1)Urzadzenia:zbiorniki magazynowe.maszyny,aparaty,przyrzady 2)Zbiorniki magazyn.-to naczynia o różnym kształ. Odpowiednio wyposażone do transportu 3)Przyrządy-urządzenia dostarczające informacji charakt.parametry procesu w maszynie lub aparacie 4)Maszyny-to urzadzeniastanowiace układ dynamiczny o określonym działaniu stosowane do przetworzenia energii, zmiany cech użytkowych materiału, zmiany położenia mat., dostosowania informacji 5)Aparaty-urządzenia w których przebiegają procesy fizyczne, chemiczne, fizykochem.,które mają na celu zmiane właściwości subst biorących udział w danym procesie Podział:do przenoszenia pędu (mieszalniki komory filtry) do wymiany ciepła (wymienniki) do wymiany masy (suszarki absorbery destylatory) do reakcji chemicznych i elektrochemicznych (reaktor elektrolizer) 6)Urządzenia wg charakteru pracy: a)okresowe-3 fazy-doprowadzenie surowca ,proces technologiczny, odprowadzamy produkt b)półciągły-gdy pewne części zespołu aparatu pracują w sposób okresowy ale cały zespół pracuje ciągle c)ciągły-gdy w tym samym czasie odbywa się doprowadzanie surowców ,przebieg procesu i odprowadzanie produktu 7)Przenośniki-to maszyny służące do przenoszenia ciał stałych na mała odległośc (cięgnowe, bezcięgnowe, z czynnikiem pośrednim ) 8)Przenośniki cięgnowe-urządzenia transportujące w których przenoszenie mat. Odbywa się za pomoca ciegna (tasmy liny lancucha) 9)Przenosnik bezcięgnowy-brak cięgna przenoszenie dzieki specjalnej budowie 10)Przenośnik z czynnikiem pośrednim-przenoszą mat. Przez urzycie czynnika pośredniego w którym jest płyn najczęściej powietrze lub woda

PRZENOŚNIK TAŚMOWY

1)Taśmy:a)z przekładkami tekstylnymi

b)linkami stalowymi

-końce taśm łaczy się wulkanicznie –predkosc przesuwu tasmy dla mater sypkich 0,5-2 m/s dla kawałkowatych 0,5-0,8m/s – gumowe mogą pracowac w temp -30+65C -stalowe mogą pracowac w wyzszych 12)Napinacze-dla zapewnienia właściwej pracy przenosiła tasma opasujaca bebny i transportujaca mat musi być odpowiednio napieta zapewniaja to napinacze 13)Rozładunek-wyładowanie materiału z tasmy może być na jej koncu w skutek zmiany kierunku ruchu lub w dowolnym miejscu przy uzyciu urządzeń rozładowczych, wózków zrzutowych lub zgarniaczy 14)Zgarniaki zrzutowe: a)z pługiem na 2 strony taśmy b) jednostronnie w 2 miejscach c) dwustronnie w 2 miejscach 15)Przenosniki płaskie: a)

b)

c)

16)Wydajnosc teoretyczna Q₀=ρ_n∙A∙u

^{A-powierzchnia przekroju transport material}

u-predkosc przemieszczania materialu

ρ_n-gestosc nasypowa materacu 17)Wydajnosc rzeczywista Q= Q₀ ∙¥∙ c₁ c_{1=wspolczynnik zalezny od kata pochylenia}

¥=współczynnik niecałkowitego zapelnienia

Powierzchnia przekroju poprzecznego warstwy mat A dla przenośnika tasm zależy od kształtu taśmy B i jej ukształtowania 1) A=$\frac{(0,9 \bullet B - 0,005)^{2}}{18}$

2) A=$\frac{(0,9 \bullet B - 0,005)^{2}}{8,2}$ dlaα=20stopni

A=$\frac{(0,9 \bullet B - 0,005)^{2}}{6,6}$ dlaα=30stopni

3) A=$\frac{(0,9 \bullet B - 0,005)^{2}}{7,5}$

18)Przenosniki tasmowe ۫kąt nachylenia 22st wydajność bardzo duza do kilku tysięcy ton na godz odległość może być kilka metrow maja najmniejsze zuzycie mocy na jednostke przenoszonej masy pomimo duzych kosztow inwestycyjnych 19)Przenosniki zgarniakowe-do cięgna przymocowane sa zgarniaki , mat transportowany rynna duze zuzycie energii i powierzchni trących na mniejsze odległości rozne kształty 20)Przenosnik kubełkowy- transport pionowy mat. Ziarnistych i kawałkowych material przenoszony nie tworzy na elemencie nośnym ciepłego strumienia przenoszony porcjami duza wydajność duzy ciezar szybkie zuzycie elementow nosnych małe wymiary transport materiałow pylących 21)Wydajnosc teoretyczna kubełka Q_o=$\frac{V \bullet n}{a} \bullet u$

22)Przenosnik ślimakowy – powierzchnia srubowa obraca się dookoła swej osi i przesuwa mat wzdłuż koryta , do transportu mat sypkich , długość do 100m wydajnosc 350m3/h Podział pelny stepowy dwuzwojowy łopatkowy 23)Przenosn wibracyjne – dlug do 20m , rynna montowana sprężyście i polaczona z urzadzeniem powodującym wibracje 24)Przenosc pneumatyczne- stęż. Ciala stalego 10-25kg ciala stalego na kilogram powietrza , w zależności od rozmiaru ziaren materialu i jego gest , prędkości powietrza 8-35m/s Podzial: podciśnieniowe nadciśnieniowe mieszane 25)Predkosc krytyczna

