15.Cechy charakterystyczne monarchii patrymonialnej
Monos – jedyny, archio – władztwo, patrymonium – ojcowizna/majątek spadkowy.
Monarchia patrymonialna jest państwem o ustroju monarchicznym. Forma jedynowładztwa. Władca(różnie tytułowany) sprawuje władzę dożywotnio. Monarcha traktował państwo jako swoją własność lub własność rodu. Jest pierwszą formą państwa feudalnego, która ukształtowała się po stabilizacji w Europie kształtu politycznego, który nastąpił po IV/Vwieku (wędrówki ludów), najwcześniej w germańskim państwie Franków (wyrosły z dem.wojennej), później w Europie środkowo-wschodniej (Słowianie – wyrosło ze wspólnoty pierwotnej).
Cechy:
-monarcha uznawany jest za właściciela ziemi, traktuje państwo jako swoją własność lub własność rodu,
- władca obejmuje wszystkie najważniejsze funkcje w państwie, które na tym etapie są mało rozbudowane
- monarcha dzieli państwo pomiędzy potomków (jako właściciel)
- władca dysponuje ziemią, jest jej posiadaczem (potem będzie ją rozdawał) również na wypadek śmierci
- pomieszanie pojęcia własności i władzy: władca jest właścicielem obszaru państwa a nie tylko tym powołanym do rządzenia; cześć, która powinna być domeną władzy zostaje przekazana w ręce prywatne
Podziały państwa:
rozbicie dzielnicowe jako odgórne działanie władcy, podział między uprawnionych (potomków), skutkiem było osłabienie państwa, upadek wszystkiego co centralne, dezintegracja; władza w ręku jednej dynastii
rozdrobnienie feudalne jest skutkiem powstania struktury lennej
Tendencje do zjednoczenia – mieszczaństwo, instytucje kościoła, feudałowie, zagrożenie zewnętrzne (chcieli ochrony)
Zasady sukcesji tronu:
1)system dziedziczenia – kognacyjny (mężczyźni i kobiety po kądzieli, brak potomka męskiego np. syn siostry- w angielskim systemie), agnacyjny (tylko mężczyźni po mieczu- przejęła go Francja w 987r Kapetyngowie), enatyczny (nigdzie w Europie, tylko przez kobiety i po kądzieli).
OdmianÄ… dziedziczenia jest dziedziczenie przez wielu krewnych (zasada senioratu).
2) elekcyjny – różny ze względu na krąg wyborców: przez cały naród, lub grono elektorskie(najszerszy w Polsce, najwęższy w Niemczech)
3)mieszany – wybór w obrębie dynastii (Jagiellonowie- wybierani przez Rade Królewską), desygnacje (monarcha przed śmiercią wybiera następcę)
Społeczeństwo – niewielkie różnice, z czasem potężni właściciele ziemscy działają
-System dziedziczny- każde państwo tworzy swoje reguły dziedziczenia; w Polsce zasada primogenitury męskiej- najstarszy syn.