Prawne uwarunkowania funkcjonowania funduszy strukturalnych

Dr D. Łobos-Kotowska-wykłady 30 godzin.

Egzamin w formie pisemnej , opisowy- wykłady + ustawy + rozporządzenia unijne

Literatura: Fundusze strukturalne oraz fundusz spójności-, Kierzkowski, Knopik, Jankowska,

Prawo zarzadzania projektami finansowanymi z funduszy UE- M Perkowski.

Zagadnienia egzaminacyjne pod koniec października 2011.

Wykład nr 1 – 17.09.2011.

Perspektywa budżetowa 2007-2013;

Zasadnicza reforma funduszy strukturalnych nastąpiła w 2007 roku. Dyskusja nad reformą 2007-2013, w 2011 dyskusja nad reformą polityki spójności.

III reforma na temat, …2004 z której wynika rozporządzenie z 2006roku.

Główne założenia reformy.

1. Utrzymanie dotychczasowego budżetu na fundusz spójności w wysokości 1/3 całej UE.

2. Koncentracja działań na trzech podstawowych celach

3. Ograniczenie instrumentów finansowych- pozostały tylko dwa fundusze strukturalne( z 4 do 2.)

Europejski Fundusz Rozwoju regionalnego, (EFRR) i Europejski Fundusz Społeczny (EFS).

Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich (EFRROW), Europejski Fundusz rybacki (EFR) zostały wyłączone poza politykę strukturalną, ale są z nią skorelowane.

Fundusz Spójności (FS) nie jest F. Strukturalnym, ale został włączony do głównego nurtu programowania i podlega takim samym regułom jak fundusze strukturalne.

EFRROW i EFR są skorelowane tematycznie z funduszami strukturalnymi tzn., że pomoc ma być tematycznie powiązana, ale nie mogą się dublować, mają się uzupełniać.

Od 2007 roku nastąpiła rezygnacja z inicjatyw wspólnotowych, były 4:I NTERREG, LEADER, URBAN, EQUAL, pozostało INTERREG III I ……. Jeremi, Jesica. Jaspers.

KE uznała,że pewne problemy są takie same w większości państw i że to ona będzie je tak samo rozwiązywać,

Inicjatywa wychodzi z KE , która wskazała tematy i sposób rozwiązania.

Equal- dotyczy dyskryminacji w pracy

Urban- uprzemysłowione strefy miejskie, które mają pewne problemy a co za tym idzie patologie.

Leader- pomoc dla obszarów wiejskich opóźnionych w rozwoju

Interreg- współpraca regionalna.

Obecnie obszary wsparcia tematyczne stały się jednym z trzech celów, albo do głównego nurtu programowania operacyjnego, Obecnie jest jedna procedura wdrażania.

Uproszczenie systemów wdrażania programu. Wprowadzono jednofunduszowe programowanie, wprowadzono alokację środków na poziomie priorytetów, wprowadzono elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów.

Wycofano uzupełnienia programów czyli szczegółowy opis do programów zatwierdzany przez KE. Obecnie jest to szczegółowy opis osi priorytetowych ale nie musi być zatwierdzany przez KE, do UE idą tylko programy operacyjne (PO)albo regionalne programy operacyjne (RPO)

1 program = 1 fundusz. Zarządzanie ( alokacja ) następuje na poziomie priorytetów- planuje się ile środków potrzeba . Do tej pory planowanie odbywało się na każde działanie, a teraz jest na poziomie priorytetów i to jest uproszczenie ponieważ priorytet obejmuje kilka działań.

Zasady polityki strukturalnej – zachowano je w dotychczasowym kształcie . Uelastyczniono reguły kwalifikowalności kosztów.

Elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów – to znaczy ,że trzeba je wydać na określone rzeczy, koszty te są kwalifikowalne. Które nie są określane w umowie pomiędzy KE a beneficjentem. KE ustanowiła sztywne reguły odnośnie VAT, budownictwa mieszkaniowego, a reszta już jest elastyczna.

Polityka strukturalna – zasady. Zostały utrzymane dotychczasowe zasady polityki strukturalnej.

Podstawy prawne polityki strukturalnej

Podstawą polityki interwencji strukturalnej UE jest Traktat o Funkcjonowaniu UE (TFUE) rozdział o spójności społeczno gospodarczej i terytorialnej, art. Od 174-178.

Artykuł 174

(dawny artykuł 158 TWE)

W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Unii, rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

W szczególności Unia zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych.

Wśród regionów, o których mowa, szczególną uwagę poświęca się obszarom wiejskim, obszarom podlegającym przemianom przemysłowym i regionom, które cierpią na skutek poważnych i trwałych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych, takim jak najbardziej na północ wysunięte regiony o bardzo niskiej gęstości zaludnienia oraz regiony wyspiarskie, transgraniczne i górskie.

Artykuł 175

(dawny artykuł 159 TWE)

Państwa Członkowskie prowadzą swoje polityki gospodarcze i koordynują je w taki sposób, aby osiągnąć także cele określone w artykule 174.

Przy formułowaniu i urzeczywistnianiu polityk i działań Unii oraz przy urzeczywistnianiu rynku wewnętrznego bierze się pod uwagę cele określone w artykule 174 i przyczynia się do ich realizacji. Unia wspiera także osiąganie tych celów przez działania, które podejmuje za pośrednictwem funduszy strukturalnych (Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji, Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych istniejących instrumentów finansowych.

Co trzy lata Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komitetowi Ekonomiczno- Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie w sprawie postępów w urzeczywistnianiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz w sprawie sposobu, w jaki różne środki przewidziane w niniejszym artykule przyczyniły się do tego. Sprawozdanie to zawiera, w odpowiednim przypadku, stosowne propozycje.

Jeśli działania szczególne okażą się niezbędne poza funduszami i bez uszczerbku dla środków przyjętych w ramach innych polityk Unii, działania takie mogą być przyjmowane przez Parlament Europejski i Radę, stanowiące zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

Artykuł 176

(dawny artykuł 160 TWE)

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych w Unii poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych.

Artykuł 177

(dawny artykuł 161 TWE)

Bez uszczerbku dla artykułu 178, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, określają zadania, cele priorytetowe oraz organizację funduszy strukturalnych, co może obejmować grupowanie funduszy.

Według tej samej procedury określane są również ogólne zasady mające do nich zastosowanie, jak również przepisy niezbędne do zapewnienia ich skuteczności oraz koordynacji funduszy między sobą i z innymi istniejącymi instrumentami finansowymi.

Fundusz Spójności, utworzony zgodnie z tą samą procedurą, wspiera finansowo projekty w dziedzinach środowiska naturalnego i sieci transeuropejskich w zakresie infrastruktury transportowej.

Artykuł 178

(dawny artykuł 162 TWE)

Rozporządzenia wykonawcze dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego są podejmowane przez Parlament Europejski i Radę, stanowiące zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą i po konsultacji z Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów.

W odniesieniu do Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji oraz Europejskiego Funduszu Społecznego stosują się w dalszym ciągu odpowiednio artykuły 43 i 164.

Szczegółowe podstawy prawne:

• Rozporządzenie Rady nr 1083/2006 z 11.07.2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) , Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności (FS).

• Rozporządzenie Parlamentu i Rady nr 1080/2006 z 05.07.2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)

• Rozporządzenie Parlamentu i Rady nr 1081/2006 z 05.07.2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS)

• Rozporządzenie Parlamentu i Rady nr 1082/2006 z 05.07.2006 r. w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej

• Rozporządzenie Rady nr 1084/2006 z 11.07.2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności (FS), który nie jest już Funduszem strukturalnym.

Z instrumentami polityki strukturalnej powinny zostać skoordynowane instrumenty wspólnej polityki rolnej oraz wspólnej polityki na rzecz rybołówstwa.

• Rozporządzenie Rady nr 1698/2005 z 20.09.2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.(EFRROW)

• Rozporządzenie Rady 1290/2005 z 21.06.2005 roku w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej.(WPR)

• Rozporządzenie Rady nr 1198/2006 z 27.07.2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego(EFR)

Źródła krajowe:

Ustawa z dnia 6.12.2006 o zasadach prowadzenia polityki regionalnej(określa właściwość organów, tryb przyznawania- ustawa kompetencyjna ale nie do końca.

Ustawa z 7 marca 2007 r. o zasadach wspierania rozwoju obszarów wiejskich ze środków EFRROW, ma czysto kompetencyjny charakter.

Zapewnienie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju w całej Unii i zwiększenie stopnia spójności społeczno-gospodarczej. (podstawowe założenie przewija się w większości celów w programach)

Chodzi o wyrównanie szans i różnic pomiędzy zarówno regionami jak i państwami. Dysproporcje państw biorą się z ….. niekorzystnych warunków szans (peryferyjne położenie), niekorzystna struktura gospodarki (np. dominacja rolnictwa nad przemysłem), niedostateczna infrastruktura, niski poziom kwalifikacji zawodowych.

U podstaw polityki strukturalnej leży zasada solidaryzmu społecznego i finansowego, polega to na tym, iż część wpłat dokonywanych przez państwa członkowskie na rzecz budżetu wspólnotowego przekazywana jest regionom w opóźnionym w rozwoju pod względem ekonomicznym i społecznym

Rozdział środków strukturalnych odbywa się w oparciu o 3 jasno określone, podstawowe cele:

1. Cel 1– cel priorytetowy najważniejszy wsparcie funduszy tj. konwergencja – ma charakter terytorialny, polega na wsparciu regionów oraz państw członkowskich opóźnionych w rozwoju społeczno gospodarczym i ekonomicznym.

Wyznaczono je zgodnie z klasyfikacją NUTS na podstawie produktu krajowego brutto, PKB w których PKB per capita nie przekracza 75% średniego poziomu dotowanego w UE. Dane do PKB to są dane z Eurostatu z okresu 2000-2002 dla UE-25 czyli dwudziestu państw członkowskich.

Wszystkie regiony Polski zaliczają się do wsparcia w ramach celu nr 1. To jest około 68% środków na politykę spójności.

Wsparcie Konwergencja jest przeznaczona dla regionów w krajach a nie dla państw.

Wsparcie Celu 1 finansowane jest z EFRR i EFS

Wsparcie przejściowe – może być udzielane do końca 2013 r. Będzie udzielane państwom, które zostały poszkodowane przez obniżenie średniej wspólnotowej po rozszerzeniu UE przez tzw. efekt statystyczny. PKB U-15 było wyższe niż PKB U-25. Wzrosło Kraje U-10 były objęte wsparciem a po rozszerzeniu ich PKB wzrosło, ponieważ średnia UE znacznie spadła.

Państwa członkowskie, których DNB per capita jest niższy niż 90% średniej UE, według danych z Eurostatu z 2001-2003, mogą korzystać z pomocy w ramach funduszu spójności. Wsparcie z celu 1 jest określone terytorialnie a nie tematycznie.

Konwergencja zmierza do poprawy warunków i wzrostu zatrudnienia poprzez rozwój zasobów ludzkich, rozwój innowacyjności i społeczeństwa opartego na wiedzy, poprawa zdolności adaptacyjnych do zmian gospodarczych i społecznych, ochrona środowiska naturalnego i zwiększenie wydajności administracji.

2. Cel2- konkurencyjność regionalna i zatrudnienie obejmuje terytorium wspólnoty poza obszarem objętym celem Konwergencja oraz obszarem który korzysta ze środków przejściowych ( albo z celu1 albo z celu2).

Ukierunkowany na wspieranie obszarów najsłabiej rozwiniętych, zwiększenie konkurencyjności regionów, zwiększenie zatrudnienia poprzez zmiany społeczne i gospodarcze.

Wsparcie jest przydzielane dla obszarów dotkniętych zmianami w sferze przemysłu, usług, rybołówstwa obszarów wiejskich wysoko zurbanizowanych, które są dotknięte regresem społeczno-ekonomicznym.

To wsparcie finansują EFRR i EFS. Innymi słowy: to są te regiony bogatej UE które mają przejściowe kłopoty.

Wskaźniki do określenia opóźnienia w rozwoju są bardzo szczegółowe. Spadek zatrudnienia, PKB, DNB itp.

Cel nr 3- europejska współpraca terytorialna- obejmuje regiony położone przy granicach lądowych i morskich, obszary współpracy transnarodowej i współpracy międzyregionalnej i transgranicznej. Do finansowania kwalifikują się regiony poziomu NUTS III, położone wzdłuż wewnętrznych i niektórych zewnętrznych granic UE lądowych oraz wszystkich położonych wzdłuż granic morskich. Środki są pozyskiwane tylko z EFRR.

NUTS-to są kryteria wyznaczania obszarów, które się kwalifikują do otrzymania pomocy, oparte są na wspólnym systemie klasyfikacji regionów ustanowionych rozporządzeniem PE i Rady nr 1059/2003, które przewiduje jednolity schemat podziału terytorialnego krajów UE.

Przewiduje się III poziomy regionalne NUTS I-NUTS III i 2 poziomy lokalne NUTS IV-NUTSV.

W poszczególnych krajach podział ten opiera się np. w Polsce na rozporządzeniu RM z dnia 13.07.2000 w sprawie wprowadzania nomenklatury jednostek terytorialnych do celów statystycznych. Dz. U. Nr 58, poz. 685, zmienione rozporządzeniem z 8.02.2001r.

Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) dzieli Polskę na terytorialne, hierarchicznie powiązane jednostki na 5 poziomach, z czego trzy określono, jako poziomy regionalne, dwa określono, jako poziomy lokalne.

I poziom to kraj

II poziom – województwa

III – podregiony ( 44 szt) stare województwa

IV- powiaty

V- gminy

Europejska współpraca Terytorialna.

Polska uczestniczy w programach celu 3.

Współpraca transgraniczna( regiony położone na granicach wewnętrznych i zewnętrznych kraju.

1. Polska – Niemcy( polska =województwa zachodniopomorskie, Niemcy = Meklemburgia, pomorze wschodnie i Brandenburgia)

2. Wojew. Lubuskie- Brandenburgia.

3. Wojew. Lubelskie i Dolnośląskie – Saksonia

4. Polska – Czechy

5. Polska – Słowacja

6. Polska – Litwa

7. Państwa Bałtyku północnego( Polska, Szwecja, Dania, Litwa, Niemcy)

Współpraca transnarodowa.

1. PO regionu morza bałtyckiego- Celem strategicznym Programu jest: "Zwiększenie konkurencyjności Regionu Morza Bałtyckiego, jego terytorialnej spójności i zrównoważonego rozwoju poprzez połączenie potencjałów ponad granicami administracyjnymi". W Programie Region Morza Bałtyckiego we współpracę zaangażowanych jest 11 krajów, przy czym obszar kwalifikowalny do wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego obejmuje Kraje: Dania ,Estonia, Finlandia, Łotwa, Litwa ,Polska, Szwecja Niemcy (wybrane regiony ),Białoruś (kraj partnerski) ,Norwegia (kraj partnerski).

2. PO Europa środkowa- Obszar współpracy obejmuje terytorium, bądź części terytorium ośmiu państw członkowskich UE oraz przygraniczny obszar zachodniej Ukrainy, w szczególności: Austrię, Czechy, Niemcy, w tym: Badenię-Wirtembergię, Bawarię, Berlin, Brandenburgię, Meklemburgię-Pomorze Przednie, Saksonię, Saksonię-Anhalt, Turyngię, Węgry, Włochy, w tym: Piemont, Valle d'Aosta, Ligurię, Lombardię, Provincia Autonoma Bolzano/Bozen, Provincia Autonoma Trento, Veneto, Friuli-Wenecja Julijska, Emilia-Romagna, Polskę, Słowację, Słowenię, Ukrainę w tym: Wołyń, Lwów, Iwano-Frankowsk, obwód Zakarpacki i Czerniowieck

Współpraca międzyregionalna obejmuje całe terytorium UE.

W nowym okresie programowania 2007-2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej będzie realizowany tylko jeden Program Operacyjny Współpracy Międzyregionalnej - INTERREG IV C, który zastąpi INTERREG III C North, (5 województw północnych: zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie) oraz INTERREG III C East, (pozostałe województwa)

INTERREG IV C - swoim zasięgiem obejmie całe terytorium Unii Europejskiej. Będą w nim uczestniczyli partnerzy z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz z Norwegii i Szwajcarii.

Zasady realizowania projektów - to w ramach współpracy transgranicznej i transnarodowej musza uczestniczyć partnerzy z co najmniej 2 krajów w tym co najmniej 1 musi być członkiem UE a w przypadku współpracy międzyregionalnej partnerzy tylko trzech regionów w trzech krajach członkowskich a w przypadku udziału beneficjenta z poza UE dwóch pozostałych musi być z krajów członkowskich.

Cel 3(EWT) posiada szeroki zasięg ,nie jest terytorialny.

Beneficjent – to jest podmiot gospodarczy, podmiot lub przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne odpowiedzialne za inicjowanie lub inicjujące i realizujące operacje.

Beneficjentami są przedsiębiorstwa publiczne lub prywatne realizujące indywidualny projekt i otrzymujące pomoc publiczną.

Są III kategorie beneficjentów.

1. Przedsiębiorstwa, które otrzymują środki na realizację projektu i ten projekt realizują.

2. Podmioty lub przedsiębiorstwa otrzymujące środki , które następnie dalej rozdysponowują. Np. fundacja, urząd pracy bank itp.

3. Beneficjentem jest również podmiot przyjmujący wnioski i rozdzielający środki.

Beneficjent końcowy i ostateczny odbiorca.- wcześniej taki podział istniał ale obecnie wszystkie grupy odbiorców są nazywane beneficjentami.

Wykład z dnia 1.10.2011.

Zasady polityki-(subsydiarności, koncentracji środków, programowania wieloletniego, partnerstwa, Dodatkowości, oceny)

Zasady w zależności od programowania są zmienne. W latach 2007-2013wystepują:

1. zasada subsydiarności (pomocniczości) – Rozumiana jako klasyczna pomocniczość tzn, że wspólnota podejmuje działania w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej właściwości, jedynie wówczas kiedy cele nie mogą zostać zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a mogą być zrealizowane lepiej na szczeblu wspólnotowym. Interwencja UE nie wykracza poza ramy tego co konieczne do osiągnięcia zakładanych celów.

2. zasada koncentracji – polega na koncentracji środków finansowych pochodzących z funduszy europejskich na realizację ograniczonej liczby priorytetowych celów. Przejawia się w trzech aspektach:

1 aspekt – rozdział środków z funduszy z przeznaczeniem na 3 konkretne cele,

2 aspekt - wyselekcjonowanie regionów, dotkniętych problemami na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów.(które uzyskają wsparcie),

3 aspekt- koncentracja wsparcia na regionach opóźnionych w rozwoju w najmniej zamożnych państwach UE.

1. Zasada programowania wieloletniego –polega na wypracowaniu wieloletnich programów rozwoju, w trakcie partnerskiego programu decyzyjnego. Po zatwierdzeniu przez Komisję tych programów, są one wdrażane w poszczególnych państwach pod kierunkiem państw beneficjentów zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia UE.

System programowania jest złożony, wieloetapowy. Ramy czasowe programu obejmują7 lat. Obecnie 2007-2013 są inne niż ramy 2000-2006.

Partnerski program decyzyjny- państwo członkowskie opracowuje program a następnie KE w drodze negocjacji zatwierdza ten program. Co prawda państwo członkowskie ma swobodę w opracowywaniu programu, ale musi uwzględniać rozporządzenia KE. Państwo samo ustala, na co będzie potrzebowało środków w ramach określonych obszarów np. Transport.

1 etap – programowanie opiera się na tzw. strategicznych wytycznych wspólnoty (SWW), które przygotowuje KE i są to procedury programowania środków, które stanowią wytyczne dla państw członkowskich dla przygotowania dokumentów programowych. Te SWW są jednakowe dla wszystkich państw członkowskich wspólnoty, zostały przyjęte 6.10.2006 a opublikowane 21.10.2006r dla ram finansowych na lata 2007-2013.

Państwa członkowskie zobowiązane są do złożenia do KE dokumentów krajowych w postaci Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (NSRO) oraz Programów Operacyjnych (PO) w terminie 5 miesięcy od daty publikacji strategicznych wytycznych wspólnoty.

Krajowe dokumenty_ dwa rodzaje : narodowe strategiczne ramy odniesienia i programy operacyjne.

We wcześniejszym programowaniu był przygotowywany dokument o nazwie Narodowa Strategia Spójności(NSS) ale na lata 2007-2013 została zastąpiona NSRO.

Narodowe strategiczne ramy odniesienia (NSRO)– jest to średniookresowy dokument planistyczny uwzględniający wszystkie aspekty rozwoju państwa., które mogą uzyskać wsparcie z funduszy strukturalnych w okresie programowania 2007-2013.

NSRO, Określa cele, priorytety i kierunki rozwoju Polski oraz system wdrażania funduszy strukturalnych w okresie programowania 2007-2013.

Nadrzędnym celem NSRO są priorytety:

Nadrzędnym celem NSRO jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej w ramach unii i w granicach kraju.

Cele NSRO będą realizowane za pośrednictwem Programów Operacyjnych (PO) zarządzanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) zarządzanych przez zarządy poszczególnych województw.

Programy operacyjne: jest 6 krajowych PO i 16 RPO.

1. infrastruktura i środowisko,(POIiŚ)- finansowany z EFR i FS

2. innowacyjna gospodarka,(POIG)- finansowany z EFR, program wsparcia dla przedsiębiorców oraz dla instytucji otoczenia biznesu (parki technologiczne)

3. kapitał ludzki(POKL)- finansowany jest z EF Społecznego, wsparcie na przedsiębiorców a dokładniej dla ich pracowników nie dla osób fizycznych

4. rozwój Polski wschodniej,(PORPW)- finansowany z EFR , (5 najbiedniejszych regionów)

5. pomoc techniczna,(POPT)- środki na wdrożenia a potem zarządzanie strategicznymi ramami odniesienia jak i poszczególnych programów operacyjnych (przygotowanie kadr, zakup sprzętu, szkolenia ludzi) ma służyć realizacji pozostałych programów

6. europejskiej współpracy terytorialnej(POEWT)

Programy regionalne – 16 regionalnych programów operacyjnych

Procedura:

Po akceptacji programów przez Krajową Radę Ministrów , podlega on zatwierdzeniu w drodze negocjacji przez Komisję Europejską – nie później niż 4 miesiące od formalnego złożenia PO.