U_kr=5,6∙D^0,34∙d^0,36∙($\frac{}{})^{0,5}$∙c_m^0,25 D-srednica rury

D=srednica ziaren

Ro-gest materialu i gęstość gazu

C_m-stezenie masowe

26)Zapotrzebowanie mocy N=K⋅(N₁+N₂+N₃)+N₄

N₁ wspolczynnik zapasu mocy na nieprzewidziane opory

N₂ moc do podniesienia

N₃ wspolczynnik tracenie na pokonanie oporow do przenoszenia mat

N₄- moc na rozładunek

N₁=Q⋅H⋅g

N₂=K₁⋅Q⋅L⋅g

PRZENIESIENIE NAPEDU 1)Sprzeglo – łaczy ze soba wały w celu umożliwienia miedzy nimi mom skręcającego –dlugi wal, wyk z 1 kawalka jest niemożliwe – zachodzi konieczność polaczenia pod katem - zachodzi potrzeba okresowego odlaczenia pewnych czesci walu aby nie przenosily ruchu – może nastapic ruch przenoszonego momentu skręcającego ponad dopuszczalna wielkością ze względów wytrzymałościowych elementów urzadzenia 2)Sprzeglo nierozłączne sztywne – polaczone 1 sztywna czescia

3)Sprzegło tulejowe 4)Sprzeglo tubkowe, śrubowe: moment obrotowy przenoszony sila tarcia wywolany dociskiem obu polowek sprzęgła do czopów Stosowane przy malych częstościach obrotowych i stalych momentach obrotowych 5) Sprzeglo kołnierzowe: z 2 kołnierzami na koncach walu polaczone srubami , piasty kołnierzy mogą tworzyc z czopami walow polaczenia wciskowe lub wpustowe, mogą przenosic zmienne i uderzeniowe momenty obrotowe 6)Sprzeglo Oldhama (–żeby proste – wkladka tekstolitowa – żeby ewolwentowe)- to sprzegl otypu konpresacyjnego pozwalające na przesuniecia liniowe i katowe osi laczonych walow 7)Sprzeglo cierne plaskie- Przenosza moment obrotowy

M_o=µ⋅F_w⋅r_s

µ -wspolczynnik tarcia

F_w- sila wlaczajaca pozioma

r_s-sredni promien pow tarcia

8)Sprzeglo przegubowe wychylne – lacznikiem jest krzyzak do niego SA przymocowane czlony(2 i 3) w sposób umożliwiający obrot każdego z nich w płaszczyźnie prostopadlej do plaszczyzny obrotu 2 czlonu 9)Wał napedowy (– wejściowe zlacze kołnierzowo polaczone –wal posredni glowna srodkowa czesc walu – wyjściowe zlacze kołnierzowe)- czesc srodkowa jest wykonana z ciekościernej rury stalowej bez szwu do ktorej z 1 strony przespawane SA widelki a z 2 złącze wielospustowe 10)Sprzeglo 1-tarczowe – stosowane w samochodach , sklada się z stalowej tarczy z okładzinami ciernymi. Tarcza cierna jest na wielowypuście jest dociskana do łożyska 11)Hamulce – urzadzenia do:-zmniejszanie prędkości i zatrzymanie ruchomych czesci maszyn – trzyma czesc maszyn (waly), normalnie zahamowane (luzujace) 12)Właczanie hamulców – może być mechaniczne(nozne reczne) elektryczne, hydrauliczne, pneumatyczne, elektrohydrauliczne i elektropneumatyczne 13)Hamulce maszynowe – z 2-och czesci ruchoma i nieruchoma, sprężanie tych 2 elementow powoduje zatrzymanie maszyny 14)Hamulec elektrowirowy – beztarciowe urządź elektryczne działające na zasadzie hamowania np. licznik do pradu ŁOŻYSKA 15)Łożyska – podczymuja waly, zmniejszaj tarcie, typy:- sliskowe (kadłub i panewka w których otworze jest czop) 16)Podzial wg przenoszenia sil – poprzeczne(promieniowe)- oporowe – skosne 17)Uszczelnienie walow – pierścieniem filcowym – gumowym pierścieniem z metalowa wkladka – labiryntowe – labiryntowe z pierscieniem filcowym – odrzutnikowe i labiryntowe 18)Przekladnia- mech. Sluzacy do przenoszenia ruchu obrotowego z walu obrotowego na wal napędzany , mogą być:-elektryczne hydrauliczne pneumatyczne mechaniczno ciegnowe (pasowe plaskie, klinowe linowe, lancuchowe) 19)Przelozenie przekladni – to stosunek szybkości obrotowej elementu napedzanego do szybkości obrotowej elementu napędzającego i=$\frac{n_{2}}{n_{1}}$

20)Zaleznosc miedzy moca a momentem obrotowym

M=$\frac{1}{2 \parallel} \cdot \frac{N}{n}$

21)Gdyby w przekladni nie było strat to moc przenoszenia była by stala N₁=N₂=N₃=N₄=const.

