WYKŁAD 2 5.10.2011

Zasady i sposoby kształtowania podaży pieniądza w gospodarcze

• Definicja podaży pieniądza

• Agregaty monetarne w polityce banku centralnego

• Podaż pieniądza w teorii mnożnika

• Strukturalne podejście do podaży pieniądza

Podaż pieniądza

• Podaż pieniądza to ilość środków pieniężnych, która jest stawiana do dyspozycji podmiotom gospodarczym

• Podaż pieniądza można rozumieć szeroko i wąsko

• W wąskim rozumieniu jest to pieniądz gotówkowy zwany też pieniądzem „wielkiej mocy”

Podaż pieniądza – szerokie ujęcie

• Jest to pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy występujący w postaci różnych aktywów finansowych, które w różnym czasie i z różnym skutkiem mogą być zamienione na pieniądz gotówkowy

• Aktywa te obejmują pieniądz kredytowy kreowany przez banki na bazie gromadzonych depozytów- pieniądz depozytowy

Podaż pieniądza kredytowego

• Pieniądz kredytowy posiada moc regulacji zobowiązań w stopniu zbliżonym do pieniądza gotówkowego

• Podaż pieniądza gotówkowego określa bank centralny kreując się przyjętymi zasadami jego emisji w gospodarce

• Pieniądz kredytowy jest stawiany do dyspozycji podmiotom gospodarczym rzez banki

Podaż pieniądza

• O wielkości pieniądza kredytowego decydują banki komercyjne

• Nie mogą go kreować w dowolnej ilości

• granice kreacji pieniądza kredytowego pośrednio określa bank centralny

• pieniądz kredytowy pozostaje zawsze w określonej proporcji do pieniądza gotówkowego

• im większa monetyzacja gospodarki /ilość gotówki do PKB/ tym można wykreować więcej pieniądza kredytowego

Agregaty monetarne

• miary pieniądza przyjmowane w polityce monetarnej banku centralnego

• baza monetarna- Mo

• wąski pieniądz bankowy i szeroki M1, M2, M3

• pozostałe agregaty M4, M5

Agregaty M0- baza monetarna

1. rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych

2. rezerwy nadwyżkowe banków komercyjnych

3. obieg pieniądza gotówkowego

Agregaty M1

Baza monetarna +

1. czeki w obiegu

2. nieoprocentowane wkłady na żądanie w bankach (głównie rachunki bieżące przedsiębiorstw)

3. wkłady na rachunkach czekowych w prywatnych instytucjach depozytowych

Agregaty M2

M1 +

1. krótkoterminowe rachunki oszczędnościowe

2. udziały w funduszach inwestycyjnych rynku pieniężnego osób fizycznych poniżej sumy 100 tysięcy dolarów

3. depozyty terminowe na niewielkie sumy utrzymywane przez dłuższe okresy

Agregat M3

M2+

1. depozyty terminowe powyżej 100 tysięcy dolarów we wszystkich instytucjach kredytowych

2. terminowe porozumienie odkupu

3. depozyty eurodolarowe

4. rachunki w funduszach wzajemnego oszczędzania podmiotów gospodarczych na rynku pieniężnym

AGREGAT M0

• agregat M0 jest najwęższą koncepcją miary pieniądza,

• jest to pieniądz o najwyższym stopniu płynności,

• skład agregatu M0:

  • rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych,

  • rezerwy nadwyżkowe banków komercyjnych,

  • wartość gotówki w obiegu.

AGREGAT M1

• agregat M1 jest szerszą koncepcją miary pieniądza

• skład agregatu M1:

  • rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych,

  • rezerwy nadwyżkowe banków komercyjnych,

  • wartość gotówki w obiegu,

  • czeki w obiegu,

  • nieoprocentowane wkłady na żądanie w bankach (głownie rachunki bieżące przedsiębiorstw),

  • wkłady na rachunkach czekowych w prywatnych instytucjach depozytowych.

Agregaty pieniężne EBC

Europejski Bank Centralny posługuje się następującymi agregatami

• M1- wąski agregat pieniężny. Obejmuje pieniądz gotówkowy oraz depozyty bieżące (płatne na każde żądanie tzw. a vista) w monetarnych instytucjach finansowych i instytucjach rządowych szczebla centralnego (np. poczta czy skarb państwa)

• M2- pośredni agregat pieniężny. Obejmuje M1 oraz depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy oraz depozyty terminowe do 2 lat zdeponowane w monetarnych instytucjach i instytucjach rządowych szczebla centralnego

• M3- szeroki agregat pieniężny. Obejmuje M2 oraz instrumenty zbywalne, czyli operacji z przyrzeczeniem odkupu, jednostki uczestnictwa w funduszach na rynku pieniężnym, a także dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat, wyemitowane przez monetarne instytucje finansowe.

Teoria mnożnika

• Zakłada, że o ilości pieniądza w obiegu decyduje bank centralny i banki komercyjne

• Wywodzi się z ekonomii klasycznej, a jej największym reprezentantem jest I. Fisher- twórca ilościowej teorii pieniądza, który zakład, że:

M*V= P*Y

Gdzie: M- ilość pieniądza

V- szybkość jego obiegu

P- średni poziom cen

Y- wielkość realnego dochodu narodowego

Mnożnik stanowi relację przekształceń tego równania

• W ujęciu realny

k= l/V = M/Y

• W ujęciu nominalnym

k= M/D

gdzie D= P*Y

Podaż pieniądza M w ujęciu „mnożnikowym”

Można zapisać jako iloczyn wielkości pieniądza kreowanego przez bank centralny…

Przyrost podaży pieniądza (∆M)

Następuje w takiej samej proporcji- określonej wielkością mnożnika pieniądza (tj. m)- jak i przyrostu pieniądza banku centralnego (∆B)

∆M= m* ∆B

Podaż pieniądza w rozwiniętej teorii mnożnika jest funkcją wielu zmiennych:

$$\mathbf{M =}\frac{\mathbf{BG + D}}{\mathbf{R + BG}}\mathbf{*B}$$

Gdzie:

BG- gotówka w obiegu

D- depozyty na żądanie

R- rezerwy bankowe

B- baza monetarna

lub

M= k + l *B

r + k

k- stopa utrzymania gotówki BG/D

r- przeciętna stopa rezerw obowiązkowych- R/D

Dalsze przekształcenia