Laryngoskopia pośrednia - badanie krtani za pomocą lusterka krtaniowego w warunkach ambulatorium laryngologicznego. Pacjentowi poleca się wyciągnięcie języka ku przodowi. Język przytrzymywany jest przez laryngologa gazikiem. Prawą ręką lekarz wkłada lusterko lekko ogrzane nad palnikiem lub w ciepłej wodzie do jamy ustnej ku tyłowi opierając o podniebienie miękkie i języczek, tak aby uwidocznić krtań. Krtań jest oświetlana przez lustro lub lampę czołową założoną na głowie laryngologa. Lusterko zawsze musi być ogrzane aby nie zaparowało. Po uwidocznieniu krtani ogląda się nagłośnię, fałdy przedsionkowe, fałdy głosowe, spoidło przednie i tylne, okolicę międzynalewkową i nalewki oraz wejście do przełyku. Krtań bada się w dwóch pozycjach:
respiratio podczas swobodnego oddychania pacjenta, gdy fałdy głosowe i przedsionkowe są rozwarte
fonatio podczas mówienia (najczęściej litera "i" lub "y"), gdy fałdy są w zwarciu.
Oglądanie krtani w 2 pozycjach umożliwia obserwacje poruszania się fałdów głosowych - zawsze musi być ono symetryczne. W przypadku asymetrii mamy do czynienia z niedowładem lub porażeniem fałdu/fałdów głosowych o różnej etiologii.
Oprócz badania krtani laryngoskopia pośrednia umożliwia badanie nasady języka, dołeczków zajęzykowych, części krtaniowej gardła (zachyłki gruszkowate). Czasami w przypadku nasilonych odruchów wymiotnych (szczególnie u palaczy) błonę śluzową górnych dróg oddechowych znieczula się miejscowo roztworem lignokainy.
Odmiany laryngoskopii pośredniej:
Pozycja Kiliana - pozycja umożliwiająca lepszy wgląd w spoidło tylne. Podczas tej pozycji pacjent stoi a laryngolog siedzi.
Pozycja Türcka - umożliwia lepszy wgląd na spoidło przednie. Podczas tej pozycji pacjent siedzi a laryngolog stoi.
Laryngoskopia pośrednia jest podstawową metodą badania krtani w gabinecie lub ambulatorium laryngologicznym. Umożliwia jej oglądanie, a co za tym idzie wykrycie wielu patologii, od zapaleń krtani do raka raka krtani włącznie.
Laryngoskopia bezpośrednia - oglądanie krtani w warunkach sali operacyjnej w znieczuleniu ogólnym po uprzedniej intubacji lub w przypadku planowanej operacji raka krtani tracheotomii. Krtań ogląda się za pomocą sztywnych endoskopów - laryngoskopów. Jej częściej stosowaną odmianą jest:
Mikrolaryngoskopia - w znieczuleniu ogólnym laryngoskop włożony przez jamę ustną pacjenta tak aby uwidocznić krtań mocuje się na specjalnej dźwigni opartej na mostku. Krtań ogląda się za pomocą dwuokularowego mikroskopu operacyjnego, który ustawia się przed laryngoskopem tak aby uwidocznić krtań. Zabieg jest wykonywany w celach diagnostycznych i leczniczych. Za jego pomocą, przy użyciu odpowiednich narzędzi można pobierać materiał do badań histopatologicznych w przypadku zmian podejrzanych o etiologię nowotworową a także wewnątrzkrtaniowo usuwać różne zmiany patologiczne z krtani np. polipy, brodawczaki, obrzęk Reinkego itp. Mikrolaryngoskopia jest powszechnie stosowanym zabiegiem na oddziałach laryngologicznych i stanowi duży postęp w mikrochirurgii wewnątrzkrtaniowej.
Videolaryngoskopia - badanie krtani w warunkach ambulatoryjnych za pomocą sztywnego endoskopu sprzężonego z kamerą i torem wizyjnym. Badanie to umożliwia oglądanie krtani w powiększeniu z możliwością dokumentacji całego badania. Umożliwia ono dobry wgląd w miejsca ukryte lub słabo widoczne w laryngoskopii pośredniej.
Przewlekłe zapalenie krtani
Przyczyną przewlekłego zapalenia krtani jest chroniczne podrażnienie krtani wywołane przez:
-nadużywanie alkoholu,
-palenie tytoniu,
-narażenie w pracy na substancje toksyczne (gazy, opary) czy drażniące (pyły, zanieczyszczenia powietrza),
-nadużywanie głosu,
-refluks żołądkowo – przełykowy (GERD – gastro-oesophageal reflux),
-upośledzona drożność nosa – oddychanie w nocy przez usta,
-alergia.
Objawy przewlekłego zapalenia krtani są podobne do występujących w ostrym zapaleniu. Jednak czas trwania objawów jest znacznie dłuższy i wynosi wiele tygodni, miesięcy czy lat, natomiast nasilenie objawów jest zazwyczaj łagodniejsze. Często zdarza się, iż pacjent nie odczuwa bólu w obrębie gardła czy krtani.
Pierwszym objawem zapalenia krtani jest chrypka. Rodzaj i nasilenie zmian głosu zależą od stopnia podrażnienia krtani i fałdów głosowych. Mogą sprowadzać się do prawie niezauważalnej chrypki, ale mogą także powodować całkowitą niemożność normalnego mówienia. Innymi objawami przewlekłego zapalenia krtani są: konieczność odchrząkiwania i wrażenie występowania przeszkody (czy ciała obcego) w krtani. Pojawiają się też symptomy w postaci zachrypniętego lub słabego głosu, drapania, podrażnienia, wysuszenia lub bólu gardła oraz suchego kaszlu.
