Współczesne problemy psychologii wykłady

Współczesne problemy psychologii

prof. B. Krzywosz-Rynkiewicz

(wykłady)

WYKŁAD I

20.02.12 r.

Dyżury:

Pokój 114 ul. Prawocheńskiego 13

Poniedziałek 13.15-14.45

Beata.rynkiewicz@wp.pl

poczta@beatakrzywoszrynkiewicz.pl

WWW.beatakrzywoszrynkiewicz.pl

Egzamin: poniedziałek 18 czerwca godz. 9.00-12.00

Egzamin testowy (odpowiedzi wielokrotnego wyboru) + pytania otwarte+ tekst do opisania

Min. 51% na zaliczenie

Zagadnienia wykładowe:

I Psychologia w służbie praktyki nauczycielskiej

  1. Dyscyplina w kierowaniu klasą (2)

  1. Psychologia odpowiedzialności (1)

II Psychologia w służbie rozwoju osobistego

  1. Psychologia osobowości- typologie (3)

- introwersja-ekstrawersja

- myślenie-uczucia

- charakterystyka typów

- style działania w zespole

- specyfika komunikacji

- działanie w stresie

  1. Psychologia szczęścia (1)

III Psychologia w służbie zmian społecznych

  1. Śmierć polityki czy nowe wyzwanie dla obywatelstwa (2)

  1. Zanikanie dzieciństwa (2)

- doroślenie dzieci

- partnerstwo- społeczeństwo różności

- dziecinnienie dorosłych

  1. Psychologiczny, społeczny obraz współczesnej młodzieży- Młodzi 2011 (3)

Wykład I

Wykład II

Wykład III

WYKŁAD II 27.02.12 r.

Typologie osobowości. Zastosowanie w praktyce.

„Inni ludzie to piekło”- Satre

„Inni ludzie to niebo”

Ekstrawersja i introwersja

Ekstrawertyk nastawiony jest bardziej na zewnątrz, kieruje się uznawanymi przez kolektyw normami, zgodnymi z duchem czasu itd., natomiast zachowanie introwertyka określane jest głównie przez czynniki subiektywne.

EKSTRAWERTYK- ma duże pory w osobowości, rozmowny, zaangażowany, wesoły, ostentacyjny, wygadany, śmiały, aktywny, otwarty, szybko się oswaja, gotowy natychmiast do działania, problem musi przegadać, bardziej horyzontalny, szuka głębszych kontekstów, jego przestrzeń osobista jest mniejsza od 0,5 m, lubi bliski kontakt, lubi robić dużo rzeczy na raz, lubi utrzymywać kontakt wzrokowy.

INTROWERTYK- ma małe pory w osobowości, słuchacz, nie mówca, obserwator, cichy, analizujący, chroniący prywatność, z dystansem, ostrożny, silnie rozbudowane życie wewnętrzne, refleksyjny, głęboki, dłużej się oswajają, najpierw muszą zrozumieć i zapytać, potem robią, problem musi przemyśleć, częściej spuszcza wzrok, robi wszystko po kolei, jego działanie jest systematyczne i poukładane, patrzy na przestrzeń wielowymiarowo, lubi mieć większą przestrzeń osobistą niż ekstrawertyk.

Obszar kierowania energii

INTROWERTYK EKSTRAWERTYK
Unika ryzyka (poczucie rozbicia) Akceptuje ryzyko (mobilizacja)
Nieśmiały Śmiały
Dopasowuje się (nie lubi wchodzić w konfrontacje, rozważny w wyrażaniu opinii, najpierw myślą potem mówią) Przeciwstawia się (prowokacyjny, wchodzi w konfrontacje, nierozważni w wydawaniu opinii, impulsywni, najpierw mówią potem myślą
Zadaje pytania Wygłasza stwierdzenia, opowiada
współpracuje Współzawodniczy
Powolny w ruchach Szybki w ruchach
Ostrożny w prezentacji opinii (nie lubi szybko podejmować decyzji) Pewny swoich opinii (szybko podejmuje decyzje)
Wspiera pomysły (refleksyjnie przetworzony pomysł) Inicjuje pomysły (lubi poszukiwać pomysłów)
Niezdecydowany Zdecydowany
Nie śpieszy się (napięcie powoduje rozbicie, planuje mniej, by mieć przestrzeń w działaniu) Śpieszy się (planuje więcej , lubi mieć dużo zajęć)
Niebezpośredni (silna bariera w mówieniu o różnych rzeczach) Bezpośredni (nie mają silnej bariery w mówieniu o różnych rzeczach, to co nie jest dla niego sprawą prywatną jest nią dla introwertyka)

WYKŁAD III 05.03.12 r.

Funkcje racjonalne. Myślenie- uczucia.

Myślenie- formalny, bezstronny, konkurujący, przedmiotowy, obiektywny, poprawny, potrzebuje danych, faktów, podchodzi do wszystkiego logicznie.

Obie te funkcje (przyp. Myślenie i uczucia) są określane jako racjonalne, ponieważ obie posługują się wartościowaniem, myślenie ocenia przez poznanie z punktu widzenia: prawdziwe-fałszywe, a uczucia za pośrednictwem emocji z punktu widzenia: przyjemne- nieprzyjemne (Jolande Jacobi 1940).

Uczucia- nieformalny, rozważający, troskliwy, podmiotowy, zaangażowany, zgodny, elastyczni, potrzebuje opinii, przeczuć.