M₁⋅n₁=M₂⋅n₂=M₃⋅n₃=M_k⋅n_k=const

22)Czestosprawnosc jest wieksza od 1 podajemy tez w % 23)Przekladnie planetarne (obiegowe) i dziala w : - zablokowane kolo wewn (obrot satelit i kola zewn) - zablokow kolo zewn (obrot satelit i kola slonecznego) – zablokow jarzmo (obrot wszystkich element , jarzmo stoi w miejscu i satelity) – wolna praca (wszystko się rusza) 24)Przekladnia cierna bezstopniowa – kola pasowe o roznej średnicy, kazde kolo to stozek o kacie wierzcholkowym 140st POMPY 1)Przenosnik cieczy- to maszyna lub urzadzenie do przenoszenia czystej cieczy lub zawiesiny z poziomu niższego na wyższy lub przeyloczenie jej z obszaru o niższym cisnieniu na wyzsze Praca ta jest zwiazana z doprowadzeniem energii z zewnatrz 2)Podzial przenośników cieczy – czerpadla – elektromagnetyczne przenośniki cieczy – pneumatyczne – powietrzne – tarany hydrauliczne – strumienice -pompy 3)Czerpadla – tzw przenośniki grawitacyjne 4)Czerpadla śrubowe- nieczule na zanieczyszczenia, odporne na niskie temp , niezawodne, Przenosza na wysok 9 m sprawność do 75% wydajność 23500m3/h , srednica sruby 4000mm 5)Czerpadla elektromagnetyczne – musi być cos co prowadzi prad elektryczny, przeplyw wywoluje pole magnetyczne , stosowane wobiegach chladzacych reaktorow jadrowych (ciekly sutek ) nieemituja gazu CO2 6) Przetłoczarki cieczy- stosowane do okresowego przetlaczania cieczy żrących w malych ilościach sprawność 20% P=p₀+H⋅ ⋅g+ $\frac{u^{2}}{2}$+∆P P₀-ciśnienie w zbiorniku górnym u- srednia prędkość

∆P-straty cisnienia na pokonanie oporow przepływu

7)Przenosniki powietrzne – stosowane do przepompowywania ścieków sprawność ok. 60% , powietrze od 2-3m3 na 1 m3 wody Dzialanie podnośnika(pompy Mamut) oparte jest na zasadzie dzialania naczyn polaczonych :ciecz o mniejszej gęstości zajmuje wyzszy poziom w ramieniu, niż ta która ma wieksza gęstość Wysokosc podnoszenia zalezy od głębokości zanurzenia rury wzniosowej cieczy i gęstości mieszaniny gazu 8)Strumienice – brak elementow ruchomych sprawnosc do 30% $\frac{P_{0}}{}$+$\frac{u_{o}^{2}}{2}$=$\frac{P_{u}}{} + \frac{u_{b}^{2}}{2}$=$\frac{P_{c}}{} + \frac{u_{c}^{2}}{2}$ p-cisnienie u-predkosc

9)Podzstawowe rodz. Pomp- w procesie pompowania pompa jako maszyna bierna otrzymuje energie mechaniczna od silnika napedowega i przenosi ja na przeplywajaca przez nia ciecz za pośrednictwem organu roboczego (tłoka , wirnika) Dzialanie polega na wytworzeniu roznicy cisnien – SA wirowe i wyporowe 10)Pompy wyporowe – przystosowuja się do zmiennego przeciwciśnienia , mogą wytworzyc duze cisnienie ,mala wydajność, duza sprawnosc, zlozona budowa, ciecz musi być czysta

11)Pompy wirowe-prosta budowa , Male wymiary , tworza niskie cisnienia , duza wydajność, jednostajny wyplyw, brak zaworow, regulacja wydajności POMPY WYPOROWE 1)Dzialanie polega na wypieraniu określonej dawki cieczy przy stosunkowo malej prędkości przepływu z obszaru ssawnego do tlocznego oddzielonych od siebie szczelin wewn pompy 2)Podzial- o ruchu postępowo zwrotnym organu roboczego(tlokowe,wielotlokowe,przeponowe)- nie ma 3)Pompy tłokowe- kadłub poruszajacy się ruchem posuwisto-zwrotnym – zawor ssawny – zawor tloczny – rura ssawna – rura tloczna Rutra ssawna zakonczona smokiem zapespieczajacym przed dostaniem się do niej zanieczyszczen mechanicznych 4)Nurnik-tlok cienki i dlugi 5)Rodzaje pomp tlokowych- jednostronnego dzialania – dwustronnego dzialania – rurkowe i roznicowe 6)Wydajnosc teoretyczna – w czasie skoku ssania zostaje przez pompe zassana objętość cieczy rowna iloczynowi pola przekroju tloka (A) i długości skoku (Ls) V_s= A⋅L_s

-dla pomp jednostronnego dzialania w cyklu jest 1 skok ssania

Q_t=V_s⋅n

-dwustronnego dzialania 2 cykle ssania i 2 suwy, obj skokowa 1 ze skokow ssania jest zmniejszona o objętość tloczyska

Q_t=V_s⋅n⋅ V_s^I⋅n=$\frac{\pi D^{2}}{4} \cdot Ls \cdot n + (\frac{\pi D^{2}}{4} - \frac{\pi d^{2}}{4}) \cdot Ls \cdot n$

7)Wydajnosc rzeczywista – jest mniejsza od teoretycznej przyczyna SA nieszczelne tloki,dlawice ni=$\frac{Q_{n}}{Q_{f}}$-wspolczynnik objetosciowy sprawności

8)Wydajnosc- obliczona z podanych zależności wydajność pomp tlokowych to wydajności srednie.Tlok wprawiony przez korbowod w rurach posuwisto zwrotnych porusza się ruchem harmonicznym , jego prędkość jest zmienna: obhetosc cieczy zassyssanej i wtlaczanej jest sinusoida czasu

