Populacja- w kontekście socjologicznym- całość badana

Nauki społeczne:

-filozofia

-ekonomia

-psychologia

-psychologia społeczna

-antropologia

-etnografia

-marketing

-historia

Nauki, z których korzysta socjologia:

-statystyka

-demografia

-logika i ogólna metodyka nauki

-prakseologia

Przedmioty badawcze:

-fluktuacja kadr

-integracja i konflikty między grupami

-imigracje- poziome (terytorialne np. wieś-miasto, region-region); pionowe (wewn. struktury społeczne- awanse, spadki)

-problemy stosowania prawa i problemy społeczne z tym związane

-dynamika masowych zjawisk zdrowotnych (epidemiologia)

-różnego rodzaju patologie

-masowe komunikowanie

-socjologia miasta, wsi, sportu, sztuki, pracy itp.

Mierzenie w socjologii- socjologia ma problemy z jednoznacznym ocenieniem/zmierzeniem. W sporcie jest to łatwe w niektórych dyscyplinach (ciężary, skoki itp.), lecz w niektórych sędziowie podejmują decyzję, kiedy ciężko jest jednoznacznie ocenić zwycięzcę. Często są to sądy subiektywne.

W socjologii istnieją 4 rodzaje pomiarów:

1. Nominalny (=,=/=) x nie jest tożsame z y (np. islam =/= chrześcijaństwo)

2. Porządkowy (<,>) x jest większe od y, ale nie wiemy o ile

3. Interwałowy (+,-) x jest o tyle większe od y

4. Ilorazowy (*,:) x jest tyle razy większe od y

Każda kolejna skala zawiera wszystkie cechy niższych (słabszych)

Kwestionariusz- narzędzie do badania (występuje tu respondent)

Istnieją 2 rodzaje badań ludzi:

1. Ankietyzacja

Technika badawcza, w której kwestionariusz dawany jest do ręki respondentowi, który sam czyta pytania i wpisuje odpowiedzi.  Zalety: lepsza, gdy zależy nam na anonimowości (np. badania preferencji seksualnych, finansów, religijności, preferencji politycznych itp.).

2. Wywiad

Technika badawcza, gdzie kwestionariusz ma ankieter *, który czyta pytania respondentowi, czasami wyjaśniając intencje tego pytania; ankieter wpisuje odpowiedzi. Zalety: gdy nie zależy nam na anonimowości (tam, gdzie pytania nie są łatwe i należy objaśnić ich intencje).

 

- człowiek badany, ankieter, przeprowadzający wywiad

Badany to respondent.

Ankieter– w sondażowych badaniach ilościowych osoba prowadząca wywiad kwestionariuszowy z respondentem.

 

-kwestionariusz-nośnik pytań

-zmienna- badana cecha przyjmuje różne wartości

 

-marginesy (jakość, procenty) 

 

Próba badawcza część badana, aby wyciągnąć wnioski.

Próba niereprezentatywna są obecne wszystkie cechy populacji, nie muszą wystąpić te same proporcje.

Próba reprezentatywna do badania ogólnych cech, zachowanie takich samych lub zbliżonych proporcji.

Błąd próby różnica między wynikiem populacji, a wynikiem w próbie.

Kultura i jej elementy-szerokie i wąskie pojęcia kultury: kulturowy i kulturalny- 3 rozumienia

KULTURA (w ujęciu socjologicznym)

 

Jest to pojęcie dość złożone. W języku polskim mamy dwa przymiotniki: kulturowy i kulturalny. Kultura - (z łac. cultura - uprawa) - termin przyjął się od "kultywowania pracy" człowieka nad samym sobą (ang. cultivated man). Słowo kultura w socjologii jest bliskie pojęciu węższemu - cywilizacja. Przeciwieństwem pojęcia kultura jest natura.

Def. Kultura (przymiotnik kulturowy) - [Stefan Czarnowski, klasyk polskiej socjologii]:

Jest to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom.

Jest do zwarta definicja, ujmująca najważniejsze cechy fenomenu kultury. W najszerszym rozumieniu są to wszelkie dzieła rąk i myśli ludzkich, a także wartości (np. patriotyzm, dobro, zło). Poprzez nadanie czemuś znaczenia człowiek nadaje temu nową jakość.

Kulturalne zachowanie - to takie, które jest zgodne z wartościami zawartymi w kulturze.

Elementem kultury jest coś, co ma znaczenie dla większej ilości osób niż jedna.

Zobiektywizowanie - dana rzecz nie może zależeć od sposobu interpretacji tylko jednego człowieka, lecz jest podobnie odbierany przez innych. Np. alfabet - wiele osób rozumie go w taki sam sposób.

