Analiza- rozłączenie, rozdzielenie, rozbiór ze złożonego przedmiotu badanego na elementy składowe celu lepszego poznania i wyjaśnienia owego złożonego przedmiotu za pomocą poznania jego części składowych.
Analiza ekonomiczna- jest narzędziem poznawania rzeczywistości gospodarczej, przebiegu i rezultatu procesów gospodarczych. Badanie przebiegu zjawisk występujących w otoczeniu organizacji polega na:
Podziale zjawisk ekonomicznych i procesów na elementy składowe;
Określenie zależności przyczynowo-skutkowych pomiedzy badanymi składnikami;
Sformułowanie wniosków uogólniających wynikających z przeprowadzonych ocen porównawczych.
Analiza finansowa- skupia się na badaniu kondycji finansowej. Jest ściśle powiązana z szeroko rozumianą rachunkowością i całym systemem inf.ekonomicznej wykorzystującym odpowiednio przetworzone dane księgowe i statystyczne
Analiza finansowa jest najważniejszym narzędziem badawczym oceny działalności jednostki gospodarczych.
Przedmiotem analizy finansowej są wielkości ekonomiczne charakteryzujące działalność jednostki gospodarczej, które są wyrażone w jednostkach pieniężnych. Zwłaszcza chodzi tu o zasoby finansowe, stan finansowy oraz wyniki działalności gospodarczej.
Analiza finansowa odpowiada na pytania dotyczące:
Efektywności (jej poprawie. Pogorszeniu) prowadzenia prowadzenia przedsiębiorstwa;
Racjonalności wykorzystania środków rzeczowych-gwarancje zrealizowania działań
Gwarancji terminowości płatności bieżących;
Mocnych i słabych stron zarządzania finansami;
Barier i możliwości ich pokonania przez przedsiębiorstwa
Porównywanie……………………………………………………………………………
Cele analizy
Możliwość przewidywania przyszłych zdarzen,
Dokonywanie porównań (z innymi jednostkami lub z wynikami lat ubiegłych, planem)
Dane ze sprawozdań: ewidencji księgowych……………………………………………………………………
Materiały wewnętrzne:
Dane pochodzące z ewidencji gospodarczych:
-Dokumentacje pierwotne i wtórne,
-zapisy urządzeń ewidencyjnych (konta, rejestry, zestawienia obrotów i sald)
-sprawozdawczość;
Dane pozaewidencyjne:
-wynik poprzednich analiz,
-dane planistyczne(np. Plan finansowy, biznesplan kalkulacje wstępne, kosztorysy),
-protokoły kontroli
-protokoły z posiedzeń zarządu i rady nadzorczej
-informacje od pracowników.
Materiały zewnętrzne:
-informacje o rynku, na którym przedsiębiorstwo funkcjonuje (np. badania chłonności, struktury klientów);
-wyniki finansowe konkurencji,
-rozwiązania prawne, finansowe i podatkowe,
-badania dotyczące rynku zaopatrzenia i zbytu, opłacalności sprzedaży, działania konkurentów itp.
Metody analizy finansowej, czyli sposoby postępowania, które stosuje się przy badaniu różnych zjawisk. Określona metoda obejmuje zespól czynności związanych z przetworzeniem informacji badanych zjawisk i procesów.
Istnieje kilka grup metod analizy finansowej, ?określona?? jest na określonej grupie ogólnych założeń.
Metody analizy:
M. ogólne- stosowane do złożonych zjawisk. Wytyczają jedynie kierunek badań analizy.
Charakterystyczne jest rozpatrywanie zjawisk we wzajemnych współzależnościach i wnioskowanie na temat kształtowania się ich.
M. indukcyjne- od szczegółu do ogółu,
M. dedukcyjne- od ogółu do szczegółu.
M. szczegółowe
M. porównań- odniesienie do innej wartości,
M. badań szczegółu.
Bariery porównywalności danych:
Metodologiczna odmienna treść i budowa wskaźników,
Finansowo-cenowe,
Organizacyjne- różnice reorganizacyjne firm
Rzeczowe (wynikają z różnic lub zmian w przedmiocie działalności gospodarczej).
Sprowadzenie do wartości porównywalnych:
Wielkości nominalne ( w cenach bieżących),
Wielkości realne ( w cenach stałych, w wartościach porównywalnych).
Jeżeli do porównywania przyjmujemy ceny bieżącego okresu, wówczas dane z okresu poprzedniego mnożymy przez wskaźnik wzrostu cen.
Jeżeli badane zjawisko chcemy wyrazić w cenach okresu poprzedniego, to wówczas dane z okresu bieżącego dzielimy przez wskaźnik wzrostu cen.
Odchylenie bezwzględne- różnica powstała przy porównaniu wielkości analogicznych pod względem charakteru.
A = A1−A0
$$A = \frac{A_{1} - A_{0}}{A_{0}} \bullet 100\% = A - 100\%$$
A0- poziom zjawiska w okresie bazowym
A1- rzeczywisty poziom zjawiska
A- wielkość odchylenia bezwzględnego w liczbach absolutnych
A- wskaźnik dynamiki badanego zjawiska w %
A- wielkość odchylenia bezwzględnego w liczbach stosunkowych (%)
Odchylenia względne- obliczane są w sytuacji gdy 2 wielkości są ze sobą powiązane, w ten sposób, ze jedna z nich jest wielkością podstawową, a druga kształtuje się pod jej wpływem, np.: produkcja i fundusze płac.
A′ = A1 − A0P
0 < A′<0
A′ = A0(A−P)
A’- odchylenie względne zjawiska towarzyszącego A
P- wskaźnik dynamiki zjawiska podstawowego
Odchylenie względne może przyjmować wartość większą, mniejszą lub równą 0.
Wartość dodatnia wskazuje, że zjawisko A rośnie szybciej niż uzasadniałby to wzrost zjawiska P.
Wartość ujemna świadczy o wolniejszym tempie zmian zjawiska towarzyszącego niż podstawowego.
Wartość równa 0 oznacza, że tempo zmian obu wartości jest jednakowa.
Zadanie 1
Przedsiębiorstwo energetyki cieplnej w dwóch kolejnych latach osiągnęło następujące wyniki w sprzedaży:
Treść | Rok ubiegły | Rok badany | Dynamika % |
---|---|---|---|
Przychody ze sprzedaży | 661 924 | 766 565 | 116% |
Koszty działalności operacyjnej | 621 732 | 733 230 | 118% |
Wynik na sprzedaży | 40 192 | 33 335 | 83% |
Informacje dod.:
W roku badanym wskaźnik wzrostu cen energii wynosił 9,80%, wskaźnik wzrostu kosztów produkcji energii 18,21%.
Dokonaj oceny porównawczej wyniku na sprzedaży. Policz dynamikę wielkości
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………..……………………..………..
Treść | Rok ubiegły | Rok badany | Dynamika % |
---|---|---|---|
Ceny roku poprzedniego | |||
Przychody ze sprzedaży | 661 924 | 703 270 | 106% |
Koszty działalnosci operacyjnej | 621 732 | 621 381 | 100% |
Wynik na sprzedaży | 40 192 | 81 889 | 204% |
Ceny z roku badanego | |||
Przychody ze sprzedaży | 721 497 | 766 565 | |
Koszty działalonści operacyjnej | 733 643 | 733 230 | |
Wynik ze sprzedaży | -12 146 | 33 335 |
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………….………………………………..…………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………..…………………………..………………………….…………………….………………………………..…………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………..………………………
Przedsiębiorstwo jest rentowne (dodatni wynik fin.). W ostatnim okresie wielkość wypracowanego zysku spadła o 17% na jego stosunkowo niski poziom miała wpływ inflacja. Dopiero ujęcie przychodów i kosztów w cenach stałych pozwoliło na lepsze rozpoznanie zjawiska.
Z obliczeń wynika, że w badanym roku wynik na sprzedaży w warunkach porównywalnych uległ zdecydowanej poprawie. Było to możliwe dzięki realnemu wzrostowi przychodów ze sprzedaży.
