1 PRZYCZYNY STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA;

1.SPADEK ŚMIERTELNOŚCI LUDNOŚCI-powstał w wyniku polepszenia się warunków społ- ekon. Osiągnięć nauk biologiczno- medycznych, polepszenie się warunków kadrowych i med. Służby zdrowia, wprowadzenie antybiotyków, postęp w dziedzinie kardiologii, wzrost higieny.

2.WYDŁUŻENIE SIĘ SREDNIEJ DŁUGOŚCI ŻYCIA- w średniowieczu średnia dł. Życia wynosiła 33 lata pod koniec XVIII w. 35lat w połowie XIX -40lat pod koniec XX ok. 70lat

3.ZMIEJSZENIE SIĘ LICZBY URODZIN

Świadome planowanie rodziny, wzrost świadomości seksualnej, powszechny dostęp do śr. Antykoncepcyjnych, zmiana pozycji społecznej kobiety

2. PODTSAWOWE FORMY AKTYWIZUJĄCE LUDZI STARSZYCH

AKTYWNOŚĆ REKREACYJNA-różnorodne formy indywidualnego lub gr. Czynnego wypoczynku w zależności od upodobań, spontaniczne i bez określonego programu.

AKTYWNOŚĆ PREWENCYJNA- zapobiega przedwczesnemu patologicznemu starzeniu się osób o zwiększonym zorganizowaniu ta postać aktywności wymaga już zorganizowania celowych poczynań i odpowiednio kontrolowanego programu który powinien mieć charakter kompleksowy obok akt., ruchowej ważnym elementem jest sposób odżywiania się , odrzucenie używek , aktywność społeczna, czyli ukierunkowana na prozdrowotny styl życia.

AKTYWNOŚ LECZ., - REHABILITAYJNA jej celem jest przywrócenie sprawności po przebytej chorobie lub zapobieganie utracie sprawności w przebiegu przewlekłych chorób.

INNE FORMY AKTYWNOŚCI OSÓB STRASZYCH- taniec, aktywność rodzinna, aktywność kulturalna, aktywność edukacyjna, aktywność hobbistyczna, wczasy sanatoryjne, uprawa ogródków działkowych.

3. Celem ćwiczeń ruchowych dla osób starszych jest:

-zachowanie sprawności wszystkich układów fizjologicznych

-podtrzymanie sprawności fizycznej, pozwalającej na wykonywanie podstawowych czynności życiowych

-odprężenie psychiczne, przyjemność, zadowolenie

-socjalizacja – ucieczka przed samotnością

-wypełnianie dużej ilości czasu wolnego w sposób wartościowy, sprawniejsze funkcjonowanie narządów zmysłów, orientacji w przestrzeni, równowagi, koordynacji i wyobraźni

4. Zmiany starcze w poszczególnych układach fizjologicznych

Narząd ruchu: w mięśniach szkieletowych wraz z wiekiem zanikają włókna mięśniowe, ilość ich maleje, zmniejsza się w nich zawartość potasu i wapnia, tak istotnych dla skurczu mięśniowego. Maleje masa mięśniowa, sprawność mięśni spada a wraz z nią zmniejsza się sprawność ruchowa i wydolność ustroju. Pod wpływem ćwiczeń fizycznych następuje wzrost masy mięśniowej, przez zwiększenie się ilości białek kurczliwych i substancji zapasowych. Zwiększa się elastyczność mięśni i lepsze jest ich odżywianie.

Zmiany inwolucyjne w układzie kostno-stawowym są wyrazem zaburzeń w przyswajaniu fosforanu wapnia. Następują zmiany biochemicznych składników kości, tracą swoją sprężystość i stają się łatwo łamliwe/ skłonne ku osteoporozie. Ćwiczenia fizyczne wzmacniają kościec i aparat więzadłowy.

Układ oddechowy: zmiany czynnościowe w układ oddechowym charakteryzują się zmniejszeniem pojemności życiowej płuc, konsekwencją, czego jest zmniejszenie wydolności. Klatka piersiowa staje się usztywniona o ograniczonej ruchomości, zwapnienie żeber i zmiany zesztywniające kręgosłup. Elastyczność tkanki płucnej zmniejsza się, w przegrodach międzypęcherzykowych zanikają naczynia włosowate, co wpływa na pogorszenie dyfuzji gazów i niedostateczne utlenianie krwi. Ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza oddechowe wpływają na poprawę wentylacji płuc i ich pojemności życiowej, a także na lepsze utlenienie krwi.

