- uszkodzenie skóry, powstające w wyniku działania na nią niskiej temperatury. Ciężkość i rozległość uszkodzenia skóry zależą od temperatury otoczenia oraz czasu, w jakim skóra była poddana działaniu niskiej temperatury. Wiatr i duża wilgotność powietrza nasilają skutki działania mrozu. Zmiany w naczyniach krwionośnych, spowodowane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u poszkodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się do nadmiernego wychłodzenia ciała i – w wyniku tego – śmierci. Miejsca szczególnie narażone na odmrożenie to: nos, uszy, policzki oraz palce rąk i stóp.






Co to takiego?
Odmrożenie, to nie tylko choroba alpinistów. Miejscowe uszkodzenie tkanek na skutek działania zimna może cię dosięgnąć nawet wtedy, gdy termometr wskazuje kilka kresek powyżej zera. Wystarczy duża wilgotność powietrza i silny wiatr. Wrażliwość organizmu na zimno zwiększa też zmęczenie, głód, odwodnienie, alkohol, tytoń i niektóre leki (nasenne, przeciwdepresyjne i uspokajające). Odmrożone fragmenty ciała początkowo są zaczerwienione. Krążenie krwi przyspiesza, by dostarczyć wszystkim wyziębionym partiom jak najwięcej ciepła. Jeśli odczuwasz ból - to dobrze! Oznacza to, że odmrożenie nie jest głębokie. Oprócz zimna, możesz też odczuwać swędzenie i mieć wrażenie „puszystości" skóry.

Czego nie robić?
Nie pal na mrozie! Działanie nikotyny zwęża naczynia krwionośne i utrudnia krążenie. Nie pij też alkoholu - to z kolei rozszerza naczynia i może prowadzić do przechłodzenia organizmu. Ciało ogrzewaj stopniowo. Nie wskakuj od razu do wanny z gorącą wodą, aby nie spowodować szoku termicznego. Jeśli nie chcesz się narazić na zakażenie, nie przebijaj pęcherzy. Wystrzegaj się też „złotych" rad z domowej apteczki, takich jak nacieranie odmrożeń śniegiem. Jeśli twoja skóra przez dłuższy czas pozostaje sina lub blada lub jest niewrażliwa na dotyk, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Największym zagrożeniem które niosą za sobą odmrożenia jest martwica tkanek, a brak czucia jest jednym z jej objawów.




-jest dolegliwością, w wyniku której temperatura ciała (u ludzi) spada poniżej bezwzględnego minimum normy fizjologicznej czyli 36 °C. Stan taki jest spowodowany zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła. Najczęściej jest to spowodowane działaniem zimnego powietrza a zwłaszcza zimnej wody i/lub zahamowaniem procesów przemiany materii. Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również w temperaturze powyżej 0 °C.



Pierwsza pomoc
Łagodne objawy - Poszkodowany jest w pełni przytomny, należy go bez zbędnego poruszania rozebrać, ułożyć w śpiworze, zawinąć dodatkowo w płachtę ratunkową, podawać ciepłe, słodkie napoje (nie wolno podawać jakiegokolwiek alkoholu!), ostrożnie wysuszyć (nie nacierając ręcznikiem ani nie masując, aby nie prowokować przepływu krwi z głębi ciała do naczyń podskórnych), ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Oczywiście, jeżeli tylko istnieje taka możliwość, należy szukać schronienia w ogrzanych pomieszczeniach i pozostać tam przez kilka godzin. Ponadto przyłożyć zewnętrzne, łagodne źródła ciepła do głowy, pleców, szyi i ud - nie wolno pozwolić temperaturze na opadanie, lecz trzeba unikać gwałtownego ogrzewania.
Umiarkowane objawy - U poszkodowanego pojawia się apatia i sztywność mięśni. Nie należy go rozbierać. Poza tym trzeba postępować tak, jak przy pierwszym stadium choroby, tylko ułożyć ofiarę z podkurczonymi kończynami, co może zapobiec spadkowi temperatury ciała o kolejne stopnie. Podczas transportu unikać ułożenia w pionie, bezpieczna jest tylko pozycja leżąca. Można podawać ciepły płyn, jedynie gdy poszkodowany jest przytomny i jest w stanie go wypić. Jeżeli to możliwe należy zaprowadzić ofiarę do lekarza.
Ostre i krytyczne objawy - Poszkodowany traci przytomność. Należy postępować tak, jak przy umiarkowanych objawach, ale nie wlewać do ust żadnych płynów i nie podawać jedzenia. Tylko pomoc medyczna i kliniczna może zapewnić przeżycie. Badanie tętna osoby nieprzytomnej będącej w hipotermii powinno trwać przez 1 minutę. W przypadku stwierdzenia braku tętna powinno się przez pierwsze 3 minuty prowadzić tylko wentylację (w celu ogrzania ciała od wewnątrz), a następnie powtórzyć badanie tętna, również przez 1 minutę. W przypadku potwierdzenia braku tętna lub gdy nastąpi zatrzymanie oddechu, należy niezwłocznie rozpocząć reanimację. Mocno wychłodzone komórki potrzebują dużo mniej tlenu i substancji odżywczych niż normalnie. Powracają do życia także bardzo powoli. Człowieka w skrajnej hipotermii często trudno odróżnić od martwego. Bardzo istotne jest, aby nie rozpoczynać reanimacji zbyt wcześnie, to znaczy, zanim nie stwierdzi się zatrzymania oddechu lub krążenia.

