GENEZA JĘZYKA

Istnieją 2 grupy teorii mówiące skąd zdolność posługiwania się językiem:

1. Język pojawił się w toku ewolucji jako produkt uboczny ogólnego rozwoju mózgu.

Istnieją jednak problemy odnośnie tej hipotezy. Gdyż nie ma prostej korelacji między inteligencja a rozmiarem mózgu; niektórzy ludzie posiadający mózgi o normalnych rozmiarach maja zaburzone funkcje językowe, natomiast dzieci z zespołem Williamsa opanowują mowę prawie na normalnym poziomie, chociaż są upośledzone umysłowo.

Choroba genetyczna może spowodować zaburzenia języka nie zaburzając innych funkcji intelektualnych.

Zespół Williamsa dotyczy osób upośledzonych umysłowo a posiadających dobrą zdolność językową. Osoby dotknięte upośledzeniem źle posługują się liczbami, maja zmniejszoną sprawność ruchową, zaburzoną percepcje wzrokową; jednak mają duży zasób ciekawego oryginalnego słownictwa.

1. Język jest efektem rozwoju wyspecjalizowanego ośrodka w mózgu.

Język wyewoluował jako osobny moduł mózgu, nowa specjalizacja (Chomsky, Pinker)

Dowodem jest łatwość uczenia się języka obcego przez dzieci np. dzieci słyszące głuchych rodziców są w stanie opanować język w normalnym tempie mimo że nie słyszą wypowiedzi rodziców. Głuche dzieci szybko uczą się języka migowego lub wymyślają swój własny.

Kompetencja językowa jest wrodzona a rozwój mowy polega na wypełnianiu obecnej od urodzenia struktury słowami i niezbędnymi szczegółami. Chomsky bronił tej koncepcji odwołując się do argumentu ubóstwa bodźców wskazywał, że wiele struktur gramatycznych które dzieci opanowują jest im słabo znana z użycia więc musiały się urodzic z jej znajomością.

Dzieci uczące się drugiego języka, uczą się go lepiej. Okazało się, że dorośli lepiej niż dzieci przyswajają słownictwo; a dzieci wymowę i gramatykę. Nie udało się określić jaki wiek jest najlepszy na rozpoczęcie nauki drugiego języka, ale im wcześniej tym lepiej. Dziecko gdy zaczyna chodzić przestaje mówi. Hamowana reakcje organizmu wywołana jest przeciążeniem organizmu lub tez dziecko zaabsorbowane nową umiejętnością zapomina o poprzedniej.

KRYTYCZNY OKRES DLA PRZYSWAJANIA JĘZYKA

Najbardziej przekonującym dowodem na istnienie okresu krytycznego dla rozwoju języka jest obserwacja, że dzieci głuche znacznie lepiej uczą się języka migowego jeżeli wcześnie rozpoczną naukę. Trudno jednak wskazać konkretny wiek po którym następuje gwałtowny spadek zdolności językowych.

Głuche dzieci, które nie miały kontaktu z językiem migowym we wczesnym okresie życia i te które nie uczyły się języka mówionego w dzieciństwie nigdy nie osiągną takiej biegłości językowej jak osoby które zaczęły się uczyc w najmłodszym wieku.

Jeżeli dobrze opanuje się jeden język to będzie on aktywować te same obszary mózgu co pierwszy bez względu na wiek w którym się go uczyło.

USZKODZENIA MÓZGU A JĘZYK

Afazja Broki (ruchowa, niepłynna)

Pole Broca – niewielka część płata czołowego w lewej półkuli w pobliżu kory ruchowej.