9)Pompy przeponowe membranowe- przetłaczają ciecz agresywna, tlok zastapiony sprezysta przepona z gumy lub stali. Ruch przepony wywolany jest bezpośrednio lub pośrednio,komora robocza jest oddielona hermetycznie od czesci roboczej 10)Pompa skrzydelkowa 11) Pompa łopatkowa – element roboczy ma na obwodzie promieniowe wyciecie, w których SA łopatki podczas obrotu podczas dzialania sily odśrodkowej lopatka jest dociskana do powierzchni bocznej i zamyka ciecz w komorze ,nastepuje jej wyparcie,brak zaworów 12)Pompy śrubowe- do przetloczemia cieczy o duzej lepkości i zanieczyszczonych do ok. 10% zanieczyszczen stalych (szlamy),wydajność do 40m3/h, cisnienie 1MPa przy prędkości obrotowej 1000-3000min-1 . najważniejsze elementy rotor i stator 13)Rotor – spiralna sruba zapewnia obrot w statorze bo stator się nie obraca 14)Pompy krzywkowe-do przetlaczania gestych cieczy bez zanieczyszczen stalych, wydajność 360m3/h cisn 1MPa przy obrotach 1470min-1 15)Pompy zębate- do przetlaczania cieczy czystych samosmarujących, wydajn 1,6-1000 dm3/min , cisc do 16mpa przy obrotach 500-4000 min-1 – na wskutek obrotu kół wytwarzane jest podcisnienie w komorze ssacej pompy i zasysana jest ciecz 16)Pompy przewodowe – dziala dzieki tloczeniu się wirnika (rolki na ramieniu ) po elastycznym przewodzie i wciskaniu cieczy wydajność 0,01-10m3/h przy H=25m n=20-1000min-1 PARAMETRY PRACY POMP I UKŁADU POMPOWEGO 1)użyteczna – wysokość podnoszenia układu pompowego i wynikajaca z koniecznosci przenoszenia cieczy ze zbiornika ssawnego do tlocznego wynosi H_e=H₂+$\frac{P_{a} + p_{d}}{g \cdot} + \sum_{}^{}{h_{1} +}\sum_{}^{}{h_{t} +}\frac{C_{g}^{2} + C_{d}^{2}}{g \cdot 2}$=H_st+H_dyn

H_st= H₂+$\frac{P_{a} + p_{d}}{g \cdot}$

H_dyn=$\sum_{}^{}{h_{1} +}\sum_{}^{}{h_{t} +}\frac{C_{g}^{2} + C_{d}^{2}}{g \cdot 2}$

$\sum_{}^{}{Wh_{s} =}$∑ +$\frac{L_{s} + c_{s}^{2}}{d \cdot 2g}$=const Q²

POMPY WIROWE Dzialanie polega na zwiekszeniu krętu bądź krazenia cieczy w obrebie obracającego się wirnika , unieruchomienie pompy nie wstrzymuje przepływu cieczy przez nia –glowne grupy to pompy wirowe krete a)krete:odśrodkowe,helikoidalne,diagonalne,śmigłowe,odwracalne b)kranikowe: z bocznymi kanalami,pery feralne,z pierścieniem wodnym POMPY WIROWE KRETE- ruch okrężny wymuszony w cieczy sprawia to obracajacy się wirnik za pośrednictwem lopatek wuwolujac na wlocie zjawisko ssania, a przensząc do cieczy energie otrzymana od silnika, powoduje zwiekszenie kretu cieczy i jej podnoszenie Zasady dzialania:-jednostkowa praca pompowania wirnika rownowazna przyrostowi 1kg cieczy- od 5-8 lopatek PODOBIENSTWO DYNAMICZNE przepływu przez wirnik warunkuje zaleznmosci zachadzace miedzy wymianami , kształtem , wartością parametrow pomp spełni warunek Miedzy parametrami pracy i wydajnością Q , wysokosc podnoszenia H ,częstość obrotowa n i moc p dwoch roznych pomp, spełniających warunek podobieństwa dynamicznego , zachodza scisle zaleznosci pozwalające na okreslenie parametrow pracy 1 pompy przy znanych parametrach 2

H₁/H₂=(n₁/n₂)²⋅(d₁/d₂)²

Q₁/Q₂=(n₁/n₂)⋅(d₁/d₂)³

P₁/P₂=(n₁/n₂)³⋅(d₁/d₂)⁵

WYRAŻNIK SZYBKOBIEŻNOŚCI ---najczęściej stosowany kinematyczny n_sa=$\frac{n \cdot \sqrt{Q}}{H_{4}^{3}}$

- to częstość obrotowa pompy geomatr. Podobnej do danej , która przy wysokości podnoszenia 1m ma wydajność 1m3/s –najnizsze wartości maja pompy odśrodkowe o malej wydajności, duzej wysokości podnoszenia, największe pompy śmigłowe to duza wydajność i mala wysokość podnoszenia ODSRODKOWE wydajność 10-7000m3/s, H=150m, sprawność Male 65% duze 85% pracuja bez przekładni redukcyjnej – maja kilka wirnikow na wale ciecz z 1-2-3 wysokosc podnoszenia jest rowna iloczynowi wysokości podnoszenia 1 wirnika i ich liczby DIAGONALNA H=60m Q=40000m3/h sprawno 75-89% SMIGLOWA H<12m Q=500-40000 CHARAKTERYSTYKA UKL POMPOWEGO