Stadia wychłodzenia
1. Okres obronny, gdy temperatura centrum ciała wynosi 34-36 °C, skóra jest blada i zimna, występuje "gęsia skórka", wargi są sine, tętno i oddech przyśpieszone. Podstawowym, najwcześniejszym objawem wychłodzenia są dreszcze. Organizm reaguje w ten sposób, gdy nie jest w stanie utrzymać normalnej temperatury ciała i stara się wygenerować więcej ciepła przez ruch. Pierwsze skutki wychłodzenia to stopniowe osłabienie całego ciała. Gdy dreszcze ustają, to sytuacja jest już poważna. Najpierw traci się siły w częściach ciała oddalonych od tułowia, w rękach i nogach. Stopniowo ogólne osłabienie przechodzi w zdrętwienie, któremu mogą towarzyszyć skurcze. W stanie hipotermii wszystkie procesy życiowe ulegają zwolnieniu (np. zmniejsza się zużycie tlenu w procesach biochemicznych, a tym samym maleje zapotrzebowanie na tlen) i następuje obniżenie efektywności mechanizmów obronnych. Zwiększa się też ryzyko zaistnienia wypadku. Intensywność fizycznych symptomów zależy od indywidualnej odporności człowieka więc podane temperatury należy traktować orientacyjnie. Ogólnie, gdy temperatura ciała obniża się to objawy się nasilają.

• Łagodne objawy (34-35 °C) (osoba wciąż jest w stanie sobie pomóc):

  • uczucie marznięcia,

  • zimne ręce i stopy,

  • drżenie mięśni,

  • osłabienie ramion i nóg

  • zawroty głowy,

  • dezorientacja i niepokój,

• Umiarkowane objawy (30-34 °C) (osoba nie jest w stanie sobie pomóc):

  • wzmocnione objawy takie jak powyżej, a ponadto:

  • ból z zimna,

  • brak wrażliwości na bodźce,

  • skurcze mięśni,

  • utrata poczucia czasu i zachowania energii,

  • apatyczne zachowanie i zaburzenia świadomości.

Hipotermia wpływa na zdolność właściwej oceny sytuacji. Łatwo przeoczyć moment, kiedy tracimy orientację i wtedy musimy liczyć na inne osoby, które mogą zauważyć nasze irracjonalne zachowania i spowolnione reakcje. Jeżeli oziębianie postępuje dalej, dezorientacja przechodzi w zobojętnienie, szczególnie niebezpieczne ponieważ ofiara przestaje interesować się własnym losem.

2. Stadium wyczerpania, gdy temperatura centrum ciała wynosi 27-34 °C, ustaje drżenie z zimna, pojawia się kurczowe drętwienie mięśni oddech staje się wolniejszy i bardziej powierzchowny, występują przerwy w oddychaniu, zwalnia również tętno i pojawiają się zaburzenia rytmu, zanika odczuwanie bólu, następuje apatia, człowiek zapada w sen, poniżej temperatury 30 °C następuje utrata przytomności i całe ciało staje się zimne,

• Ostre objawy (28-30 °C) (ofiara w średnim lub złym stanie):

  • zmniejszenie drżenia lub jego ustanie,

  • wzrastająca sztywność mięśni,

  • postępująca utrata świadomości,

  • poszkodowany przypomina pijanego; bełkot, niezborność ruchowa, może nie pozwolić sobie pomóc,

• Krytyczne objawy (poniżej 28 °C):

  • utrata świadomości,

  • stan ogólny przypominający śmierć,

  • nikłe lub niewyczuwalne oddychanie,

  • puls wolny i słaby lub niewyczuwalny,

  • brak reakcji źrenic na światło, spowodowany niedotlenieniem mózgu,

  • zimna skóra, przyjmująca sino-zielony kolor.

3. Letarg - przy obniżeniu temperatury o ok. 10 °C w stosunku do temperatury normalnej dochodzi do głębokiej utraty przytomności. Gdy temperatura ciała spadnie poniżej 25 °C, istnieje duże ryzyko zgonu w następstwie zbyt niskiej temperatury mózgu i serca. Kurczowe zdrętwienie mięśni ustępuje wiotkiemu porażeniu, brak przytomności, sztywne źrenice, brak ruchów oddechowych, tętno niewyczuwalne, jeżeli najpóźniej w tym okresie nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon.