06.10.2013
Łobos-Kotowska
Prawne uwarunkowania funkcjonowania funduszy
Egzamin będzie ustny
- można zdać wcześniej, na dyżurze na termin zerowy.
Rozporządzeń nie ma dot. lat 2014-2020 ale wiemy jaką pulą środków będziemy dysponować (fundusz unijny) – Polska otrzyma 72,9 mld Euro na realizację polityki spójności – innowacja, przedsiębiorczość, autostrady i drogi ekspresowe, badania i rozwój, zieloną energię, transport przyjazny środowisku, społeczeństwo informacyjne oraz na włączenie społeczne edukację i rynek pracy. Ok. 60% tej puli przeznaczonych będzie na (60% środków funduszy strukturalnych – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny – i to 60% przeznaczone zostanie na realizację 15 regionalnych programów operacyjnych dla regionów słabiej rozwiniętych oraz programu regionalnego dla Mazowsza, który jest regionem przejściowym.) Oprócz programów regionalnych będzie realizowanych 6 programów krajowych :
-infrastruktura i środowisko – 24, 156 mln Euro ( zaangażowane są dwa fundusze - EFRR i Fundusz Spójności, który nie jest strukturalny – transport drogowy i ten przyjazny środowisku - kolejowy morski rzeczny intermodalny taki gdzie się zmienia środki transportu np. droga morska kolejowa itd. ale potrzeba centr logistycznych! Później ochrona środowiska)
-inteligentny rozwój – 7,625 mln Euro
-wiedza, edukacja, rozwój – 3, 197 mln Euro ( kiedyś - w ramach programu rozwój zasobów ludzkich, później kapitał ludzki)
-Polska wschodnia – 2 mld (kiedyś rozwój Polski wschodniej - ? sprawdź!!)
-Polska cyfrowa – 1,946 mln nowy program!
-Pomoc techniczna – 570 mln Euro (środki na wdrożenie i obsługę funduszy unijnych, stworzenie infrastruktury technicznej ale i osobowej)
PODSTAWY PRAWNE
Traktat o Funkcjonowaniu UE tytuł 18 „Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna” 174-178
W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej unii europejskiej rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Polityka spójności = zawsze te 3 obszary. Realizacja tej polityki ma doprowadzić do zmniejszenia dysproporcji pomiędzy regionami w związku z tym największą uwagę poświęca się obszarom wiejskim, obszarom podlegającym przemianom przemysłowym, regionom o niekorzystnych warunkach przyrodniczych i demograficznych (północ, rejony górskie i wyspiarskie).
Polityka spójności ma być prowadzona przy uwzględnieniu instrumentów strukturalnych, uwzględnieniu środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz innych instrumentów finansowych.
Konieczność sprawozdawczości – co 3 lata KE przedstawia PE i Radzie, Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie o postępach realizacji tej polityki.
Zadania i funkcje (cele) Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności określa PE i Rada w drodze rozporządzenia zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą. Jedyny wymóg to wymóg konsultacji z Komitetem Społeczno-Ekonomicznym i Komitetem Regionów.
Polityka strukturalna to REGIONY a nie PAŃSTWA!!
Wniosek – rozporządzenie Rady i PE ustanawiające wspólne przepisy dot. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz rozwoju obszarów wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego objętych zakresem wspólnych ram strategicznych oraz ustanawiające przepisy ogólne dot. EFRR, FS, oraz uchylające rozporządzenie nr 1083/2006 – 22 kwiecień 2013 ostatnia wersja com 2013/246. 1
Rozporządzenie PE i Rady w sprawie EFS oraz uchylające rozporządzenie 1081/2006 com. 2011/607
Rozporządzenie PE i Rady w sprawie EFRR i celu inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz w sprawie uchylenia rozporządzenia nr 1080/2006 com 2011/614
Rozporządzenie PE i Rady w sprawie Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie Rady nr 1084/2006 com 2011/612
Rozporządzenie PE i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dot. Wsparcia z europejskiego funduszu rozwoju regionalnego w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna com 2011/611.
Akty na poziomie krajowym:
Ustawa z 6 grudnia 2006 – o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – I ustawa która kompleksowo reguluje zagadnienia polityki rozwoju, dot. wszystkich źródeł finansowania (także z funduszy krajowych) i dot. wszystkich podmiotów prowadzących tą politykę – politykę rozwoju. Rozdziały 3-5 nie mają zastosowania do programów finansowanych „funduszu rolnego i rybackiego” te programy są finansowane w ramach odrębnych zasad uregulowanych w odrębnych aktach prawnych ale muszą być zgodne ze strategią rozwoju kraju.
Cele tej ustawy:
- wprowadzenie mechanizmów koordynujących tą politykę
- określenie podmiotów prowadzących tą politykę
- określenie zasad współpracy pomiędzy tymi podmiotami
- zdefiniowanie zasad prowadzenia polityki strukturalnej
- zdefiniowanie podstawowych dokumentów służących prowadzeniu polityki
strukturalnej
Wcześniej były – o zasadach wspierania funduszu regionalnego z 2000, 2004 ustawa o narodowym planie rozwoju - od początku zakres obowiązywania był do końca 2006r.
Polityka rozwoju (art. 2 o prowadzeniu polityku rozwoju) – przez politykę rozwoju rozumie się zespół powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju oraz spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej w skali krajowej, regionalnej i lokalnej w szczególności w zakresie:
- ochrony środowiska
- zdrowia
- promocji zatrudnienia
- rozwoju kultury
- rozwoju miast i obszarów metropolitalnych
- rozwoju obszarów wiejskich
- rozwoju nauki i innowacji
- rozwoju społeczeństwa obywatelskiego
- rozwoju zasobów ludzkich
- wspieranie przedsiębiorczości, konkurencyjności i wzrostu gospodarczego
- wspieranie instytucji państwa oraz tworzenie infrastruktury społecznej i technicznej
Jest jedna polityka rozwoju, musi mieć koordynację na poziomie lokalnym i krajowym.
Polityka rozwoju jest określona w strategii rozwoju kraju, strategiach sektorowych (wybranych branż) a następnie jest konkretyzowana w programach operacyjnych. Realizacja polityki rozwoju opiera się na realizacji programów operacyjnych!
19.10.2013
3 instytucje, które każde państwo członkowskie jest zobligowane wyznaczyć:
I – instytucja zarządzająca
II – certyfikująca
III – audytowa
Może być że jedna instytucja jest np. zarządzająca inst. dla kilku programów i tak np. – Minister Rozwoju Regionalnego (instytucja zarządzająca dla wszystkich krajowych programów operacyjnych; może być też że dla każdego krajowego programu powstanie oddzielna instytucja – w Polsce tak nie ma).
Oprócz wymienionych instytucji może być także instytucja POŚREDNICZĄCA (u nas jest). Jest to instytucja powołana do wykonywania części zadań instytucji zarządzającej i inst. Certyfikującej przy czym odpowiedzialność za delegowane zadania nadal ponosi instytucja podstawowa (zarządzająca lub certyfikująca).
Certyfikująca – była to instytucja płatnicza. Jest to inst., która odpowiada za certyfikację płatności wobec Komisji Europejskiej w praktyce są to departamenty w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego funkcjonalnie niezależne od instytucji zarządzającej (u nas od Ministra Rozwoju Regionalnego).
ZADANIA:
- opracowanie i przedłożenie KE poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków opłatności
- poświadczenie, że deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest oparta na zweryfikowanych dokumentach, poświadczenie że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami unijnymi i krajowymi oraz że zostały poniesione w związku z projektami wybranymi dofinansowania
- utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji i prowadzenie ewidencji kont podlegających procedurze odzyskiwania.
Audytowa – w Polsce jest to Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej (dla wszystkich programów!)
ZADANIA:
- zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programów operacyjnych i projektów. Rolą GIKS – audyty musza się odbywać na poziomie programu i poszczególnych operacji (musi być wykonany co najmniej dwukrotnie)
- przedstawienie Komisji programu/strategii audytów i metodologii ich wykonywania.
- przedkładanie KE rocznych sprawozdań z audytów
- wydawanie opinii na temat kontroli i audytów
- przedkładanie Komisji deklaracji częściowego zamknięcia programów oraz zamknięcia programu wraz z oceną zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego.
(GIKS – wykonuje zespół czynności szczegółowy program itd. Potwierdzenie ze audyt jest prowadzony prawidłowo prowadzony i częściowo można go zamknąć potem całkowicie – i można wystąpić z wnioskiem GIKS nie występuje ale go opiniuje)
Zarządzająca – ………………………….. jeśli chodzi o krajowe, a w przypadku regionalnych programów operacyjnych to są zarządy poszczególnych województw.
ZADANIA:
- przygotowanie szczegółowego opisu priorytetu programu operacyjnego
- przygotowanie kryteriów wyboru projektu
- wybór projektów w oparciu o te kryteria
- zawieranie umów z beneficjentami o dofinansowanie projektów
- określenie kwalifikalności wydatków objętych dofinansowaniem (musi wskazać które wydatki w ramach projektu będą kwalifikowalne)
- określenie poziomu dofinansowania projektu –> poprzez wskazanie procentowe (może być dowolna wysokości procentów – może być finansowany np. w 100%, może być również poziom dobrany w stosunku co do kategorii beneficjenta, lub do typu projektu np. ochrona środowiska do 70%)
- wskazuje typów projektów, przy których konieczne jest zasięgnięcie opinii ekspertów (najczęściej przy krajowym programie „Innowacyjna Polska”, nie urzędnik ale ekspert!!)
- zarządzanie środkami finansowymi
- dokonywanie płatności na rzecz beneficjenta
- monitorowanie postępów w realizacji programów
- opracowywanie propozycji zmian programów
- prowadzenie kontroli realizacji programów ale też poszczególnych projektów!
- odzyskiwanie kwot nienależnie lub nadmiernie wypłaconych
- informacja i promocja o programie
INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA – może to być organ instytucji publicznej lub jednostka sektora adm. publicznej ……………….. Polega to na tym, że zarówno instytucja zarządzająca jak i certyfikująca może powierzyć instytucji pośredniczącej część zadań związanych z realizacją programu operacyjnego najczęściej to jest ta druga sfera (zadania związane z przyjmowaniem wniosków, zawieraniem umów, kontrolą realizacji projektów NIE PROGRAMÓW, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, odzyskiwanie kwot nienależnie pobranych). Pełną odpowiedzialność za realizację tych zadań ponoszą instytucję powierzające. Instytucja powierzająca wykonuje zadania w oparciu o procedury zatwierdzone przez instytucje powierzającą.
Zarówno instytucja zarządzająca, certyfikująca ale tez i pośrednicząca mogą powierzyć realizację czynności technicznych związanych z obsługą programów innym podmiotom. Na podstawie porozumienia administracyjno-prawnego lub umowy (zależne jest to od tego jaki to podmiot np. podmiot finansów pub to adm-praw jeśli jest to adm publiczna tak samo, umowa spoza sektora finansów pub. np. świadczenia informatyczne to najzwyczajniej umowa ).
BENEFICJENT – osoba fizyczna lub prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną realizująca projekty z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych na podstawie decyzji lub umowy.
(beneficjent ostateczny???) Beneficjentem jest ten kto realizuje projekt!! -> ale ostatnim odbiorcą/beneficjentem jest ten kto bezpośrednio korzysta np. PUP w stosunku do bezrobotnych PUP jest beneficjentem a bezrobotny beneficjentem ostatecznym (w polskiej ustawie nie ma def. odbiorcy ostatecznego).
SYSTEM PROJEKTÓW (rodzaje)
- projekty indywidualne
- projekty systemowe
- projekty konkursowe
Indywidualne – to takie gdzie instytucja zarządzająca dokonuje ich wyboru do dofinansowania z uwagi na strategiczne znaczenie dla realizacji programu. Program nie konkretyzuje projektu, a określa jego zakres tematyczny. Lista projektów realizowanych w ramach krajowych programów jest ogłaszana przez ministra rozwoju regionalnego w formie obwieszczenia w Monitorze Polskim również jest ogłaszana na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Lista projektów realizowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych ogłasza się w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym i jest to uchwała zarządu województwa.
Jak zrobić żeby projekt indywidualny znalazł się na liście:
-brak ustawowych procedur umieszczenia projektu na liście
-inicjatorem umieszczenia na liście może być instytucja zarządzająca jak i pośrednicząca jak i inna (nie ma żadnych reguł – nawet może być zarząd województwa on najczęściej)
-umieszczenie projektu na liście jeszcze nie gwarantuje jego realizacji!! Jest to jedynie deklaracja!
- uzyskanie dotacji uzależnione jest od spełnienia wymogów merytorycznych i formalnych.
- jedyny wymóg proceduralny związany jest z konsultacjami społecznymi nad listą.
- lista projektów zawiera również projekty rezerwowe a ich szansa na realizację jest uzależniona od aktualizacji listy podstawowej.