Obszar podejmowania decyzji oraz dokonywania ocen

Myślenie Uczucia

  • Formalny

  • Oparty na faktach

  • Oficjalny

  • Kieruje się logiką

  • Ostrożny w kontakcie

  • Skromne ruchy ciała

  • Zdyscyplinowany

  • Samodzielny pracownik

  • Skoncentrowany na celach (ważne jest

dla niego, aby jego wypowiedź była

przejrzysta, ważne jest dla niego czy

słuchacz go zrozumiał, mniejsze branie

rzeczy do siebie)

  • Nieformalny

  • Zorientowany na uczucia

  • Luźny (swobodny)

  • Przejawia inicjatywę

  • Otwarty w kontakcie

  • Płynne ruchy ciała

  • Spontaniczny (elastyczny)

  • Lubi pracę zespołową

  • Skoncentrowany na wpływie (ważne jest dla niego wrażenie innych, ważne jest czy ludzie go polubią, większa skłonność brania rzeczy do siebie)

Myślenie

Analityk Wódź

Introwertyk Ekstrawertyk

Przyjaciel Entuzjasta

Uczucia

Analityk

Introwersja i myślenie

Koncentracja na zadaniach, spokój, opanowanie w sytuacjach stresowych, obiektywny i rozważający, ma uporządkowane notatki, niezbyt refleksyjny, poprawny, uporządkowany, racjonalny, musi zrozumieć, ma ułożony, uporządkowany pokój, spina się jak rzeczy idą źle, wytłumaczy, receptory nastawione na błąd (perfekcjonista), musi mieć rozpisany pomysł.

Przyjaciel

Introwersja i uczucia

Głębokość, refleksja, harmonia, konsensus, nastawiony na relacje, uczucia, czujący się dobrze z innymi ludźmi, dba o kontakty, ciepły, łagodny przyjaciel, receptory wrażliwe na wartości, mało skonfliktowany, ma czas wszystkich wysłuchać, nastawiony na innych, ma problem z podejmowaniem decyzji, empatyczny, problem z asertywnością, wysłucha, wrażliwy na dobrostan psychiczny.

Entuzjasta

Ekstrawersja i uczucia

Towarzyskość, przebywanie w grupie, troska o innych, orientacja na działanie i zabawę, receptory nastawione na optymizm i kreację, pierwszy integruje grupę, innowacyjny, pełny pomysłów, mają wielowątkowe mówienie i notatki, ma słomiany zapał, pociesza.

Wódz- lider

Osoba aktywna, pracowita, zdyscyplinowana, receptory nastawione na efektywność i skuteczność, odnajduje się w sytuacjach trudnych, wysoka aktywność, praca z innymi, logika, koncentracja na faktach, łatwo podejmuje decyzje, ważne jest dobro wyższe, nie człowiek, szybko przystępuje do działania, wady: potrafi powiedzieć, że dość sentymentów, bieżmy się do pracy, inni mogą mówić, że jest mało podmiotowy, bezwzględny. Umie wziąć się w garść, ma program działania (radzi jak działać, co robić), według niego ten jest profesjonalny, kto przychodzi z rozwiązaniami problemów.

Jung – ludzie nie występują w jednym typie (są multi), czyli mają konfigurację 4 tych typów. Zależy to od:

Któryś z tych typów jest pierwotny, a reszta może się rozwijać (lepiej rozwija się typ, który jest bliższy pierwotnemu, gorzej do niego przeciwny). Istnieje dominujący styl działania. Z wiekiem mogą się zmieniać proporcje występowania tych typów.

WYKŁAD IV 12.03.12 r.

Analityk- ostrożny, obiektywny, odosobniony.

Przyjaciel- wyciszony, spokojny, łagodzący konflikty.

Entuzjasta- optymistyczny, ruchliwy, podnoszący na duchu, pogodny.

Wódz- stanowczy, odważny, asertywny, wymagający.

Analityk- jak go widzą inni?

Ogólne potrzeby:

Unika:

Wódz- jak go widzą inni?

Ogólne potrzeby:

Unika:

Przyjaciel- jak go widzą inni?

Ogólne potrzeby:

Unika:

Entuzjasta- jak go widzą inni?

Ogólne potrzeby:

Unika:

W SKRÓCIE!

Analityk- zróbmy to poprawnie

Wódz- zróbmy to teraz

Przyjaciel- zróbmy to harmonijnie

Entuzjasta- zróbmy to razem

Analityk Wódz Entuzjasta Przyjaciel
Ukierunkowanie Szczegóły Rezultaty Pomysły Ludzie
Chce Mieć rację skuteczności Być widocznym akceptacji
Większość czasu poświęca na Organizowanie Kontrolowanie Zaangażowanie Osiąganie zaufania
Wymagania komunikacyjne Rzetelność Zwięzłość Kreatywność Korzyści
Unika Życia towarzyskiego Bezczynności Rutyny Zmian i konfliktów

ZALEY TYPÓW OSOBOWOŚCI

Analityk:

  • technicznie kompetentny

  • niezwykle pomocny

  • myśliciel

  • ma dobre pomysły

  • przedstawia dane

  • konsekwentnie planuje i organizuje

  • posiada wiedzę

Wódz:

  • zdecydowany

  • aktywny

  • niezależny

  • podejmuje ryzyko

  • ma silną wolę

  • jest liderem

  • lubi pracować sam

  • wydajny

Przyjaciel:

  • dobry słuchacz

  • dopasowuje się do grupy

  • zainteresowany innymi

  • wywiera niewielką presję na innych

  • lubi wspierać

  • dobre kontakty z innymi

  • lubi służyć innym

Entuzjasta:

  • pomysłowy, twórczy

  • porusza się i działa szybko

  • lubi współzawodnictwo

  • doskonale radzi sobie z ludźmi

  • uwielbia motywować, stymulować

  • odkrywa nowe idee

  • entuzjastyczny

WADY TYPÓW OSOBOWOŚĆI

Analityk:

  • krytyczny

  • niezdecydowany, powolny

  • zbyt skupiony

  • słabo się komunikuje

  • nadmiernie analizuje

  • może wydawać się odległy

  • może nie podejmować koniecznego ryzyka

Wódz:

  • niecierpliwy

  • gwałtowny, surowy

  • nie słucha

  • dominuje, twardy

  • komunikuje się w jedną stronę

  • może wydawać się niewrażliwy

  • może postępować zbyt szybko

Przyjaciel:

  • odporny na zmiany

  • powolny w reakcji

  • nadwrażliwy

  • zależny, niepewny

  • unika bycia bezpośrednim

  • niektórzy okazują, że nie lubią współzawodnictwa

Entuzjasta:

  • pobudliwy

  • niezdyscyplinowany

  • zapatrzony w siebie

  • niektórzy nie planują swoich działań

  • niektórzy niedostrzeganą ważnych szczegółów

Komunikacja

Analityk: podejście i komunikowanie się

Zdecydowanie tak:

Zdecydowanie nie:

Przyjaciel: podejście i komunikowanie się

Zdecydowanie tak:

Zdecydowanie nie:

Entuzjasta: podejście i komunikowanie się

Zdecydowanie tak:

Zdecydowanie nie:

Wódz: podejście i komunikowanie się

Zdecydowanie tak:

Zdecydowanie nie:

Zachowania w stresie

ANALITYK

Przyczyny stresu:

Oznaki stresu:

Lekarstwo na stres:

PRZYJACIEL

Przyczyny stresu:

Oznaki stresu:

Lekarstwo na stres:

ENTUZJASTA

Przyczyny stresu:

Oznaki stresu:

Lekarstwo na stres:

WÓDŻ

Przyczyny stresu:

Oznaki stresu:

Lekarstwo na stres:

Możliwe przyczyny stresu

Analityk- brak przygotowania

Wódz- utrata kontroli

Przyjaciel- deprecjonowanie wartości

Entuzjasta- wyłączanie

racjonalny

Analityk Wódz

Stosuje uniki, czyli w stresie wycofuje się Przejmuje rozmowę, czyli w stresie staje się

nachalna

introwertycy ekstrawertycy

Przyjaciel Entuzjasta

Dostosowuje się, czyli w stresie rezygnuje Atakuje, czyli w stresie może zaatakować

lub poddaje się personalnie

emocjonalny

Strategie eliminowania zachowań w stresie

Introwersja

Reakcje pojednawcze

Ekstrawersja

Reakcja przekonywująca

  • zadawaj pytania

  • zachęć do wyrażenia prawdziwych myśli

  • okaż zrozumienie i troskę

  • przyjmij punkt widzenia

  • słuchaj ich uważnie

  • nie przerywaj

  • wysłuchaj ich złości i frustracji cierpliwie

  • nie odpowiadaj agresywnie

WYKŁAD V 19.03.12 r.

Dyscyplina w kierowaniu klasą.

Dyscyplina w oczach nauczycieli

Dyscyplina najczęściej:

Dyscyplina najrzadziej:

Dyscyplina- kategorie związane z nauczaniem:

Nauczyciele uważają, że dyscyplina jest instrumentem porządku. Z badań wynika, że w szkole nauczyciel słabo kształtuje samodyscyplinę ucznia. Dostrzega się reakcje jednostronną nauczyciela, który uważa, że uczeń powinien się mu podporządkować. Dyscyplina według nauczycieli to sytuacyjne trzymanie porządku. Dostrzega się słabą obecność kategorii relacyjnych, nauczyciel identyfikuje dyscyplinę, jako coś związanego z zachowaniem, a nie nauczaniem. W umyśle nauczyciela tworzy się myśl- wpaść, dobrze zarządzić i wyjść- jest to jedna z głównych barier w radzeniu sobie z dyscypliną.

Właściwe zachowanie- najczęściej:

Właściwe zachowanie- najrzadziej:

Niewłaściwe zachowanie- lekcja:

Trzy pierwsze są tylko drobnymi niewłaściwymi zachowaniami. Nie naruszają one norm, są generalnie akceptowane, ale nie w środowisku szkolnym. Są to zachowania do korekty, o charakterze organizacyjnym.

Niewłaściwe zachowanie- przerwa:

Wniosek: jest ogromna dysproporcja między lekcją a przerwą. Dyscyplina to forma policjanta, czyli ciągłej kontroli nauczyciela. Źródłem dyscypliny nie są wewnętrzne normy zachowań ucznia, ale nauczyciel w roli strażnika dyscypliny. Dyscyplina w taki przypadku nie przekształca się w samodyscyplinę. Nauczyciele pojmują dyscyplinę, jako sytuacyjne uporządkowanie uczniów, więc nie ma mowy o samokontroli. Jeśli chcemy coś zrobić z dyscypliną to nie można o niej myśleć, jako o sytuacyjnym narzędziu.

Czynniki wpływające na powstawanie problemów dyscyplinarnych:

Wyniki tych badań to prawda subiektywna nauczycieli. Nauczyciel, myślący, że powstawanie problemów dyscyplinarnych zależy od domu lub ucznia, zdaje sobie sprawę, że nie ma na to wpływu i w ten sposób zwalnia siebie z konieczności działania. Nauczyciele, którzy postrzegają to jako złą organizację lekcji i poszukują przyczyn w sobie mogą coś z tym zrobić, bo t jest w zakresie ich możliwości.

W badaniach aż 75% badanych stwierdziło, że wzrosły zmiany w nasileniu się problemów dyscyplinarnych, natomiast 25% stwierdziło, że są one takie same bądź, że spadły.

Dyscyplina- definicja

Dyscyplina to coś więcej niż karanie uczniów za niewłaściwe zachowanie. Powinna ona prowadzić do takiej atmosfery, która ułatwia uczenie, umożliwia uczniom sprawowanie wewnętrznej kontroli i pozwala na monitorowanie własnych zachowań.

Obecność nauczyciela nie musi być gwarancją dyscypliny, powinien on tylko ułatwiać uczniom zinternalizowanie dyscypliny.