Jako ostatni dokument dla potrzeb krajowych sporządza się szczegółowy opis osi priorytetowych programu operacyjnego albo uszczegółowienie PO. Jest to dokument krajowy i w obecnym programowaniu nie podlega zatwierdzeniu przez KE, (wcześniej podlegał)

1. Zasada partnerstwa – obowiązek uzgadniania wszelkich ustaleń w trakcie przechodzenia przez kolejne etapy procedury programowania. Partnerami powinni być przedstawiciele władz publicznych, środowisk społeczno-gospodarczych, inwestorów, instytucji bankowych, organizacji zawodowych, i wyższych uczelni. Państwo członkowskie ma pełną swobodę w doborze tych partnerów ale co się z tym wiąże ponosi pełną odpowiedzialność za ten wybór.

Inną swobodę jaką przyznano państwom członkowskim w programowaniu 2007-2013 jest to, że niewykorzystane środki, państwa mogą przesuwać pomiędzy priorytetami, bez zgody KE, wcześniej taka zgoda była niezbędna)

1. Zasada dodatkowości – polega na tym, że pomoc wspólnotowa jest uzupełnieniem środków wydatkowanych przez państwo członkowskie a zatem pomoc UE uzupełnia środki zgromadzone przez władze lokalne, regionalne lub krajowe.

Z wyjątkiem sytuacji szczególnych państwa członkowskie powinny utrzymać, w przypadku każdego celu, swoje wydatki publiczne realizowane w dziedzinach interwencji funduszy strukturalnych co najmniej na tym samym poziomie jak w ostatnim okresie programowania tj 2000-2006. Udział środków krajowych w stosunku do UE nie powinien spadać.

1. Zasada oceny –ewaluacji występuje na różnych stopniach/szczeblach, jest uregulowana odrębnie. Co do zasady nie jest zaliczana do zasad, ale została wprowadzona do rozporządzenia, 1083/2006 jako wymóg.

Ewaluacja- jest, to obiektywna ocena projektu, programu lub polityki, na wszystkich jego etapach tj. zarówno planowania, realizacji, i mierzenia rezultatów. Państwa są zobowiązane do jej przeprowadzenia w obecnym programowaniu na podstawie rozporz.1083/2006 a wcześniej na podstawie rozporządzenia wykonawczego komisji.

Powinna ona dostarczyć rzetelnych i przydatnych informacji, zarówno w bieżącym jak i przyszłym okresie.

Rodzaje Ewaluacji:

Jeżeli przyjąć za kryterium cel ewaluacji to wyróżnia się ewaluacje:

Strategiczną – której celem jest analiza i ocena strategii interwencji (NSRO i PO) oraz ogólnych kierunków, a także weryfikacja przyjętej strategii na jej podstawie.

Operacyjną –której celem jest wspieranie procesu monitorowania a zatem przygotowanie sprawozdań zarówno w NSRO jak i PO.

Jeżeli przyjąć za kryterium momentu przeprowadzania oceny to wyróżnia się ewaluacje:

Ex ante - przed rozpoczęciem realizacji NSRO jak i PO. Wykonuje się ją aby stwierdzić jakie działania w danym programie muszą zostać podjęte i aby sformułować i dokonać oceny na przyszłość. Przepisy rozporz 1083/2006 dają państwu członkowskiemu swobodę przeprowadzenia oceny.

W ramach celu 1 ewaluacja może dotyczyć każdego programu z osobna lub grupy programów.

W ramach celu2 może dotyczyć każdego programu z osobna lub grupy programów albo każdego z funduszy.

W ramach celu 3 może dotyczyć przeprowadzenia ewaluacji wraz z państwami uczestnikami projektu i obejmuje jeden lub kilka programów. Ta ocena jest wykonywana przez zewnętrznych oceniających i jest w kompetencji Ministra Rozwoju Regionalnego.

Bieżąca- z wiązana z monitorowaniem realizacji PO, w szczególności, gdy monitorowanie to ujawnia znaczne odchylenia efektów realizacji PO od założonych pierwotnie celów lub gdy zgłaszane są wnioski o przegląd PO. Oceny tej dokonuje Państwo członkowskie ewentualnie we współpracy z KE w przypadku, gdy te odchylenia są duże.

Ex-post, czyli po zakończeń realizacji wszystkich PO w państwach członkowskich w ramach każdego z trzech celów, dokonuje jej KE a dokładna data jej zakończenia, wskazana jest w rozporządzeniu i jest to 31.12.2015 rok.

Kryteria Ewaluacji:

Są dwa kryteria tej oceny; kryterium skuteczności i efektywności.

Skuteczność interwencji funduszy strukturalnych rozumie się je ,jako ocena stopnia osiągnięcia celu programu, czy projektu zdefiniowanego na etapie programowania. W każdym programie, celom i priorytetom nadawana jest konkretna wartość przy uwzględnieniu konkretnych liczbowych wskaźników skuteczności.

1. Kryterium Skuteczności interwencji funduszy strukturalnych rozumiane, jako badanie stopnia osiągnięcia celów programu czy projektów zdefiniowanych na etapie programowania. W każdym PO celom i priorytetom nadawana jest konkretna wartość poprzez wskaźniki. Porównania celów z ich realizacją ( tych wskaźników) daje ocenę skuteczności.

2. Kryterium Efektywności, polega na porównaniu efektów PO z zaangażowanymi środkami. To jest ocena nie mierzalna lecz forma opisowa.

Instytucje zaangażowane w zarządzanie, monitorowanie i kontrolę Polityki spójności.

Z rozporządzenia wynika ,że dla PO i RPO państwo członkowskie wprowadza trzy instytucje.

• Instytucję zarządzającą

• Instytucję certyfikującą

• Instytucję audytową

Ta sama instytucja może zostać wyznaczona dla więcej niż jednego PO lub kilku PO.

Dla wykonania części zadań instytucji zarządzającej i certyfikującej państwo członkowskie może powołać instytucje pośredniczące, przy zachowaniu przez instytucje zarządzające i certyfikujące odpowiedzialności za działania delegowane do instytucji pośredniczącej.

Instytucja audytowa nie może powoływać instytucji pośredniczącej. Natomiast pośrednicząca dopiero w nowym programowaniu na lata 2007-2013.

Instytucja zarządzająca ponosi pełną odpowiedzialność za przygotowanie i realizację PO. W przypadku krajowych PO jest to minister rozwoju regionalnego a w przypadku RPO jest to zarząd województwa.

Zadania instytucji zarządzającej.

1. Przygotowanie opisów priorytetów

2. Przygotowanie kryteriów wyboru projektu

3. Wybór projektu w oparciu o kryteria wyboru.

4. Zawieranie umów z beneficjentami

5. Określenie kryteriów kwalifikowalności wydatków

6. Określenie poziomu dofinansowania projektu jako procent wydatków objętych dofinansowaniem(max do 100% projektu) może być zróżnicowany w zależności od rodzaju projektu lub rodzaju beneficjenta, np. na ochronę środowiska – 70%, np. beneficjent sfery publicznej lub prywatnej

7. Określenie typu projektów dla których konieczne jest zasięgnięcie opinii ekspertów.

8. Zarządzanie finansami na realizację PO.

9. Dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów

10. Monitorowanie realizacji PO

11. Opracowywanie propozycji zmian w programie

12. Odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych

13. Informacja i promocja PO

Jak wynika z powyższego tekstu Instytucja zarządzająca ma wiele zadań, zatem niezbędne jest powołanie instytucji pośredniczących? Może to być organ administracji publicznej, zatem nie stosuje się tu ustawy o zamówieniach publicznych. Katalog osób został doprecyzowany w ustawie z dnia 6.12.2006 rok o zasadach prowadzenia polityki rozwoju w Polsce.

Instytucja zarządzająca może, w drodze porozumienia, powierzyć instytucji pośredniczącej część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego, a w szczególności:

• przygotowanie i przekazanie Komitetowi Monitorującemu propozycji kryteriów wyboru projektu dokonywane, w oparciu o określone kryteria, wyboru projektów, które będą dofinansowane w ramach programu operacyjnego;

• przygotowanie i przekazanie Komitetowi Monitorującemu propozycji kryteriów wyboru projektu;

• dokonywanie, w oparciu o określone kryteria, wyboru projektów, które będą dofinansowane w ramach programu operacyjnego;

• zawieranie umów z beneficjentami o dofinansowanie projektu;

• kontrolę realizacji dofinansowanych projektów;

• dokonywanie płatności ze środków programu operacyjnego na rzecz beneficjentów;

• odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych beneficjentom;

• prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych.

Instytucja zarządzająca, zatwierdza procedury dokonywania czynności. W ramach powierzonych zadań opracowane przez instytucję pośredniczącą. Zarówno Instytucja zarządzająca jak i pośrednicząca za zgodą Instytucji zarządzającej mogą powierzyć realizację czynności technicznych na podstawie porozumienia lub umowy. Jeżeli podmiot pochodzi z sektora finansów to zawiera się porozumienie a gdy jest z poza sektora finansowego to umowę. Np. PARP może być Instytucja pośrednicząca.

Instytucja zarządzająca wykonując zadania, o których mowa w ust. 1, powinna uwzględniać zasadę równego dostępu do pomocy wszystkich kategorii beneficjentów w ramach programu oraz zapewniać przejrzystość reguł stosowanych przy ocenie projektów.

Instytucja certyfikująca(IC)-nie podlega MRR.

IC, w programowaniu 2004-2006 występowała jako instytucja płatnicza, odpowiada za certyfikacje płatności wobec UE. Rolę ta pełnią wyodrębnione departamenty w ministerstwie rozwoju regionalnego(MRR). Do zadań IC należy:

• opracowywanie i przedkładanie Komisji Europejskiej poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność;

• poświadczenie że deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest oparta na dokumentacji a także poświadcza że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami unijnymi i krajowymi.

• Utrzymanie w formie elektronicznej zapisów księgowych wydatków zadeklarowanych do KE.

• Prowadzenie ewidencji kwot podlegających procedurze odzyskiwania.

Instytucja audytowa (IA)

Dla wszystkich PO jest to generalny inspektor kontroli skarbowej (GIKS). Instytucja audytowa odpowiada w szczególności za:

• zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli;

• przedstawienie Komisji w terminie dziewięciu miesięcy od zatwierdzenia programu operacyjnego, strategii (metodologii) prowadzenia audytu, obejmującej podmioty, które będą przeprowadzać audyty systemów i audyty operacji, metodologię, która zostanie zastosowana, metody doboru próby operacji do kontroli oraz indykatywne rozplanowanie audytów;

• co roczne przedłożenie Komisji rocznego sprawozdania audytowego,

• wydawanie opinii, na podstawie kontroli i audytów,

• przedkładanie w stosownych przypadkach, deklaracji częściowego zamknięcia PO zawierającej ocenę zgodności z prawem i prawidłowości danych wydatków;

• przedłożenie Komisji, nie później niż do dnia 31 marca 2017 r., deklaracji zamknięcia zawierającej ocenę zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego oraz zgodność z prawem i prawidłowości operacji będących podstawą sporządzenia końcowej deklaracji wydatków

Wykład z dnia 16.10.2011.