ZAPOTRZEBOWANIE MOCY – przyrost energi 1kg cieczy miedzy wlotem a wylotem pompy wynosi h*ρ , jeżeli pompa w ciagu 1s tloczy q rzeczywiste cieczy , to moc przekazana tej objętości Nu wynosi N_u=Q⋅g⋅ ro⋅H=∆P⋅Q_n

N=$\frac{N_{u}}{n}$

-sprawnosc calkowita obejmuje wszystkie straty występujące w pompie SPRAWNOSC SILNIKA N_s=$\frac{N}{n}$

Gdy miedzy silnik i pompe jest wlozona przekladnia N_s=$\frac{N}{n}$

CHARAKTERYSTYKA POMPY-znajomość nominalnych lub optymalnych wartości parametrów wartości pomp jest przy ich eksploatalności niewystrarczająca wobec zmieniających się zwykle wartości pracy odbiegających od nominalnych dlatego też konieczne jest znajo9mośc wartości parametrów pracy w postaci krzywych – podstawowe dane: (przepływ, pobór mocy umożliwiają one ocenę wł. Pompy i zakres ich zastosowania

-teoretyczna wydajność nie ulega zmianie ze wzrostem wysokości podnoszenia -zmiana wydajności ze wzrostem H podnoszenia jest spowodowana wzrostem strat objętościowych - obłokowych nie wolno dławić (zamykać zawory) - wzrost ciśnienia powoduje że układ nie wytrzymuje -na przewodzie tłocznym powinien być zawór bezpieczeństwa, zmniejszający ciśnienie w układzie - regulacja pomp tłokowych dotyczy wydajności (zmiana długości skoku tłoka lub ich liczbę , zmianom częstości obrotowej silnika) CHARAKTERYSTYKA POMP WIROWYCH

-ze zmianą wydajności zmienia się wydajność, zapotrzebowanie mocy i sprawność

WSPÓŁRACA POMPY Z RUROCIĄGIEM

REGULACJA POMPY WIROWEJ (WYDAJNOŚĆ) ZALEZY OD -zmiana czestosci obrotowej wirnika -dlawienie -upust czesci strumienia coeczy ze strumienia tlocznej nassanej WSPOLPRACA POMPY WIROWEJ Z RUROCIAGIEM

REGULACJA POMPY WIROWEJ -wydajnosc przez zmiane częstości obrotowej, jak najbardziej ekon0omicznie - podczas regulacji przepływu przez dlawienie lub upust zmniejsza się sprawność urzadzenia popmujacego

TECHNIKA SKLADOWANIA- koparki i napedy hydrauliczne - zalety( duza moc, regulacja prędkości, duza trwałość i niezawodność, latwa bdsluga PRZEPOMPOWYWANIE SCIEKOW-w tradycyjnej przepompowni ścieków doprowadzane kanalami grawitacyjnymi wpływają bezpośrednio lub po wstepnym oczyszczeniiu do zbiornika retencyjnego - w systemie pośredniej segregacji ciał stałych scieki w pierwszej kolejności wpływają do zainstalowanego w zbiorniku zbiorczym rozdzielczym w którym rozprowadzane SA w szczególnym seoaratorow - z separatorow scieki spływają ptrzez pompe do komoy zbiorczej SPREZARKI I POMPY PRÓŻNIOWE SPRĘZANIE -to proces polegajacy na zwiekszeniu cisnienia gazu, sprężanie gazu można uzyskac przez zmniejszenie odległości miedzy czastkami gazu i zwiekszenie prędkości ruchu czastek przez nagrzewanie zamknietej stalej objętości gazu SPREZARKI -to maszyny robocze służące do sprężania wszelkiego rodzaju gazu - typy (objętościowe i przepływowe )

SPREZARKI OBJĘTOŚCIOW-cisnienie rosnie na skutek zmniejszenia objętości gazu, w ktorej jest stala liczba czastek gazu SPREZARKI PRZEPŁYWOWE Oddzialuje na gaz pola sily wywolanego ksztaltem i ruchem obrotowym wienca łopatkowego Wykładnik sily bezwladosci strumienia gazu przy opoznieniu przeoplywu ma wychamowujace czasteczki napływają następnie co doprowadza do zmniejszenia objętości miedzy nimi - charakterystyczną cechą odrózniająca sprężarki objętościowe i przepływowe jest to że w przepływowych proces sorezania odw\bywa się w sposób ciagly a w objętościowy w sposób pulsacyjny WYTWARZANE CIŚNIENIE -absolutne ( w króćcu tłocznym ) -nadciśnienie w kroccu tłocznym mierzone w stanach docisnienia otoczenia sprężarkowe (iloraz scisnieia w kroccu tlocznym i ssawnym) STRUMIEN OBJETOSCIOWY I MASOWY-w sprężarce strumien masy kg/sek jest taki sam jak w kroccu tlocznym i ssawnym , a straty objętościowe w m3/sek jest wiekszy na wlocie niż na wylocie - przyjeto umownie że jeżeli spręzanie charakteryzowane jest przez straty objętościowe to dodatkowo ta wielkośc ina ssaniu Zależność między stratami masy i objętości na ssaniu i tloczeniu M= V_s⋅ ρ =V_t⋅ρ

p⋅V=n⋅R⋅T

Gazy bedace pod wystarczająco duzym cisnieniam lub w temp zbliżonej do temp krytycznej charakteryzuje się odchyleniem od ściśliwości opisanej powyższym równaniem OBIEG TEORETYCZNY SPREZARKI

PRZEMIANA IZOTROPOWA L=p_1⋅V₁⋅lnP₂/P₁=RT₁lnP₂/P₁

PRZEMIANA POLITROPOWA L=$\frac{m}{m - 1}$P₁V₁((P₂/P₁)$\frac{m - 1}{m}$-1)

-najmniejsza prace sprężarki trzeba włożyć przy sprężaniu izotermicznym. Przy wzroście wykładnika politropy rosnie praca KORZYSCI CHLODENIA GAZU -obnizaja zapotrzebowanie mocy -obniazaja koncowa temp gazu -w sprężaniu objętościowym zwieksza rzeczywisty strumien gazu, bo rosnie współczynnik pobjetosci KLASYFIKACJA SPREZAREK -podzial maszyn spreezających wg wytwarzanego sprezu (Pi) - maszyny sprężające ( wentylatory Pi mniejsze od 1,13) - dmuchawy (1,13 mniejsze od Pi, Pi mniejsze od 3) -sprezarki (Pi wieksze od 3) - maszyny których ciśnienie na ssaniu jest mniejsze od atmosferycznego lub na tlocznym zbliżone do atmosferycznego to urządzenia próżniowe WG DZIAŁANIA SPRĘŻARKI -objętościowe ( tłokowe, rotacyjne, membranowe, bezkorbowe) -przepływowe( osiowe, diagonalne, promieniowe) SPRĘŻARKI TŁOKOWE-czynnik sprężania gazu nie odbywa się w sposób ciągły ale pulsacyjny , to główna wada tych sprężarek -dla utrzymania prawie stalego ciśnienia gazu w instytucji odbiorczej trzeba stosować zbiorniki wyrównawcze -objetosc cylindra z kanalami i zaworami jest wieksza od objętości skokowej E=$\frac{V_{o}}{V_{\text{sk}}}$ V_sk=A⋅l_s

-spręzanie pierwszego stopnia dla duzych i średnich sprężarek przyjmuje wartość Pi rowne 4, Male Pi mniejsze rowne 6 czasem Pi mniejsze równe 8 -temp na wylocie w zaworze tłocznym nie wieksze od 185 C -strumien objętościowy w pierwszy cylindrze jednostronnym zasysaniem gazu V= lambda ⋅V_sk⋅n

Rzeczywisty strumien objętościowy gazu płynącego przez sprężarki jest mniejszy od strumienia objętościowego. Ujmuje to współczynnik objętości lambda, który uwzglednia istnienie przestrzeni szkodliwej lambda V opory przepływu lambda 0 przenikania ciepla miedzy gazami a scianami lambda T i nieszczelność lambda Sc

SPREZARKI TLOKOWA -przemiana politropowa

P₁V₁^m=p₂⋅V₂^m V₂=$\frac{V_{1}}{\left( \frac{p}{p} \right)1/m}$

- przyjmując ze strumien gazu ze stopnia 1 plynie do 2 dla sprężarek jednostronnego dzialania bez miedzystopniowego schladzania V₁=$\frac{\pi}{4} \cdot L$_s⋅n⋅d₁² V₂$= \frac{\pi}{4} \cdot L$_s⋅n⋅d₂³

D₂=$\frac{d_{1}}{(\frac{p_{2}}{p_{1}}}$ _1/2m

Jeśli zastosuje się miedzy stopniami schladania gazu :-chlodzenie izobaryczne -gaz chłodź. Do temp T1 takie jak na wlocie stopnia 1, strumien gazu opuszcza chlodnice i płynący do stopnia 2 jest mniejszy V₂=V₁⋅T₁/T₂ T₂=T₁($\frac{p_{2}}{p_{1}}$)^m-1/m