Zadanie 2
Dokonaj wstępnej oceny poniesionych kosztów bezpośrednich na podstawie tabeli:
Plan | Wykonanie | Odchylenie bezwzględne |
% wykonanie planu | |
---|---|---|---|---|
Koszt bezpośrednie produkcji | 55 | 62 | 7 | 113% |
wartość wytworzonej produkcji | 200 | 230 | 30 | 115% |
A’=62-55*115%=805% A’=-1.25mln
Na podstawie odchylenia względnego można stwierdzić, że wartość produkcji planowanej została wykonana z nadwyżką 30 mln (15%) w stosunku do planu. Jest to zjawisko pozytywne.
W przypadku kosztów bezpośrednich przekroczono poziom zaplanowany o 7 mln (13%).
Koszty są zjawiskiem podrzędnym w stosunku do wielkości produkcji dlatego też aby właściwie ocenić ich zmianę należy obliczyć odchylenie względne i dokonane obliczenia wskazują na to, że koszty rosły wolniej niż zjawisko podstawowe, a to należy ocenić pozytywnie.
Metody analizy zależności zjawisk- stanowią instrument badania przyczynowo-skutkowego. Mają na celu rozliczenia odchyleń bezwzględnych w badanych zjawiskach na czynniki wymierne, które ja ukształtowały, Można je podzielić na:
Deterministyczne,
Stochastyczne.
Met.deterministyczne- ich podstawą jest stwierdzenie, że każde badane zjawisko ekonomiczne dające się przedstawić liczbowo. Może być określone w postaci związku funkcyjnego (sumy, różnice, iloczyn, ilorazy, potęgi). Ich zadaniem jest określenie jaką częścią przyrostu funkcji y=f(xi) jest spowodowana przyrostem każdego czynnika xi.
W metodach tych zakłada się, że ilość czynników jak również postać funkcji jest zmienna z góry do dołu??????
Metody deterministyczne
Kolejnych podstawień
Współczynnikowa
Różnic cząstkowych
Wskaźników procentowych
Funkcyjna
Podstawień krzyżowych
Met.stochastyczne- uwzględniają obok czynników głównych, również wpływ czynników mniej istotnych tzw. losowych. Do nich należą metody ekonomiczne.
Metody kolejnych podstawień- stosowana jest przy porównywaniu wewnątrzzakładowych, dla ustalenia przyczyn różnic miedzy wielkościami rzeczywistymi badanego zjawiska a wielkościami bazowymi. Polega na tym, ze do określonej wielkości zjawiska w okresie bazowym podstawia sie kolejno poszczególne czynniki w wielkości z okresu badanego, zachowując raz dokonane podstawienia we wszystkich następnych. Po ostatnim podstawieniu......
W przypadku gdy funkcja, opisująca zależności miedzy badanymi zjawiskami i różnym czynnikami, jest suma to wtedy:
A=a+b
A=A1-A0=(a1+b1)-(a0+b0)
Po przekształceniu składników otrzymujemy:
A=(a1-a0)=(b1-b0)
Czyli zakładając zmienność tylko jednego składnika
A(a)=(a1-a0)
A(b)=(b1-b0)
W przypadku, gdy funkcją opisującą zależność miedzy badanymi zjawiskami i różnymi czynnikami jest różnica, to wtedy:
A=a-b
A(a)=(a1-a0)
A(b)=(b1-b0)
A-badane zjawisko (1- poziom faktyczny, 0- poziom bazowy)
a,b- czynniki wpływające na zmiany zjawiska
A-odchylenie bezwzględne badanego zjawiska
A(a), A(b)- odchylenia cząstkowe zjawiska A wywołane działaniem kolejnych czynników.
W przypadku gdy dane zjawisko jest opisane ilorazem bądź iloczynem dwóch lub więcej czynników odchylenia cząstkowe oblicza sie;
$A = \frac{a + b}{c}$
to po kolejnych podstawieniach otrzymujemy:
$$A_{0} = \frac{a_{0} + b_{0}}{c_{0}}$$
$$A^{'} = \ \frac{a_{1} + b_{0}}{c_{b}}$$
$$A^{''} = \ \frac{a_{1} + b_{1}}{c_{0}}$$
$$A_{1} = \frac{a_{1} + b_{1}}{c_{1}}$$
$$A_{\left( a \right)} = A^{'} - A_{0} = \frac{a_{1} + b_{0}}{c_{0}} - \frac{a_{0} + b_{0}}{c_{0}}$$
$$A_{\left( b \right)} = A^{'}' - A' = \frac{a_{1} + b_{1}}{c_{0}} - \frac{a_{1} + b_{0}}{c_{0}}$$
$$A_{\left( c \right)} = A_{1} - A'' = \frac{a_{1} + b_{1}}{c_{1}} - \frac{a_{1} + {}_{}}{{}_{}}$$
A = A1 − A0 = A(a) + A(b) + A(c)
Zadanie 2
Ustalić wpływ zmian zatrudnienia i wydajności pracy na wielkość produkcji wykorzystując następujące dane:
Okres bazowy | Okres badany | Odchylenie bezwzględne | Dynamika odchyleń | ……………………………………… …………………….………………… …………………….………………… …………………….………………… ………………….…………………… …………………….………………… |
||
---|---|---|---|---|---|---|
Produkcja | P | 225 | 254,6 | 29,6 | 113% | |
Zatrudnienie | L | 450 | 475 | 25 | 106% | |
Wydajność pracy | WP | 500 | 536 | 36 | 107% |
P= L*WP
P0= L0*WP0
P0= 450*500=225 000
P’= ’L1*WP0
P’= 475*500=237 500
P1= L1*WP1
P1=475*536=254 600
P(L)= P1-P0
P(L)= 237 500- 254 600= 12 500
P(WP)= P1-P’
P(WP)= 254 600- 237 500= 17 100
P= P(L)+P(WP)
P= 12 500+ 17 100= 29 000
Powyższe obliczenia wskazują:
na wzrost produkcji o 29 000 (przez zatrudnienie i wydajność),
na wzrost zatrudnienia o 25 osób, przy założeniu niezmienności drugiego czynnika,
na wzrost produkcji o 12 500, przy założeniu niezmienności drugiego czynnika,
na wzrost wydajności pracy o 17 100, przy założeniu niezmienności drugiego czynnika.
Aktywa- kolejność to co najwolniej wymienimy na pieniądze
Pasywa- to co najszybciej musimy zapłacić
Analizę bilansu przedsiębiorstwa można podzielić na 2 etapy:
wstępna analiza bilansu,
wskaźnikowa analiza bilansu(rozwinięcie).
Aby wstępnie zbadać bilans firmy należy dokonać analizy:
struktury majątkowej (wykorzystując wskaźniki odnoszące się do aktywów),
struktury kapitałowej (wykorzystując wskaźniki odnoszące się do pasywów),
struktury kapitałowo-majątkowej.
Ad a) Analiza aktywów:
Analiza dynamiki aktywów,
Ocena struktury aktywów,
Ocena majątku trwałego i obrotowego (analiza sprawności działania przedsiębiorstwa).
Analiza dynamiki- ma na celu ustalić kierunek, tempo, intensywność zmian w czasie zjawisk finansowych. Miernik dynamiki pokazuje zmiany poziomu wyróżnionego zjawiska w różnych okresach w stosunku do poziomu tego samego zjawiska z okresu przyjętego za podstawowe.