Układ krążenia: zdolność do obciążeń wysiłkiem fizycznym w dużym stopniu zależy od czynności serca i naczyń krwionośnych. W zakresie układ krążenia zmiany starcze w naczyniach występują na skutek odkładania się wapnia i cholesterolu w wewnętrznej części naczynia, przez co następuje pogrubienie naczynia, zmniejszenie jego elastyczności i światła przepływu krwi. W tej sytuacji mięsień sercowy jest słabiej zaopatrzony w krew, przez co gorzej utleniony i odżywiony. Objętość krwi komory serca maleje, pojemność serca obniża się, przez co spada wydolność całego ustroju, zadyszka i uczucie rozpierania w klatce piersiowej. Systematyczne ćwiczenia fizyczne powodują usprawnienie wydolności układ krążenia, a także uznawane są za skuteczną metodę w zapobieganiu.

Układ pokarmowy: zmiany starcze w układ pokarmowym charakteryzują się zanikiem niektórych enzymów odpowiadających za trawienie pokarmów, w związku z tym wskazana jest zmiana diety. Następuje zwolnienie perystaltyki jelit, co ma niekorzystny wpływ na proces przyswajania pokarmów, wydalanie zbędnych produktów przemiany materii, konsekwencją zaparcia, niestrawność. Ćwiczenia szczególnie mięśni brzucha i okolicy biodrowej wpływają korzystnie na perystaltykę jelit i usprawniają procesy przemiany materii.

Układ nerwowy: charakteryzuje się zanikiem komórek nerwowych, które nie podlegają procesowi regeneracji. Najbardziej widoczna jest redukcja wrażliwości zmysłów, w kolejności: słuch (40 r.ż.), wzrok (50), smak, węch, dotyk. Zwolnienie reakcji na bodziec, obserwuje się „otępiałość” umysłową, wolniejsze uczenie się, zapamiętywanej myśli, i umiejętność rozwiązywania problemów. Ćwiczenia ruchowe, zwłaszcza koordynacyjne i orientacyjno – porządkowe usprawniają funkcjonowanie układ nerwowego i poprawiają sprawność komunikowania się.

5. MOTORYCZNOŚĆ LUDZI STARSZYCH- ok. 30r. życia występuje funkcjonalny szczyt rozwoju motorycznego, po czym zaczyna się regres. Tempo zmian inwolucyjnych jest różne w różnym wieku, dopiero od 55-65 roku życia następuje gwałtowne przyśpieszenie, po czym znów ulega pewnej stabilizacji.

OBAJWY INWOLUCJI MOTORYCZNEJ-zanik spontanicznej potrzeby ruchu, zmniejszenie się słabości ruchów, przewaga procesów hamowania nad pobudzaniem, zwiększa się czas reagowania na bodźce , zmniejsza się płynność ruchów, ograniczona zostaje ruchomość w stawach kończyn dolnych górnych i kręgosłupa, skostniała stereotypowość, zanika możliwość posługiwania się kombinacjami ruchowymi, struktura fazowa ruchów zmienia się, struktura dynamiczna ruchów zostaje zaburzona.

GIBKOŚĆ- zasięg ruchomości w stawach-statyczna np. wznos nogi w górę- dynamiczna wszelki zasieg w stawach np. wymachy. Proces inwolucji starczej tej cechy rozpoczyna się od 15- 18r., życia. Ma znaczenie utylitarne np., przy ubieraniu się, przyrządzaniu posiłków, sprzątaniu itp.,

SZYBKOŚĆ- wyraża szybkość wykonywania ruchu w czasie. Cecha ta dość wcześnie podlega procesom inwolucyjnym do 25 r., życia. Szybkość reakcji- szybkość odpowiedzi ruchem na bodźiec. Szybkość ruchu przy ruchach cyklicznych to zdolność wykonywania cyklu ruchowego. W praktyce rek. Ćw. Szybkościowych nie stosuje się zalecenia medyczne eliminują z programu ćw. Typu aerobowej(beztlenowej)

SIŁA- wraz ze zmniejszającą się masą m., i spadkiem ilości włókien m., obniżona zostaje siła m., w wieku od 30-90lat zmniejsza się ona o 50%.ćw., siłowe wzmacniają więzadła i m. jednak ze względu na grożące niebezpieczeństwa należy stosować je ze szczególną ostrożnością. Unikać-cw., s., z dużym obciążeniem, s., wywołujących wstrzymanie oddechu., s., o max., obciążeniu., z dźwiganiem własnego ciała, z ciężarkami. Wskazane- z lekkimi przyborami, siłowe z partnerem, siłowe przeplatane z ćw., oddechowymi.