• Uszkodzenie mózgu powoduje poważne upośledzenie tworzenia wypowiedzi niezależnie od miejsca wystąpienia urazu

• Charakterystyczne jest upośledzenie rozumienia mowy gdy znaczenie zdania zależy od przyimków, końcówek fleksyjnych lub nietypowego szyku zdania

• Osobie te mówią powoli i mają trudności z wysławianiem oraz z pisaniem i gestykulacją

• Trudność sprawia używanie przyimków, spójników, zaimków, kwantyfikatorów

• Łatwiej jest im używać rzeczowników i czasowników

• Mają problem z tworzeniem wypowiedz w języku migowym chociaż w innych sytuacjach swobodnie posługują się rękoma.

Afazja Wernickiego (czuciowa)

• afazja spowodowana jest wystąpieniem uszkodzenia w obrębie Pola Wernickiego i strukturach przyległych umiejscowionych blisko korowych ośrodków słuchu

• charakteryzuje się pogorszeniem zdolności przypominania sobie nazw przedmiotów oraz upośledzeniem rozumienia mowy

• osoby z tą afazja zachowują zdolność płynnego mówienia, mówi wyraźnie, szybko z wyjątkiem momentu gdy przypominają sobie nazwę jakiegoś przedmiotu

• pomijają czasowniki i rzeczowniki dlatego ich wypowiedzi są mało sensowne

• występuje anomia – trudność ze znalezieniem odpowiedniego słowa; albo zmienianie nazwy lub mówienie okrężnie

• trudność ze zrozumieniem wypowiedzi ustnych i pisemnych

• charakter przypomina sytuacje kiedy osoba zdrowa mówi szybciej niż jest w stanie znaleźć odpowiednie słowo

UKŁAD LIMBICZNY I AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY I ICH ZNACZENIE DLA EMOCJI

Układ limbiczny to grupa struktur przodomózgowia, tworzy rodzaj obrzeża dookoła pnia mózgu. Jest bardzo istotny dla emocji. Zawiera:

- podwzgórze

- zakręt obręczy

- ciało migdałowate

- ciało suteczkowate

- sklepienie

- hipokamp

- płat limbiczny

- opuszka węchowa

- jądra przegrody

- jądra przednie wzgórza

Podczas przypominania emocjonujących zdarzeń wysoki poziom aktywność pojawia się w zakręcie obręczy, podwzgórzu, części kory somatosensorycznej i w śródmózgowiu. Osoby z uszkodzeniem zakrętu obręczy informują o znacznie obniżonych poziomach napięcia i złości. Czasowa dezaktywacja kory czołowej zmniejsza zdolność do rozpoznawania gniewnych twarzy, lecz nie wpływa na rozpoznawanie radosnych. Doświadczenie obrzydzenia aktywuje głównie korę wyspy, która jest pierwszorzędową korą smakową.

Prawa półkula jest aktywna szczególnie przez emocje negatywne. Osoby z większą aktywnością lewej półkuli są bardziej otwarci, zabawni. Zaś osoby z większa aktywnością prawek półkuli maja tendencje do bycia nieśmiałymi.

Stany emocjonalne aktywują obie części autonomicznego układu nerwowego. Współczulny aktywuje organizm do wykonywania energicznych ruchów (atak, ucieczka). Przywspółczulny przygotowuje organizm do magazynowania energii.

Z emocjami mają związek różne obszary kory mózgowej. Zdroworozsądkowy punkt widzenia: budząc strach ucieczka zwiększenie częstotliwości bicia serca. Przeciwna jest teoria Jamesa Langego.

Teoria Jamesa Langego:

Pobudzenie autonomiczne oraz mięśni szkieletowych następuje jako pierwsze, to co odczuwamy jako emocje jest etykietą jaką nadajemy naszym reakcjom. Teoria zakłada, że pobudzenie fizjologiczne jest konieczne i wystarczające do wystąpienia emocji. Oznacza to, że reakcja organizmu poprzedza emocje. Według tej teorii emocja jest spostrzeżeniem zmian we własnym organizmie. Teoria ta wspiera spostrzeżenie, ze ludzie pozbawieni reakcji autonomicznych (hipotonia ortostatyczna) lub też pozbawieni możliwości poruszania mięśniami (syndrom zatrzaśnięcia) mają osłabione emocji