Podział mierników dynamiki ze względu na podstawę odniesienia zjawiska :
Jednopodstawowe mierniki dynamiki- stała podstawa xi (cały czas jeden okres) $x_{1t} = \frac{x_{t}}{x_{i}} \bullet 100$
Łańcuchowe mierniki dynamiki- zmienia się podstawa z roku na rok x1, x2, x3…$x_{t} = \frac{x_{t}}{x_{t - 1}} \bullet 100$
Zadanie 2
stan na: | dynamika zmian o stałej podstawie 2010 | dynamika o zmiennej podstawie | |
---|---|---|---|
31 XII 2010 | 31 XII 2011 | 31 XII 2012 | |
A Aktywa trwałe | 55 000 | 68 000 | 85 000 |
I Wartosci niemat. i pr. | 1 500 | 1 500 | 1 500 |
II Rzecz.akt.trwałe | 40 000 | 45 000 | 60 000 |
III Należn.długoter. | 10 000 | 20 000 | 15 000 |
IV inwest.długoterm | 3 500 | 1 500 | 8 500 |
B Aktywa obrotowe | 25 000 | 30 000 | 35 000 |
I Zapasy | 10 000 | 5 000 | 5 000 |
II Należności krótkoterm. | 5 000 | 8 000 | 10 000 |
III Inwest.krótkoterm. | 10 000 | 17 000 | 20 000 |
krótkoterm.finansowe | 8 000 | 14 000 | 18 000 |
środki pieniężne | 2 000 | 3 000 | 2 000 |
Razem | 80 000 | 98 000 | 120 000 |
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Analiza dynamiki aktywów wykazała ich wzrost- największy w 2012 o 50%. Wpłynął na to wzrost inwestycji o 142,86% (wynikało to z zakupu papierów wartościowych z okresem wykupu dłuższym niż rok).
W aktywach obrotowych, które wzrosły o 40% podwyższeniu uległa wartość krótkoterminowych aktywów finansowych (o 125%) o należności krótkoterminowych ( o 100%).
Wśród majątku jednostki gospodarczej spadek nastąpił w zapasach (o 50%).
Analiza dynamiki w ujęciu łańcuchowym aktywów wykazała wzrost aktywów o 22,5% w roku 2011.
Aktywa trwałe w stosunku do roku 2011 wzrosły o 25%. W głównej mierze było to spowodowane zwiększeniem inwestycji długoterminowych o 466,67%
Wśród aktywów obrotowych, które wzrosły o 16,67%, największą dynamiką odznaczyły się krótkoterminowe aktywa finansowe, które wzrosły o 28,57% (w roku 2012).
Na niezmienionym poziomie w całości majątku pozostały wartości niematerialne i prawne oraz zapasy.
Spadek odnotowano w środkach pieniężnych (o 33,33%) i należnościach długoterminowych (o 25%).
Analiza struktury- dostarcza informacji o prawidłowościach proporcji pomiędzy poszczególnymi wielkościami.
Podstawowym narzędziem badawczym jest wskaźnik struktury. Zjawisko X jest złożone z m-składników: x1, x2, x3… xm i zachodzi tam relacja:
$X = \sum_{k = 1}^{m}x_{m}$
Stąd wskaźnik struktury:
$U_{k = 1,2,3\ldots} = \frac{x_{k}}{x}$
Wielkość tego wskaźnika informuje o udziale elementu xk w całości zjawiska. Suma tak obliczanych wskaźników równa się 1.
|
Stan na: | Struktura | Zmiana |
---|---|---|---|
2010 | 2011 | 2012 | |
A Aktywa trwałe | 55 000 | 68 000 | 85 000 |
I Wartości niemat. i pr. | 1 500 | 1 500 | 1 500 |
II Rzecz.akt.trwałe | 40 000 | 45 000 | 60 000 |
III Należn.długoter. | 10 000 | 20 000 | 15 000 |
IV inwest.długoterm | 3 500 | 1 500 | 8 500 |
B Aktywa obrotowe | 25 000 | 30 000 | 35 000 |
I Zapasy | 10 000 | 5 000 | 5 000 |
II Należności krótkoterm. | 5 000 | 8 000 | 10 000 |
III Inwest.krótkoterm. | 10 000 | 17 000 | 20 000 |
krótkoterm.finansowe | 8 000 | 14 000 | 18 000 |
środki pieniężne | 2 000 | 3 000 | 2 000 |
Razem | 80 000 | 98 000 | 120 000 |
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Analiza struktury aktywów wykazała, że przez wszystkie analizowane lata największy udział w majątku jednostki miały rzeczowe aktywa trwale. W 2011 ich udział w aktywach ogółem spadł o 4,08 punktu procentowego.
Największy wzrost struktury został zaobserwowany w 2011- wzrost w strukturze aktywów odnotowały należności długoterminowe (o 7,91 punktu procentowego). Ich udział na przestrzeni lat kształtował się następująco: 12,5%; 20,4%; 12,5%.
W 2012 zapasy stanowiły 4 ,3% aktywów ogółem i ich udział spadło o 8,33 punktu procentowego
W analizowanym roku 2012 największy wzrost (16, 7%) w strukturze aktywów obrotowych odnotowały inwestycje krótkoterminowe (o 4,17 punktu procentowego).
Struktura kapitałowo –majątkowa
Kapitał stały- to kapitał własny powiększony o kapitały obce charakteryzujące się stałością w kapitale firmy. Do takich kapitałów można zaliczyć długoterminowe pożyczki i kredyty oraz kapitały uzyskane drogą emisji obligacji o terminie wykupu dłuższym niż rok.
Kapitał obrotowy jest swego rodzaju zabezpieczeniem przedsiębiorstwa przed ewentualnymi kłopotami w przypadku trudności ze zbytem wytworzonych produktów.
Stanowi on różnice pomiędzy aktywami obrotowymi, a zobowiązaniami krótkoterminowymi
I sposób obliczania kapitału obrotowego:
Dodatkowa wartość kapitału obrotowego- informuje o tym, że Kapitał obcy krótkoterminowy z nadwyżką pokryty jest przez Aktywa obrotowe.
Ujemna wartość Kapitału obrotowego oznacza, że Kapitał obcy krótkoterminowy nie ma pokrycia w Aktywach obrotowych.
II sposób obliczania kapitału obrotowego:
Gdzie
Na podstawie tej zależności zmiany kapitału obrotowego zinterpretować można następująco:
Wzrost ( zmniejszenie) Kapitału obrotowego informuje o zwiększeniu (zmniejszeniu) stopnia finansowania aktywów obrotowych przez Kapitał stały,
Stała wysokość Kapitału obrotowego informuje, że wszystkie inwestycje w aktywa trwałe zostały sfinansowane przez Kapitał stały, a ewentualne zwiększenia Aktywów obrotowych zostały sfinansowane przez kapitał obcy krótkoterminowy.
Wielkość kapitału obrotowego zależy od:
rodzaju prowadzonej działalności,
długości cyklu operacyjnego,
poziomu sprzedaży (wyższa sprzedaż wymaga wyższego poziomu zapasów i należności),
polityki sterowania zapasami,
polityki kredytowania,
stopnia wykorzystania środków obrotowych
kosztów kredytów bankowych i handlowych.
Analiza struktury kapitałowo-majątkowej
Odpowiednie porównanie wybranych pozycji aktywów bilansu z jego pasywami umożliwia sprawdzenie czy struktura kapitałowo-majątkowa w firmie jest właściwa, czyli czy okres korzystania z kapitałów odpowiada okresowi zainwestowania ich w majątek produkcyjny.
M.in. sprawdza się tu, czy w analizowanej firmie zachowana jest złota reguła bilansowania.
Pokrycie Kapitałów trwałych Kapitałem własnym: $\frac{Kapital\ wlasny}{Aktywa\ trwale}$
Pokrycie Aktywów trwałych Kapitałem stałym: $\frac{Kapital\ staly}{Aktywa\ trwale}$
W przypadku, gdy aktywa trwałe są całkowicie pokryte przez kapitał własny, wówczas spełniona jest złota reguła bilansowania.
W przypadku, gdy aktywa trwałe są całkowicie pokryte przez kapitał stały, wówczas spełniona jest złota reguła bankowa.
Zadanie 1
Stan na: | Dynamika zmian o stałej podstawie 2010=100 | Dynamika zmian o zmiennej podstawie | |
---|---|---|---|
Bilans (zł) | 31.12.10 | 31.12.11 | 31.12.12 |
A. Kapitały własne | 50000 | 65000 | 90000 |
I. Kapitały podstawowe | 40000 | 45000 | 60000 |
II. Kapitał zapasowy | 5000 | 5000 | 5000 |
III. Zysk (strata netto) | 5000 | 15000 | 25000 |
B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania | 30000 | 33000 | 30000 |
I. Zobowiązania długoterminowe | 20000 | 15000 | 15000 |
II. Zobowiązania krótkoterminowe | 10000 | 18000 | 15000 |
Razem Pasywa | 80000 | 98000 | 120000 |
Analiza dynamiki pasywów wykazała ich wzrost.
Największy wzrost nastąpił w roku 2012 (o 50% w porównaniu z rokiem 2010), głownie za sprawą wzrostu zysku netto (o 400%).
Na stałym poziomie pozostał Kapitał zapasowy i zobowiązania długoterminowe.
Analiza dynamiki w ujeciu łańcuchowym pasywów wykazała minimalny wzrost pasywów w 2011
Stan na: | Struktura | Zmiana | |
---|---|---|---|
Bilans (zł) | 31.12.10 | 31.12.11 | 31.12.12 |
A. Kapitały własne | 50000 | 65000 | 90000 |
I. Kapitały podstawowe | 40000 | 45000 | 60000 |
II. Kapitał zapasowy | 5000 | 5000 | 5000 |
III. Zysk (strata netto) | 5000 | 15000 | 25000 |
B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania | 30000 | 33000 | 30000 |
I. Zobowiązania długoterminowe | 20000 | 15000 | 15000 |
II. Zobowiązania krótkoterminowe | 10000 | 18000 | 15000 |
Razem Pasywa | 80000 | 98000 | 120000 |
Struktura:
W 2010 Kapitały własne stanowiły 62,5% wszystkich pasywów. Zobowiązania i rezerwy stanowiły 37,5% wszystkich pasywów.
NA przestrzeni 3 lat Kapitały własne w ogólnej liczbie Pasywów wzrosły: w 2011 o 66,3% (3,83 pkt proc); w 2012 o 75% (8,67 pkt proc).
Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania automatycznie malały.
Na zwiększenie Kapitałów własnych w strukturze pasywów wpłyną duży wzrost zysku netto: w 2010-6,25%, w 2011- 15,31%()9,05 pkt proc.), 1 2012- 20,83%(5,53 pkt proc.).
Rachunek zysków i strat- zestawienie przychodów i kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego za bieżący i poprzedni okres sprawozdawczy. Ostatecznym jego efektem jest wynik finansowy.
Przychody- Uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Przychody powstają przede wszystkim w wyniku transakcji sprzedaży dóbr usług( z należności).
Koszty i straty- definiowane są jako uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie porównawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli
Elementy składowe Wyniku finansowego:
Przychody:
|
Koszty:
|
---|---|
|
Wariant kalkulacyjny
|
Wariant porównawczy
|
---|
Zalety i wady |
---|
Wariant kalkulacyjny: |
+Umożliwia zaspokajanie potrzeb sprawozdawczych jednostki. +Dostarcza informacji o koszcie wytworzenia sprzedanych produktów oraz poziomie kosztów okresów (koszty zarządu i koszty sprzedaży). +Dostarcza prawidłowych informacji do wyznaczania wskaźników , które w swojej konstrukcji zawierają przychody lub koszty z działalności operacyjnej. -Mogą występować problemy związane z ustaleniem kosztu wytworzenia produktów wynikająca np.: ze wzrostu kosztów pośrednich w kosztach całkowitych lub ze sposobu rozdziału stałych kosztów dotyczących wykorzystanych o niewykorzystanych zdolności produkcyjnych -Mała przydatność w podejmowaniu decyzji |
Pozostałe koszty operacyjne to:
- wartość netto sprzedanych środków trwałych, środków trwałych w budowie i wartości niematerialnych i prawnych,
- wartość netto oraz koszty likwidacji środków trwałych,
- odpisane, przedawnione i umorzone należności,
- wartość tworzonych rezerw,
- zapłacone kary, grzywny i odszkodowania,
- amortyzacja wartości firmy,
- odpisy aktualizujące aktywów na skutek utraty wartości użytkowej lub handlowej,
- wartość netto aktywów przekazywanych nieodpłatnie,
- niezawinione szkody, niedobory,
- koszty postępowanie sądowego, egzekucyjnego,
Pozostałe przychody operacyjne to:
- przychody ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie i wartości niematerialnych i prawnych,
- przychody związane z likwidacją środków trwałych,
- wartość rozwiązanych rezerw,
- otrzymane kary, grzywny i odszkodowania,
- otrzymane subwencje, dopłaty, darowizny,
- odpisy ujemnej wartości firmy,
- zweryfikowane nadwyżki inwentaryzacyjne
Do przychodów finansowych zalicza się:
- przychody z udziałów wniesionych do obcych jednostek w formie otrzymanych dywidend,
- dywidendy z posiadanych akcji,
- odsetki otrzymane i należne od należności niespłaconych w terminie przez odbiorców,
- odsetki i prowizje otrzymane od środków i lokat na rachunku bankowym,
- opłaty i odsetki otrzymane z tytułu leasingu finansowego,
- prowizje i odsetki od udzielonych pożyczek,
- przychody ze sprzedaży akcji, udziałów i innych papierów wartościowych,
- dodatnie różnice kursowe,
- przedawnione i umorzone zobowiązania,
- rozwiązanie rezerw utworzonych w ciężar kosztów finansowych.
Do kosztów finansowych zalicza się:
- wartość w cenie nabycia sprzedanych udziałów, akcji i innych papierów wartościowych,
- odsetki oraz prowizje zapłacone i zarachowane,
- dyskonto płacone przy sprzedaży weksli, czeków,
- odsetki i opłaty związane z leasingiem finansowym,
- odpisy aktualizujące,
- ujemne różnice kursowe,
- płacone prowizje,
- rezerwy tworzone w zakresie prowadzonych operacji finansowych.
Zdarzenia nadzwyczajne:
Zyski i straty nadzwyczajne to powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia , poza działalnością operacyjną jednostki i nie związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia.
Do wyników nadzwyczajnych zalicza się wyniki powstałe wskutek zdarzeń losowych.
Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego.
Podatek dochodowy wykazywany w rachunku zysków i strat ustala się od wyniku księgowego brutto, po uwzględnieniu trwałych różnic pomiędzy wynikiem rachunkowym a podatkowym.
Trwałe różnice wynikają z faktu iż nie wszystkie koszty i przychody są uznane przez prawo podatkowe.
Cele analizy rachunku zysków i strat:
Określenie wielkości przychodów i kosztów w danym okresie + porównanie,
Zbadanie struktury pasywów
.
Wstępna analiza Rachunku zysków i strat:
Analiza dynamiki
Analiza struktury (zazwyczaj dotyczy przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów.
Należy pamiętać o przeprowadzeniu korekty inflacyjnej poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat.
Należy pamiętać o przeprowadzeniu korekty inflacyjnej poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat.
