Temat V

Korzyści z integracji walutowej:

1. Producent:

-stabilizacja cen surowców

- bardziej przejrzysty rynek

-łatwiej porównywalne ceny

-mniejsze koszty transakcji

- łatwość kontaktów międzynarodowych

- mniejsze ryzyko gosp.

- łatwiejsze porównanie kontrahentów

2. Konsument:

-wyższe bezpośrednie dopłaty

- łatwiejszy dostęp do towarów i usług zagranicznych (ta sama waluta, nie trzeba wymieniać)

- ujednolicenie usług

- łatwiejszy dostęp do pieniędzy za granicą( podróżowanie, bankomaty)

HISTORIA INTEGRACJI WALUTOWEJ UE ( Marty kartka daty)

Kryteria konwergencji:

- wysoki stopień ustabilizowania cen (1,5%)

- utrzymanie rygoru budżetowego ( nie wyższy niż 3% PKB)

- zadłużenie państwa nie wyższe niż 60% PKB

- stabilny kurs wymiany waluty wciągu ost.2 lat ( przynależność do ERM2)

- wys. oprocentowania (2%)

Mechanizm Kursów Walutowych (ang. European Exchange Rate Mechanism – ERM) został wprowadzony przez Wspólnotę Europejską w marcu 1979 r., jako część Europejskiego Systemu Walutowego, w celu redukcji wahań kursowych walut państw członkowskich Unii Europejskiej. Mechanizm stabilizacji walut krajowych był niezbędny w procesie tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej oraz do wprowadzenia wspólnej waluty – euro.

Mechanizm ERM oparty jest na powiązaniu i usztywnieniu kursów wymiany walut państw członkowskich. Dopuszczane są jedynie tzw. wahania normalne. Zakres wahań zmieniał się w czasie. Przed wprowadzeniem euro kursy walutowe były związane z ECU. ECU było walutą "koszykową", której kurs wyznaczała średnia ważona koszyka walut poszczególnych państw członkowskich.

Wąż walutowy, czyli maksymalny dopuszczalny zakres wahań kursowych w stosunku do kursu centralnego, ustalany był dla wszystkich walut. W pierwszym okresie wahania te nie mogły przekraczać 2,25%. Jedynie Włochy korzystały z możliwości rozszerzenia wahań do ±6%. Wszelkie ponadnormatywne wahania kursowe miały być niwelowane poprzez interwencję państwa.

Kryteria konwergencji= kryteria z Maastricht:

1. wysoki stopień ustabilizowania cen – stopa inflacji w danym kraju nie powinna być wyższa o więcej niż 1,5 punktu procentowego od inflacji w 3 krajach o najniższym jej wskaźniku;
   2) utrzymywanie rygoru budżetowego – jego ewentualne zadłużenie nie powinno być wyższe niż 3 proc. produktu krajowego brutto (PKB) danego kraju;
   3) zadłużenie państwa – nie powinno przekroczyć 60 proc. jego PKB;
   4) stabilność walut – w ciągu 2 lat przed przystąpieniem do UGW waluta danego państwa musi być stabilna, tzn. jej wahania nie mogą wykraczać poza przyjęte ramy, waluta ta nie może być w tym okresie dewaluowana względem innych walut europejskich;
   5) wysokość oprocentowania – stawka oprocentowania długoterminowego nie powinna być wyższa o więcej niż 2 punkty procentowe od przeciętnej wysokości stóp procentowych w krajach o największej stabilności cenowej.

Korzyści z unii walutowej

-Korzyści z nieodwołalnego przyjęcia stałych kursów walutowych lub wprowadzenia wspólnej waluty wynikają z wyeliminowania niepewności oraz kosztów transakcyjnych związanych z koniecznością posługiwania się różnymi walutami oraz zmiennością kursów walutowych (są to tzw. korzyści zwiększenia efektywności walutowej );

korzyści te zależą od zakresu integracji gospodarczej:

im większy jest handel między krajami członkowskimi tym większe korzyści ze zmniejszenia kosztów transakcyjnych;

im większe są przepływy kapitału tym większe są korzyści z ograniczenia niepewności dotyczącej stóp zysku od inwestycji w innych krajach członkowskich;

im większe przepływy pracowników tym większe korzyści z ograniczenia niepewności dotyczącej płac osiąganych w innych krajach członkowskich

Koszty wejścia do unii walutowej

Koszty stałych kursów wynikają z utraty możliwości stosowania polityki pieniężnej dla stabilizowania produkcji i cen oraz utratę możliwości wykorzystywania zmian kursów walutowych dla utrzymania wewnętrznej stabilności gospodarczej w przypadku negatywnych szoków zewnętrznych np. spadku zagregowanego popytu.