Hipotonia ortostatyczna

Unerwienie narządów wewnętrznych przez układ autonomiczny nie działa w ogóle lub prawie w ogóle. Choroba rozwija się zwykle u osób w średnim wieku. Przy raptownym wstaniu nie zachodzą odruchowe reakcje polegające na obkurczeniu naczyń krwionośnych głowy i zwiększeniu częstotliwości bicia serca przez AUN. Osoby takie nie wykazują zmian ciśnieniu krwi i częstości bicia serca, czy tez pocenia w sytuacjach stresowy lub podczas wysiłku

Syndrom zatrzaśnięcia

Występuje u osób z uszkodzeniami brzusznej części pnia mózgu. Osoby takie mają zachowane czucie ale zniszczeniu ulegają wszystkie szlaki wyjściowe prowadzące z mózgu do mięśni. Zostają zachowane odruchy oczu. Mamy do czynienia ze stanem czujności przy całkowitym paraliżu.

Badania Ekmana dotyczące sprzężenia zwrotnego mimicznego wyrażania emocji oraz ekspresji emocji w różnych kulturach

Różnice fizjologiczne miedzy stanami umiarkowanego strachu, umiarkowanej złości oraz umiarkowanej radości są niewielkie i wątpliwe by mogły służyć do odróżnienia od siebie emocji. Na podstawie stanu fizjologicznego skrajnie pobudzonego jest rozpoznawane jako lęk lub panika. Zespół lęku napadowego, którego cechą charakterystyczną jest wystąpienie stanów silnego pobudzenia układu współczulnego interpretowanego przez daną osobę jako lęk.

Ekman prowadził badania nad wyrażaniem emocji sprawdzając teorię sprzężenia zwrotnego mimicznego wyrażania emocji. Zgodnie z ta teorią nasz wyraz twarzy wysyła do mózgu………..

Ekman sprawdził ustalając które mięśnie twarzy pracują podczas wyrażania każdej z 6 podstawowych emocji. Następnie prosił badanych żeby napinali te mięśnie tworząc wyraz twarzy przypominający określoną emocje. Pozwoliło mu to zmierzyć fizjologiczną reakcje organizmu która odpowiada właściwym emocjom wynikająca wyłącznie z wyrazu twarzy a nie z rzeczywistej doświadczanej emocji.

Stan ekspresji staje się pewną dyspozycją do wyzwolenia stanu wewnętrznego i te stany są bardzo podobne u wszystkich ludzi.

Ewolucyjne interpretacje zachowań związanych z doborem partnerów

• mężczyźni częściej niż kobiety szukają wielu partnerów seksualnych

• kobiety bardziej niż mężczyźni są zainteresowane możliwościami finansowymi potencjalnego małżonka

• mężczyźnie bardziej zależy na młodym wieku partnerki

• mężczyźni zwykle częściej okazują większa zazdrość w przypadku jakichkolwiek oznak niewierności seksualnej

• mężczyznom zależy na rozpowszechnieniu swoich genów

• nie ma bezpośrednich dowodów na to, że geny wpływają na preferowanie jednego lub wielu partnerów

• zarówno mężczyźni jak i kobiety preferują zdrowego, inteligentnego, uczciwego, i atrakcyjnego fizycznie partnera

• kobiety większy kładą nacisk na to by mężczyzna miał znośny zapach i aby mógł zapewnić dobre warunki materialne

• z badań wynika, że mężczyźni twierdzą ze trudniej byłoby im znieść niewierność seksualną, kobiety zaś zdradę emocjonalną. Jednak większość mężczyzn i kobiet rzeczywiście doświadczonych niewierności ze strony partnera odpowiada że bardziej zabolał ich bliski związek emocjonalny partnera z kimś innym niż zdrada fizyczna.

Tożsamość płciowa – oznacza z jaką płcią się identyfikujemy i jak określamy samych siebie

Płeć biologiczna – obejmuje oparte na podstawach biologicznych cechy różniące osobniki męskie i żeńskie, odniesienie zarówno do ludzi jak i zwierząt

Płeć psychiczna – różnice wynikające z postrzegania siebie jako mężczyzny lub kobiety, cecha specyficzna dla ludzi.

Płeć pośrednia (hermafrodytyzm) – charakteryzują się nią osoby które nie rozwinęły się w sposób typowy da ich genetycznej płci. Istnieje jednoczesna obecność tkanki jądra i tkanki jajnika – z jednej strony może się znajdować jądro z drugiej jajnik. Są to osoby których rozwój jest pośredni lub niejednoznaczny, zwane też interseksualistami. to ogólne określenie na wrodzone zaburzenia różnicowania narządów płciowych. Obojnactwo jest wrodzoną wadą rozwojową okresu płodowego i ma podłoże genetyczne, bądź hormonalne.

Zespół feminizujących jąder - osoby z typowym męskim zestawem chromosomów XY mają żeńskie zewnętrzne narządy płciowe. Osoby te wytwarzają normalne ilości androgenów ale nie mają receptorów które umożliwiają androgenom aktywację genów w jądrach komórkowych. Takie osoby mają kobiecy wygląd i żeńską tożsamość płciową.

Biologiczne podłoże orientacji seksualnej - przekonujące wyjaśnienia biologiczne orientacji homoseksualnej odwołują się do czynników genetycznych i hormonów prenatalnych. Poziom hormonu hormonów w wieku dojrzałym mieści się w normalnym zakresie. Przeciętne mózgi mężczyzn homoseksualnych i heteroseksualnych różnią się pod względem budowy pewnej części podwzgórza. Z badań nie wynika czy to różnice w budowie mózgu wpływają na orientacje seksualną czy to aktywność seksualna wpływa na budowę mózgu.

Różnice pomiędzy płciami w zakresie osobowości

Syndrom oszustwa - Osoby cierpiące na syndrom oszusta nie wierzą, że sukcesy jakie odnoszą, zawdzięczają swoim zdolnościom. Ciągłe boją się, że ich "oszustwo" wyjdzie na jaw i się skompromitują. Na syndrom oszusta cierpią głownie kobiety!

KONDYCJA MÓZGU

Komórki mózgu:

• nie regenerują się tak jak większość pozostałych komórek ciała

• komórki z którymi się rodzimy to te same z którymi umieramy, prócz tych które obumarły

większość neuronów w naszym mózgu ma tyle lat co my, noszą ze sobą historię wszelkich uszkodzeń i uszczerbków charakterystycznych dla procesu starzenia.

Starzejące się komórki nerwowe tracą na szybkości i elastyczności działania; osłabia się ich zdolność do nieustannego generowania wysokości pozostałej energii niezbędnej do wykonywania czynności za które są odpowiedzialne.

Ostatnie odkrycia naukowe wykazały, że mamy zdolność do produkowania nowych komórek nerwowych podczas naszego życia. Wykazały, że nowe komórki nerwowe wchodzą w interakcje z tymi które już są; stają się integralną składową poprawnie funkcjonującego mózgu. Wraz z upływem lat proces neurogenezy spowalnia.

Konsekwencje starzenia mózgu nie są od razu widoczne. Długo przed śmiercią neuronów w mózgu zachodzą pewne subtelne procesy polegające na zmianie połączeń międzykomórkowych. W rezultacie umożliwia im efektywne komunikowanie między sobą.

Dopóki komórki żyją, dopóty możemy coś zrobić!

Wiedza o tym jak prawidłowo odżywiać mózg, jak dbać może spowolnić lub wręcz odwrócić efekty starzenia się umysłu które nieuchronnie przychodzi wraz z wiekiem. Wiedza ta może polepszyć funkcjonowanie mózgu u młodszych osób.