Zadanie 1
Rachunek zysków i strat | 2010 | 2011 | 2012 | dynamika 2011 | dynamika 2012 |
---|---|---|---|---|---|
Przychody ze sprzedaży | 150000 | 180000 | 250000 | 120,0% | 166,7% |
Koszty wytworzenia sprzedanych produktów | 120000 | 144000 | 200000 | 120,0% | 166,7% |
Zysk brutto ze sprzedaży | 30000 | 36000 | 50000 | 120,0% | 166,7% |
Koszty zarządu | 10000 | 10000 | 10000 | 100,0% | 100,0% |
Koszty sprzedaży | 1500 | 1500 | 1500 | 100,0% | 100,0% |
Zysk netto ze sprzedaży | 18500 | 24500 | 38500 | 132,4% | 208,1% |
Pozostałe przychody operacyjne | 500 | 500 | 500 | 100,0% | 100,0% |
Pozostałe koszty operacyjne | 9000 | 6000 | 10000 | 66,7% | 111,1% |
Zysk z działalności operacyjnej | 10000 | 19000 | 29000 | 190,0% | 290,0% |
Przychody finansowe | 1000 | 1500 | 4000 | 150,0% | 400,0% |
Koszty finansowe | 4750 | 1750 | 1750 | 36,8% | 36,8% |
Zysk z działalności gospodarczej | 6250 | 18750 | 31250 | 300,0% | 500,0% |
Zyski nadzwyczajne | 0 | 0 | 0 | 0,0% | 0,0% |
Straty nadzwyczajne | 0 | 0 | 0 | 0,0% | 0,0% |
Zysk brutto | 6250 | 18750 | 31250 | 300,0% | 500,0% |
Podatek dochodowy | 1250 | 3750 | 6250 | 300,0% | 500,0% |
Zysk netto | 5000 | 15000 | 25000 | 120,0% | 500,0% |
Na podstawie analizy dynamiki rachunku zysków i strat można powiedzieć, że przez wszystkie analizowane lata zysk netto jednostki gospodarczej wzrastał. Największy 5-krotny wzrost dodatni wyniku finansowego nastąpił w 2012. Wpływ na to miał wzrost przychodów finansowych (z odsetek, dywidend). Przychód ze sprzedaży i koszt wytworzenia sprzedanych produktów wzrastały w jednakowym tempie: w 2011 o 20%, w 2012 o 66,7%.
Analizując pozostałą działalność operacyjną można możn stwierdzić niższy poziom pozostałych kosztów operacyjnych niż pozostałych przychodów operacyjnych. Pozostałe przychody operacyjne przez analizowane lata pozostawały na stałym poziomie. Pozostałe koszty operacyjne wzrosły o 11,1% w 2012 r.
Analiza Wskaźnikowa
polega na obliczeniu szeregu wskaźników wyrażających relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi wielkościami zaczerpniętymi z dokumentów sprawozdawczych takich jak bilans i rachunek wyników;
jest rozwinięciem analizy wstępnej;
za pomocą obliczonych wartości wskaźników można syntetycznie scharakteryzować różne aspekty ekonomiczne działalności przedsiębiorstwa;
wskaźniki służące analizie ekonomicznej ujmuje się w zestawy o zbliżonej treści ekonomicznej.
Cztery obszary analizy wskaźnikowej odpowiadające różnym problemom działalności przedsiębiorstwa:
płynność finansowa,
sprawność działania przedsiębiorstwa,
zyskowność,
Rentowność.
Analiza Wskaźnikowa – zalety i wady metody analitycznej:
jest szybką i efektywną metodą badawczą dotyczącą zagadnień funkcjonowania przedsiębiorstwa i prowadzonych przez nie operacji gospodarczych,
jest narzędziem bardzo przydatnym w ocenie kondycji ekonomicznej przedsiębiorstwa i jednocześnie w procesie zarządzania nim,
pozwala na wzajemne badanie różnych wielkości względem siebie pochodzących z różnych części sprawozdania finansowego,
poprzez wyliczenie syntetycznych wskaźników umożliwia dokonywanie porównań otrzymanych wartości badanej firmy z wielkościami innych przedsiębiorstw,
trafne narzędzie prowadzące do redukcji informacji odnośnie sytuacji finansowej badanego przedsiębiorstwa (redukcja ta z kolei powinna stanowić duże ułatwienie dla zarządzających przedsiębiorstwami),
jednakże bazuje ona wyłącznie na danych ekonomicznych z przeszłości firmy i w najlepszym wypadku opisuje bieżący stan firmy, a nie jej przyszłość,
może być, co najwyżej, bazą do opracowania tendencji zmian zachodzących w firmie.
Ocena płynności finansowej firmy
Płynność finansowa (ang. Liquidity) pokazuje zdolność firmy do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań, tzn. tych, których terminy płatności nie przekraczają roku.
Sporządzane na bazie strumieni środków pieniężnych rachunki płynności wskazują na źródła pochodzenia środków pieniężnych oraz kierunki ich rozdysponowania, oczywiście wszystko dla danego okresu sprawozdawczego.
Wskaźnik płynności bieżącej informuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania.
Zadawalający poziom: 1,2-2,0 co oznacza zachowanie równowagi finansowej firmy i wymaga aby wielkości aktywów bieżących były około 2 razy większe niż kwota pasywów biężących.
Niski poziom wskaźnika oznacza, że firma działa „z dnia na dzień”i nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych na spłatę zobowiązań.
$$\text{Wsk.p}l\text{ynno}s\text{ci\ bie}zacej = \frac{\text{aktywa\ bie}z\text{ace}}{\text{pasywa\ bie}z\text{ace}}$$
$$\begin{matrix}
\text{Wsk.\ bie}z\text{acej} \\
pl\text{ynno}s\text{ci\ finansowej} \\
\end{matrix} = \frac{\text{A.\ bie}zace + zapasy + naleznosci + s\text{r.pieni}ezne + inne\ aktywa\ biez\text{ace}}{\text{zobowiazania\ bie}z\text{ace}}$$
Wskaźnik płynności szybki (mocny test)- ukazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterm. aktywami o dłuższym stopniu płynności (po wyłączeniu zapasów).
Postulowany jego poziom to 1.
Pokazuje wtedy, że przedsiębiorstwo może szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom .
Różnica pomiędzy wskaźnikiem bieżącym a szybkim nie powinna być zbyt duża.
Jeżeli wskaźnik szybki jest niski, a bieżący wysoki oznacza to, że firma utrzymuje zbyt duży poziom zapasów. Wysoki wskaźnik szybki oznacza nieproduktywne gromadzenie śr.pieniężnych na rach.bankowym oraz występowanie wysokiego stanu należności.
$$Wsk.szybki = \frac{A.biezace - zapasy - RMKczynne}{Pasywa\ biezace}$$
Wskaźnik sprawności działania- relacja funduszu obrotowego do sprzedaży netto.
$$Kapital\ obrotowy\ w\ dniach\ obrotu = \frac{\text{Ka}\text{p.obrotowy}}{Sprzedaz\ netto} \bullet 360\ dni$$
Określa liczbę dni obrotu na jaką wystarcza kapitału obrotowego. Wynika z tego, że poziom kapitału obrotowego dniach maleje przy zwiększeniu sprzedaży. Jeśli proporcjonalnie nie zwiększy się kapitał obrotowy, wówczas przy zmniejszeniu obrotów wzrośnie niebezpieczeństwo utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa.
Wskaźnik obrotu zapasami- mówi, ile razy w ciągu badanego okresu sprawozdawczego nastąpi odnowienie stanu zapasów.
Im wyższy poziom wskaźnika tym zapasy wystarczają na mniejszą liczbę dni sprzedaży (interes się kręci).
$$Wsk.obrotu\ zapasami = \ \frac{sprzedaz\ netto}{sredni\ stan\ zapasow}$$
Jeżeli relacja ta zwiększa się w czasie, to oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni. Sytuacja taka jest korzystna, bo przedsiębiorstwo ponosi niskie koszty magazynowania, szybciej następuje uwolnienie kapitału obrotowego. Przy szybkiej rotacji kapitał ten jest lepiej wykorzystany, co ma znaczenie przy ocenie rentowności kapitału.
Wskaźnik cyklu zapasów w dniach- przedstawia w dniach okres, jaki jest potrzebny na jeden cykl obrotu zapasami, czyli czas potrzebny na odnowienie stanu zapasów.
Wysoki wskaźnik zapasów informuje o wolnym obrocie zapasami, niski wskaźnik świadczy o dużym popycie na towary, ponieważ rotacja zamyka się w krótszym okresie.
$$Wsk.cyklu\ zapasow\ w\ dniach = \frac{360dni}{\text{Wsk.obrotu\ zapasami}} = \frac{sredni\ stan\ zapasow}{sprzedaz\ netto} \bullet 360$$
Wskaźnik rotacji należności- ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo odtwarza stan swoich należności.
