziela pomocy ofiarom międzynarodowych konfliktów, współuczestniczy w opracowywaniu nowych konwencji humanitarnych, może być mediatorem.
Przykładem stowarzyszenia narodowego jest Polski Czerwony Krzyż (PCK) założony w 1919, podobnie jak inne narodowe grupy zajmujący się pomocą humanitarną w kraju i organizowaniem akcji pomocy dla regionów ogarniętych klęską żywiołową lub konfliktami.
Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury
organizacja wyspecjalizowana ONZ, której podstawowym celem jest wspieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także wzbudzanie szacunku dla praw człowieka, bez względu na kolor skóry, status społeczny i religię.
Siedziba UNESCO mieści się przy place de Fontenoy 7/9 w 7. dzielnicy Paryża.
Program działalności UNESCO obejmuje dwa zasadnicze działy:
działania na rzecz rozwoju nauki i kultury
udzielanie pomocy materialnej, technicznej i kadrowej w organizowaniu oświaty
UNESCO została utworzona 16 listopada 1945 w Londynie.
Pierwszym dyrektorem generalnym został Julian Huxley, biolog i pisarz.
Organizacja miała wdrażać "solidarność intelektualną i moralną ludzkości", aby zapobiec trzeciej wojnie światowej.
Od 2011 UNESCO zrzesza 194 państwa. Funkcję sekretarza generalnego Polskiego Komitetu ds. UNESCO sprawuje prof. Andrzej Rottermund.
Organizacja Jedności Afrykańskiej
jedna z najważniejszych i najliczniejszych regionalnych organizacji międzynarodowych zrzeszająca niemal wszystkie państwa Afryki z wyjątkiem Maroka.
Założona została 25 maja 1963 roku w Addis Abebie (Etiopia), która pozostawała jej siedzibą.
W 2002 organizacja przestała istnieć i na jej miejsce została powołana Unia Afrykańska. Rocznica powołania OJA obchodzona jest jako Dzień Afryki.
Cele organizacji :
umacnianie jedności i solidarności państw afrykańskich,
pogłębienie wszechstronnej współpracy politycznej i gospodarczej między nimi,
zapewnienie warunków do szybkiego rozwoju tych krajów,
wykorzenienie kolonializmu i rasizmu,
zapobieganie sporom pomiędzy państwami afrykańskimi i wewnątrz nich (OJA stała na stanowisku nienaruszalności granic kolonialnych).
Organizacja ta znalazła się w latach 90. w znacznym kryzysie, wynikającym w dużej mierze z głębokich podziałów politycznych i ideologicznych pomiędzy współczesnymi państwami afrykańskimi.
Zakończyła działalność 8 lipca 2002 roku.
Jej miejsce zajęła Unia Afrykańska, w swoich założeniach po części wzorująca się na Unii Europejskiej.
Naczelnym organem OJA było Zgromadzenie Szefów Państw i Rządów, zbierające się raz w roku. Każde państwo dysponowało w nim jednym głosem.
międzynarodowa organizacja pozarządowa, znana jako Fundacja Greenpeace.
Założona w roku 1971 w Vancouver w Kanadzie by przeciwstawić się amerykańskim testom atomowym na Alasce.
Obecnie organizacja działa na rzecz ochrony środowiska naturalnego.
Greenpeace posiada 28 biur i prowadzi działalność w 42 krajach na całym świecie.
Organizacja finansowana jest całkowicie przez indywidualnych darczyńców (program Direct dialogue), których liczbę szacuje się na około 2,8 mln. Są to głównie sympatycy, lecz także organizacje charytatywne.
Greenpeace nie przyjmuje pieniędzy od firm i rządów, co ma gwarantować jej niezależność.
Greenpeace prowadzi też działalność w Polsce.
Cele statutowe najważniejszych kampanii :
spowolnienie zmian klimatu
ochrona lasów
ochrona oceanów
powstrzymanie wielorybnictwa
sprzeciw wobec wykorzystywania energii atomowej i popieranie energii odnawialnej
sprzeciw wobec inżynierii genetycznej
eliminacja z użycia toksycznych związków chemicznych
Greenpeace jest organizacją o zasięgu globalnym.
Jej siedziba główna (Greenpeace International) znajduje się w Amsterdamie.
Biura wspierają sieć lokalnych grup ochotników. Grupy lokalne uczestniczą w wielu kampaniach na swoim terenie i mobilizują się dla odbywających się gdzie indziej większych protestów i działań.