Unia gospodarcza- założenia

1) jednolitym rynkiem, w ramach którego towary, usługi, kapitały i siła robocza mogą się swobodnie przemieszczać,

2) polityka konkurencji realizowaną na szczeblu unii w celu zapewnienia niezakłóconego funkcjonowania rynku wewnętrznego,

3) przeprowadzaniem wspólnej polityki, umożliwiającej przemiany strukturalne w gospodarce krajów członkowskich, a szczególnie zapobiegającej pogłębianiu się dysproporcji w rozwoju regionalnym Wspólnoty,

4) koordynacja polityki makroekonomicznej wraz z zastosowaniem określonych reguł zobowiązujących kraje unii do unikania nadmiernego deficytu budżetowego.

TEMAT III

Rynek wewnętrzny- obszar bez granic wewnętrznych, na którym zostaje zapewniony wolny przepływ towarów, osób, usług i kapitału. Data utworzenia jednolitego rynku tj. 31 grudnia 1992 r.

Etapy powstawania jednolitego rynku wewnętrznego

1. Traktat rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą

2. Biała Księga Komisji Europejskiej

• Identyfikacja barier fizycznych, technicznych i fiskalnych

• Program usunięcia tych barier

• Określenie terminu zakończenia budowy rynku wewnętrznego

• Określenie sfer gdzie potrzebna jest pełna harmonizacja przepisów prawnych

• Postulaty reformy niektórych polityk

1. Jednolity Akt Europejski

2. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

3. Plan działania na rzecz jednolitego rynku

4. Nowa strategia na rzecz jednolitego rynku

5. Plan działania na rzecz usług finansowych

6. Program jednolitego rynku włączony do strategii lizbońskiej

Rynek jednolity tworzy efekty lokalizacyjne, gdyż wpływa na rozmieszczenie działalności gospodarczej w różnych regionach Wspólnoty.

Koszty utworzenia rynku, poddane są szczegółowej analizie i zostały oszacowane w raporcie włoskiego ekonomisty Paolo Cecchiniego. Raport pt. Europa 1992- wielkie wyzwanie lub „cost of non-Europe, został przygotowany na zlecenie Komisji Europejskiej został opublikowany 29 marca 1988 r. Zawierał on ocenę strat, jakie mogłyby mieć miejsce w wyniku nie wprowadzenia rynku wewnętrznego, ewentualnie, jakie mogłyby być zyski spowodowane zrealizowaniem tej koncepcji.

4 wolności rynku wewnętrznego wg Cecchiniego

• Zniesienie barier pozataryfowych (fizycznych i administracyjnych)

• Otwarcie rynku zakupów publicznych

• Liberalizacja zasad świadczenia usług finansowych

• Efekt podażowy (nowa strategia biznesu będąca reakcją na scalenie rynków i silniejszą konkurencję)

Korzyści rynku wewnętrznego	Koszty rynku wewnętrznego
Wzrost konkurencji Restrukturyzacja przemysłu Poszerzenie zakresu podaży Poprawa bilansu handlowego Wzrost inwestycji Wzrost PKB	Restrukturyzacja przemysłu (nierentowne przedsiębiorstwa zostaną zamknięte) Utrata miejsc pracy Dysproporcje w bilansie handlowym Wzrost popytu -> inflacja Brak równowagi budżetowej

Bilans korzyści i kosztów przystąpienia Polski do Rynku Wewnętrznego:

Korzyści makroekonomiczne:

• podwyższenie tempa wzrostu PKB

• zwiększenie dynamiki inwestycji i konsumpcji

• stopniowe zwiększanie dynamiki eksportu

• zahamowanie inflacji

Efety ekonomiczne jednolitego rynku wewnętrznego

Łączne korzyści, jakich można oczekiwać z tytułu budowy jednolitego rynku wewnętrznego, mają swoje źródło w oszczędnościach wynikających ze zniesienia barier handlowych

TEMAT I

Efekt kreacji handlu :

- Oznacza tworzenie nowych strumieni obrotów w wyniku bardziej efektywnej specjalizacji produkcji na obszarze zintegrowanym. Mniej efektywna produkcja krajowa zostaje zastąpiona dostawami z bardziej efektywnego czyli tańszego kraju członkowskiego unii , który pogłębia specjalizacje zwiększając produkcje i eksport.

Dzieje się tak, gdyż towary zagraniczne stają się konkurencyjne w stosunku do towarów krajowych pod względem kosztów.

Jest to skutek wolnego handlu na obszarze zintegrowanym

Efekt kreacji wystąpi tylko wtedy, gdy:

- znoszona stawka celna występująca między dwoma krajami jest wyższa od występujących różnic w kosztach produkcji,

- elastyczność cenowa popytu na towar x w kraju o wyższych kosztach produkcji jest odpowiednio wysoka,

- odpowiednio wysoka jest elastyczność podaży tego towaru w kraju, w którym koszty produkcji są niższe.

Efekt przesuniecia handlu :

-To proces zastępowania tańszego importu z bardziej efektywnej „reszty świata” droższymi dostawami z kraju partnerskiego.

Przesunięcia to polega na przesunięciu obrotów towarowych z krajów spoza strefy (unii) do strefy (unii).

Efekt przesunięcia wystąpi wtedy, gdy:

- znoszona stawka celna między dwoma krajami strefy (unii) jest wyższa od różnicy w kosztach produkcji towaru y w tych krajach i krajach trzecich,

- cenowa elastyczność popytu na towar y w kraju strefy (unii) importującym go poprzednio z krajów trzecich jest odpowiednio wysoka,

- w pozostałych krajach strefy (unii), w których produkuje się ten towar cenowa elastyczność jego podaży jest wysoka.

Unia celna – porozumienie handlowe w ramach którego kraje członkowskie znoszą cła i inne taryfy w obrotach handlowych oraz ustalają wspólną zewnętrzną politykę handlową. Krótkookresowymi efektami utworzenia unii celnej są efekt kreacji handlu oraz efekt przesunięcia handlu.

Przykładami unii celnej są:

-Niemiecki Związek Celny, powołany w 1834 roku przez państwa niemieckie

-unia celna krajów Beneluksu, powołana w 1948 roku

-Europejska Wspólnota Gospodarcza i Unia Europejska, w swojej początkowej formie, powołana w 1957 roku.

Strefa wolnego handlu – obszar wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre towary. Utworzenie strefy wolnego handlu, w przeciwieństwie do unii celnej, nie pociąga za sobą określenia wspólnej zewnętrznej taryfy celnej, wymaga więc utrzymania kontroli celnej na granicach podmiotów tworzących strefę w celu zbadania pochodzenia towaru.

Przykłady stref wolnego handlu:

-AFTA (ang. ASEAN Free Trade Area), to strefa wolnego handlu działająca w ramach Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej.

-NAFTA (ang. North American Free Trade Agreement) – Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu lub Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu– umowa zawarta pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi państwami strefę wolnego handlu. Kraje należące do NAFTA zniosły stawki celne w handlu wzajemnym, zachowując jednak autonomiczne stawki celne w handlu z krajami trzecimi. Największa strefa licząca 364 mln ludzi

Efekt kreacji i przesunięcia handlu w Polsce

Po 1992

Eksport Polski kierował się wówczas głównie na rynki krajów Europy Środkowej i Wschodniej w ramach rozwijanego w RWPG podziału pracy. Stąd pochodziła również większa część importu, zwłaszcza zaopatrzeniowego (surowce i materiały

jako tzw. efekt kreacji handlu i efekt przesunięcia handlu. Pierwszy z nich, tj. ożywienie wymiany handlowej między Polską a krajami UE, dokonuje się pod wpływem liberalizacji wzajemnych obrotów handlowych. Biorąc pod uwagę znacznie wyższe taryfy celne w imporcie Polski niż krajów UE efekt kreacji może okazać się silniejszy po stronie polskiego importu niż eksportu.

Liberalizacja polskich ceł importowych wiązać się mogła ze znaczną obniżką cen i ożywieniem popytu. Co więcej, redukcja ceł w handlu między Polską a UE oraz utrzymanie ochrony zewnętrznej mogło pogorszyć warunki dostaw krajów trzecich. Producenci polscy i krajów UE mogli więc przechwycić część dostaw zewnętrznych powodując efekt przesunięcia wymiany.