Przedział: 7,0-10,0
Jeśli <7,0 to zbyt długo przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów.
$$Wsk.rotacji\ naleznosci = \frac{sprzedaz\ net\text{to}}{sredni\ stan\ naleznosci}$$
Wskaźnik cyklu należności- ile dni od sprzedaży nie otrzymujemy należności.
Ocena wartości wskaźnika obrotu należnościami w dniach zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa, na przykład firmy handlowe stosują krótsze terminy rozliczeń niż producenci, stąd wartości wskaźników należności obliczanych w tych podmiotach będą niższe.
$$Wsk.cyklu\ naleznosci = \frac{360\ dni}{Wsk.rotacji\ naleznosci} = \frac{sredni\ stan\ naleznosc\text{i\ }}{sprzedaz\ netto} \bullet 360\ dni$$
Analizę płynności finansowej przedsiębiorstwa, oprócz obliczenia wskaźników, można poszerzyć o zbadanie struktury środków obrotowych ze względu na stopień płynności.
Środki te możemy podzielić na trzy zasadnicze grupy:
stopień płynności są to środki pieniężne w kasie i na rachunku bankowym oraz krótkoterminowe papiery wartościowe,
stopień płynności przypisuje się należnościom odbieranym w założonych terminach, należnościom od budżetów, na przykład, z tytułu nadpłaconych podatków, i innym należnościom oraz zapasom wyrobów gotowych i półfabrykatów mających zbyt na rynku,
stopień płynności charakteryzuje zapasy towarów i wyrobów nie mających zbytu: zapasy produkcji niezakończonej, materiały, zaliczki na poczet przyszłych dostaw towarów oraz należności przeterminowane i sporne.
Klasyfikacja jest uszeregowaniem ekonomicznym i różni się nieco od klasyfikacji rachunkowej. W tej drugiej pierwszy stopień mają środki pieniężne, drugi należności, trzeci zapasy. Zgodnie z tym, oblicza się odpowiednie dla każdego stopnia wskaźniki płynności finansowej. Wskaźnik należy poddać wnikliwej analizie i zbadać, czy poważnej część należności nie stanowią należności znacznie przeterminowane i prawdopodobnie nieściągalne.
Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa
Przy analizie stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa należy się skoncentrować na dwóch zagadnieniach:
poziom zadłużenia firmy.
zdolność przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia (ang. Debt Ratio)- określa udział kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa ogółem.
Im niższa wartość tego wskaźnika, tym większa niezależność finansowania firmy i mniejsze ryzyko przy zaciąganiu następnych kredytów.
Zbyt duża wartość wskaźnika mówi o dużym ryzyku finansowym, przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów.
Zgodnie z wzorcami zachodnimi wartość tego wskaźnika dla firmy, w której nie jest zachwiana równowaga między kapitałem obcym a własnym, powinna zawierać się w przedziale 0.57 - 0.67.
$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{og}o\text{lnego}\ \text{zad}luz\text{enia} = \frac{\text{Zobowiazania}\ \text{og}ol\text{em}}{\text{Aktywa}\ \text{og}ol\text{em}} \bullet 100\%$$
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (relacja zadłużenia kapitału własnego wobec zobowiązań ogółem - ang. Debt to Equity)
$$\text{Wsk}.\text{zad}luz\text{enia}\ \text{kapita}lu\ wl\text{asnego} = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{og}ol\text{em}}{\text{Kapita}l\ wl\text{asny}}$$
Relacja ta określa możliwości spłaty zobowiązań kapitałami własnymi. Jest to istotny wskaźnik obliczany przy udzielaniu kredytu przez bank.
Często obliczona wartość decyduje o ewentualnym przyznaniu kredytu.
w USA wartością graniczną dla małych firm jest stosunek 3:1.
dla średnich i dużych firm przewidziano ostrzejsze warunki; instytucje finansowe mogą nie udzielić kredytu, gdy relacja kapitału własnego do zamierzonego kredytu nie osiąga stosunku 1:1.
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego- zwany wskaźnikiem długu lub wskaźnikiem ryzyka, dotyczy on zadłużenia długoterminowego o okresie spłaty powyżej jednego roku.
$$\text{Wsk}\ \text{zad}l\text{uzenia}\ dl\text{ugoterminowego} = \frac{\text{Zob}.dl\text{ugoterminowe}}{\text{Kapita}l\ wl\text{asny}}$$
Wskaźnik ten dotyczy zobowiązań długoterminowych, takich jak wyemitowane przez firmę obligacje, długoterminowy kredyt inwestycyjny, długoterminowe pożyczki hipoteczne itp.
Optymalny przedział dla tego wskaźnika zawiera się zatem w granicach 0.5 - 1.0.
Wartość zadowalająca tego wskaźnika wynosi 0.5
Jeżeli wartość ta jest wyższa niż 1.0, oznacza to, że zobowiązania długoterminowe przewyższają kapitał własny.
Przy wartości relacji powyżej jedności uważa się, że firma jest poważnie zadłużona. Wartości poniżej 0.5 oznaczają, że przedsiębiorstwo operuje głównie kapitałem własnym, co może niekorzystnie wpływać na jego rentowność.
Wskaźnik pokrycia długu w środkach trwałych – kolejny wskaźnik wykorzystywany przy ocenie zadłużenia firmy.
$$\begin{matrix}
\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ dl\text{ugoterminowych}\ \\
\text{rzeczowymi}\ \text{sk}l\text{adnikami}\ \text{maj}a\text{tku} \\
\end{matrix} = \ \frac{\text{rzeczowe}\ \text{sk}l\text{adniki}\ \text{maj}a\text{tku}\ \text{trwa}l\text{ego}}{\text{zobowi}a\text{zania}\ dl\text{ugoterminowe}}$$
Oprócz badania poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa analizuje się także jego zdolność do obsługi długu. Bank orientuje się wtedy co do możliwości zwrotu kredytu w terminie wraz z odsetkami.
Do oceny zdolności firmy do obsługi długu wykorzystuje się następujący zbiór wskaźników:
wskaźnik pokrycia obsługi długu,
wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych,
wskaźnik pokrycia obsługi kredytu gotówką z cash flow.
Wskaźnik pokrycia obsługi długu, zwany również wskaźnikiem wiarygodności kredytowej, można obliczyć na dwa różne sposoby:
Wskaźnik I wyraża stopień zabezpieczenia obsługi kredytu przez osiągnięty zysk. W relacji tej brany jest pod uwagę zysk na działalności gospodarczej, tj. różnica pomiędzy sprzedażą netto a kosztami własnymi sprzedaży. Stopień bezpieczeństwa w tym przypadku wynosi 1.2 choć według banku światowego za wartość graniczną przyjmuje się 1.3, a optymalną 2.5.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{obs}l\text{ugid}l\text{ugu}\ I = \frac{\text{zysk}\ \text{przed}\ \text{opodatkowaniu} + \text{odsetki}}{\text{raty}\ \text{kapita}l\text{owe} + \text{odsetki}}$$
Wskaźnik II obliczany jest ze względu na fakt pierwszeństwa wymagalności zobowiązań podatkowych przedsiębiorstwa przed zobowiązaniami kredytowymi. Stąd w powyższej relacji występuje zysk netto jako wartość będąca w dyspozycji podmiotu po opodatkowaniu i mogąca służyć obsłudze kredytu. Za wartość minimalną wskaźnika przyjmuje się 1.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{obs}l\text{ugid}l\text{ugu}\ \text{II} = \frac{\text{zysk}\ \text{po}\ \text{opodatkowaniu} + \text{odsetki}}{\text{raty}\ \text{kapita}l\text{owe} + \text{odsetki}}$$
Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych w swej relacji wykorzystuje wartość zysku przed opodatkowaniem powiększoną o odsetki.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ \text{odsetkowych} = \frac{\text{zysk}\ \text{prze}\ \text{dopodatkowaniem}\ i\ \text{odsetkami}\ (\text{EBIT})}{\text{odsetki}}$$
Relacja ta określa zdolność firmy do terminowego płacenia zobowiązań odsetkowych.
