Analiza rentowności i zyskowności przedsiębiorstwa

W literaturze polskiej określenia rentowności i zyskowności są:

• stosowane zamiennie

• zyskowność rozumiana jest w odniesieniu do sprzedaży, natomiast rentowność w odniesieniu do zainwestowanych kapitałów.

Wyróżnia się:

• zyskowność handlową obliczaną na podstawie danych o wielkości sprzedaży,

• rentowność ekonomiczną dotyczącą całości majątku podmiotu,

• rentowność finansową wiążącą się z zaangażowanymi kapitałami własnymi.

Analiza rentowności i zyskowności - sprzedaży

Wskaźnik zyskowności sprzedaży (ang. Gross Profit Margin)

Przy badaniu zyskowności handlowej podstawowe znaczenie ma zysk. Zysk na sprzedaży oblicza się jako różnicę pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami uzyskania tych przychodów.

$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy = \frac{sprzedaz\ netto - koszt\ sprzedanych\ towarow}{sprzedaz\ netto}$$

$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy\ netto = \frac{zysk\ netto\ (EAT)}{sprzedaz\ netto}$$

W Polsce często obliczany jest również wskaźnik rentowności sprzedaży brutto

$$Wsk.zyskownosci\ sprzedazy\ brutto = \frac{\text{zysk\ netto}}{sprzedaz\ netto} \bullet 100\%$$

Z uwagi na to, że w liczniku wskaźników zyskowności sprzedaży i rentowności sprzedaży występuje wartość zysku całego przedsiębiorstwa, należy pamiętać, że tym samym łączy on zyski z poszczególnych dziedzin działania przedsiębiorstwa. Zależy on więc od wyników z:

• podstawowej działalności,

• działalności finansowej,

• pozostałej sprzedaży (na przykład składników majątku trwałego) oraz

• salda strat i zysków nadzwyczajnych.

Analiza rentowności majątku

Przedsiębiorstwa w swojej działalności wykorzystują obce kapitały. Dzięki temu zasileniu wzrasta rentowność kapitałów własnych. Mówi się, że występuje tzw. efekt dźwigni finansowej. Płacone od kredytów odsetki pomniejszają podstawę dochodu do opodatkowania.

Aby móc porównywać sprawność zarządzania firm wykorzystujących kapitały obce w różnym stopniu, należy ich zyski netto sprowadzić do sytuacji takiej, jakby firma nie korzystała z obcego kapitału.

Wskaźnik skorygowanej rentowności majątku, w którym do zysku netto dodaje się odsetki pomniejszone o podatek dochodowy, o jaki nastąpiło obniżenie ciężaru odsetek.

$$Skorygowana\ rentownosc\ majatku = \frac{zysk\ netto + odsetki - podatek}{majatek\ ogolem} \bullet 100\%$$

Zwykle skorygowaną rentowność majątku oblicza się jako wskaźnik pomocniczy dla wyznaczenia wielkości dźwigni finansowej.

Analiza rentowności kapitału własnego

Wskaźnik obrotu aktywami (ang. Total Assets Turnover)- informuje, jak dużą względną sprzedaż firma realizuje z pomocą swojego majątku

$$Wsk.obrotu\ aktywami = \frac{sprzedaz\ netto}{\text{aktywa}}$$

Rentowność kapitału własnego jest trzecim aspektem badania rentowności przedsiębiorstwa (ang. ROE - Return on Equity)

$$Wsk.rentownosci\ kapitalu\ wlasnego\ ROE = \frac{\text{zysk\ netto}}{kapital\ wlasny}$$

Wskaźnik ROE jest jednym z najważniejszych wskaźników z punktu widzenia właścicieli przedsiębiorstwa.

Mnożnikiem kapitału własnego, MKW -stosunek aktywów ogółem do kapitału własnego, inaczej mówiąc stosunek wszystkich źródeł finansowania do kapitału własnego

$$MKW = \frac{aktywa\ ogolem}{kapital\ wlasny}$$

Odwrotność MKW wskazuje udział kapitału własnego w finansowaniu działalności firmy

ROE = Zyskownosc netto • Obrot aktywami • MKW

$$ROE = \frac{\text{zysk\ netto}}{sprzedaz} \bullet \frac{sprzedaz}{\text{aktywa}} \bullet \frac{\text{aktywa}}{kapital\ wlasny}$$

Badanie wartości rynkowej przedsiębiorstwa

Bardzo ważnym czynnikiem przy kształtowaniu się wizerunku firmy jest jej pozycja na rynku kapitałowym.

Wskaźniki rynku kapitałowego służą nie tylko akcjonariuszom i inwestorom do pomiaru korzyści płynących z tytułu posiadania zainwestowanych kapitałów, lecz także kierownictwu firmy do niezbędnej samooceny efektywności finansowej.

EPS (ang. Earning per Share) Jeden z podstawowych wskaźników, mnówi jaki zysk przypada na jedną akcję

$$EPS = \frac{\text{zysk\ netto}}{ilosc\ wyemitowanych\ akcji}$$

Wskaźnik ceny do zysku na jedną akcję, P/E (ang. Price to Earning Ratio): służy do oceny zyskowności

$$Wsk.ceny\ do\ zysku\ na\ jedna\ akcje = \frac{P}{E} = \frac{\text{cena\ rynkowa\ jednej\ akcji}}{zysk\ za\ jedna\ akcje}$$

Wzrost wartości tego wskaźnika w czasie mówi, że inwestorzy płacą więcej, niż poprzednio za dane akcje.

Wskaźnik ten wykorzystywany jest także do wyceny wartości rynkowej przedsiębiorstwa. W przypadku, gdy wartość księgowa lub likwidacyjna firmy nie stanowi jej autentycznej wartości, wartość rynkową firmy WR można obliczyć mnożąc licznik i mianownik wskaźnika P/E przez liczbę wyemitowanych akcji i wówczas otrzymamy wartość całej firmy: WR = P/E * zysk netto.

Wskaźnik P/E wykorzystywany jest również do wyznaczenia ceny i liczby nowo emitowanych akcji w momencie powiększania kapitału własnego firmy, na przykład w celu zdobycia kapitału inwestycyjnego.

Wskaźnik stopy dywidendy dla akcjonariuszy zainteresowanych bezpośrednio zyskiem z dywidendy najlepszą ilustracją będzie, którego wartość podawana jest bądź jako ułamek, bądź procentowo.

$$Wsk.stopy\ dywidend = \frac{dywidenda\ na\ jedna\ akcje}{\text{cena\ rynkowa\ jednej\ akcji}} \bullet 100\%$$

Wskaźnik stopy wypłat dywidendy niesie uzupełniające informacje do poprzedniego wskaźnika. Dowiadujemy się z niego jaki jest udział dywidendy w zysku po opodatkowaniu:

$$Wsk.stopy\ wyplat\ dywidendy = \frac{dywidenda\ na\ jedna\ akcje}{zysk\ na\ jedna\ akcje} \bullet 100\%$$