Polska Ustawa o zasadach prowadzenia rozwoju regionalnego, podstawy prawne:

Pierwsza ustawa z 12 maja 2000 roku o zasadach wspierania rozwoju regionalnego, była bardzo krótka i dotyczyła podziału kompetencji i koordynacji pomiędzy administracją Rządowa i Samorządową.

Druga ustawa z dnia 20. 04.2004 O narodowym planie rozwoju, regulowała całościowo kwestię regionalna i rozwoju całego kraju, ale jej zakres był ograniczony czasowo do końca 2006roku(wydana przed samą akcesją)

Trzecia ustawa obowiązująca z dnia 6.12.2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, która będzie obowiązywała aż do uchylenia.

Obejmuje ona całościowo zagadnienia związane z rozwojem kraju, ponieważ dotyczy wszystkich podmiotów realizujących tę politykę, dotyczy wszystkich źródeł finansowania.(UE+krajowe+ zagraniczne nie unijne)

Od tej zasady jest wyjątek Rozdział 3-5 które dotyczą programów operacyjnych, i nie mają zastosowania do PO finansowanych z EFRROW(obszarów wiejskich) i EFR(rybackiego). To oznacza że wydatki EFRROW i EFR będą rozliczane na podstawie odrębnych przepisów odrębnych ustaw, ale założenia tych programów muszą być zgodne ze strategią rozwoju kraju STK ( to jest wynik Rozporządzenia 1083/2006), i strategiami sektorowymi też.

Cele ustawy wynikające z ustawy.

1. Wprowadzenie mechanizmów koordynujących- Sposób prowadzenia Polityki strukturalnej

2. Określenie podmiotów prowadzących tę politykę

3. Określenie trybów współpracy pomiędzy nimi

4. Zasady polityki strukturalnej

5. Określenie podstawowych dokumentów służących prowadzeniu polityki strukturalnej.

Jest to typowa ustawa kompetencyjna na poziomie krajowym.

W art. 2 tej ustawy znajduje się definicja rozwoju regionalnego.

Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społeczno-gospodarczej i terytorialnej, w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej, w szczególności w zakresie:

1) ochrony środowiska, wód,

2) ochrony zdrowia;

3) promocji zatrudnienia, w tym przeciwdziałania bezrobociu, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych;

4) rozwoju kultury, kultury fizycznej, sportu i turystyki;

5) rozwoju miast i obszarów metropolitarnych;

6) rozwoju obszarów wiejskich;

7) rozwoju nauki i zwiększenia innowacyjności gospodarki, w tym rozwoju sektorów opartych na wykorzystaniu nowoczesnych technologii;

8) rozwoju zachowań prospołecznych wspólnot lokalnych oraz budowy i

umacniania struktur społeczeństwa obywatelskiego;

9) rozwoju zasobów ludzkich, w tym podnoszenia poziomu wykształcenia

społeczeństwa, kwalifikacji obywateli, jak również zapobiegania wykluczeniu społecznemu oraz łagodzeniu jego negatywnych skutków;

10) stymulowania powstawania nowych miejsc pracy;

11) tworzenia i modernizacji infrastruktury społecznej i technicznej;

12) wspierania i unowocześniania instytucji państwa;

13) wspierania rozwoju przedsiębiorczości;

14) wspierania wzrostu gospodarczego;

15) zwiększania konkurencyjności gospodarki.

Zrównoważony rozwój – pojawia się w UE i kraju tzn. rozwój równomierny technologii, ale z poszanowaniem środowiska.

Polityka Rozwoju Kraju(PRK) to jest jedna polityka realizowana łącznie:

PRK została zdefiniowana w obszarach w których jest realizowana, może być realizowana poza przykładowymi obszarami.

Ta PRK jest określona w dokumencie Strategia Rozwoju Kraju(SRK), Strategiach sektorowych (SS) oraz Programach operacyjnych (PO) zarówno krajowych jak i regionalnych(KPO, RPO).

Realizacja Polityki Rozwoju Kraju następuje poprzez PO.

Politykę rozwoju prowadzą podmioty:

1) w skali kraju – Rada Ministrów;

2) w skali regionu – samorząd województwa;

3) w skali lokalnej – samorząd powiatowy i gminny.

Wszystkie te regiony są powiązane z nomenklaturą NUTS, poziom I na poziomie Kraju, III na poziomie regionu, IV na poziomie podregionów i V na poziomie gmin.

STRATEGIA ROZWOJU KRAJU.(SRK)

Jest to Dokument absolutnie nadrzędny składający się z materiałów zawartych w dokumentach cząstkowych strategii sektorowych (SS), które muszą być spójne ze SRK. Jest to dokumenty planistyczny określający podstawowe cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym gospodarczym i terytorialnym. Obejmuje okres siedmioletni, może być dłuższy, ale nie krótszy, ponieważ na 7 lat są konstruowane Programy finansowania UE.

Podlega okresowej aktualizacji, co najmniej raz na 4 lata. Ponadto może być tez aktualizowany i może być ona dokonywana w każdym czasie o ile minister Rozwoju Regionalnego zostanie do tego zobowiązany przez Radę Ministrów. W praktyce każdy może wystąpić do RM o aktualizację, jeżeli jego zakres tematyczny tego wymaga.

Co zawiera SRK?

1. Diagnozę sytuacji społeczno ekonomicznej

2. Prognozę trendów rozwojowych

3. Określenie celów strategicznych

4. Określenie kierunków rozwoju regionalnego

5. Wskaźniki realizacji

6. Określenie sytemu realizacji

7. Ramy finansowe

8. Dokument ten uwzględnia oprócz tego kierunki rozwoju zawarte w politykach UE.

9. Uwzględnia również koncepcje przestrzennego zagospodarowania kraju.

10. Wszystko to musi być zgodne z politykami UE.

Procedura przygotowania SRK.

Projekt jest przygotowywany przez Ministra Rozwoju regionalnego przy współpracy z właściwymi ministrami , następnie minister RR przedkłada projekt SRK Radzie Ministrów na minimum 12 miesięcy przed upływem okresu objętego poprzednim programowaniem SRK.

Może się odbyć debata w sejmie i senacie na temat SRK.

SRK jest przyjmowana w formie ustawy i jest to źródło prawa powszechnie obowiązującego w Polsce.

Prezes Rady Ministrów każdego roku przekazuje informacje do Parlamentu o realizacji SRK do 31.07.Nastepnego roku za rok uprzedni.

Wszystkie te dokumenty przygotowywane dla SRK podlegają konsultacjom społecznym. Tj. partnerami społeczno gospodarczymi, przedstawicielami administracji rządowej ( odbywa się na podstawie odrębnych przepisów np. regulamin RM).

Strategia Sektora ( SS) – są to dokumenty planistyczne określające uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w określonym zakresie( w danym sektorze). SS powinna być zgodna z SRK i obejmować okres nie wykraczający poza SRK, może być krótszy ale dłuższy nie ,za wyjątkiem czasu obowiązywania umów międzynarodowych.

W SS znajduje się to samo, co w SRK tylko w stopniu zawężonym do sektora.

Tryb Przyjmowania SS.

Projekt opracowuje oraz uzgadnia właściwy minister, z własnej inicjatywy lub jako zobowiązanie nałożone przez Rade Ministrów.

Następnie przedkłada projekt Ministrowi Rozwoju Regionalnego do zaopiniowania pod względem zgodności z SRK. Minister RR w ciągu 30 dni od dnia otrzymania SS wydaje taką opinię. Potem projekt wraz z opinia przedkłada Radzie Ministrów a w przypadku negatywnej opinii Rada Ministrów podejmuje decyzję w sprawie zgodności projektu SS z SRK.

SS jest przyjmowana przez Radę Ministrów w drodze uchwały, zatem jest aktem prawa wewnętrznego i obowiązuje tylko w podległych jednostkach.

Przed wprowadzeniem Ustawy z 2006 roku obowiązek wydatkowania środków w oparciu o PO dotyczył funduszy z UE a nowa Ustawa rozciąga obowiązek stosowania PO na wszystkie środki UE i z poza UE .

Program Operacyjny ( PO)

Są to programy wieloletnie w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. PO ustanawia się w celu realizacji SRK i SS w formie krajowych programów operacyjnych(KPO), regionalnych programów operacyjnych (RPO) oraz innych programów operacyjnych (IPO) ewentualnie umów międzynarodowych a także strategii Rozwoju województwa (SRW) i te mogą być realizowane w oparciu o RPO.

Procedura tworzenia Krajowego programu Operacyjnego (KPO).

KPO opracowuje i uzgadnia właściwy minister jeżeli PO nie jest finansowany ze źródeł zagranicznych, natomiast kiedy PO jest finansowany ze źródeł zagranicznych, to opracowuje i uzgadnia Minister Rozwoju regionalnego.

Minister RR przestawia Radzie Ministrów opinie o zgodności projektu KPO z obowiązującą SRK a w przypadku negatywnej opinii Rada Ministrów podejmuje uchwałę lub nie podejmuje uchwały o zgodności z SRK.

KPO jest przyjmowany przez RM w drodze uchwały a instytucja zarządzająca ogłasza w Monitorze Polskim komunikat o przyjęciu programu przez rade Ministrów lub przez KE w przypadku finansowania KPO ze środków UE

Procedura tworzenia Regionalnego Programu Operacyjny (RPO).

RPO przygotowuje zarząd województwa we współpracy z Ministrem Rozwoju regionalnego. Zarząd Województwa przyjmuje RPO w drodze uchwały a instytucja zarządzająca ogłasza w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym komunikat o przyjęciu programu lub o podjęciu przez KE decyzji zatwierdzającej program.

Rada Ministrów na wniosek Ministra Rozwoju regionalnego określa w drodze uchwały zakres i warunki dofinansowania regionalnego programu operacyjnego środkami pochodzącymi z budżetu krajowego lub źródeł zagranicznych. W tym zakresie zawierany jest tzw. kontrakt wojewódzki.

Kontrakt Wojewódzki jest to porozumienie miedzy Ministrem Rozwoju regionalnego i Zarządem województwa i dotyczy dofinasowania RPO.

To jest regulacja art. 20 ustawy o zasadach prowadzenia polityki regionalnej i jest to dokument , który określa zasady współpracy pomiędzy administracją Rządową i samorządową województwa, ale dotyczy wyłącznie tych programów, które będą finansowane środkami pozostającymi w dyspozycji administracji rządowej.

Ustawa o zasadach prowadzenia polityki regionalnej w art. 20.6 mówi co Kontrakt wojewódzki powinien zawierać. I tak:

Kontrakt wojewódzki powinien określać, co najmniej:

1) kwotę dofinansowania regionalnego programu operacyjnego środkami pochodzącymi z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych, w podziale na priorytety;

2) warunki przekazywania środków;

3) warunki nadzoru (czyli wg ustawy), sposób wykonywania przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego nadzoru nad prawidłowością wykorzystania przekazanych środków;

4) zakres i tryb sprawozdawczości z realizacji kontraktu;

5) warunki kontroli i monitoringu (czyli wg ustawy ), sposób wykonywania przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego kontroli i monitoringu nad realizacją kontraktu wojewódzkiego.

Ponadto Kontrakt wojewódzki określa również kwotę:

1) dofinansowania części zadań realizowanych przez samorząd wojewódzki w ramach KPO oraz

2) wkładu własnego jednostek samorządu terytorialnego w ramach realizacji RPO.

Zadania ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego określone w kontrakcie wojewódzkim, w szczególności dotyczące nadzoru nad prawidłowością wykorzystania przekazanych środków, mogą zostać przekazane właściwemu miejscowo wojewodzie, na zasadach określonych w odrębnym porozumieniu, którego kopię minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego przekazuje zarządowi województwa w terminie 7 dni od dnia zawarcia porozumienia.

Zarząd województwa przekazuje sejmikowi województwa, do dnia 30 czerwca każdego roku, informację o realizacji regionalnego programu operacyjnego w roku poprzednim.

Charakter prawny kontraktu województwa.

To jest kwestia sporna czy jest Umowa cywilna( równość stron) czy porozumienie administracyjno prawne, czyli powierzenie zadań innemu organowi w trybie administracyjnym. Umowa cywilna nie, bo nie ma równości stron. Zatem można uznać, że wpisuje się w ramy Umowy publiczno prawnej, ponieważ Zwykle jest poprzedzone wydaniem aktu albo procedury wydatkowania środków, a swoboda zawarcia jest ograniczona poza tym spory wnoszone są przed WSA.

Kontrakt wojewódzki nie jest ani Umową cywilno prawną ani nie jest porozumieniem administracyjno prawnym. Jest to coś pośredniego, nowa niesklasyfikowana forma, zbliżona do umowy publiczno prawnej, w której występuje pozorna równość stron.

Charakter prawny normy planistycznej.

Zdania są podzielone, co do charakteru normy planistycznej. Należy postawić pytanie.

Czy można się powoływać na normy planistyczne, jako na źródła prawa powszechnego?,

Czy można na ich podstawie występować z roszczeniami?.

Czy można się na to prawo powoływać?.

Jedna część, doktryny mówi, że jest to szczególny rodzaj decyzji a właściwie efekt procesu decyzyjnego, jakim jest planowanie, czyli Norma planistyczna, jako szczególny rodzaj decyzji. Jest taka konstrukcja, koncepcja kilku naukowców, przyjmująca za punkt wyjścia właściwości organu, o arbitralnych właściwościach organu przy wskazaniu tych norm, który przygotowuje ten akt.

Druga część doktryny twierdzi, że są to swoiste źródła prawa, ponieważ występuje ścisłe powiązanie norm planistycznych w obrębie( wewnątrz) planu oraz powiązanie różnych planów ze sobą. W ramach programu rozwoju regionalnego te plany są ze sobą powiązane. Istnieje możliwość odróżnienia adresata od wykonawcy planu. Odmienny sposób realizacji tych norm.

Trzecia część doktryny podkreśla, że ten prawotwórczy charakter norm planistycznych zależy od aktu prawnego, w jakim normy te zostały przyjęte. Jeżeli Normy planistyczne zostały przyjęte w formie ustawy to jest to powszechnie obowiązujące źródło prawa.

Nasza Konstytucja mówi o źródłach prawa wewnętrznego i zewnętrznego.

Zewnętrzne – Konstytucja, Ustawy, Umowy Międzynarodowe ratyfikowane, Rozporządzenia, Prawo miejscowe.

Wewnętrzne - Uchwały, zarządzenia, regulaminy.

Z roszczeniami można wystąpić tylko na podstawie norm prawa powszechnie obowiązującego.

Jeżeli mówimy o PO to są one przyjęte w drodze uchwały- zatem Na podstawie PO nie można występować z roszczeniami.

Pojawiła się koncepcja, że PO są również zawierane na podstawie decyzji KE, to można się odwołać, ale TK w orzeczeniu z 24.03.2009 Stwierdził, że, KE kieruje decyzje do państw a nie do obywatela, zatem nie jest to podstawą do wniesienia roszczenia.

Wykład z dnia 29.10.2011.

Zarzadzanie projektami, tryb udzielania wsparcia na realizacje PO.

Są trzy systemy projektów:

Projekty indywidualne, systemowe, konkursowe.

Projekty systemowe: dotyczą realizacji zadań przez podmiot sektora finansów publicznych na podstawie odrębnych przepisów. Cechą charakterystyczną jest to, że za ich pomocą są realizowane pewne zadania publiczne a odbiorcami końcowymi są zazwyczaj osoby fizyczne. Ustawa określa, w jaki sposób te zadania maja być realizowane i która instytucja jest właściwa do udzielania pomocy społecznej.

Przykład;

Powiatowe urzędy pracy wspierają aktywizacje zawodową rynku pracy osób bezrobotnych

Centra pomocy rodzinie wspierają osoby potrzebujące pomocy socjalnej.

Tak, więc jest instytucja, która pozyskuje środki, a one trafiają do osób fizycznych.

Projekty indywidualne: polegają na wyborze przez instytucję zrządzającą projektów przeznaczonych do dofinansowania, które charakteryzują się strategicznym znaczeniem dla realizacji programu.

Program nie konkretyzuje samego projektu a określa jego zakres tematyczny np. inwestycje gospodarkę wodnościekową w gminach. Nie konkretyzuje, która gmina i gdzie, lecz określa ogólnie.

Tworzenie projektów indywidualnych.

Nie żadnej procedury, ani żadnych wytycznych jak tworzyć PO.

Brak procedur związanych z umieszczeniem projektów na liście , inicjatorem może być instytucja zarządzająca oraz instytucje pośredniczące, ostateczna lista jest akceptowana przez ministra RR po konsultacjach społecznych. Lista projektów realizowanych w ramach KPO jest ogłaszana przez Ministra RR w formie obwieszczenia w Monitorze Polskim , natomiast lista projektów realizowanych w ramach RPO jest akceptowana i ogłaszana w formie uchwały zarządu województwa w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Umieszczenie projektu na liście nie oznacza jeszcze pewności jego realizacji, to jest dopiero deklaracja.

Rzeczywiste uzyskanie dotacji uzależnione jest od spełnienia wymogów formalnych i merytorycznych. Lista zawiera też wykaz projektów rezerwowych i kiedy te z listy podstawowej nie spełniają z jakichś względów wymogów to w ich miejsce wchodzą z listy rezerwowej.

Z beneficjentami zawiera się tzw pre-umowy, w których określa się:

• szczegółowy zakres projektu

• zobowiązanie do terminowej realizacji

• zobowiązanie instytucji zarządzającej do finansowania projektu

• określa się też harmonogram działań przygotowawczych

• na podstawie PO określa się udzielenie wsparcia doradczego i finansowego w fazie przygotowawczej.

W fazie przygotowawczej często trzeba ponieść koszty finansowe i czasowe w celu przygotowania PO. Np. projekty transportowe są czasochłonne i dosyć drogie w fazie przygotowawczej

Projekty konkursowe, to są te projekty najbardziej typowe.

Zaczyna się od fazy pierwszej. Czyli informacja o możliwości uzyskania środków strukturalnych.

Instytucja zarządzająca i pośrednicząca (są odpowiedzialne za ) mają obowiązek informowania o możliwości uzyskania wsparcia.

Na stronach instytucji można pobrać formularze wniosku oraz instrukcja wypełniania tych formularzy oraz wszystkie niezbędne dokumenty, jako załączniki, ponadto wskazany jest termin do którego należy złożyć wniosek o dofinansowanie.

Druga Faza – złożenie wniosku:

Wniosek składa się w odpowiedzi na ogłoszenie, które musi być zamieszone w Internecie na stronie instytucji oraz w prasie o zasięgu krajowym dla KPO i regionalnym dla RPO.

Wniosek składa się w formie papierowej i elektronicznej z tym, że załączniki składa się tylko w formie papierowej.

Wnioskodawca otrzymuje potwierdzenie złożenia wniosku i zostaje mu nadany numer tzw. sygnatura w systemie informatycznym.

Wniosek jest zależny od wielkości projektu, PO. Stopień trudności jest różny.

We wniosku określa się:

• Informacje o PO, priorytecie i działaniu.

• Informacje o beneficjencie

• Informacje o projekcie

• Informacje o powiazaniach z innymi działaniami w ramach programu

• Informacje o projektach realizowanych przez beneficjenta w poprzednim okresie programowania czy tez w okresie przedakcesyjnym albo z innych środków jak EBOR, EBI itp.

• Harmonogram realizacji projektu

• Ocena jego trwałości – tu zasada jest taka, ze projekty finansowane przez UE nie mogą podlegać znacznym modyfikacjom przez okres 5 lat lub 3 lat dla MŚP a termin ten jest liczony od dnia zakończenia realizacji projektu.

Modyfikacje znaczne- są to takie zmiany , które mają wpływ na charakter, warunki realizacji projektu, mogą powodować uzyskiwanie nieuzasadnionych korzyści, zmiana charakteru własności infrastruktury lub na zaprzestaniu działania działalności produkcyjnej np. budowa drogi dla ostatecznych odbiorców, która z założenia miała być nieodpłatna a nagle pobierana jest opłata za przejazd ta drogą

Zmiana charakteru własności: chodzi o zakaz najmu dzierżawy.

We wniosku określa się długość trwałości, ale rozporządzenie przewiduje 3do 5 lat. Jeżeli takie zmiany nastąpiły projekt nie może zachować wkładu z funduszy strukturalnych a instytucja zarządzająca informuje o tym KE w sprawozdaniu Rocznym.

Wkład funduszu stanowi wówczas kwotę nienależną i podlega procedurze korekty finansowej tj. odzyskiwania przez KE środków nienależnych a w przypadku odmowy wszczyna się postepowanie sądowe przeciwko beneficjentowi lub instytucji zarządzającej na podstawie kodeksu cywilnego.

Jeżeli wcześniej wiadomo, że projekt przyniesie korzyści wówczas stosuje się też procedurę pomniejszenia wkładu środków UE o kwotę równą kwocie planowanych zysków.

Wnioski podlegają ocenie formalnej.

W przypadku braków wnioskodawcy wyznacza się dodatkowy termin na ich usunięcie, jeżeli w tym terminie uchybienie ( brak) nie zostanie usunięte wówczas wniosek nie podlega dalszej procedurze, tzn. nie jest przesyłany do dalszej oceny. Na tym etapie mogą jeszcze być dokonywane korekty formalne, natomiast zmian merytorycznych już nie można dokonywać.

Ocena formalna obejmuje:

• Sprawdzenie poprawności wypełnienia wniosku

• Wstępna ocena kwalifikowalności kosztów

• Wstępne sprawdzenie czy zapewnione jest współfinansowanie projektu

• Ocenia się ogólna zgodność z priorytetami i celami programu

Etap II – przesłanie wniosków właściwej instytucji oceniającej projekty, która ocenia je w oparciu o kryteria określone w uszczegółowieniu osi priorytetowej.

Kryteria są trojakiego rodzaju.

• Kwalifikowalność, czyli zgodność projektu z poszczególnymi celami działania, strategią rozwoju kraju, strategią sektorową, z oczekiwaniami społecznymi, z politykami horyzontalnymi.

• Kryteria dodatkowe, są to kryteria bezpośrednio związane z działaniem w ramach którego jest realizowany projekt. Przykład: szkolenie: to stała kadra szkoląca, odpowiednie sale, kadra z tytułami, posiadanie praw do technologii, itp. W zależności od tego jaki projekt, to takie będą przyjmowane kryteria.

• Kryteria formalne, posiadanie przez wnioskodawcę wymaganych pozwoleń, dokumentacji technicznej, potwierdzenie finansowania krajowego, itp.(wykazanie się wszystkimi koniecznymi dokumentami).

Kryteria są jawne, są zawarte w uszczegółowieniu.

Ocena jest oceną punktową, które się otrzymuje za spełnienie wyznaczonych kryteriów.

Po ocenie dokonuje się wyboru przez komitety powołane dla każdego projektu oddzielnie.

Projekty konkursowe, tu procedura składania i oceny wniosków jest inna.

Procedura oceny projektu konkursowego zależy od tego czy jest to konkurs zamknięty, otwarty czy mieszany.

Konkurs Zamknięty: polega na tym, że określa się początkową i końcową datę naboru wniosków tzw. tura aplikacyjna, nabór prowadzi się tylko w tym okresie, może on trwać kilka tygodni lub miesięcy a oceny dokonuje się po zakończeniu okresu naboru, potem wszystkie naraz się ocenia.

Konkurs otwarty: ustanawia się wyłącznie początkowa datę naboru a składane wnioski ocenia się na bieżąco, nabór trwa do chwili wyczerpania środków. Do wsparcia kwalifikują się wówczas projekty, które uzyskały minimalny pułap punktów.

Różnica:

jeśli chodzi o projekty odrzucone z powodu braków formalnych w I typie, to nie można ponownie zgłosić takiego wniosku, ale przy otwartym konkursie taka możliwość istnieje , ponieważ gdy odrzucony wniosek na początku, zostanie poprawiony i złożony jeszcze raz to będzie podlegał ponownej ocenie.

Mieszany- określa się początkową i końcową datę składania wniosków z zastrzeżeniem, że gdy wyczerpią się środki tzn. kwota wynikająca ze złożonych wniosków przekroczy środki dostępne o ustaloną wartość np. 150% to instytucja zarządzająca kończy nabór w ciągu kilku dni od stwierdzenia tego faktu.

System preselekcja – stosowany rzadko, tylko przy niektórych i dotyczy dużych projektów inwestycyjnych. Polega on złożeniu uproszczonych wniosków o dofinansowanie bez załączników. Dokonuje się oceny formalnej i na tej podstawie tworzona jest lista rankingowa, następnie wnioskodawcy składają kompletną dokumentację projektową, która jest poddawana ocenie formalnej i merytorycznej.

Procedura odwoławcza:

Czy jest możliwość odwołania do NSA w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia dla beneficjenta?

Kiedy ..

Beneficjenci, których projekty otrzymały dofinansowanie otrzymują informacje w tym zakresie. Również na stronie internetowej instytucji znajduje się pełna lista projektów, które otrzymały dofinansowanie.

Beneficjent nieotrzymujący – odmowa otrzymania pomocy wraz z uzasadnieniem odmowy pomocy.

Problem procedury odwoławczej był przedmiotem rozważania doktryny i orzecznictwa.

Żeby to stwierdzić trzeba było rozważyć charakter odmowy. Ustawa Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 nie przewidywała żadnych rozstrzygnięć odwoławczych.

Początkowo uważano, ze nie jest to decyzja administracyjna i sądy odmawiały te sprawy. W 2007roku uchwałą Sądu Najwyższego przyjęto, ze takie rozstrzygniecie podlega NSA, ponieważ jest to rozstrzygnięcie władcze i dotyczy strony.

Ustawa z dnia 6,12,2008 o zasadach prowadzenia Polityki Rozwoju przewiduje procedurę odwoławczą i przyznał Ministrowi Rozwoju Regionalnego kompetencje do wydania wytycznych w tym zakresie. Po nowelizacji ustawy procedurę te przygotowuje Instytucja zarządzająca i podaje się ją w informacji o konkursie np. Zarząd województwa dla RPO.

Procedura odwoławcza dotyczy wyłącznie trybu konkursowego wyboru projektów. W trybie indywidualnym i systemowym nie ma możliwości wniesienia odwołania. Środek odwoławczy przysługuje na każdym etapie oceny projektu, co oznacza ,ze wnioskodawca może występować kilkakrotnie gdy otrzymuje informację o negatywnym rozstrzygnięciu.

Instytucja zarządzająca otrzymująca środek odwoławczy jest związana jego treścią a rozpatrzeniu podlegają wyłącznie elementy oceny, które kwestionuje wnioskodawca.

Procedury maja 8 wspólnych zasad.Zasady procedury odwoławczej.

1. Informacje otrzymywane przez wnioskodawców w trakcie oceny nie są decyzjami administracyjnymi.

2. Procedura odwoławcza dzieli się na 2 etapy; przed sadowy( administracyjny) i sądowy.

3. Istnieje obowiązek pisemnego informowania wnioskodawcy o wynikach oceny projektu oraz uzasadnienia oceny negatywnej.

4. Obowiązek pouczenia o przysługujących mu środkach odwoławczych, terminach i sposobach ich wnoszenia.

5. Konieczność zapewnienia, co najmniej jednego środka odwoławczego tzn. może ich być kilka.

6. Wyłączenie z rozpatrywania odwołania osób, które na jakimkolwiek etapie dokonywały czynności związanych z projektem.

7. Dopuszczalność skargi do NSA po wyczerpaniu środków odwoławczych.

8. Obowiązek pouczenia o możliwości wniesienia skargi do sądu oraz o terminie.

Etap sądowy:

Wg prawo o postepowaniu przed SA jest to skarga na akt bądź czynności potwierdzająca istnienie uprawnienia lub obowiązku. Wnoszący na podstawie art3.2 pkt4 ustawy prawo o postepowaniu przed SA. Nie ma możliwości wniesienia środka odwoławczego od rozstrzygnięcia odmownego z powodu braku środków. Wynika to z art. 30A.1, który stanowi, że Umowa o dotacje zawierana jest z wnioskodawcą w odniesieniu do projektu, który przeszedł przez ocenę i został zakwalifikowany do finansowania a jego finansowanie jest możliwe w ramach dostępnych środków.

Wykład 30.10.2011.

Zawarcie umowy.- charakter.

Jeżeli wnioskujący przejdzie przez procedurę aplikacyjna wówczas wyznacza mu się termin do zawarcia umowy. Z wnioskującym , który otrzymał informacje o przyznaniu pomocy zawierana jest umowa. Zawiera ją instytucja zarządzająca programem operacyjnym lub instytucja pośrednicząca oraz wnioskodawca.

Wzór umowy opracowuje instytucja zarządzająca, przedmiotem takiej umowy jest realizacja zadań wynikająca z programów a umowa określa zasady przyznawania tej pomocy, warunki, terminy i miejsce realizacji operacji, wysokość pomocy, warunki i termin wypłaty środków finansowych oraz warunki zwrotu przyznanej pomocy w przypadku gdy jest ona wykorzystana niezgodnie z umową.

Jest to umowa adhezyjna( przez przystąpienie) oparta na wzorcu której treść jest jednostronnie i definitywnie ustalana przez jednego z kontrahentów, który narzuca ją drugiej stronie. Nie ma miejsca na negocjacje, gdyż umowa zawierana jest na formularzu.

Umowa consensualna- do jej zawarcia wystarczy zgodne oświadczenie stron.

Umowa realna- do zawarcia konieczna jest zgodna wola obu stron oraz wydanie rzeczy.

Umowa nienazwana – ustawodawca nie określił tej umowy przez nadanie jej specjalnej nazwy, nie wyodrębnił tez w systematyce jakiegoś aktu prawnego, które znalazłyby zastosowanie do tej umowy.

Posługuje się nazwa umowa przyznania pomocy ale jest to określenie czysto techniczne.

Jest to dotacja rozwojowa w rozumieniu art. 206 ustawy o finansach publicznych. W ramach tej umowy beneficjent zobowiązuje się do realizacji projektu z należytą starannością oraz w sposób który zapewni terminowa realizację. W tym celu zawiera umowy o roboty budowlane, sprzedaży, dostawy, zlecenia i inne. Zawieranie tych umów jest dozwolone na podstawie swobody umów. Jest to nowy typ umów ale nie została ta umowa nazwana.

Umowa ma charakter cywilno prawny, w kwestiach nieuregulowanych stosujemy przepisy KC. Co prawda w przepisach n ie ma bezpośrednio odesłania do KC ale mają one zastosowanie.

Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, każda ze stron może żądać od strony drugiej określonego świadczenia czyli Instytucja Zarządzająca może żądać od Beneficjenta i odwrotnie również.

Nie jest to umowa ani odpłatna ani wzajemna, każda ze stron nie uzyskuje korzyści majątkowej, nie jest wzajemna, bo świadczenie jednej ze stron nie ma swojego ekwiwalentu w świadczeniu drugiej strony. Umowa ta polega bowiem na przysporzeniu majątkowym na rzecz realizującego projekt, który z kolei zobowiązany jest do realizacji inwestycji, szkolenia itp. Projektu.

Świadczenie beneficjenta nie może być natomiast uznane za ekwiwalent. Świadczenie instytucji zarządzającej z uwagi na fakt ,że nie jest to świadczenie realizowane na rzecz wierzyciela. A jest to projekt realizowany dla siebie lub na rzecz innego podmiotu publicznego lub prywatnego, ale realizującego funkcję publiczną.

Instytucja refunduje tylko część kosztów realizacji projektów, Jest to umowa cywilno prawna ale istnieje przepis z którego wynika konieczność zwrotu środkowa w przypadku gdy świadczenie jest nienależne , to zapada na podstawie decyzji administracyjnej a odsetki nalicza się ustawowe.

Co do zasady spory z umowy powstałe na podstawie umowy rozstrzygane są przez sądy powszechne , zas egzekucja następuje w trybie KPC.

Natomiast w przypadku gdy instytucja zarządzająca stwierdzi ,że świadczenie było nienależne wówczas wydaje się decyzję administracyjną o zwrocie środków wraz z odsetkami naliczanymi od dnia uzyskania środków, liczonymi jak dla zaległości podatkowych. Do egzekucji w tym przypadku stosuje się przepisy o postepowaniu egzekucyjnym w administracji.

Kolejny etap, praktyczny , to jest realizacja.

Wniosek o płatność środków finansowych. Po poniesieniu kosztu kwalifikowalnego beneficjent składa wniosek o refundację kosztów(płatność). Taki wniosek powinien zawierać informację o wydatkach kwalifikowalnych, źródło finansowania wydatków przychód uzyskany w okresie objętym wnioskiem, zestawienie faktur lub innych dokumentów, raport na temat zakresu praw objętych wnioskiem, określenie zgodności postępu prac z Umową o dofinansowanie( jest to refundacja poniesionych kosztów)

W niektórych PO określana jest , wskazana minimalna wartość wniosków o płatność, dlatego, żeby nie występować z wnioskiem dla kwot bagatelnych. Wniosek o płatność się składa gdy faktury wyniosły 15 ooo euro, chociaż nie ma określonej wartości refundacja wniosku powinna nastąpić w możliwie najszybszym terminie pod warunkiem dostępności środków na rachunku. Są dwa warunki dokonania refundacji:

• Dostarczenie prawidłowo wypełnionego wniosku wraz z kopiami oryginałów faktur lub innych dokumentów potwierdzonych za zgodność z oryginałem.

• Pozytywna weryfikacja wniosku oraz dokumentów a w razie stwierdzenia nieprawidłowości beneficjent jest zobowiązany dom ich usunięcia w wyznaczonym terminie tj. 1 miesiąc od zakończenia wniosku, nie ma roszczenia o odsetki, nie ma roszczenia odszkodowawczego.

Kwalifikacja.

Aspekt terminu

Zasady, których spełnienie pozwala uznać dany wydatek za kwalifikowalny.

Kiedy wydatek może być poniesiony, aby został uznany za kwalifikowalny?

Dla państwa członkowskiego początek tego terminu rozpoczyna się od przedłożenia KE spełniającego formalnej wymogi PO a kończy 30.12.2015 roku. A jeżeli instytucja zarządzająca przedłoży program po 1.1.2007., Termin kwalifikowalności biegnie od tej daty. Dla beneficjenta kwalifikowalność jest określona w informacji o konkursie a potem w Umowie( art53/1083).

• Państwa członkowskie zostały zobowiązane do wprowadzenia reguł kwalifikowalności na poziomie kraju.Dany wydatek może zostać za kwalifikowalny, jeżeli został poniesiony w ramach operacji i zgodnie z kryteriami komitetu monitorującego.

Wkład nie pieniężny może być kosztem kwalifikowalnym jeżeli przewidują to zasady krajowe, jeżeli wydatki są potwierdzone dowodami księgowymi a finasowanie z funduszów strukturalnych nie przekracza całkowitej kwoty wydatków kwalifikowalnych z wyłączeniem tego wkładu.

• Podatek Vat jest kosztem kwalifikowalnym, gdy nie podlega zwrotowi.

• Wydatki na mieszkalnictwo- te mogą być uznane za kwalifikowalne w maksymalnej wysokości 3% środków EFRR, ponadto wsparcie musi być udzielane w ramach programu zintegrowanego rozwoju miast i oprócz budownictewa społecznego musi obejmować budownictwo wielorodzinne i socjalne(dotyczy nowych państw od 2004 roku)

To wszystko jest na poziomie krajowym, instytucja zarządzajaca decyduje co jest refundowane a co nie/( czytaj PO i uszczegółowienie PO).

Monitorowanie realizacji projektu.

Beneficjent jest zobowiązany do przekazywania instytucjom odpowiedzialnym za realizację projektu informacji o projekcie. jest zobowiązany do przekazywania okresowych raportów o realizacji projektu. (monitoringowe) Są to raporty kwartalne roczne i na zakończenie projektu.

Kwartalne – 7 dni od zakończenia kwartału

Roczne – 1 miesiąc od zakończenia roku

Po zakończeniu – 6 m-cy od zakończenia.

Raport powinien zawierać:

- przebieg realizacji projektu,

- przedstawiać ewentualne opóźnienia i wyjaśnić ich przyczyny,

- prezentować (wskazywać) zadania do realizacji w najbliższym okresie,

- opisywać kontrole przeprowadzone w ostatnim okresie

- a ponadto: wskazywać na zgodność z politykami wspólnotowym

- dokonać oceny skuteczności stosowanych stosowanych instrumentów realizacji

W raporcie rocznym i na zakończenie projektu trzeba również napisać działania podjęte w celu promocji, ocena skuteczności realizacji projektu, nieprawidłowości w projekcie (raport roczny, końcowy), zagrożenia dla realizacji projektu (raport roczny).

Archiwizacja dokumentów związanych z projektem – Beneficjent ma obowiązek gromadzić i przechowywać przez 3 lata od daty ostatniej płatności.

Informacja i promocja

Obowiązek informacji ciąży na instytucjach zarządzających, pośredniczących oraz na beneficjencie. Jest to realizowane z budżetu pomocy technicznej.

Finansowanie na poziomie UE - Wkład finansowy funduszy strukturalnych i funduszu spójności w realizację projektów.

1reguła, Instytucja zarządzająca ma możliwość wyboru sposobu obliczania wkładu UE z pośród opcji:

Ocja I- wkład funduszy oblicza się w odniesieniu do całkowitej kwoty wydatków kwalifikowanych, w tym wydatków publicznych i prywatnych.

Opcja II- wkład funduszy oblicza się na poziomie programu operacyjnego , każdego oddzielnie w odniesieniu do publicznych wydatków krajowych.

Wydatki publiczne są regulowane Rozporządzeniem nr 1083/2006, które pozostawia instytucjom zarządzającym w poszczególnych państwach członkowskich możliwość wyboru sposobu obliczania wkładu wspólnoty spośród dwóch opcji.

Wydatki publiczne to publiczny wkład w finansowanie operacji pochodzący z budżetu państwa, władz regionalnych lub lokalnych oraz unijnych związanych z funduszem strukturalnym i funduszem spójności oraz wszelkie wydatki o podobnym charakterze, tj. każdy wkład w finansowanie operacji pochodzący z budżetu podmiotów prawa publicznego lub stowarzyszeń albo związków jednej lub więcej władz regionalnych lub lokalnych lub podmiotów prawa publicznego działających zgodnie z dyrektywą 2004/18/WE PE i Rady w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi.

Pułap dla Polski w zakresie wkładu finansowego funduszy – został określony na poziomie 85 % dla wszystkich funduszy. Inaczej jest w przypadku programów finansowanych w ramach programu, celu nr 3 Europejskiej współpracy terytorialnej i finansowanej z EFRR, to wkład tego funduszu może wynosić 85 % wydatków kwalifikowalnych, jeżeli przynajmniej jedno państwo z państw uczestniczących w programie ma poziom PKB per capita poniżej 85% średniej UE.

2 reguła, w rozporządzeniu zaproponowano maksymalne pułapy wkładu na poziomie programu a nie poszczególnych osi w ramach programu. Może wić być tak, że jedna z osi objęta jest 100% finansowaniem z funduszu, wówczas pozostałe osie priorytetowe są objęte odpowiednio mniejszym finansowaniem, określono minimalny wkład funduszy na poziomie 20% dla osi priorytetowej.

3 reguła, Wydatki współfinansowane z funduszy (zarówno strukturalnych, jak i spójności) w ramach polityki spójności, nie mogą otrzymać pomocy w ramach innych funduszy unijnych - dotyczy ten przepis poszczególnych wydatków, nie całego projektu. Celem tego zastrzeżenia jest uniknięcie podwójnego finansowania.

Odrębnie finansowane będzie przygotowanie dokumentacji technicznej dla inwestycji, odrębnie będzie finansowana inwestycja a odrębnie będzie kredyt na tę inwestycje.

4 reguła, Wprowadzono pewne ograniczenia dotyczące projektów generujących dochody, np. gospodarka wodnościekowa, (opłata przyłączeniowa), przy autostradach – opłaty przejazdowe. Wtedy Finansowanie funduszy z UE zostało ograniczone do kwoty równej wartości luki finansowej.

Wykład z dnia 26.11.2011roku.

Prawne aspekty zarządzania finansowego.

Całość regulacji znajduje się w rozporządzeniu 1083/2006, część zagadnień znajduje się w rozporządzeniach wykonawczych KE.

Płatności z funduszy strukturalnych przyjmują trzy fazy: Są to Płatności KE na rzecz instytucji płatniczych, które zostały wyznaczone przez dane państwo. Tutaj zachodzą relacje KE – Państwo członkowskie.

1. Płatności zaliczkowe

2. Płatności okresowe

3. Płatności salda końcowego

Zaliczkowe to są one realizowane w różni sposób, w zależności od źródła finansowania i od państwa członkowskiego(PC).

Państwa członkowskie dzielą się na państwa starej Unii U-15, które przystąpiły do Unii przed 2004 rokiem i te , które przystąpiły po 2004 roku ,U12 a całość to jest U27.

Źródła finansowania pochodzą z funduszy strukturalnych i funduszu spójności.

Preferencyjne warunki dotyczą U-12( po 20024roku)

Państwa U12 mogą skorzystać z zaliczki w wysokości 7 % na dany program w ciągu 3 lat z funduszu strukturalnego I rok – 2%, II rok- 3% ; III rok – 2%; z Funduszu spójności zaliczka była 10,5% na 3 lata – I rok 2,5%; IIrok-4%; III rok 4%.

W państwach U15 te zaliczki są znacznie niższe i wynoszą odpowiednio 5%; 7,5%.

Zasada jest taka , że jeśli w ciągu 24 miesięcy od daty wypłaty pierwszej raty zaliczki nie zostanie przesłany wniosek o płatność w ramach programu, wówczas zaliczka podlega zwrotowi.

Płatności okresowe _dokonuje się ich dla każdego PO i oblicza się je przy zastosowaniu poziomu współfinansowania określonego w decyzji dotyczącej programu dla każdej osi priorytetowej.

Rozporządzenie 1083/2006 określa, warunki wniosku o płatność okresową tj:

1. Przygotowanie deklaracji wydatków

2. W całym okresie dla każdej osi priorytetowej KE nie wypłaciła kwoty wyższej niż maksymalna kwota pomocy funduszy określona w decyzji KE o przyjęciu programu.

3. Instytucja zarządzająca przesłała sprawozdanie roczne

4. Nie została wydana uzasadniona opinia KE w sprawie naruszenia odnoszącego się do jednej lub kilku operacji, dla której zadeklarowano wydatki.

Takie wnioski o płatności okresowe są grupowane i są składane trzy razy w roku dla danego PO, ostatni nie później niż do końca października. KE dokonuje płatności w ciągu 2m-cy od zarejestrowania wniosku z zastrzeżeniem dostępności środków.

Płatności salda końcowego_ wiąże się to w sposób ścisły z instytucją zamknięcia programu operacyjnego.

Rozporządzenie 1083/2006 przewiduje częściowe i ostateczne zamknięcie programu. Częściowe zamknięcie programu, dotyczy operacji zakończonych tj. takich, których działania zostały faktycznie przeprowadzone a wydatki beneficjentów i wkład publiczny poniesione. Tutaj procedura jest uproszczona, tylko do końca każdego roku Państwo członkowskie musi przesłać deklarację wydatków dotyczących operacji i deklaracji zamknięcia programu.

W przypadku ostatecznego zamknięcia ta procedura jest inna- gdy wszystkie operacje w ramach PO zostały przeprowadzone a wydatki poniesione, wówczas KE dokonuje płatności salda końcowego pod warunkiem otrzymania do końca 2017 roku wniosku wraz z deklaracją wydatków , końcowego sprawozdania z realizacji oraz deklaracji zamknięcia. Dodatkowym warunkiem jest brak uzasadnionej opinii KE dotyczącej operacji, dla których zadeklarowano wydatki we wniosku. Od zastrzeżeń KE nie można składać odwołania.

Wypłata salda końcowego następuje w ciągu 45 dni od daty przyjęcia sprawozdania końcowego lub deklaracji zamknięcia w zależności od tego ,które zdarzenie jest późniejsze z zastrzeżeniem dostępności środków.

W rozporządzeniu określono ostateczne zamkniecie PO. Jest to najwcześniejsza data z trzech wydarzeń.