Jeżeli wartość tego wskaźnika osiągnęłaby 1.0, oznaczałoby to, że cały osiągnięty przez nie zysk pochłaniają odsetki. Zatem im wyższa wartość wskaźnika, tym lepsze możliwości spłaty.
Przy wartościach ułamkowych ujemnych kredytobiorca może mieć kłopoty ze spłatą zobowiązań.
Dla należytego zabezpieczenia swoich należności kredytodawcy przyjmują jako optymalną wartość ok. 4 5.
Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową umożliwia ocenę możliwości regulowania ich z tej właśnie nadwyżki bez uszczuplenia majątku przedsiębiorstwa.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ \text{cash}\ \text{flow} = \frac{\text{zysk}\ \text{netto} + \text{amortyzacja}}{\text{przeci}e\text{tny}\ \text{stan}\ \text{zobowi}a\text{za}n}$$
Z zależności tej pośrednio można się także dowiedzieć, ile lat potrzebowałoby przedsiębiorstwo aby spłacić zobowiązania.
Wskaźnik ten jest uważany za najbardziej praktyczny przy ocenie finansowej firmy.
Przy zestawieniu obliczonych wartości z kolejnych lat obserwuje się, czy zmiany są pozytywne tzn. wskaźnik rośnie, czy negatywne (wskaźnik maleje).
Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa
Przy analizie stopnia zadłużenia przedsiębiorstwa należy się skoncentrować na dwóch zagadnieniach:
poziom zadłużenia firmy.
zdolność przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia (ang. Debt Ratio)- określa udział kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa ogółem.
Im niższa wartość tego wskaźnika, tym większa niezależność finansowania firmy i mniejsze ryzyko przy zaciąganiu następnych kredytów.
Zbyt duża wartość wskaźnika mówi o dużym ryzyku finansowym, przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów.
Zgodnie z wzorcami zachodnimi wartość tego wskaźnika dla firmy, w której nie jest zachwiana równowaga między kapitałem obcym a własnym, powinna zawierać się w przedziale 0.57 - 0.67.
$$\text{Wska}z\text{nik}\ \text{og}o\text{lnego}\ \text{zad}luz\text{enia} = \frac{\text{Zobowiazania}\ \text{og}ol\text{em}}{\text{Aktywa}\ \text{og}ol\text{em}} \bullet 100\%$$
Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (relacja zadłużenia kapitału własnego wobec zobowiązań ogółem - ang. Debt to Equity)
$$\text{Wsk}.\text{zad}luz\text{enia}\ \text{kapita}lu\ wl\text{asnego} = \ \frac{\text{zobowi}a\text{zania}\ \text{og}ol\text{em}}{\text{Kapita}l\ wl\text{asny}}$$
Relacja ta określa możliwości spłaty zobowiązań kapitałami własnymi. Jest to istotny wskaźnik obliczany przy udzielaniu kredytu przez bank.
Często obliczona wartość decyduje o ewentualnym przyznaniu kredytu.
w USA wartością graniczną dla małych firm jest stosunek 3:1.
dla średnich i dużych firm przewidziano ostrzejsze warunki; instytucje finansowe mogą nie udzielić kredytu, gdy relacja kapitału własnego do zamierzonego kredytu nie osiąga stosunku 1:1.
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego- zwany wskaźnikiem długu lub wskaźnikiem ryzyka, dotyczy on zadłużenia długoterminowego o okresie spłaty powyżej jednego roku.
$$\text{Wsk}\ \text{zad}l\text{uzenia}\ dl\text{ugoterminowego} = \frac{\text{Zob}.dl\text{ugoterminowe}}{\text{Kapita}l\ wl\text{asny}}$$
Wskaźnik ten dotyczy zobowiązań długoterminowych, takich jak wyemitowane przez firmę obligacje, długoterminowy kredyt inwestycyjny, długoterminowe pożyczki hipoteczne itp.
Optymalny przedział dla tego wskaźnika zawiera się zatem w granicach 0.5 - 1.0.
Wartość zadowalająca tego wskaźnika wynosi 0.5
Jeżeli wartość ta jest wyższa niż 1.0, oznacza to, że zobowiązania długoterminowe przewyższają kapitał własny.
Przy wartości relacji powyżej jedności uważa się, że firma jest poważnie zadłużona. Wartości poniżej 0.5 oznaczają, że przedsiębiorstwo operuje głównie kapitałem własnym, co może niekorzystnie wpływać na jego rentowność.
Wskaźnik pokrycia długu w środkach trwałych – kolejny wskaźnik wykorzystywany przy ocenie zadłużenia firmy.
$$\begin{matrix}
\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ dl\text{ugoterminowych}\ \\
\text{rzeczowymi}\ \text{sk}l\text{adnikami}\ \text{maj}a\text{tku} \\
\end{matrix} = \ \frac{\text{rzeczowe}\ \text{sk}l\text{adniki}\ \text{maj}a\text{tku}\ \text{trwa}l\text{ego}}{\text{zobowi}a\text{zania}\ dl\text{ugoterminowe}}$$
Oprócz badania poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa analizuje się także jego zdolność do obsługi długu. Bank orientuje się wtedy co do możliwości zwrotu kredytu w terminie wraz z odsetkami.
Do oceny zdolności firmy do obsługi długu wykorzystuje się następujący zbiór wskaźników:
wskaźnik pokrycia obsługi długu,
wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych,
wskaźnik pokrycia obsługi kredytu gotówką z cash flow.
Wskaźnik pokrycia obsługi długu, zwany również wskaźnikiem wiarygodności kredytowej, można obliczyć na dwa różne sposoby:
Wskaźnik I wyraża stopień zabezpieczenia obsługi kredytu przez osiągnięty zysk. W relacji tej brany jest pod uwagę zysk na działalności gospodarczej, tj. różnica pomiędzy sprzedażą netto a kosztami własnymi sprzedaży. Stopień bezpieczeństwa w tym przypadku wynosi 1.2 choć według banku światowego za wartość graniczną przyjmuje się 1.3, a optymalną 2.5.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{obs}l\text{ugid}l\text{ugu}\ I = \frac{\text{zysk}\ \text{przed}\ \text{opodatkowaniu} + \text{odsetki}}{\text{raty}\ \text{kapita}l\text{owe} + \text{odsetki}}$$
Wskaźnik II obliczany jest ze względu na fakt pierwszeństwa wymagalności zobowiązań podatkowych przedsiębiorstwa przed zobowiązaniami kredytowymi. Stąd w powyższej relacji występuje zysk netto jako wartość będąca w dyspozycji podmiotu po opodatkowaniu i mogąca służyć obsłudze kredytu. Za wartość minimalną wskaźnika przyjmuje się 1.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{obs}l\text{ugid}l\text{ugu}\ \text{II} = \frac{\text{zysk}\ \text{po}\ \text{opodatkowaniu} + \text{odsetki}}{\text{raty}\ \text{kapita}l\text{owe} + \text{odsetki}}$$
Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych w swej relacji wykorzystuje wartość zysku przed opodatkowaniem powiększoną o odsetki.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ \text{odsetkowych} = \frac{\text{zysk}\ \text{prze}\ \text{dopodatkowaniem}\ i\ \text{odsetkami}\ (\text{EBIT})}{\text{odsetki}}$$
Relacja ta określa zdolność firmy do terminowego płacenia zobowiązań odsetkowych.
Jeżeli wartość tego wskaźnika osiągnęłaby 1.0, oznaczałoby to, że cały osiągnięty przez nie zysk pochłaniają odsetki. Zatem im wyższa wartość wskaźnika, tym lepsze możliwości spłaty.
Przy wartościach ułamkowych ujemnych kredytobiorca może mieć kłopoty ze spłatą zobowiązań.