Utrzymywanie dyscypliny poprzez zarządzanie środowiskiem klasowym.

Efektywni nauczyciele

Kounin stwierdził, że efektywni nauczyciele nie tyle umieją radzić sobie z trudnościami wychowawczymi, ale potrafią stworzyć takie środowisko, w którym nie dopuszcza się do powstawania niewłaściwych zachowań.

Dyscyplina związana jest przede wszystkim z umiejętnym kierowaniem uczeniem się.

Cechy dobrego menedżera klasy:

-częste dygresje- efektywni nauczyciele nie mają do nich skłonności, jeśli występują dygresje to są one związane z tematem lekcji, bądź mają formę relaksacyjną.

- brak kontroli własnego wątku myślowego

- krótkie ingerencje- wytrącają z rytmu i wymagają potem skupienia uwagi (np. zwracanie uwagi uczniom), czas zabierają również organizacyjne polecenia

80-90% efektywności nauczania podczas lekcji mają najlepsi nauczyciele. Dobry nauczyciel wie jak dyskutować z uczniami, by poszerzać ich horyzonty myślowe, to nie tylko zabieranie głosu podczas rozmowy, ale planowane działanie nauczyciela. taki nauczyciel wie co chce osiągnąć, ma plan pracy, jeśli uczniów nurtuje dany temat nie omawia go bez przygotowania się, planuje oddzielną lekcję o tej tematyce. Chce przekształcić ciekawostkę w temat edukacyjny. Trzyma w karbach swoją relacyjność i ciekawość dotyczącą danego tematu. Zdaje sobie sprawę, że jest tu dla edukacji, rozmowa ma być na poziomie. Ważny jest profesjonalizm.

Wykres uwagi (45 minut lekcji)

Pierwsze i ostatnie 5 minut

natężenie uwagi lekcji to uwaga dana w

prezencie, nauczyciel nie musi

na nią pracować.

Środek lekcji to konieczność

walki o uwagę uczniów.

czas

- forma angażująca narzędzia dodatkowe- multimedia: filmy, Power point.

- odpowiednie zarządzanie informacją- różne formy mówienia o tej samej rzeczy (karmienie lewej i prawej półkuli- używanie lewo i prawo półkulowych przekazów np. ożywienie mówienia jakąś anegdotą). Umiejętność zmiany aktywności i zarządzania różnymi aktywnościami.

Lewa półkula- bardziej analityczna (fakty, dane)

Prawa półkula- bardziej obrazowa, emocje

Efekt synergii wartości dodanej- praca w grupie daje większy efekt niż samodzielne myślenie. Dobry nauczyciel nie powinien często organizować pracy w grupach. Musi się zastanowić czy wartość dodana równa się z czasem na to poświęconym (czy efekt jest współmierny do czasu). Nauczyciel powinien wybierać pracę w grupie tylko wtedy, gdy korzyści przewyższają koszty.

Nauczyciel jako kierujący klasą:

Problemy dyscyplinarne i ich właściciele

Ważne jest ograniczenie granic wpływu.

WYKŁAD VI 26.03.12 r.

TYPOLOGIE OSOBOWOŚCI W SZKOLE

Co się dzieje w klasie?

Nauczyciel introwertyk oczekuje od uczniów:

Potrzeby uczniów ekstrawertycznych:

Nauczyciel introwertyk w klasie ekstrawertyków

Nauczyciel ekstrawertyk oczekuje od uczniów:

Potrzeby uczniów introwertycznych:

Nauczyciel ekstrawertyk w klasie introwertycznej:

Literatura- dyscyplina

Krzywosz-Rynkiewicz B., Dyscyplina w szkole- kontrola zachowania i uczenia się [w] J. Lubowiecka (red.), Powinności wychowawcze nauczyciela. teoria i praktyka wychowania w szkole, wyd. UWM, Olsztyn, 2004, s.114-128

WYKŁAD VII 02.04.12r.

Psychologia szczęścia- psychologia pozytywna

Szczęście cel życia

Rozumienie szczęścia

Co składa się na szczęśliwe życie

- pieniądze

- przyjaciele

- zdrowie

- praca

- społeczny status

- poczucie spełnienia

Czynniki poczucia szczęścia w badaniach psychologicznych

Nieznaczny pozytywny wpływ Nie mają wpływu

  • Wiek- starsi są bardziej szczęśliwi

  • Faza cyklu życia

  • Status- prestiż społeczny: lekarz, prawnik

  • Pozycja zawodowa- szef-bardziej szczęśliwy

  • Dochody- zamożni bardziej szczęśliwi

  • Płeć

  • Rasa

  • Wykształcenie

  • Religia

Bardziej znamienne różnice wewnątrz niż pomiędzy grupami. Przyczyn szczęścia trzeba szukać gdzieś indziej!

Faza cyklu życia

Okres urodzenia dzieci- najmniejsze poczucie szczęścia, ponieważ następuje zmiana tożsamościowa, kobieta ma nowe obowiązki, które wiążą się z mniejszą ilością przyjemności.

Wpływ pojedynczych zdarzeń na poziom szczęścia. Kierat hedonizmu

W momencie kiedy doznajemy pozytywnego zdarzenia to szybka jest adaptacja do szczęścia. Kolejna przyjemność musi być większa od poprzedniej, nie może być taka sama bo nie daje przyjemności.

Czy pieniądze dają szczęście?

Badania Joycea Brothersa- wygrana w totolotka jest szczęściem w chwili wygrania, potem już nie.

Czy utrata zdrowia unieszczęśliwia?

Philip Brickman- badanie osób sparaliżowanych (tetro i paraplegia)

- radość z drobnych zdarzeń

- radość z relacji- wsparcie

- radość z robienia rzeczy sensownych

Nadawanie sensu nieszczęściu- to moje kalectwo uratowało moje życie. Poziom szczęścia równy lub wyższy od osób pełnosprawnych.