WYTRZYMAŁOŚĆ-długotrwały wysiłek, najwyżej utrzymująca się cecha motoryczna, dla osób starszych zaleca się ćw., wytrzymałościowe aerobowe, polegające na pracy tlenowej bez zaciągania długu tlenowego. Wytrzymałość miejscowa – mniej niż /13 ukł. szkieletowego zaangażowanego w akt. ruchową.. Wytrzymałość ogólna- ponad ½ ukł., szkieletowego jest zaangażowana w aktywność ruchową. Wytrzymałość dynamiczna- zdolność do długotrwałego wykonywania ruchów statystycznych . Dla osób starszych zalecane są ćw., o charakterze wytrzymałości dynamicznej, aerobowej i ogólnej .Trening wytrzymałościowy dla osób starszych powinien zajmować ok., 60% całego czasu trwania ćw., zaleca się marszobiegi, truchty, pływanie, jazdę na rowerze, biegi na nartach.

Koordynacja-zdolność do wykonywania złożonych ruchów, decyduje ona o bezpiecznym władaniu własnym ciałem. Ruchy człowieka starszego są mało skoordynowane, wolniejsze mniej dokładne, mnij płynne, rwane, niezgrabne. Przy doskonaleniu koordynacji ruchowej zaleca się zmienność ruchów w różnym tempie, prowadzenie ćw. naprzemianstronnie, zmiana warunków ćw.,

6. Formy zajęć rekreacyjnych dla ludzi starszych

-indywidualne – indywidualnie podchodzimy do osoby, ale nie wykluczamy jej z grupy. Taka osoba ze względu na stan zdrowia może dostać inne zadanie do wykonania niż grupa. Robią to w swoim tempie, na miarę własnych możliwości psychofizycznych. Są to osoby ze swoistymi ograniczeniami, wskazanymi przez lekarza.

-w zorganizowanym zespole – obejmuje wszystkich uczestników, bardziej motywuje, dyscyplinuje i mobilizuje. Można znaleźć w takiej grupie akceptacje, kwitnie życie społeczne, ludzie czują się mniej samotni. Prócz zdrowych wartości i wymiany doświadczeń, potrzeba rozmowy, integracja, poczucie przynależności.

Do najczęściej stosowanych form aktywności ruchowej u staruszków:

-gimnastyka usprawniająca jest wszechstronnym i atrakcyjnym środkiem, dzięki któremu można uzyskać następujące efekty: wyrobienie gibkości i elastyczności w poszczególnych stawach oraz wzmocnienie aparatu ruchowego, poprawienie funkcji oddechowych, wzmocnienie mięśni brzucha i korzystne działanie na narządy wewnętrzne, zapobieganie zaparciom i hemoroidom, polepszenie koordynacji ruchowej, poprawienie ruchomości usztywnionej klatki piersiowej oraz zapobieganie rozedmie płuc, wzmocnienie mięśnia sercowego, rozszerzenie drobnych tętnic i naczyń włosowatych, poprawa warunków ukrwienia poszczególnych tkanek i narządów, zwiększenie i usprawnienie przemiany materii, poprawa samopoczucia psychofizycznego, pewności siebie, zadowolenie z kontaktów międzyludzkich, korzystniejsza samoocena stanu zdrowia i dowartościowanie, ożywienie pobudzenie emocjonalne.

-ćwiczenia oddechowego – często stosowane podczas ćwiczeń gimnastycznych skutecznie likwidują dolegliwości i nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu oddechowego. Przyczyniają się do: ukształtowania prawidłowego toru oddychania i pełnej wentylacji płuc, poprawy lub utrzymania ruchomości klatki piersiowej, poprawa czynności układu krążenia, zmniejszenie niewydolności serca.

-zabawy i gry ruchowe – należy traktować, jako element uzupełniający proces usprawnienia. Rodzaje zabaw: integracyjne, orientacyjno-porządkowe, rzutne, bieżne zastąpione marszem, ze śpiewem, formy ćwiczeń równoważnych.

-zajęcia plenerowe – są jedną z najbardziej prozdrowotnych form aktywności ruchowej ludzi starszych. Podczas zajęć terenowych wykorzystujemy ścieżki zdrowia, ścieżki rekreacyjne, zgadywanki terenowe, marsze na orientacje, nordic walking itp. W trakcie marszów można wykorzystywać różne przeszkody terenowe, które urozmaicają zajęcia i doskonale nadają się do ćwiczeń usprawniających.

7. UWAGI METODYCZNE DOTYCZĄCE GIER I ZABAW RUCHOWYCH Z OSOBAMI STARSZYMI:

1. Osoby podejmujące się prowadzenia zabaw ruchowych z ludźmi starszymi, powinny posiadać wysokie kwalifikację w tym zakresie tzn., ukończone studia wyższe wychowanie fizyczne ze specjalizacją i kierunku rehabilitacje czy rekreacja ruchowa.

2. Propozycja każdej zabawy ruchowej powinna być połączona z komentarzem na temat jej celowości. Cierpliwa zachęta, brak przymusu, uznanie indywidualnego prawa do rezygnacji z udziału w danej zabawie.

3. Ze względu na różne ograniczenia związane z wiekiem pojawiają się obawy o prawidłowe zrozumienie zabawy, dlatego należy wykorzystywać zabawy proste.

4. Należy obserwować zachowania i stopnia zmęczenia uczestników. Należy zachować czujność przed zapomnieniem o swoich ograniczeniach fizycznych związanych z inwolucją starczą.

5. Wskazane jest wykorzystywanie różnych przyborów zarówno tych tradycyjnych(piłki, laski) i nietradycyjnych (gazeta, sznurek).Rodzaj i ilość przyborów zależy od pomysłów prowadzącego zajęcia.

6.miejsce do prowadzenia zabaw powinno być starannie dobrane i spełniać określone warunki(sala gimnastyczna, świetlica) o nienagannych warunkach higienicznych, czystym powietrzu ciszy.

7.werdykt sędziowski oceniający wynik zabawy musi być sprawiedliwy niebudzący zastrzeżeń uczestników może dojść do skłócenia grupy).

8. PROFILAKTYKA GERONTOLOGICZNA, REWITALIZACJA:

RODZAJE PROCESÓW STARZENIA SIĘ:

-STARZENIE POMYŚLNE, w którym występuje zwolnienie procesów starzenia względem przyjętego modelu.

-STARZENIE ZWYCZAJNE, które jest jednoznaczne z modelem (fizjologiczne).

-STARZENIE PATOLOGICZNE, w którym następuje przyspieszenie procesów starzenia oraz pogorszenia jego, jakości.

REWITALIZACJA – przywracanie żywotności poprzez kinezyterapię, psychoterapię, ergoterapię, ludoterapię, farmakoterapię, dieto terapię oraz TERENOTERAPIĘ (turystyka, zajęcia plenerowe, jazda na rowerze, codzienny spacer (6-7 km).

Celem profilaktyki gerontologicznej jest zapewnienie człowiekowi starości fizjologicznej. Powinna zajmować cały okres życia człowieka szczególnie zaś grupę osób pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, także w pierwszym okresie starości (60-75 lat) uzasadnione jest przeprowadzenie zajęć intensywnego postępowania profilaktycznego, chroni przed starością patologiczną.

ELEMENTY SKŁĄDOWE PROFILAKTYKI GERONTOLOGICZNEJ:

aktywność ruchowa, higiena odżywiania, higiena psychiczna.

PROFILAKTYKA GERONTOLOGICZNA zajmuje się wykrywaniem i eliminowaniem biologicznych i społecznych czynników zagrażających zdrowiu i przyspieszających proces starzenia.

- czynniki biologiczne: zmniejszenie aktywności ruchowej człowieka; niewłaściwe odżywianie; lekomanie; przeciążenie układu nerwowego różnego rodzaju szkodliwymi czynnikami, takimi jak stres, hałas, nadmiar informacji, monotonia, nadużywanie alkoholu, palenia tytoniu. Przeciążenia układu nerwowego; niewłaściwe odżywianie; nadmiar używek.

- czynniki społeczne: nagła zmiana warunków środowiskowych; osamotnienie, izolacja społeczna; brak przygotowania do starości nieumiejętność korzystania z czasu wolnego; zła sytuacja materialna; negatywne nastawienie do starości i ludzi starszych. Izolacja społeczna; brak oferty czynnego wypoczynku; niewłaściwe nastawienie do starości; brak świadomości geriohigieny; brak przygotowania do starości.

9. STRATEGIA DZIAŁAŃ UE NA RZECZ AKTYWIZACJI RUCHOWEJ LUDZI STARSZYCH

Do działań podejmowanych na rzecz ludzi starszych w ramach UE można zaliczyć:

EURAG – Europejska Federacja Osób Starszych;

AIUTA – Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Uniwersytetów III wieku;

FIAPA – Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Osób Starszych;

AGE – Europejska Platforma Ludzi Starszych;

KRAJE UE PROMUJĄCE W POLITYCE SPOŁECZNEJ AKTYWIZACJĘ RUCHOWĄ SENIORÓW:

-HOLANDIA – Holenderska Organizacja Serca; Powstał Model Aktywnego Życia z Groningen;

-HISZPANIA – Programy realizowane przez poszczególne miasta, np. La Coruna czy Vigo. Najaktywniejszym regionem jest Galicja;

-FRANCJA – działają trzy federacje sportowe: Franciszka Federacja Wychowania Fizycznego i Gimnastyki, Francuska Federacja Sportu Emerytów;

-NIEMCY – organizacje te działają pod zwierzchnictwem Niemieckiego Związku Sportu, np. Niemiecki Związek Gimnastyki; Kluby: Plus zdrowia mający za zadanie promowanie zdrowia i aktywności seniorów: Organizacje non profit: Czerwony krzyż, Uniwersytet Trzeciego Wieku; firmy ubezpieczeniowe; organizacje wyznaniowe;

-FINLANDIA – Jyvaskyla. Centrum Treningu Geriatologicznego i Badań – Kuntakalli; Klub Sportowy Gimnastyki fińskiej i Stowarzyszenie Fitness-u; Fińskie Stowarzyszenie Sportowe Weteranów Wojennych; Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Weteranów Wojennych; Program Aktywność Fizyczna Osób Starszych Pod Opieką Socjalną i Zdrowotną; Projekt Walc;

-IRLANDIA – program Go For Life;

10. KRYTERIA I PROGI STAROŚCI.

Wiek biologiczny – odnosi się do ogólnej sprawności i żywotności organizmu. Starzenie się w wymiarze biologicznym jest procesem silnie zindywidualizowanym.

Wiek kalendarzowy – to liczba przeżytych lat. Za początek starości przyjmuje się u obydwu płci 63r.ż.

Wiek psychologiczny – określany jest w drodze badan funkcji intelektualnych, niektórych zmysłów, sprawności psychomotorycznej, zmian osobowościowych. Mimo prowadzenia wielu badań brakuje jednoznacznych ustaleń dotyczących związków między wiekiem a dynamiką zjawisk psychicznych.

Wiek społeczny – jest to wyraz społecznej sytuacji człowieka. W tym ujęciu analizuje się go poprzez określenie ról społecznych, pełnionych przez jednostkę. Obecnie głównymi symptomami starzenia się w tym wymiarze jest zanik i ograniczenie roli pracownika, co w efekcie powoduje przesunięcie innych ról (np. dziadka) na pierwsze miejsce w hierarchii ról jednostki.

Wiek ekonomiczny – zależy od miejsca jednostki w społecznym podziale pracy. Wynikiem takiego ujęcia jest podział na ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym, a w ramach tego ostatniego na ludność w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym.

Wiek socjalny – określić można na podstawie aktów prawnych z różnego rodzaju świadczeniami socjalnymi. Przy tym podejściu starość to ten okres, w którym człowiek zyskuje prawo do swoistych świadczeń zabezpieczenia – emerytury, renty.

11. Typy postaw do starości:

Postawa konstruktywna – cechuje ją pozytywne nastawienie do życia. Człowiek taki jest na ogół tak za młodu jak na starość: pogodny i zadowolony. Umie cieszyć się życiem, ma zainteresowania, dla otoczenia społecznego jest przyjazny i aktywnie uczestniczy w życiu społecznym.