Ostre zapalenie krtani (laryngitis acuta) jest chorobą powierzchniową błony śluzowej krtani. Zazwyczaj wywołują ją wirusy, rzadziej bakterie. Występuje zaczerwienie i obrzęk błony śluzowej krtani, które dotyczą głównie wejścia do krtani i fałdów głosowych. Zmiany zapalne mogą objąć także inne części krtani. Na powierzchni błony śluzowej stwierdza się wydzielinę śluzową lub śluzowo- ropną.
Choroba ta utrudnia prawidłową emisję głosu i powoduje niewydolność narządu głosowego (głośni), jeśli w stanie zapalnym nadal zawodowo wykorzystuje się głos. Obciążenie głosu w tym stanie może doprowadzić do wtórnych zmian organicznych takich jak guzki i polipy fałdów głosowych.
Czynniki sprzyjające:
grypa, infekcja wirusowa/bakteryjna
infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, ostre zapalenie zatok bocznych nosa, ropny stan migdałków;
nagłych zmian temperatury- przegrzanie bądź oziębienie,
zadrażnienie błony śluzowej krtani zanieczyszczeniami zawartymi w powietrzu,
niewyleczony stan zapalny błony śluzowej nosa i gardła
niektóre choroby zakaźne
chorobie tej sprzyjają: cukrzyca, gruźlica, zaburzenia immunologiczne, awiatminoza, indywidualna skłonność do stanów zapalnych
nadużywanie głosu
wysiłek głosowy w zimnym i wilgotnym powietrzu.
W ostrym zapaleniu krtani występują:
chrypa, obłożenie głosu;
trzeszczący głos,
bolesne pieczenie lub łaskotanie w obrębie krtani,
bóle kłujące,
uczucie suchości,
podwyższenie temperatury ciała,
uczucie obecności obcego ciała w gardle
kaszel z wydzieliną śluzową,
zatkany nos,
ropna wydzielina (w zakażeniach bakteryjnych).
Leczenie
Stosuje się środki farmakologiczne. Pomagają tabletki do ssania, syropy; czasem konieczny jest antybiotyk. Oprócz tego zalecanie są inhalacje.
W czasie choroby i po jej zakończeniu trzeba oszczędzać głos- trwa to mniej więcej 2 tygodnie. Należy nawilżać powietrze i dużo pić; unikać zaś palenia tytoniu i picia alkoholu oraz ostrych przypraw.
Przewlekłe zapalenie krtani (laryngitis chronica) to choroba błony śluzowej krtani mająca długotrwały i przewlekły charakter. Wskutek podrażnienia krtani dochodzi zwykle do zmian na fałdach głosowych: przerostowych (pogrubienie fałdów) lub zanikowych (zanik błony śluzowej).
Pojawiają się nieprawidłowości w ruchach oddechowych oraz w zwieraniu się fałdów głosowych. Aby uzyskać dźwięk konieczne jest silne (nienaturalne) naprężenie fałdów głosowych, co po pewnym czasie prowadzi do zwiotczenia mięśni i afonii (bezgłosu).
Nieleczone przewlekłe zapalenie krtani prowadzić może do stanów przedrakowych.Nadmierne zaciskanie się fałdów głosowych podczas fonacji powoduje bowiem tworzenie się guzków śpiewaczych, pachydermii i polipów.
Czynniki sprzyjające:
nieleczone zapalenie krtani,
praca w nieodpowiednich warunkach (kurz, dym, przegrzane pomieszczenie, częste zmiany temperatury),
nadużywanie alkoholu i nikotyny,
zakażenia drobnoustrojami w najbliższym otoczeniu,
alergie,
zęby z próchnicą,
ropny stan migdałków i zatok przynosowych,
zaburzeń krążenia i wady serca (nieprawidłowe warunki krążenia w obrębie krtani ułatwiają zakażenia i mogą powodować przekrwienie fałdów głosowych, obrzęk błony śluzowej);
nadużywanie głosu.
Ryzyko zachorowania zwiększa się, gdy jednocześnie pojawi się kilka czynników.
Objawy:
długo trwająca chrypka, przemiennie występujące okresy poprawy i pogorszenia;
nasilanie się chrypki w miarę mówienia;
nasienie się chrypki pod wpływem palenia,
głos tworzony jest w sposób party,
szybkie męczenie się głosu,
bezdźwięczność,
suchy kaszel,
chrząkanie,
drapanie albo pieczenie,
w okresach zaostrzenia choroby może powstać bezgłos.
Leczenie
Trwa długo. Zawodowe wykorzystanie głosu jest wówczas niedozwolone, bowiem obciążenie głosu w tym stanie prowadzi do nieodwracalnych zmian. Pomocne są syropy wykrztuśne, preparaty zmniejszające lepkość wydzieliny oraz środki zapobiegające suchości krtani. Zaleca się również płukanie gardła mieszankami z witaminami A i E, wywarem z rumianku lub szałwii oraz inhalacje. Wskazane są pobyty w sanatoriach w górach lub nad morzem, a także jonoforezy oraz elektroterapia.
Należy oszczędzać głos (dłuższa cisza głosowa) i wyeliminować przyczyny choroby. Często konieczne jest zerwanie z nałogiem tytoniowym oraz opanowanie prawidłowej techniki głosowej.