Szczęście jako radość z drobnostek- umiejętność zadowolenia z drobnych zdarzeń- pierwszy filar szczęścia.

WNIOSEK 1

Szczęście to umiejętność cieszenia się z drobnych przyjemności.

Co robić z kieratem hedonizmu?

- Wielki Post

- Ramadan

Życie pożyteczne

Życie jako działanie na rzecz innych

- 80-90% propozycja to podział 50-50

- propozycje poniżej 30% odrzucane

- homo altruisticus- człowiek altruistyczny lub homo reliprocans- człowiek odwzajemniający.

Ekonomiści stwierdzili, że człowiek jest homoeconomicus- bo jeśli w grę wchodzą duże sumy to ludzie inaczej reagują.

Badania wykazały, że jest taka sama sytuacja, takie same zachowanie bez względu na wysokość sumy.

Mechanizmy:

  1. Norma sprawiedliwości lub obawa przed brakiem sprawiedliwości (Larrick, Blount, Telser). Na dwie jej formy zwraca uwagę Pull:

  1. Altruizm

  1. Empatia- i również w tym przypadku wyróżnia się jej dwa rodzaje

WNIOSEK 2

Szczęście to umiejętność życia sprawiedliwego i pożytecznego. Szczęście to umiejętność dawania czegoś innym.

Szczęście a osobowość

Pesymiści i optymiści

Szczęście

Dwa wymiary osobowości

introwersja ekstrawersja

neurotyzm stabiloność

zmienność, chwiejność, równowaga, większa stałość

skłonność do niepokoju, samopoczucia, stabilny układ

lęku, niestabilny układ nerwowy

nerwowy

Osobowość a predyspozycje do szczęścia

Ekstawertycy stabilni- są szczęśliwi, przyklejają się do nich pozytywne rzeczy, są pozytywni (mają szczęście)

Introwertycy neurotyczni- przyklejają się do nich negatywne afekty, pozytywne szybko odpadają (nie mają szczęścia)

Introwertycy stabilni- równowaga, afekty pozytywne i negatywne równie szybko odpadają (zrównoważeni)

Ekstawertycy niestabilni- szybko się przyklejają szczęścia i nieszczęścia.

Czy inteligencja daje szczęście?

Wiek a szczęście

Rodzina a szczęście

Trzy ścieżki pełnego życia- szczęście trwałe

WYKŁAD VIII 16.04.12r.

Odpowiedzialność i jej kształtowanie

Odpowiedzialność- Ingarden

Odpowiedzialność moralna i odpowiedzialność podmiotowa

Odpowiedzialność- Wojtyła

Ważne jest odnoszenie się nie tylko do zewnętrznych norm, człowiek ma odpowiedzialność podmiotową- wewnętrzny imperatyw np. konieczność przeproszenia.

Odpowiedzialność- Derbis

Model odpowiedzialności podmiotowej

Odpowiedzialność formalna

Odpowiedzialność Odpowiedzialność

Ponoszona przyjmowana

Odpowiedzialność podmiotowa

Odpowiedzialność formalna- przyjmowana- nie doprowadzanie do negatywnych skutków zachowań, instancją są normy, podejmowanie działań ze względu na normy, motywują formalne reguły np. „nie ściągam bo dostanę 1”, „nie jeżdżę bez biletu bo dostanę mandat”.

Odpowiedzialność podmiotowo- przyjmowana- podejmowanie działań bo je rozumiem, działam z korzyścią dla siebie i innych np. „nie ściągam bo oszukuję samą siebie”, „kupię bilet bo rozumiem, że ktoś poniesie stratę”.

Odpowiedzialność formalna-ponoszona- branie na siebie konsekwencje lub rekompensatę ze względu na obawę przed karą i konieczność respektowania reguł. Nie wymigiwanie się, gdy zostanie się złapanym np. „przyjmuję mandat, gdy zostaję złapany”, „przyznam się jak złapią mnie na ściąganiu”.

Odpowiedzialność podmiotowa-ponoszona- biorę na siebie konsekwencje lub rekompensatę niezależnie od sankcji formalnych bo rozumiem skutki działań np. „jak jadę bez biletu to po wyjściu kupię bilet i go podrę”, „jak ściągnę na klasówce to wrócę do domu i się nauczę”.

Jaka jest odpowiedzialność dzieci rozpoczynających zinstytucjonalizowane społeczne życie?

Badania:

Lokowanie winy jednocześnie:

Lokowanie odpowiedzialności- bardziej złożone i wielowymiarowe:

Rozliczanie winy- rozumiane przez dzieci:

Rozliczanie z odpowiedzialności jest rozumiane:

- przyjęcie podmiotowej kary: będzie przykro, przeproszenie

- ponoszenie skutków zaistniałej sytuacji- będzie musiała posprzątać sok, Adaś musi jej pomóc pójść do pielęgniarki

- czynniki regulujące zachowania związane z wyciąganiem wniosków na przyszłość- przemyśleć na przyszłość, będzie wiedziała na przyszłość, że nie można chodzić z sokiem, pani będzie wiedziała na drugi raz, żeby pilnować dzieci a nie pisać w dzienniku

Niejednoznaczna interpretacja zdarzenia- człowiek reaguje na dane zdarzenie wtedy, gdy jest jedynym jego świadkiem, kiedy jest dużo ludzi to jest mniejsza reakcja na dane wydarzenie, ponieważ jeśli inni nie reagują to ja też nie, moja interpretacja zdarzenia jest taka sama jak innych. Nie można zostawiać wolności interpretacyjnej, dawać jasny przekaz, by nie rozpraszać odpowiedzialności, unikać bezosobowości, nie doprowadzać do anonimowości, prosić o pomoc konkretną osobę.

Czy odpowiedzialność jest kategorią moralną (winą)? Wnioski:

Czy rozumienie odpowiedzialności przez dzieci ma charakter formalny czy podmiotowy?

Zadania:

W przypadku dylematów zamkniętych:

Dylematy otwarte:

Mechanizmy kształtowania odpowiedzialności w szkole:

Counseling jako narzędzie pokazania perspektywy:

- nauki

- innych np. kolegów

- ucznia

- nauczyciela

Miedzy krokiem 2 a 3 można zadać pytanie dlaczego?- jest to pytanie ryzykowne, ponieważ nie można wchodzić w granicę prywatności, chyba, że osoba sama mówi o problemach, nie można jej naciskać.

Literatura:

R. Vasta „Psychologia dziecka”

B. Krzywosz-Rynkiewicz „Odpowiedzialność podmiotowa dzieci”

WYKŁAD IX 23.04.12 r.

O zanikającym dzieciństwie i tego konsekwencjach edukacyjnych.

Granica między dzieciństwem a dorosłością zaciera się.

Zmiany:

Kierunek zmian?

Dynamika zmian?

Skutki:

- cele

- program działania

- struktura organizacyjna

- przedmiot działania- grupa docelowa- target group

Czym jest dzieciństwo?

Dziecko a dzieciństwo

Czy dziecko istniało zawsze?

Czy dzieciństwo istniało zawsze?

Dzieciństwo jako wynalezione

Społeczeństwo przednowoczesne

- dziecko było całkowicie uzależnione od opiekunów

- dziecko własnością rodziców

- gdy zaczynało sobie radzić traktowano je jako osobę dorosłą ze wszystkimi konsekwencjami

- przeskok pomiędzy dzieciństwem a dorosłością bez wyłaniania wieku młodzieńczego

- nie było traktowane jako odrębny byt, jego obecność nie wiele znaczyła dla rodzin

Jest dziecko nie ma kategorii dzieciństwa.

Społeczeństwo nowoczesne:

- obrazy i literatura przedstawiały sceny rodzinne

- literatura dla dzieci- baśnie

- specyficzne ubrania dziecięce (dotyczyło przede wszystkim chłopców)

- zabawki dla dzieci

- przestało przebywać wśród dorosłych jako nauczycieli życia

- terminowanie u mistrza zastąpił obowiązek szkolny

- rodziny zaczęły z troską obserwować poczynania edukacyjne swoich dzieci, bo zapewniały im one przyszłość

- życie zorganizowane jest wokół dzieci, które przestają być anonimowe

- strata dziecka wywołuje ból

- opieka nad dzieckiem

- dzieci były bezpłciowe a epoka wiktoriańska tę bezpłciowość pogłębia

- XVII w.- poszanowanie dziecięcej niewinności, odbicie boskiej czystości

- wyodrębnienie- dzieciństwa- chłopcy a dziewczynki

- stroje chłopców i dziewczynek a dorosłych mężczyzn i kobiet

- szkoła- chłopcy i dziewczynki oddzielnie, dziewczynki szybciej dorosłe

- dziecko było całkowicie uzależnione od opiekunów

- dziecko stanowiło wartość

Odkryli dzieciństwo- wychowanie jako obowiązek rodzicielski i społeczny- wychować to dać coś specyficznego, powstanie pedagogiki i psychologii.

Nowa wartość- perspektywy nowoczesne

- można je kształtować i kierować jego rozwojem

- rozwój psychologii i pedagogiki

- zainteresowanie specyfiką psychiki dziecka w związku z wychowaniem i nauczaniem (Piaget)

- poprawa warunków ekonomicznych

- pajdocentryzm- skupienie na dziecku

Czy odkrycie dzieciństwa zabrało czy oferowało dziecku wolność?

Wraz z odkryciem dzieciństwa zaczęto pojmować:

System edukacyjny:

Dzieciństwo- dorosłość granice

Kultury przednowoczesne:

- przyswojenie sobie zachowań społecznych, które grupa uważa za właściwe

- spełnienie tego kryterium wymagało zaangażowania nie tylko od jednostki , ale także innych członków społeczności

- rytuały przejścia

- sposób zachowania, role społeczne jakie pełni jednostka decydowały o wejściu w dorosłość

- dorosłość to zbliżanie się do ideału moralnego

Kultury nowoczesne:

Dzieciństwo- dorosłość- przejście

Jaka jest kondycja dzieciństwa w społeczeństwie późno nowoczesnym?

Doroślenie dzieci- dzieci upodobniają się do dorosłych

Konkluzje:

Dziecięca niewinność XXI w. fakt czy złudzenie?

Erę niewinności mamy za sobą- rodzice powinni unikać seksualnej eksploracji.

WYKŁAD X

07. 05. 12 r.

Dziecko kompetentne

Syndrom „tylnego siedzenia samochodu”- wg psychologów jest to syndrom dziecka przewożonego (dziecko wstaje, matka ścieli łóżko, robi śniadanie, wsadza dziecko do samochodu i jadą do szkoły, ze szkoły na inne zajęcia- dziecko nie dysponuje ważnym aspektem dzieciństwa, czasem wolnym.

„Starzy malutcy”- dzieci dużo uczą dorosłych.

Kierat obowiązku- złodziej dzieciństwa

Doroślenie dzieci- mentalność rynkowa dorosłych

Upadek ciągłości:

- dzieciństwo, edukacja, trening zawodowy, praca, emerytura

- ograniczenie miejsca

- ciągła potrzeba uczenia się- praca i nauka przeplatają się

- zmiany profesji

- dynamizm, technologie, zmienność- 20-latkowie na pozycjach 50-latków

- cenne zasoby: kreatywność i elastyczność- atrybuty młodych

Kariera linearna zastąpiona przez karierę fragmentaryczną

Dorośli nie prowadzą dzieci, lecz starają się za nimi nadążyć (Postman)

Trzymanie dziecka z dala od świata dorosłych by przygotować je do dorosłości

- kto ma to zrobić?