Postawa zależna – występuje u ludzi słabszych potrzebujących oparcia, bardziej uległych i biernych, którzy nie przejawiają lęków, trosk i wrogości wobec innych osób, ale liczą na ich pomoc, sympatie i akceptacje.

Postawa obronna – charakteryzuje się lekkimi objawami nerwicowymi. Ludzie tego typu trudno przystosowują się do nowych warunków życia, wymaga to od nich i otoczenia ogromnych wysiłków, są to ludzie na zewnątrz sztywni, skrępowani, przesadnie opanowani, nie ujawniający prawdziwych uczuć, zamknięci w sobie „opancerzeni”. Starość oceniają pesymistycznie a myśl o śmierci zagłuszają czasem nadaktywnością.

Postawa wrogości – cechuje ludzi, którzy winą za swoje błędy obarczają innych. Są podejrzliwi, agresywni, izolują się, są nieufni wobec człowieka, nie chcą od nikogo być zależni. Mają wstręt do starości, kurczowo trzymają się pracy.

Postawa wrogości wobec siebie – cechuje ją niechętny stosunek do własnego życia. Są to ludzie bierni, bez inicjatywy i zainteresowań, skłonni do depresji i fatalizmu. Czują się samotni i niepotrzebni, nie boją się śmierci, gdyż traktują ją jak wyzwolenie.

12. Budowa jednostki zajęciowej

1. Przygotowanie do zajęć (min 15 min.) pomiar ciśnienia, tętna, rozmowa z uczestnikami na temat ich samopoczucia psychofizycznego. Czas ten przeznaczony jest na odprężenie uczestników i wyeliminowanie ewentualnego zmęczenia, sprzyja on nawiązywaniu kontaktów towarzyskich. Ważne jest by zajęć nie zaczynać w pośpiechu.

2. część wstępna (10min) zawiera ćwiczenia przygotowujące organizm do wysiłku. Pozycja wysoka: małe stawy (palce, nadgarstki, stopy) stopniowo zwiększamy zakres ruchów i przechodzimy do stawów umiejscowionych bliżej środka ciała. Mała intensywność, krótkie dźwiganie, ćwiczenia we wszystkich płaszczyznach.

3. część główna A (20min) umiarkowana intensywność, ćwiczenia w staniu lub przemieszczaniu się, o charakterze aerobowym dostosowane do możliwości, ćwiczenia główne (3-5min), które odpowiednio intensywnie bądź przeplatane innymi ćwiczeniami pozwalają stymulować intensywność dopasowując ją do możliwości i potrzeb ćwiczących. Te część kończą 5 minutowe ćwiczenia o mniejszej intensywności, połączone z ćwiczeniami rozciągającymi.

4. część główna B (15min) ćwiczenia kształtujące aparat ruchu w pozycjach niskich. Główny kierunek działań: wzmocnienie mięśni, zwiększenie zakresu ruchu w stawach, rozciągnięcie przykurczów mięśniowych. Ćwiczenia wykonywane w parterze ułatwiają dobór właściwej bezpiecznej i ustabilizowanej pozycji wyjściowej. Są wykonywane w ułatwiającym je częściowo odciążeniu. Odpowiedni rytm oddechu podczas poszczególnych faz ruchu jest podstawowym elementem prawidłowego wykonywania każdego ćwiczenia.

5.ćwiczenia na zamówienie (5min) są to indywidualne propozycje ćwiczeń wg upodobań uczestników (zabawy i gry ruchowe, tańce, improwizacja ruchowa, formy zadań domowych). Prowadzący podaje ćwiczenie tygodnia do domu.

6. część końcowa – uspokajająca (5 – 10min) ćwiczenia relaksacyjne, ćwiczenia stymulujące prawidłowe napięcie bądź rozciąganie, ćwiczenia równoważne. Zajęcia kończą się ćwiczeniami oddechowymi.

7. odpoczynek po zajęciach (ok 15min) ta część zajęć przeznaczona jest na pomiar, ocenę intensywności zajęć, rozmowy towarzyskie.