Dieta i styl życia mają wpływ na pojawienie się schorzeń w późniejszym wieku. Mają również związek ze zdolnością do postrzeganie otoczenia, myślenia. Doskonała dieta jest na czele listy działań mających na celu poprawienie funkcjonowanie mózgu i utrzymuje go na optymalnym poziomie.

Chroniczny stres

Nasze mechanizmy obronne są tak ukształtowane by radzic sobie z krótkotrwałymi wybuchami intensywnego stresu. W związku z tym szybciej radzą sobie ze stałym napięciem, które nam towarzyszy. Istotne znaczenie mają wszelkie próby prowadzące do jego regulacji.

Rola snu

Poziom kortyzolu spada podczas snu, wzrasta gdy nie śpimy. Pozbawiając organizm snu narażamy się na stale podwyższoną obecność kortyzolu. Funkcjonowanie przez 20 godzin bez snu upośledza reakcje tak jak alkohol dużych ilościach. Poszczególne fazy snu służą do tego by mózg mógł przetwarzać ogromną ilość informacji zebranych przez zmysły w ciągu dnia.

Urazy głowy

Istniej związek pomiędzy uszkodzeniem głowy a rozwojem chronicznych chorób objawiających się denencją np.: Alzhaimer i skutkujących degeneracją funkcjonowania mózgu i układu nerwowego np.: Parkinson.

Stwardnienie tętnic i wysokie ciśnienie krwi

Arterioskleroza proces twardnienia naczyń krwionośnych może zaatakować każde naczynie krwionośne. Twardnienie i zwężenie naczyń krwionośnych może spowolnić wzrost ciśnienia krwi.

Około 25% ludzi ma zbyt wysokie ciśnienie krwi ale tylko 1/3 z nich wie o tym. Wysokie ciśnienie jest praprzyczyną utraty pamięci z wiekiem.

Arterioskleroza zwiększa ciśnienie krwi, prowadzi do dusznicy, może powodować atak serca; gdy dotyczy naczyń szyjnych lub kręgowych utrudnia lub blokuje dopływ krwi do mózgu – powoduje udary niedokrwienia lub tzw. Mini udary czyli przejściowe ataki niedokrwienia.

Papierosy

Powodują ryzyko zapadnięcia na chorobę Alzhaimera. Rzucenie palenia w dorosłym wieku redukuje to ryzyko.

Alkohol

Umiarkowane spożycie (średnio 1 dw dziennie) daje lepsze nawyki niż całkowita abstynencja. Naukowcy nie znaleźli wyjaśnienia tego zjawiska.

Dieta

Związki tłuszczowe są niezbędne do życia; należy jeść najzdrowsze tłuszcze; trzeba zachować umiar.

Regularne spożycie oliwy z oliwek zapobiega miażdżycy, nieżytowi, owrzodzenia żołądka, kamicy żółciowej, przeciwdziała zakrzepom, wspomaga wzrost kości u dzieci, spowalnia procesy starzenia.

Tłuszcze zwierzęce – różne ze względu na wielonasycone kwasy, kwas omega B - śledź, dorsz, makrela, łosoś, ikra morskich zwierząt. Kwasy omega 3 – zmniejsz o 50% prawdopodobieństwo zachorowania na wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej; zapobiega rozwojowi chorób neurodegeneracyjnych.

Warzywa: Brokuł – w postaci kiełków zawiera sulfrofan – działanie przeciwnowotworowe, przeciwbakteryjne, przeciwcukrzycowe oraz ma wpływ na odporność.

Owoce: jabłka – zawiera duże ilości kwercetyny (silny przeciwutleniacz) wspomaga komórki mózgowe w walce ze szkodliwymi wolnymi rodnikami powstającymi na skutek tzw. Stresu oksydacyjnego który jest jednym z czynników wywożącym choroby neurodegeneracyjne. Występuje w komórkach żywego organizmu stan zaburzonej równowagi pomiędzy przeciwutleniaczami a utleniaczami na rzecz utleniaczy.