Od początku lat 90. w Polsce następował szybki rozwój międzynarodowych obrotów handlowych.

Podsumowując

Rozwój handlu oraz wzrost przepływu inwestycji był realnym dowodem postępu integracji. Im ugrupowanie przynosi silniejszy efekt kreacji handlu (korzystny efekt regionalnej liberalizacji) i słabszy efekt przesunięcia handlu (negatywny efekt regionalnej liberalizacji), tym korzystniejszy jest jego wpływ na alokację światowych zasobów. Co więcej, pozytywny wpływ liberalizacji na rozwój handlu między partnerami decydowało również o dalszych postępach integracji Polski z UE.

Po 2004

Członkowstwo Polski w UE wywoła zmiany handlowe na dwóch płaszczyznach. Pierwsza dotyczy handlu z krajami należącymi do ugrupowania integracyjnego, duga handlu z krajami trzecimi. W pierwszym wypadku zmiany były bardzo istotne, ze względu na pełną liberalizacje handlu pomiędzy krajami członkowskimi zagwarantowana już w traktacie o Wspólnocie europejskiej, gdzie swoboda przepływu dóbr stanowi podstawę funkcjonowania europejskich rynków. Polska, stając się pełnoprawnym członkiem, uzyskała bezcłowy dostęp do wszystkich krajów UE.

Po akcesji relatywnie więcej towarów importujemy a mniej eksportujemy do UE natomiast z reszty świata relatywnie mniej importujemy a więcej eksportujemy, zatem UE przejęła korzyści handlowe po przyłączeniu Polski do ugrupowania.

Efekt kreacji handlu widoczny jest po roku 2004, przy czym jest on większy w wypadku krajów trzecich a efekt przesunięć w handlu jest minimalny, porównując udziały w ogólnych obrotach handlowych.

PODSUMOWUJAC

Analiza dynamiki obrotów handlowych pokazała że wstąpienie do UE poprawiło warunki handlowe nie tylko z partnerami z ugrupowania ale w szczególności z reszta świata. Wzrosty eksportu w tym przypadku, były znacznie większe niż wzrosty eksportu do UE. Można zatem stwierdzić, ze warunki, jakie stworzyła nam UE i wynegocjowanie okazały się lepsze aniżeli posiadała Polska przed 2004 rokiem.

Podsumowanie 2 – Marta

-swoboda przepływu dóbr

- bezcłowy dostęp do wszystkich krajów UE

- zastosowanie wspólnej taryfy celnej

- ogólna redukcja stawek wzgl. Krajów3 ( wzrost obrotów handlowych)

- UE największym partnerem handlowym Polski

Etapy integracja wg Balassy

Wskazał on pięć etapów integracji:

strefę wolnego handlu, unię celną, wspólny rynek, unię gospodarczą oraz integrację całkowitą (pełną).

DYNAMICZNE SKUTKI UNII CELNEJ

 

§         SILNIEJSZA KONKURENCJA NA OBSZARZE ZINTEGROWANYM PROWADZI DO WZROSTU EFEKTYWNOŚCI PRODUKCJI

§         KORZYŚCI SKALI WYWOŁANE ZWIĘKSZENIEM WIELKOŚCI RYNKU

§         DUŻY RYNEK TWORZY BODŹCE DO POSTĘPU TECHNICZNEGO I INNOWACJI

§         WZROST ROZMIARÓW RUNKU I KONKURENCJI TWORZY KORZYŚCI ZEWNĘTRZNE – postęp wiedzy, rozwój infrastruktury, itd.

§         WOLNY HANDEL STYMULUJE WZROST GOSPODARCZY

§         EFEKT W ZAKRESIE POZIOMU CZY TEMPA WZROSTU?

Model teoretyczny unii celnej Vinera

Twórca teorii – Jacob Viner 
Kontynuator – James Medea1

 

Teoria Unii Celnej odpowiada na następujące pytania:
a)czy tworzenie unii celnej oznacza ruch w kierunku wolnego handlu 
b)jaki jest wpływ unii celnej na handel i dobrobyt w krótkich i długich okresach
c)jak można zdefiniować korzyści i straty handlowe wynikające z unii celnej
d)co to jest efekt kreacji (trade creation) i efekt przesunięcia handlu (trade diversion),kiedy występuje
e)w jakim stopniu unia celna poprawia siłę przetargową krajów członkowskich narynkach międzynarodowych