SPREZARKI ROTACYJNE -obracajcy się wirnik ma łopatki wirujące tloki które w czasie obrotu tworzą wraz z obudowa szereg komór po stronie ssawnej te komory zwiększają się a po tlocznej zmniejszaja objętość co powoduje zasysanie i sprężanie gazu SPREZARKI Z PIERSCIENIAMI WODNYMI-okragle lub eliptyczne kadłuby umieszczone SA mimośrodowo wirniki z lopadkami SPREZARKI PRZEPLYWOWE podzial:-osiowe ,promieniowe,osiowo-prom Na skutek sil wywolanych kształtem i obrotem wirującego wienca i łopatek ,na wlocie powstaje podcisn powoduje ciągły dopływ gazu do sprężarki - w wirnikuwienca nast. Doprowadza się do sprężarki gazu cala en. Z zewnatrz silnika DYFUZOR-zamiana czesci en. Pred. Stojacej do dyspozycji na wylocie z wienca wirując lub nieruchomo na en.cisn. KIEROWNICA ZAWIRNIKOWA-nadaje strugom gazu zadany kier.pred., pelni role dyfuzora KOLEKTOR ZBIORCZY-zbiera sprężony gaz, wyprowadza go z maszyny KIEROWNICA WSTEPNA- wytwarza na wlocie do wienca wirując zadany kier. Prędkości strugi POMPY PROŻNIOWE – zasysaja gaz z przestrzeni w ktorej panuje cisn nizsze od atm sprężają go i wytłaczają-cisnienie w przestrzeni z ktorej ssie pompa prozniowa obniza się w miare jej pracy do wart charakt dla danego rodzaju pompy i ukl. Próżniowego – w warunkach przemysłowych proznia nie przekracza kilkuset Pa cisn absolutnego –maszyny pracujące w tym zakresie cisnienia – jako pompy próżniowe stosuje się sprężarki tlokowe , łopatkowe , rotacyjne, pompy z pierścieniami wodnymi i parowymi SPREZARKI TLOKOWE-stosowane jakio pompy próżniowe roznia się od zwyklej sprężarki rozrzadem , zamiast zaworów samoczynnych stosuje się rozrząd suwakowy -zbytmale roznice cisnienia w obszarze zassania nie wystarczaja do przyspieszenia samoczynnych zaworów ZASTOSOWANIE URZADZEN SPREZAJACYCH GAZ NAPOWIETRZANIE SCIEKOW-to proces pomocniczy którego zadaniem jest przygotowanie ścieków do dalszego oczyszczania –dzieki wstępnemu napowietrzaniu ścieków zmaga się flokulacje zawiesin , usowa gaz , flot, tluszczy i lekkich substancji, zwieksza ilość tlenu w sciekach KOMORA NAPOWIETRZANIA – w sciekach wyst tlen rozpuszczalny , tlen lub powietrze doprowadza się aby utzrymac przy zyciu osad czynny NAPOWIETRZANIE DROBNOPECHERZYKOWE- wprowadzenie do ścieków sprężonego powietrza przez dyfuzor , powoduje powstanie pęcherzy powietrza które wędrują od dna do powierzchni w tym czasie tlen zawarty w pęcherzykach rozpuszcza się w sciekach NAPOWIETRZANIE MECHANICZNE – wprowadza się powietrze do ścieków za pomoca aeratorow czyli urządzeń które mechanicznie mieszaja scieki wzbudzaja je , zwiększają kontakt ścieków powietrzem TYPY SPREZAREK – wparowa napedzana mechanicznie przez silnik odsrodkowa – odsrodkowa napedzana przez turbine gazu – dynamiczny wymiennik cisnienia typu complex ODPYLANIE GAZOW – kuuuurwa wydzielenie czasteczek ciala stalego z gazu to urzadzenia odpylajace (odpylacze) – a)usuniecie pylu jako czynnika działającego szkodliwie na przebieg procesow termodynamicznych b)odzyskanie pylu jako cennego produktu c)usoniecie pylu z powietrza polepszenie warunkow zdrowotnych d) usoniecie pylow ze względu na pozar METODY ODPYLANIA GAZOW – sila ciezkosci (komory odpylajace) – sila odsrodkowa (cyklony) – filtrowanie gazu przez przegrody filtracyjne – wymywanie gazu za pomoca cieczy(scrubery) – wykorzystujace sily pola elektrostatycznego (elektrofiltry) – wykorzystujące sile pola akustycznego (odpylacze dzwiekowe) – skuteczność odpylaczy η=$\frac{C_{p} - C_{k}}{C_{p}}$

KOMORY OSADCZE

To urzadzenia stare mala skuteczność odpylania Male opory przepływu stosowane do wstępnego odpylania gazu. – dzialanie polega na osadzaniu czastek pylu na dnie komory przy poziomym przepływie przez komore, musi być mala predk przepływu – czastki opadania 0,5cm/s – opory przepływu dla komory bez przegród od 20-50 Pa z przegroda 300Pa – moc 0,05-0,3 kW KOMORA HOWARDA-szereg rownolegle ułożonych polek, powoduje to ze wysokość opadania czastek jest mala , co zwieksza sprawność dzialania komory

-predk max U_max<3,6⋅$\sqrt{\frac{d}{}} \cdot$(_s-_g) -predk rzeczywista

-dlugosc komory osadczej powinna być taka aby zawierana w gazie czastka opadala na dno T_p=T_o Czas T_p=$\frac{L}{u}$

T_o=H/u_os

-dla czastek o wymiarach d<100μm U_os=0,5u_uo

U₀=g⋅d²⋅(−_g)/18η

-powierzchnia rzutu poziomek komory F=V/u_os

-szerokosc komory B=F_o/L

-wysokosc kom H=u_os/T_o

-lizba polek N=F_o/BL

-odleglosc miedzy polkami H=u_os⋅T_o

-wysokosc calkowita H=n⋅(h+h_p)

CYKLONY I MULTICYKLONY- wykorzystuje sile odsrodkowa, wlot nie jest w osi , co powoduje ze opadajacy gaz porusza się po okregu

-wykorzystanie dzialaniasily odśrodkowej

- wymiary

MULTICYKLONY N=0,2875⋅V/d_e²⋅$\sqrt{\frac{\text{pg}}{\int g}}$

ELEKTROFILTRY – na skutek emisji elektronow elektrody korazujacej zawarta w gazie czastka pylu laduje się na (-) – ponieważ elektroda osadcza ma biegun + przyciąga – czastki pylu ,czastka pylu osiada na elektrodzie i opada w dol zbiornika

-rurowy

-pyłowy

WZORY E=35-70 R=10-20cm T=(R₂²-R₂¹)/2A V=ER FILTR TKANINOWY F=V/V_j

SKRUBER-wykorzystuje mgle wodna , na tej wodzie osadza się cialo stale _‘D=1,13⋅$\sqrt{V/w}$