Organizacja Państw Amerykańskich
utworzona w 1948 r. na IX Między Amerykańskiej Konferencji w Bogocie jako kontynuacja Unii Panamerykańskiej utworzonej w 1910 r.
Członkami OPA są wszystkie państwa Ameryki Łacińskiej (od 1962 r. bez Kuby) oraz USA i Kanada, łącznie 35 państw.
Jest, obok Paktu Rio i Paktu bogotańskiego, jednym z trzech filarów systemu między amerykańskiego.
Stałym organem administracyjnym, pełniącym funkcję sekretariatu generalnego jest wspomniana Unia Panamerykańska, z siedzibą w Waszyngtonie,
najwyższym organem – Konferencja Między amerykańska, która jest zwoływana co 5 lat.
Ponadto działa stały organ – Rada OPA, korzystająca z pomocy 3 organów specjalnych: Rady Społeczno Gospodarczej, Komitetu Prawnego oraz Rady Oświat Nauki i Kultury.
W razie potrzeb są zwoływane sesje ministrów spraw zagranicznych, a pomocą służy im Między amerykańska Rada Obrony.
W strukturze OPA działała także Między amerykańska Komisja Praw Człowieka (od 1960 r.) i Między amerykański Trybunał Praw Człowieka (od 1978 r.).
W ramach OPA działała również Organizacja Państw Ameryki Środkowej, która usamodzielniła się w 1961, a także działały różne między amerykańskie organizacje gospodarcze.
Według sformułowań tzw. Karty Bogoty, obowiązującej od 1951 r: zadaniem OPA jest umacnianie pokoju i bezpieczeństwa kontynentu amerykańskiego, pokojowe regulowanie sporów między państwami członkowskimi, wspólne rozwiązywanie problemów ekonomicznych, społecznych i politycznych.
OPA funkcjonuje jako organizacja regionalna ONZ. Do lat 60. XX w. w organizacji politycznie dominowały Stany Zjednoczone, w późniejszym czasie OPA wprowadziło politykę bardziej niezależną, czego dowodem są rezolucje popierające Argentynę podczas kryzysu falklandzkiego (1982 r.) oraz potępiające interwencje USA w Panamie w 1989 r.
Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem OPA. Składa się z przedstawicieli wszystkich państw wchodzących w skład organizacji. Zbiera się ono raz do roku. Każdy kraj posiada jeden głos, decyzje w kwestiach ogólnych zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w szczególnych – większością 2/3 głosów. Zgromadzenie określa politykę i główne kierunki działania OPA, nadzoruje jej współpracę z innymi organizacjami, zatwierdza budżet oraz wybiera Sekretarza Generalnego OPA.
Konferencje Konsultacyjne Ministrów Spraw Zagranicznych są kolejnym organem OPA. Zwołuje się je w razie doraźnej potrzeby; ich przedmiotem są kwestie z zakresu stosunków międzynarodowych. Posiadają one organ pomocniczy w postaci Konsultacyjnego Komitetu Obrony, w skład którego wchodzą naczelni dowódcy armii państw członkowskich.
Stała Rada z siedzibą w Waszyngtonie, jest organem kierującym bieżącymi sprawami organizacji, składa się z ambasadorów państw członkowskich.
Sekretarz Generalny wraz z Sekretariatem Generalnym pełnią główne funkcje administracyjno-techniczne.
międzynarodowa organizacja pozarządowa,
celem jest zapobieganie naruszeniom fundamentalnych praw człowieka poprzez wszelkie pokojowe akcje obywatelskie – od organizowania pisania listów do rządów krajów łamiących te prawa, poprzez publiczne rozgłaszanie informacji o takich naruszeniach, po realną pomoc finansową i prawną poszkodowanym osobom.
Amnesty International finansuje swoją działalność głównie ze składek członkowskich i datków od indywidualnych osób.
Amnesty nie przyjmuje jakiejkolwiek pomocy rządowej, a przyjmowanie datków od przedsiębiorstw i innych organizacji podlega licznym obostrzeniom.
Zasadami działania Amnesty International są: pełna niezależność polityczna i finansowa oraz maksymalny obiektywizm.
Amnesty International liczy obecnie 2 mln 200 tys. członków w 150 krajach świata.
Centrala AI – tzw. międzynarodowy sekretariat – znajduje się w Londynie. Do końca 2009 Sekretarz Generalną AI była Irene Khan, jej następcą jest Salil Shetty.
Oficjalnym hymnem organizacji jest piosenka "One" zespołu U2[2].