Dla należytego zabezpieczenia swoich należności kredytodawcy przyjmują jako optymalną wartość ok. 4 5.
Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową umożliwia ocenę możliwości regulowania ich z tej właśnie nadwyżki bez uszczuplenia majątku przedsiębiorstwa.
$$\text{Wsk}.\text{pokrycia}\ \text{zobowi}a\text{za}n\ \text{cash}\ \text{flow} = \frac{\text{zysk}\ \text{netto} + \text{amortyzacja}}{\text{przeci}e\text{tny}\ \text{stan}\ \text{zobowi}a\text{za}n}$$
Z zależności tej pośrednio można się także dowiedzieć, ile lat potrzebowałoby przedsiębiorstwo aby spłacić zobowiązania.
Wskaźnik ten jest uważany za najbardziej praktyczny przy ocenie finansowej firmy.
Przy zestawieniu obliczonych wartości z kolejnych lat obserwuje się, czy zmiany są pozytywne tzn. wskaźnik rośnie, czy negatywne (wskaźnik maleje).
Analiza rentowności i zyskowności przedsiębiorstwa
W literaturze polskiej określenia rentowności i zyskowności są:
stosowane zamiennie
zyskowność rozumiana jest w odniesieniu do sprzedaży, natomiast rentowność w odniesieniu do zainwestowanych kapitałów.
Wyróżnia się:
zyskowność handlową obliczaną na podstawie danych o wielkości sprzedaży,
rentowność ekonomiczną dotyczącą całości majątku podmiotu,
rentowność finansową wiążącą się z zaangażowanymi kapitałami własnymi.
Analiza rentowności i zyskowności - sprzedaży
Wskaźnik zyskowności sprzedaży (ang. Gross Profit Margin)
Przy badaniu zyskowności handlowej podstawowe znaczenie ma zysk. Zysk na sprzedaży oblicza się jako różnicę pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami uzyskania tych przychodów.
$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy = \frac{sprzedaz\ netto - koszt\ sprzedanych\ towarow}{sprzedaz\ netto}$$
$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy\ netto = \frac{zysk\ netto\ (EAT)}{sprzedaz\ netto}$$
W Polsce często obliczany jest również wskaźnik rentowności sprzedaży brutto
$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy\ brutto = \frac{\text{zysk\ netto}}{sprzedaz\ netto} \bullet 100\%$$
Z uwagi na to, że w liczniku wskaźników zyskowności sprzedaży i rentowności sprzedaży występuje wartość zysku całego przedsiębiorstwa, należy pamiętać, że tym samym łączy on zyski z poszczególnych dziedzin działania przedsiębiorstwa. Zależy on więc od wyników z:
podstawowej działalności,
działalności finansowej,
pozostałej sprzedaży (na przykład składników majątku trwałego) oraz
salda strat i zysków nadzwyczajnych.
Analiza rentowności majątku
Przedsiębiorstwa w swojej działalności wykorzystują obce kapitały. Dzięki temu zasileniu wzrasta rentowność kapitałów własnych. Mówi się, że występuje tzw. efekt dźwigni finansowej. Płacone od kredytów odsetki pomniejszają podstawę dochodu do opodatkowania.
Aby móc porównywać sprawność zarządzania firm wykorzystujących kapitały obce w różnym stopniu, należy ich zyski netto sprowadzić do sytuacji takiej, jakby firma nie korzystała z obcego kapitału.
Wskaźnik skorygowanej rentowności majątku, w którym do zysku netto dodaje się odsetki pomniejszone o podatek dochodowy, o jaki nastąpiło obniżenie ciężaru odsetek.
$$Skorygowana\ rentownosc\ majatku = \frac{zysk\ netto + odsetki - podatek}{majatek\ ogolem} \bullet 100\%$$
Zwykle skorygowaną rentowność majątku oblicza się jako wskaźnik pomocniczy dla wyznaczenia wielkości dźwigni finansowej.
Analiza rentowności kapitału własnego
Wskaźnik obrotu aktywami (ang. Total Assets Turnover)- informuje, jak dużą względną sprzedaż firma realizuje z pomocą swojego majątku
$$Wsk.obrotu\ aktywami = \frac{sprzedaz\ netto}{\text{aktywa}}$$
Rentowność kapitału własnego jest trzecim aspektem badania rentowności przedsiębiorstwa (ang. ROE - Return on Equity)
$$Wsk.rentownosci\ kapitalu\ wlasnego\ ROE = \frac{\text{zysk\ netto}}{kapital\ wlasny}$$
Wskaźnik ROE jest jednym z najważniejszych wskaźników z punktu widzenia właścicieli przedsiębiorstwa.
Mnożnikiem kapitału własnego, MKW -stosunek aktywów ogółem do kapitału własnego, inaczej mówiąc stosunek wszystkich źródeł finansowania do kapitału własnego
$$MKW = \frac{aktywa\ ogolem}{kapital\ wlasny}$$
Odwrotność MKW wskazuje udział kapitału własnego w finansowaniu działalności firmy
ROE = Zyskownosc netto • Obrot aktywami • MKW
$$ROE = \frac{\text{zysk\ netto}}{sprzedaz} \bullet \frac{sprzedaz}{\text{aktywa}} \bullet \frac{\text{aktywa}}{kapital\ wlasny}$$
Badanie wartości rynkowej przedsiębiorstwa
Bardzo ważnym czynnikiem przy kształtowaniu się wizerunku firmy jest jej pozycja na rynku kapitałowym.
Wskaźniki rynku kapitałowego służą nie tylko akcjonariuszom i inwestorom do pomiaru korzyści płynących z tytułu posiadania zainwestowanych kapitałów, lecz także kierownictwu firmy do niezbędnej samooceny efektywności finansowej.
EPS (ang. Earning per Share) Jeden z podstawowych wskaźników, mnówi jaki zysk przypada na jedną akcję
$$EPS = \frac{\text{zysk\ netto}}{ilosc\ wyemitowanych\ akcji}$$
Wskaźnik ceny do zysku na jedną akcję, P/E (ang. Price to Earning Ratio): służy do oceny zyskowności
$$Wsk.ceny\ do\ zysku\ na\ jedna\ akcje = \frac{P}{E} = \frac{\text{cena\ rynkowa\ jednej\ akcji}}{zysk\ za\ jedna\ akcje}$$
Wzrost wartości tego wskaźnika w czasie mówi, że inwestorzy płacą więcej, niż poprzednio za dane akcje.
Wskaźnik ten wykorzystywany jest także do wyceny wartości rynkowej przedsiębiorstwa. W przypadku, gdy wartość księgowa lub likwidacyjna firmy nie stanowi jej autentycznej wartości, wartość rynkową firmy WR można obliczyć mnożąc licznik i mianownik wskaźnika P/E przez liczbę wyemitowanych akcji i wówczas otrzymamy wartość całej firmy: WR = P/E * zysk netto.
Wskaźnik P/E wykorzystywany jest również do wyznaczenia ceny i liczby nowo emitowanych akcji w momencie powiększania kapitału własnego firmy, na przykład w celu zdobycia kapitału inwestycyjnego.
Wskaźnik stopy dywidendy dla akcjonariuszy zainteresowanych bezpośrednio zyskiem z dywidendy najlepszą ilustracją będzie, którego wartość podawana jest bądź jako ułamek, bądź procentowo.
$$Wsk.stopy\ dywidend = \frac{dywidenda\ na\ jedna\ akcje}{\text{cena\ rynkowa\ jednej\ akcji}} \bullet 100\%$$
Wskaźnik stopy wypłat dywidendy niesie uzupełniające informacje do poprzedniego wskaźnika. Dowiadujemy się z niego jaki jest udział dywidendy w zysku po opodatkowaniu:
$$Wsk.stopy\ wyplat\ dywidendy = \frac{dywidenda\ na\ jedna\ akcje}{zysk\ na\ jedna\ akcje} \bullet 100\%$$