13. OSOBOWOŚCI INSTRUKTORA REKREACJI PRACUJĄCYCH Z LUDZMI STARSZYMI: kultura osobista, życzliwość optymizm, opiekuńczość, stworzenie miłej atmosfery na zajęciach, poczucie humoru, cierpliwość, wskazane jest, aby interesował się samopoczuciem

ćwiczących a nawet sytuacją osobistą stanem zdrowia, zachowując przy tym dużą dozę dyplomacji i taktu, dyspozycyjny przed jak i po zajęciach, cechy opiekuńcze i poczucie odpowiedzialności za grupę natomiast eliminować w sobie cechy kierownicze, posiadać wysokie kwalifikacje zawodowe, wyposażony w wiedzę na temat somatycznych zmian starczych w organizmie a także znać psychikę osoby starszej

15. Program PRROS trwa 6 m-cy i składa się z:

-etap1 - kwalifikacyjno-informacyjny (usprawniający);

-etap2 - zajęcia programowe (główny);

-etap3 – szkoleniowo-turystyczny i profilaktyczno-wypoczynkowy (końcowy);

Etap1 - (2-4tyg.). Jest to czas, w którym trzeba przekonać osoby starsze do celowości podjęcia tego typu systematycznej aktywności ruchowej. Następnie osoby te są kwalifikowane przez lekarza do II etapu PRROS-u, przy czym instruktor rekreacji ściśle współpracuje z lekarzem (najlepiej geriatrą), psychologiem oraz specjalistą z zakresu żywienia.

W tym okresie z osobami starszymi należy prowadzić trzy spotkania o charakterze edukacyjnym, które będą dotyczyć:

-pozytywnego znaczenia aktywności ruchowej w życiu starczego człowieka z punktu widzenia medycyny (prelekcję prowadzi lekarz najlepiej geriatra). Uczestnicy otrzymują także informację, jakie objawy podczas ćwiczeń można uznać za niepokojące i jak się w takich sytuacjach zachować.

-psychologiczne aspekty aktywizacji ludzi starszych, prelekcje prowadzi psycholog;

-żywienie, jako podstawowy element zdrowego stylu życia, prelekcje prowadzi diabetyk);

-realizacja PRROS-u. Uczestnicy otrzymują pełną informację programowo-organizacyjną, regulamin uczestnictwa, instrukcję z zakresu samokontroli i samooceny, następnie wypełniają ankietę dotyczącą swego stylu życia, preferowanych przez siebie form aktywności, oczekiwań związanych z uczestnictwem w programie.

Etap2 - (22tyg.). Trzon programu. To systematyczny udział z zorganizowanych godzinach zajęć z gimnastyki prozdrowotnej, odbywającej się dwa razy w tygodniu (44 zajęcia) oraz uczestnictwo przynajmniej raz w tygodniu w marszu trwającym od 20 min do 60 min. Program zajęć ruchowych w tym etapie uwzględnia trzy fazy:

-stabilizacyjną (wstępną) trwającą od 2 do 4 tygodni;

-usprawniającą (wyrównanie poziomu) trwającą następne 4 tygodnie;

-główną (właściwą) trwającą od 14 do 16 tygodni. W każdym tygodniu II etapu wprowadzenie jednego ćwiczenia, które uczestnicy programu wykonują w domu.

Etap 3 (2tyg.). Wyjazd do ośrodka wypoczynkowego lub sanitaryjnego, którego celem powinno być zapewnienie uczestnikom PRROS-u z różnorodnymi formami prawidłowych zachowań zdrowotnych. Realizacja tej części powinna opierać się na:

-wykorzystaniu specjalistycznych warunków klimatycznych leczniczych tego miejsca (klimatoterapia);

-zdrowym żywieniu;

-kinezyterapii, która obejmuje: codzienną 15-29 min gimnastykę poranną; kontynuowanie programu gimnastyki zdrowotnej, co drugi dzień (6 jednostek), w pozostałe dni, prowadzenie gimnastyki w wodzie lub zajęć tanecznych; turystykę piesza, rowerową lub inne zajęcia w plenerze.

-edukacji prozdrowotnej, obejmującej wiadomości z dziedziny niekonwencjonalnych sposobów leczenia.

-indywidualnych konsultacjach z instruktorem PRROS-u dla dopracowania indywidualnego zestawu ćwiczeń usprawniających zalecanych w domu.