1. Płatności salda końcowego

2. Przesłania noty debetowej na kwoty nienależnie wypłacone państwu członkowskiemu

3. Anulowanie Salda końcowego zobowiązania budżetowego.

O terminie zamknięcia PO, komisja informuje Państwo członkowskie ponieważ dla Państwa Członkowskiego nie jest oczywista data a korekta salda końcowego może nastąpić w ciągu 9 miesięcy od jego zamknięcia.

Wstrzymanie biegu terminu płatności i zawieszeniu płatności.

Wstrzymanie – procedura od 2007 roku, stanowi, że bieg terminu płatności może zostać wstrzymany przez KE w osobie przedstawiciela KE zwanego delegowany intendent, maksymalnie na okres 6 miesięcy w dwóch przypadkach;

1. Gdy sprawozdanie audytowe zawiera dowody sugerujące znaczące wady systemów zarządzania i kontroli.

2. Gdy przedstawiciel KE ( delegowany intendent) musi przeprowadzić dodatkowo weryfikację w związku z podejrzeniami, iż deklarowane wydatki związane są z poważnymi nieprawidłowościami.

Procedura ta umożliwia formalne przyjęcie przez KE deklaracji wydatków z jednoczesnym wstrzymaniem płatności do czasu wyjaśnienia wątpliwości. (jest związek z zasadą N+2 i N+3).

Zawieszenie płatności. - Stosuje się w przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości wydatków istnienia w systemie zarządzania i kontroli poważnej wady wpływającej na procedurę certyfikacji lub związanych z naruszeniem przez państwo członkowskie zobowiązań związanych z zabezpieczeniem systemów zarządzania i kontroli.

Anulowanie zobowiązań- Dla państw członkowskich, w których PKB na głowę w latach 2001- 2003 pozostawał poniżej 85 % średniej unijnej wprowadzono regułę N+3 (od 2007 r.) W pozostałych państwach obowiązuje reguła N+2 (art. 93)

N+3 ( chodzi o 3 lata) Polega to na tym ,że KE anuluje każdą część zobowiązania budżetowego w ramach programu operacyjnego, która nie została wykorzystana na płatność zaliczkową, płatności okresowe lub w odniesieniu do której nie został przesłany wniosek o płatność do końca grudnia trzeciego roku następującego po roku podjęcia zobowiązania budżetowego w ramach procedury ( w praktyce to jest data przyjęcia PO).

N+2 Polega to na tym ,że KE anuluje każdą część zobowiązania budżetowego w ramach programu operacyjnego, która nie została wykorzystana na płatność zaliczkową, płatności okresowe lub w odniesieniu do której nie został przesłany wniosek o płatność do końca grudnia drugiego roku następującego po roku podjęcia zobowiązania budżetowego w ramach procedury ( w praktyce to jest data przyjęcia PO).

Procedura anulowania zobowiązań jest trójstopniowa:

I etap- KE przekazuje do Państwa Członkowskiego informację na temat ryzyka zastosowania tej procedury.

II etap- możliwość złożenia zastrzeżeń przez PC, w ciągu 2 m-cy od otrzymania pisma z KE.

III etap- zmniejszenie wkładu funduszy w danym PO o anulowaną kwotę.

Ustawa powiada o sytuacjach wyłączających tę regułę, czyli siła wyższa (np. powódź) wpływająca na PO, wstrzymanie biegu terminu płatności, zawieszenie płatności, sytuacja, kiedy złożono wniosek, ale zwrot został ograniczony z uwagi na brak środków finansowych.

Ustawodawca przewidział również automatyczne anulowanie zobowiązań w przypadku, gdy kwotę anulowaną pomniejsza się o kwoty będące przedmiotem spraw sądowych przed sądami powszechnymi i SA pod warunkiem przesłania informacji w tej sprawie.

Europejski Fundusz Rolny na rzecz rozwoju obszarów wiejskich – EFRROW.

Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz wspieranie rybołówstwa są poza głównym nurtem polityki spójności, nie są funduszami strukturalnymi, ale są finansowane w ramach funduszu strukturalnego i z funduszu spójności.

Wspólna polityka rolna została wyłączona poza politykę strukturalną. Na podstawie rozporządzenia 1083/2006 wspólna polityka rolna powinna być skoordynowana z polityką spójności.

Podstawa prawna wsparcia EFRROW;

I podstawa ;

Rozporządzenie Rady, 1698/2005 z 20.09.2005 w sprawie wspierania obszarów wiejskich ze środków tegoż Europejskiego Funduszu Rolnego (EFROW) ,

II podstawa prawna;

Rozporządzenie 1290/2005 z 21.06.2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej

III podstawa prawna;

Polska ustawa kompetencyjna określająca zasady przyznawania i wypłaty i pomocy oraz zadania właściwości organu z 7.III 2007 o wspieraniu obszarów wiejskich ze środków EFROW.

Programowanie wspierania Rozwoju obszarów wiejskich.

Na szczeblu wspólnoty określone zostały strategiczne wytyczne dotyczące polityki rozwoju wsi. Na podstawie tych wytycznych PC przygotowały Krajowe Plany Strategiczne( KPS, ) które są wdrażane za pomocą krajowych lub regionalnych programów rozwoju obszarów (KPROW) wiejskich na lata 2007-2013.

Rozporządzenie UE 1698 określa katalog wszystkich działań w oparciu o cztery osie priorytetowe, zaś P-a Cz-e mają możliwość wyboru działań z tego katalogu, przystosowanych do struktury obszarowej rolnictwa pożądanych z punktu widzenia trwałego i zrównoważonego rozwoju.

Jest cała lista działań i PC wybierają sobie te, które są im potrzebne ale Dwa działania z tego katalogu mają charakter obligatoryjny;

- działania rolno środowiskowe

- wsparcie tzw. podejścia leader.

Katalog wszystkich działań zostały podzielone na 4 osie priorytetowe

1.Oś gospodarcza- jej celem jest poprawa konkurencyjności sektora leśnego i rolnego

2. Oś środowiskowa - jej celem jest poprawa stanu środowiska i krajobrazu.

3. Oś społeczna albo socjalna – jej celem jest poprawa, jakości życia na obszarach wiejskich, aby utrzymać tereny rolnicze.

4. Oś- tzw. podejście leader – zakładająca budowę struktur lokalnych na rzecz zatrudnienia i dywersyfikacji

Oś Gospodarcza- wspiera produkcyjne aspekty działalności gospodarstw rolnych. W ramach tej osi mamy takie działania jak;

a. szkolenia zawodowe w rolnictwie i leśnictwie

b. ułatwienie startu młodym rolnikom

c. wsparcie produkcyjne – renty strukturalne, renty dla osób, które nie uzyskują prawa do renty rolniczej i zaprzestają prowadzenia działalności rolniczej.

d. modernizacja gospodarstw rolnych

e. zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej

f. poprawienie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem rolnictwa i leśnictwa poprzez scalanie gruntów i gospodarstw rolniczymi zasobami wodnymi

g. działanie informacyjne i promocyjne tj. działanie, które ma na celu wspieranie grup producentów rolnych

h. wspieranie gospodarstw niskotowarowych w fazie restrukturyzacji Niskotowarowe to małe obszarowo, towarowo

i. grupy producentów rolnych, środki na tworzenie i zakładanie grup producentów rolnych

j. korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów

Oś środowiskowa (również jest kilka działań)

a. wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niewykorzystanych warunkach gospodarowania (tzw. ONW)

b. płatności dla obszarów NATURA 2000 (rekompensata dla rolników)

c. program rolno-środowiskowy – w ramach tego działania jest dużo pomieszanych rzeczy, np., zachowanie ras

d. zalesianie gruntów rolnych i innych niż rolne,

e. odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy, pożary, szkodniki

Oś społeczna (socjalna).

a. różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, tzw. dywersyfikacja, czyli ułatwienie podejmowania działalności w różnych sferach,

b. tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw,

c. podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej, -(agroturystyka, rozwój usług ułatwiających życie na wsi, itp.)

d. odnowa i rozwój wsi,

Działania Podejścia Lider

1. wdrażanie projektów współpracy

2. wdrażanie lokalnych strategii rozwoju

3. funkcjonowanie lokalnej grupy dział tzw. LGD.

Tryb postępowania w celu uzyskania pomocy - Procedura :

Polska ustawa przewiduje dwa odrębne tryby w sprawach przyznania pomocy. Tych działań jest 23 ale są one bardzo rozbudowane.

I tryb.- administracyjny- W przypadku działań o charakterze nie inwestycyjnych określonych w artykule 20 w związku z art. 5 ustawy, pomoc ta przyznawana jest po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego i kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. Do postępowań tych, stosuje się przepisy KPA o ile przepisy ustawy nie stanowią odmiennie.

Tryb administracyjny dotyczy m.in. renty strukturalne, ułatwienie startu młodemu rolnikowi, płatności dla obszarów NATURA 2000 i inne;

II tryb przyznawania pomocy. Ta procedura ma charakter cywilnoprawny, dotyczy działań o charakterze inwestycyjnym. Do postępowań takich nie stosuje się KPA za wyjątkiem przepisów dotyczących: właściwości miejscowych organów, wyłączenia pracownika organu, doręczeń i wezwań, udostępnienia akt oraz skarg i wniosków.

Pomoc w II trybie przyznawana jest w dwóch wyraźnie wyodrębnionych etapach.

W pierwszym etapie na wniosek podmiotu ubiegającego się o środki, wszczynane jest postępowanie administracyjne, które kończy się przyznaniem lub odmową przyznania pomocy ( i to rozstrzygnięcie stanowi przesłankę do zawarcia lub odmowy zawarcia umowy – jest to postępowanie administracyjne.)

Drugi etap następuje po pozytywnym dla strony rozstrzygnięciu i polega na zawarciu umowy cywilno prawnej.

Natomiast wnioskodawcę, który nie spełnia warunków otrzymania pomocy informuje się w formie pisemnej o odmowie przyznania pomocy z podaniem przyczyn odmowy

Charakter odmowy jest niejasny. Jest to decyzja czy nie ? –orzeczenia mówią ,że tak , ale ustawa stanowi ,że nie jest.

Odmowa nie jest decyzją administracyjną, jest to akt administracyjny kwalifikowany, jako akt lub czynność dotycząca uprawnień lub obowiązków, wynikających z przepisów prawa. Od takiego aktu nie przysługuje odwołanie natomiast podlegają one kontroli sadowej. Wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia do sądu skargi na zasadach i w trybie znanych dla aktów potwierdzających uprawnień i obowiązków.

W ustawie przewidziano sądową kontrolę legalności. Skargę do WSA na odmowę przyznania pomocy może złożyć wnioskodawca po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu.

Natomiast wszelkie spory dotyczące ważności umowy, o odszkodowanie związane z wykonaniem umowy są rozstrzygane przez sądy powszechne na podstawie przepisów prawa cywilnego.

I tryb - charakter administracyjny - decyzja –odwołanie – skarga do WSA

II tryb – charakter cywilno-prawny

1. rozpatrywany w trybie administracyjno-prawnym, kończy się aktem o przyznaniu lub odmowie

2. przyznanie II etap, umowa cywilno prawna

Wykład z dnia 10.12.2011