Winogrona- powoduje aktywacje genów związanych z glutation przeciwutleniaczem odpowiadającym za walkę ze stresem oksygenicznym. Zawarte w nim substancje działają jak leki obniżające ciśnienie.

Jeżyny – zawierają złożoną mieszaninę substancji przeciwnowotworowych.

Zielona herbata – spowalnia rozwój raka prostaty, zwalcza paradontozę, ma właściwości przeciwzapalne, wspomaga rozwój i odpowiada za mineralizacje kości, zwalcza osteoporozę, zapobiega rozwoju miażdżycy.

Kawa – jest mniej szkodliwa niż sądzono. Około 3-5 filiżanek kawy dziennie może zapobiegać chorobom Alzhaimera. Przekroczenie sprawia, ze ryzyko rośnie.

Popcorn – zawiera więcej przeciwutleniaczy niż pełnoziarniste produkty np. płatki. Zawiera dużą dawkę energetyczną.

Orzechy włoskie

SCHIZOFRENIA

Choroba charakteryzująca się pogorszeniem zdolności funkcjonowania w codziennym życiu oraz występowania niektórych objawów: omamy, urojenia, zaburzenia myślenia, zaburzenia motoryczna oraz nieadekwatne reakcje emocjonalne. Wyróżnia się objawy pozytywne i negatywne:

- wycofanie kontaktów społecznych

- zaburzenia emocjonalne

- ubóstwo mowy

- pogorszenie pamięci roboczej

- zaburzenia myślowe – trudności w rozumieniu i używaniu pojęć abstrakcyjnych.

Objawy:

• Autyzm – polega na przewadze zainteresowania się chorego swoim wewnętrznymi przeżyciami, na postępującej utracie konfliktu ze światem zewnętrznym.

• Chory żyje swoimi lękami, pragnieniami, wyobraźnią, stają się co raz bardziej wyobcowani.

• Zmiana w sferze uczuc, zmiana afektu polega na obniżeniu lub rozszczepieniu uczuciowości wyższej i na jej zobojętnieniu, brak modulacji, brak zmiany emocjonalnej

• Rozszczepeinei osobowości/ ambiwalencja/ rozdarcie

• Zaburzenia spostrzegania; złudzenia, urojenia, omamy, zaburzenia pamięci (luki)

• Depersonalizacja (obcość wobec siebie)

• Apersonizacja ( przejmowanie dolegliwości innej osoby)

• Przypisywanie otoczeniu własnych przeżyć somatycznych

• Zaburzenia mowy, dużo neologizmów, dziwaczność

Podłoże biologiczne choroby

Przyczyny genetyczne – badania bliźniąt i adoptowanych dzieci sugerują istnienie genetycznej predyspozycji do schizofrenii. Jednak zgodność bliźniętami monozygotycznymi wynosi jedynie 50% a nie 100% a ponadto częstość występowania tej choroby maleje od połowy XX wieku, więc schizofrenia nie może być czysto genetyczną chorobą. Z danych nie wynika w jakim stopniu na predyspozycje do zachorowania na schizofrenię wpływają geny, a w jakim środowisko prenatalne. Dotychczas naukowcom nie udało się zlokalizować genu ściśle powiązanego z ta chorobą.

Hipoteza neurorozwojowa

Przyczyną schizofrenii są nieprawidłowości w prenatalnym (przed narodzeniem) lub neonatalnym (w okresie noworodkowym) rozwoju układu nerwowego, które prowadzą do nieznanych lecz istotnych zaburzeń w budowie mózgu oraz poważnych zaburzeń zachowania. Twierdzi się, że stresujące doświadczenia mogą nasilać objawy, a Rodzina i znajomi mogą je łagodzić, same jednak czynniki środowiskowe nie wywołują schizofrenii. Prawdopodobieństwo zachorowania na schizofrenię jest większe niż przeciętnie w przypadku osób, które były źle odżywiane w okresie płodowym, mają niezgodność czynnika Rh lub których matki miały gorączkę w czasie ciąży.

Hipoteza dopaminowa

Przyczyną schizofrenii jest nadaktywność niektórych synaps dopaminergicznych. Głownym argumentem na jej poparcie jest to, że substancje które blokują synapsy dopaminergiczne redukują pozytywne objawy schizofrenii, a substancje które zwiększają aktywność dopaminergiczną mogą wywołac objawy pozytywne. Jednak bezpośrednie pomiary dopaminy i jej receptorów nie przyniosły jednoznacznego potwierdzenia tej teorii.

Hipoteza glutaminowa

Podstawowy problem stanowi zbyt mała aktywność glutaminergiczna. Za taką koncepcją przemawia to, ze fencyklidyna, która blokuje synapsy glutaminergiczne NMDA wywołuje zarówno pozytywne jak i negatywne objawy schizofrenii; zwłaszcza u osób mających predyspozycje do tej choroby.

Stres – niespecyficzna reakcja organizmu na jakiekolwiek wymaganie na niego nałożone.

Stres a autonomiczny układ nerwowy

Stres aktywuje szybko układ autonomiczny oraz nieco wolniej oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczcową.

Doświadczenia stresowe pobudzają autonomiczny układ nerwowy wywołując odmienne jego reakcje w odpowiedzi na różne strony. Efekty tych zmian mogą w połączeniu z innymi oddziaływaniami wpływać na zdrowie. Np. sesje złożone z nieuniknionych i nieprzewidywalnych wstrząsów elektrycznych pobudzają współczulny układ nerwowy, który zwiększa częstość skurczów i funkcje wydzielnicze żołądka.. w trakcie przerw między tymi sesjami układ przywspółczulny intysyfikuje skurcze oraz wydzielnicze żołądka.

Choroba serca jest bardziej rozpowszechniona wśród osób które często przejawiają wrogie zachowania i mniej rozpowszechniona wśród osób mających silne wsparcie społeczne.

Oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa (kortyzol) oś HPA

Pobudzenie podwzgórza prowadzi do uwolnienia przez przedni płat przysadki hormonu adrenokostykotropowego (ACTH) który z kolei stymuluje korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu, powodującego podniesienie stężenia cukru we krwi oraz zwiększenia metabolizmu.

Oś HPA w porównaniu z autonomicznym układem nerwowym reaguje wolniej.

Kortyzol jako hormon stresu – używa się poziomu kortyzolu jako miary przebytego stresu. Kortyzol pomaga organizmowi zmobilizować energię; krótkotrwały jest korzystny dla zdrowia , długotrwały – szkodliwy.

Układ odpornościowy

Krótkotrwałe pobudzenie współczulnego układu nerwowego lub osi HPA wzmacnia odpowiedź immunologiczną i w konsekwencji pomaga zwalczać wirusy a nawet nowotwory. Nawet negatywne emocje takie jak lęk, gniew powodują chwilowy wzrost aktywności układu immunologicznego. Krótkotrwały stres poprawia działanie systemów mózgowych które jak się sądzi są zaangażowane w procesy pamięciowe. Szkodliwy jest długotrwały lęk czy gniew ponieważ długotrwały wzrost stężenia kortyzolu kieruje energię w stronę zwiększenia metabolizmu i podniesienia poziomu cukru we krwi a tym samym w stronę przeciwną do syntezy białek.

Stres trwający dłużej niż miesiąc zwiększa ryzyko zachorowań. Niszczący jest w przypadku osób które po prostu mu się poddają. Układ immunologiczny jest silniejszy i lepszy dla zdrowia gdy ludzie stawiają czoło swojemu problemowi i zyskują przez to pewne poczucie kontroli.

Podwyższony poziom kortyzolu związany z długotrwałym stresem może też prowadzić do uszkodzenia hipokampa, powodując osłabienie pamięci.