- czego będzie wymagała dorosłość?

Nowe technologie

Pisanie i czytanie:

Media są egalitarne- dziś się nie rozróżnia dziecka od dorosłego

Media- wizualny przekaz telewizyjny przeznaczony do biernego oglądania- nie wymaga:

Wymagania mediów powodują zatarcie się granic dorosły- dziecko, traktują dziecko jako konsumenta (Neil Postman „Zanik dzieciństwa”)

Kompetencje w zdobywaniu informacji:

- industrialne- determinacja wiek

- wiek nie ma znaczenia w potencjale do konsumowania informacji- liczy się kompetencja dotarcia

Kategoria dziecka w cyberprzestrzeni traci na znaczeniu, albo konsekwentnie z każdym rokiem znika.

Skutki:

- 12-17= dorośli

- 2-12- podobieństwo do dorosłych

Bohaterowie kultury popularnej – unifikacja wiekowa, akceptowani przez dzieci i dorosłych.

Idea Ina familijnego familijne staje się to co w założeniu nie było przeznaczone dla dzieci. Wszystko jest teraz przeznaczone dla oczu i uszu dzieci.

Dziecko jako konsument

Dziecko zostało dostrzeżone przez rynek jako konsument

Dorośli rezygnują z pozycji dorosłych (społeczeństwo równości)

Relatywność- czas i przestrzeń

- rozwój i wiek

- pokoje, ubrania, place zabaw

- stałe prawa i zasady

- dziecko i dzieciństwo istniało jako opisane

- rodzice mieli inne miejsca, inne godziny pójścia spać

- wiadomo co jest dobre a co złe, jakie są zasady i prawdy, ten kto tego nie przestrzega jest zły

- subiektywność

- wielość teorii

- względność

- dziecko istnieje- dzieciństwo to kulturowy twór

- kryzys metanarracji- kryzys jednych i jednoprawnych teorii

- nie ma jednej prawdy, są różne punkty widzenia, kryzys metanarracji, głównych teorii, każda teoria może być dobra z jej punktu widzenia, wypromowanie subiektywnego punktu dzieciństwa- dziecko ma rację ze swojego punktu widzenia.

Perspektywy:

- relacje oparte na autorytecie

Są dobre i złe wzorce zachowania

Dziecko jest zbyt niedojrzałe by to zrobić

Dorosły jest dojrzały- wybiera drogę i ją wskazuje lub prowadzi

-Tradycja i religia

-Racjonalizm nauk

- właściwy- względny

- prawo wyboru i decydowania

Stwierdzenie, że dziecko należy chronić zmienia się na stwierdzenie, że dziecku należy udostępniać.

Partnerstwo- rodzina jako zbiór rówieśników

Unifikacja przestrzeni życia- partnerstwo:

Zagubienie poczucia wstydu Postman

Szczerość i otwartość w relacjach

Czy dzisiejsze dzieci nie muszą kłamać? Czy dzisiaj dzieci są bardziej prawdomówne? Czy dzisiejsze dzieci nie muszą się wstydzić?

Wstyd:

Oferowanie dorosłości przed adolescencją- moralność

Paternslistyczna versus podmiotowa rola dziecka

- rodzice na straży praw dziecka

- państwo na straży praw dziecka w rodzinie

- prawo do decydowania o własnym losie

- prawo identyfikowania własnego dobra

Różnica dziecko- dorosły?

Dziecinnienie dorosłych

Czy dzieciństwo jest zbyt krótkie czy dorosłość zbyt beztroska?

Urodzony zabawowicz

Homo ludens

Homo ludens- współcześnie

Kult młodości- pożywka dla konsumpcji

- produkty młodości

- reklamy młodości

- promocja przyjemności

- zero trosk i zobowiązań

- dominacja tymczasowości, ulotności

Wartości jako podstawa wyróżniania kategorii ludzi

Zabawa= młodość

- młodość- otwartość, tolerancja, radość

- starość- zamknięcie na świat, konserwatyzm

Zabawa

Zmiana społecznej struktury (wiek, płeć, rodzina)

Wiek

- niemowlęctwo

- dzieciństwo

- adolescencja

- dorosłość

- starość

Płeć

- mężczyzna kontrolujący się, racjonalny

- kobieta- podobna do dziecka (łagodna, relacyjna), funkcja społeczna- rodzina

- poszerzenie kulturowej roli kobiety

- zmiana kulturowej roli mężczyzny

Rodzina

- komórka społeczna

- klarowność ról

Mężczyzna żywiciel, kobieta- strażniczka ogniska

- dzieci

- życie razem- gniazdo rodzinne- wspólny czas

- prawo

Urlop macierzyński

Dziedziczenie, renty

- liczba osób żyjących poza rodzina

- samotni rodzice

- rodziny homoseksualne

- życie razem- podróże (urlop, praca)- rodzic poza domem, praca w innym mieście lub innym kraju

- rodzina wielopoziomowa- wiele dziadków, bo rozwody i powiekszenie ilości członków rodziny

Dzieciństwo zanik granic

Konsekwencje dla edukacji (5 filarów edukacji):

  1. Szkoła jest stworzona dla dzieci (rozumiany chronologicznie) 5-19 r. ż.

  2. Dzieci powinny mieć obowiązek chodzenia do szkoły i uczestniczenia w jej aktywnościach

  3. Tylko dziecko może być uczniem- tylko dorosły może być nauczycielem

  4. Tylko dorosły może określać politykę edukacyjną a dziecko jest przedmiotem procesu edukacyjnego w szkole

  5. W szkole nauczyciel jest zawsze nauczycielem a uczeń jest zawsze uczniem

Konkluzje

Powstanie kategorii dzieciństwa wiązało się z potrzebą wychowania. Czy teraz jest okres wychowania? Dawne założenia edukacji legły w gruzach. Dziś edukacja nie będzie już procesem wspierania niedojrzałych i niedoświadczonych dzieci.