Z beneficjentami, których projekty znalazły się na liście podpisuje się preumowy, które zawierają szczegółowy zakres projektu, zobowiązanie do terminowego przygotowania projektu do realizacji, zobowiązanie instytucji zarządzającej do dofinansowania projektu, harmonogram działań przygotowawczych, udzielenie wsparcia doradczego przy przygotowaniu projektu.
Projekty systemowe – dot. realizacji zadań publicznych przez podmioty działające na podstawie odrębnych przepisów. Beneficjentami są wyłącznie jednostki sektora finansów publicznych. Są realizowane przez podmioty realizujące zadnia publiczne, a odbiorcami są najczęściej osoby fizyczne (Powiatowy Urząd Pracy).
Projekty konkursowe – projekty są wyłaniane w drodze konkursu. Konkursy mogą być różne np. zamknięty (polegający na tym, że instytucja zarządzająca albo pośrednicząca wyznacza datę początkową i końcową składania wniosków aplikacyjnych i tylko w tym okresie prowadzi nabór – czas trwania od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ocena złożonych wniosków jest dokonywana po zamknięciu konkursu), otwarty (wskazuję się datę początkową, datę naboru wniosków – wnioski oceniane są na bieżąco, a nabór trwa do chwili wyczerpania środków. W takim wypadku do wsparcia kwalifikuje się wnioski, które uzyskały pewien pułap minimum punktowego. Czym szybciej złożymy wniosek tym lepiej ) Jeśli w konkursie zamkniętym wniosek zostanie odrzucony ze względów formalnych nie ma możliwości złożenia ponownie po poprawkach (w tym samym konkursie) – w otwartym możemy to zrobić (oczywiście jeśli zdążymy); mieszany (wyznacza się początkową jak i końcową datę składania wniosków jednak z zastrzeżeniem, że jeżeli kwota złożonych projektów przekroczy określoną wartość np. 150% środków przewidzianych na konkurs instytucja kończy konkurs w ciągu kilku (np. 7 dni) od stwierdzenia tego faktu. Oceny dokonuje się po zakończeniu – wybieramy najlepsze; nie można złożyć ponownie wniosku). Tryb preselekcji – jest to tryb stosowany tylko przy niektórych programach – projektach inwestycyjnych, gdzie złożenie wniosku wymaga zaangażowania i środków finansowych. Przygotowuje się uproszczone wnioski o dofinansowanie bez załączników. Stanowi to podstawę do oceny formalnej oraz zgodności z kryteriami wyboru projektów. Na tej podstawie tworzy się listę rankingową, a wnioskodawcy których projekty znalazły się na liście, składają pełną dokumentację, która podlega ocenie formalnej i merytorycznej.
Czasami jedna instytucja może korzystać z projektów systemowych ale także może startować w trybie konkursowym wyboru projektu (PUP)
Przyznawanie pomocy w trybie konkursowym – jest to formalna procedura przyznawania pomocy, jest to tryb administracyjny; dotacje w trybie konkursowym przyznawane są po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, do którego jednak nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania administracyjnego; dotyczy to postępowań w sprawie ubiegania się o dofinansowanie oraz udzielenia dofinansowania. Nie dotyczy to natomiast postępowania o zwrot nienależnie lub nadmiernie przyznanych środków. Do pierwszej grupy stosujemy przepisy ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju – całą regulacja znajduje się w tej ustawie; nie ma czego szukać w kpa; procedura zwrotu środków ustawa o prowadzenia polityki rozwoju już nie ma nic do czynienia. Postępowanie to kończy się przyznaniem lub odmową przyznania dotacji, dotacja przyznawana jest w drodze cywilno-prawnej umowy i to ona stanowi źródło zobowiązań stron. Postępowanie w sprawie przyznania pomocy można podzielić na dwa etapy – PIERWSZY to etap administracyjny, który kończy się aktem administracyjnym o przyznaniu albo odmowie przyznania dotacji DRUGI etap jest cywilnoprawny, następuje po pozytywnym dla strony rozstrzygnięciu i polega na zawarciu cywilnoprawnej umowy określającej warunki uzyskania dotacji. Tryb administracyjny nie jest decyzją administracyjną, jest to akt potwierdzający obowiązki bądź uprawnienia wynikające z przepisów prawa o którym mowa w art. 3 par 2 pkt 4 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Charakter tego aktu długo podlegał dyskusji w orzecznictwie.
Wydrukuj!↩