-predkosc przepływu taka aby nie zabierala kropli ze skrubera

ODSTOJNIKI I OSADNIKA USOWANIE ZE SCIEKOW ZAWIESIN OPADAJACYCH-redukcja w procesie sedymentacji – SA zawiesiny klaczkowate i ziarniste ZIARNISTE-opadaja z jednakowa predkosia – mogą spowodowac powstanie sedymentujacych powlok – trudne do usuniecia – maja scieki miejskie i wody sciekowe z zakładów przemysłowych (żużel i koksik) KLACZKOWATE-rozna prędkość opadania – wodorotl żelaza 3 – osad czynny – drobny miał weglowy SEDYMENTACJA-swobodne opadanie czastek ciala stalego w cieczy – wpływ sily ciężkości tzw odstojniki ODSTOJNIKI-najpierw opadaja duze czastki zas mniejsze i lżejsze – praca ciagla lub okresowa U_o=d²(₁-_n)g/18η

Re=u_og /η mniejsze od 2

-zakres ruchu laminarny –opadanie ruchem jednostajnym swobodnie – prędkość opadania mniejsza od teoretycznej OSADNIKI-predkosc opadania czast w temp.10C zalezy od d i q –czastka zawieszona q 1050-3500 –w powietrzu od 1800-2200 -i kwarcu 2650 -Re<10do -4 ruchy Browna,nie opadaja stosuje się koagulacje -Re>2*10do-5 , w balistyce - czastki opadaja przy wzajemnym oddzilywaniu na siebie, zaczynaja opadac jako masa kutasa i można mowic o opadaniu zbiorowym czastek OSADNIKI POZIOME – nie wieksze niż 20m3 – im mniejsze tym równomierniejszy odplyw – dno to osad rzeczny okres usowania osadu powinien mieć spadek 1-3% - spadek boczny 5-10% - mechaniczne usuwanie (plaskie dno) OSADNIKI PIONOWE - okrągle – prędkość przepal taka aby stezenie na odpływie wynosilo od 8-12mg/dm3 – mala prędkość przepływu 0,4-0,8m/s czas przepływu 1,5-2h OSADNIK DORNA – o przepływie odśrodkowym - preplyw promieniowy - osad gromadzi się przy dnie – zwarta konstrukcja , zmniejsza zapotrzebowanie przestrzenne o 90% WIRÓWKI SEDYMENTACYJNE I SEPARATORY – beben z pelnej blachy – w ruch wprawia je wal zawiesina doprowadzana przewodem zakonczonym stozkiem – sila odsrodkowa – podczas mieszania powstaje oo”lej” FILTRACJA-filtry do oddzielania zawiesin frakcji stalej od cieczy – w zależności od charakt pracy o dzialaniu okresowym i ciągłym – w zależności od cisnienia (cisnieniowa i prozniowa) – w zależności od przegrody filtracyjnej(przegr ziarnista tkaninowa ceramiczna ) PRASA FILTRACYJNA – sklada się z ramy nosnej i czujnika poz.osadu FILTR DYSKOWY– otwory do 10μm - obracające się tarcze na wale centralnym umieszczonym na stałe – filtrat wstępny i koncowy – może buc wbudowany w bunkier – urzadzenie oszczegaecze – jak jest podzial filtratu na 2 frakcje to sa rynienki WYKORZYSTYWANIE WARSTWY POROWATEJ – piasek zwir – piasek pobierany pompa typu Mamut URZADZENIA DO CIAGLEGO ZAGESZCZANIA OSADU – uwodniony osad podawany jest pompa osadowa do reaktora flokulacji – przez inzektor w rurach tlocznych pompy osadzany jest roztwor flokulanta szykowany do usuniecia WIRÓWKI FILTRACYJNE – beben perworowany – otworami przepływa ciecz – boczna powierzchnia wewn pokryta jest przegroda filtracyjna – co jakis czas trzeba ja zatrzymac by usunąć osad – dzialanie okresowe polciagle ,ciagle – przy ciągłych jest komplikacja budowy urzadzenia KOKMPOSTOWANIE ODPADOW – odpady sa zrzucane do podziemnych bunkrów , poddawane klasyfikacji , oddielone sa wieksze i nie możliwe do rozdrobnienia czesci odpadow, rszta jest rozdrabniana w młynach o duzej elastycznosci - wymaga dostarczenia tlenu – smieci przywozone autami – odpady rozdrobnione trafiaja do bebna odsiewającego ROZDRABNIANIE – zmniejsza rozmiar ciala stalego – stopien rozdrobnienia to stan charakterystycznego wymiaru liniowego ziaren – podzial S=l_s/l_p

PRACA ROZDRABNIANIA-wymaga sil η=L_p/L_t

METODY ROZDRABNIANIA-rozgniatanie-rozlupywanie-rozrywanie-uderzenie-zginanie-scieranie PODZIAŁ MASZYN DO ROZDRABNIANIA-kruszarki (maszyny do rozdrabniania wstepnego) – młyny – rozdrabnianie bardzo drobne KRUSZARKI STOŻKOWE – rozdrabnianie miedzy 2 stozkami 1 porusza się mimośrodowo prze z co zmienia się szczelina – stozki mogą być zbierzne lub rozbierzne – przekladnia Katowa SCHEMAT PRZESIEWACZA WIBRACYJNEGO

PRZESIEWANIE-podzial na frakcje – male ziarna przepływają przez sito i tworza frakcje dolna – duze ziarna zostaja na sicie i tworza klase gorna tzw produkt nadsitowy – przy 1 sicie SA 2 frakcje – przy 2 sitach SA 3 frakcje , to co na jednym sicie , na 2 sicie i dolna frakcja