Układ ruchu
Osteoporoza- dochodzi do upośledzenia struktury tkanki kostnej i obniżenia gęstości do takiego stopnia, że kość traci wytrzymałość na działanie sił odkształcających i łamanie się już pod wpływem niewielkich urazów i fizjologicznych obciążeń. Jest układową chorobą szkieletu, charakteryzuje się niską masą kostną i zaburzoną jej mikroarchitekturą, co prowadzi do zwiększenia łamliwości kości a w konsekwencji do wzrostu ryzyka złamań. Celem postępowania jest zapobieganie złamaniom.
Max masa kości- osiągana jest pomiędzy 25 a 30 rokiem życia. Mniej więcej około 30 roku życia rozpoczyna się stopniowy spadek związany z wiekiem, wynikający z p[przewagi procesów resorpcji tkanki kostnej nad kości otworzeniem w ośrodkach jej przebudowy. Proces ten znacznie przyśpiesza się u kobiet w okresie przekwitania. Przyjmuje się ze pomiędzy 20 a 90r.ż ubytek tkanki kostnej gąbczastej wynosi u mężczyzn 27% a u kobiet 40%.
Czynniki ryzyka
Wiek (30 r. ż)
Płeć (kobiety po menopauzie)
Rasa (biała, żółta, czarna)
Genetyczne
Mała masa kości
Wczesna menopauza
Siedzący tryb życia
Długotrwałe unieruchomienie
Dieta uboga w wapń i witaminę D
Długotrwała terapia glikokortykosteroidami
Tytoń, kawa
Mała masa ciała
Główne objawy
- złamania kości i związane z nimi bóle, np. złamanie dotyczące trzonów kręgów, szyjki kości udowej
-w wyniku kolejnych złamań trzonów piersiowego odcinka kręgosłupa w ciągu lat rozwijające się zniekształcenie w postaci zaokrąglonych pleców
-zaburzenia snu, utrata masy kostnej
Postaci
Pierwotna- pomenopauzalna, starcza, rzadko osteoporoza w młodym wieku: młodzieńcza idiopatyczna ( nieznane podłoże), osteoporoza wczesnego wieku dojrzałego,
Wtórna- przyczyny: nadczynności tarczycy, przytarczyc, cukrzyca, białaczka, palenie, alkohol, przewlekłe choroby wątroby.
Zapobieganie
W okresie wzrostu starać się osiągnąć jak największą masę kostną, a następnie dbać aby w ciągu całego życia nie obniżyła się poniżej progu łamliwości kości, który kobiety przekraczają około 85 r. ż
Zaprzestanie picia, palenia
Dieta
Ćwiczenia fizyczne
Poprawiani wytrzymałości kości, siły mięśni, ruchomości stawów, zdolności utrzymania równowagi
Farmakoterapia ( zwiększenie masy kości, zmniejszenie resorpcji tkanki kostnej)
Bifosfoniany- hamuje czynność osteoklastów oraz skraca czas ich życia,
Estrogeny
…
Kalcytonina- przeciwbólowo
Parathormon
W terapii osteoporozy szczególne znaczenie ma zwalczanie bólu (90% złamań szyjki kości udowej).
Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza)
-najczęstsza przyczyna obniżonej sprawności,
-z czasem dochodzi do całkowitej utraty chrząstki powierzchni stawowej
-utrata ruchu w stawie
Etymologia nieznana, czynniki ryzyka:
Wiek ( u 80% ludzi po 75 r. ż. obserwuje się zmiany zwyrodnieniowe)
Otyłość
Genetyczna
Przeciążenia stawów, urazy
Płeć (kobiety do 50r.ż, trzy razy częściej)
W miarę postępu choroby chory staje się mniej ruchliwy, może odczuwać trzeszczenie, blokowanie lub tarcie.
Różnice między RZS a Ch Z. S.
| Ch. Z. S. | RZS | |
|---|---|---|
| Stan ogólny | dobry | zmieszenie masy ciała, wzrost temperatury,zmęczenie, sztywność poranna . |
| Zajęcie stawów, obiawy kliniczne | Jeden lub kilka stawów, bol nasilony po spoczynku, wysięk, zniekształcenie (koślawość, guzki Hebedera Bouchorda) | Zmiany wielostawowe, ból w spoczynku, symetria zmian, ograniczenie ruchomości, przykurcze, wzrost RR, obrzęk, bolesność, utrata łaknienia, mrowienie drętwienie |
| Zmiany pozastawowe | - | Guzki reumatoidalne |
| badania | prawidlowe |
Metody leczenia:
Niefarmakologiczne- edukacja, obniżenie masy ciała, ćwiczenia usprawniające, fizykoterapia- krioterapia, ciepłolecznictwo, ultradźwięki, laseroterapia, len, zaopatrzenie ortopedyczne, dieta bogata w witaminy i składniki mineralne,
Farmakoterapia- NLPZ, p/bólowe, wolno działające leki modyfikujące chorobę stawową, dostawowe preparaty kwasu hialuronowego, leki rozluźniające mięśnie, dostawowe glikokortykosteroidy, maści , żele.
Metody chirurgiczne- osteotomia korekcyjna, zabiegi ortoskopowe.
REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW
Przewlekły postępujący proces zapalny prowadzący do destrukcji tkanek stawowych zniekształcenie i upośledzenie czynności stawów. Zmiany pogłębiają się podczas kolejnych rzutów choroby prowadząc do niepełnoprawności
Etiologia nieznana
W patogenezie głównym procesem są zaburzenia immunologiczne w wyniku których dochodzi do produkcji cytokin pozapalnych. Pierwsze objawy 30-50 r.ż. ponad 5% po 75r.ż. dotyka choroba
Leczenie:
Likwidacja stanu zapalnego, minimalizacja skutków (wielokierunkowe)
Farmakoterapia: NLPZ, leki modyfikujące proces zapalny, immunosupresyjne, glikokortykosteroidy
Cechy choroby:
Przyjmowanie określonej pozycji
Trudności rozpoczętego ruchu
Zachwianie stanu emocjonalnego
Utrata chęci do działania
Izolacja społeczna
Obniżona aktywność fizyczna i spoleczna