WYKŁAD XI 14.05.12 r.

Śmierć polityki czy nowe oblicze obywatelstwa. Wyzwania dla edukacji obywatelskiej.

Edukacja obywatelska:

Pytania:

Obywatelstwo- rozumienie tradycyjne

Paradygmat- jednostka- państwo:

Obywatelstwo- kontekstualność

- wojna- obywatel- żołnierz

- odbudowa- obywatel- budowniczy

- katastrofa- obywatel- ratownik

- reformy- obywatel- reformator

- stabilizacja- obywatel- pracownik (Melosik)

Jakiego obywatelstwa wymaga współczesna rzeczywistość?

Globalizacja- kurczenie się świata

- informacja

- podróże

- TV i Internet- przynosi informacje ze świata do naszego domu

- podróże- globalny rynek i praca

Funkcjonujemy w różnych światach i przestrzeniach.

Obywatelstwo w koncepcji czasu

- obywatelstwo- zintegrowane, jednorodne, wykluczające kontrowersyjność

- czas i przestrzeń definiowały kim się jest- podstawa włączania do społeczności obywatelskiej

- dbałość o zachowanie tradycji i kultury przeszłości

- obrona terytorium

- członkowie społeczeństwa: różnorodne poglądy, subiektywna percepcja tego co ważne

- przestrzeń dla funkcjonowania w tym samym państwie (Harvey 1989)

Ponowoczesna koncepcja obywatelstwa

Obywatelstwo to bardziej krytyczne decydowanie niż identyfikacja z państwem. (Ekes)

Globalne zmiany i problemy
Zmiany

  • Migracje

  • Zmiana roli kobiety

  • Globalna ekonomia

  • Wzrost liczby ludności

  • Prawa jednostki- grupy dyskryminowanej mniejszości

Konkluzja

Większość z tych problemów wymyka się politycznym regulacjom a ich rozwiązanie wymaga codziennej aktywności ludzi- aktywnego uczestnictwa.

Transformacje XXI w. wzmacniają szerokie rozumienie obywatelstwa- ujmowanie i badanie go nie tylko relacji do państwa, ale również w relacji do codziennej aktywności, która wiąże się z kształtowaniem aktywnych postaw społecznych.

Znaczenie aktywności:

- medycyna- aktywność fizyczna jako warunek zdrowia

- psychologia i socjologia- aktywność obywatelska, polityczna czy zawodowa

- ekonomia- przedsiębiorczość- aktywność inwestycyjna

- demografia- migracje- ruchliwość społeczna

Aktywność jest pozytywnie związana z różnymi wskaźnikami dobrostanu i dobrobytu.

Aktywne obywatelstwo a dobrostan psychiczny

Aspekt szczęśliwego życia:

Czym jest obywatelstwo dzisiaj?

Koncepcja Kerry’ego Kennedy’ego

Model obywatelstwa- zachowania

Aktywność polityczna Aktywność społeczna na rzecz budowania Aktywność społeczna na rzecz zmiany Aktywność osobista
Aktywne obywatelstwo Kandydowanie w wyborach, przynależność do partii politycznych Zaangażowanie w ruchy i organizacje działające na rzecz społeczności Zaangażowanie w zmianę obecnego stanu, petycje, protesty Odpowiedzialność za siebie i własną przyszłość
Wpływanie Ulepszanie Zmiana indywidualizm
Obywatelstwo półaktywne Głosowanie
Pasywne obywatelstwo Docenianie historii, symboli, mitów Wsparcie dla kraju, służba wojskowa, lojalność
Tożsamość narodowa Patriotyzm

Jak ten model obywatelstwa przystaje do dzieci i młodzieży?

Formy aktywności obywatelskiej

edukacja obywatelska a aktywne obywatelstwo

Znaczenie szkoły a wiek- Polska

Wraz z wiekiem znaczenie szkoły spada.

Konkluzje:

Oddanie edukacji w ręce przypadkowych osób lub czynników, jakimi są niektóre media, których celem niekoniecznie jest rozwój świadomości i kompetencji odbiorców, rodzi poważne ryzyko. Naraża bowiem młodych ludzi na akceptację ekstremalnych, populistycznych idei bez ich zrozumienia i świadomej zgody (lub protestu) na ich przyjęcie.

Szkoła ma patrzeć na życie uczniów poza murami szkoły a nie na to co dzieje się w szole.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSPÓŁCZESNE PROBLEMY PSYCHOLOGII wykład 1
MATERIALY WSPOLCZESNE PROBLEMY PSYCHOLOGII
J. Czapiński - Psychologia pozytywna cz. I, Psychologia, współczesne problemy psychologii
Współczesne problemy psychologii
Jacy są młodzi - podsumowanie, Współczesne problemy psychologi
Współczesne problemy psychologii, pedagogika
wspolczesne problemy PSYCHOLOGIIU[2]
pytania wspolczesne problemy psychologii (1)
współczesne problemy psychologii, PSYCHOLOGIA, psychologia zdrowia, współczesne problemy psychologii
Psychologia - sfera prywatności i intymności, Współczesne problemy psychologi
Wspolczesne Problemy Psychologii spoleczna, APS i inne naukowe, Współczesne problemy psychologii
Wspolczesne Problemy Psychologii rozwojowka (2), APS i inne naukowe, Współczesne problemy psychologi
Wspolczesne problemy psychologii, Oligofrenopedagogika
WSPÓŁczesne problemy psychologii
Współczesne problemy społeczne, wykład
PSYCHOLOGIA EGZ, Współczesne problemy psychologii
pomoc naukowa - psychologia zdrowia - współczesne problemy psychologii cz I, PSYCHOLOGIA, psychologi

więcej podobnych podstron