Człowieka od zwierzęcia odróżnia przede wszystkim właśnie kultura. niemniej można mówić o tym, że niektóre zwierzęta wykształciły np. coś na kształt języka, który jest swego rodzaju kodem przyjętym przez zwierzęcą zbiorowość. Zwierzęta jednak nie potrafią zapisać tego kodu i np. przekazać go innym zbiorowościom.

Ludzkość zatem nie traci większości informacji. Mówiąc w przenośni - stoimy na ramionach olbrzymów, tj. czerpiemy z doświadczenia przodków.

 

Kulturę można opisywać w rozumieniu wartościującym, bądź opisowym. To pierwsze rozumienie odwołuje się do kultur "lepszych" i "gorszych", "wyższych" i "niższych", bardziej lub mniej "cywilizowanych", drugie zaś nie wartościuje zjawisk i tym samym nie używa tych pojęć.

Z powyższymi dwoma rodzajami rozumienia kultury związane są dwa przymiotniki: kulturalny (odwołujące się do pierwszego rozumienia) i kulturowy (odwołujące się do drugiego).

 

Kulturalny:

1. Kultura osobista człowieka, działającego w zgodzie z normami. Kultura to ogół norm postępowania, myśli. Człowiek kulturalny to pojęcie oceniające, pozytywne.

Instytucja- ,,Instytucje są zespołem urządzeń, w których wybrani członkowie grup otrzymują uprawnienia do wykonywania czynności, określonych publicznie i impersonalnie, dla zaspokojenia potrzeb jednostkowych i grupowych i dla regulowania innych członków grupy.”

Instytucją nazywa się:

-grupę ludzi powołanych do załatwiania spraw doniosłych dla całej zbiorowości (np. policjanci, wojsko, urząd miasta, uczelnia wyższa)

-formy organizacyjne zespołu czynności wykonywanych przez członków grupy w imieniu całości

-role społeczne np. przewodniczący (kieruje, kontroluje, koordynuje), przywódca, funkcjonariusz

-zespół środków materialnych (budynek uczelni, wyposażenie, środki finansowe)

Środki, które wspomagają instytucje

Instytucje o szczególnym charakterze:

-materialne- budynki kościelne, grunty, pojazdy, meble, sprzęt liturgiczny,

-symboliczne- krzyż, hostia, gesty i sposoby zachowani, logo

-idealne- Bóg, święci, aniołowie

Instytucje:

-nieformalne

-formalne- spisane, formalnie zatwierdzone; wyraźna struktura

Warunki funkcjonowania instytucji:

1. wyraźne określenie celu i zakresu wykorzystanych czynności (złe funkcjonowanie wielu instytucji wynika z braku dokładnego wyznaczenia, czemu mają służyć oraz c mają robić a czego im nie wolno)

2. Racjonalny podział pracy i racjonalna jej organizacja wewnątrz instytucji (chodzi o ustalenie nie tylko zadań dla poszczególnych osób i grup, ale również koordynację współdziałania między nimi)

3. stopień depersonalizacji i obiektywizacji czynności (inaczej mówiąc stopień uniezależnienia czynności od interesów i osobistych dążeń pracowników danej instytucji) [nie zatrudniać rodziny, znajomych, przyjaciół, nie być ich przełożonym, będąc przełożonym swojego wroga, nie znęcać się nad nim]. Kryteriami doboru i awansowania powinny być: umiejętności, wiedza, uczciwość oraz lojalność

4. Uznanie i zaufanie, jakim cala zbiorowość darzy pracowników instytucji. Problem sprowadza się do tego, czy pracownicy, a zwłaszcza kierownictwo instytucji są wybierani czy tez narzucani, a także czy kontrolowani przez obsługiwaną grupę społeczną. Brak wpływu na instytucje może powodować to, ze będzie ona działała na niekorzyść grupy, do obsługi której została powołana. Takie zagrożenie może dotyczyć w szczególnym stopniu wszelkiego rodzaju urzędów i instytucji sprawujących władze, a także instytucji związanych z użyciem siły.

5. Integracja instytucji z całym systemem społecznym i innymi instytucjami. Cele działania różnych instytucji mogą być, przynajmniej do pewnego stopnia, sprzeczne. To może rodzic konflikty. Należy je likwidować, a najlepiej jest im zapobiegać, aby w ogóle nie powstały. Na przykład instytucje zajmujące się budowa dróg mogą mieć sprzeczne cele z instytucjami ekologicznymi. Sposoby rozwiązania mogą być rozmaite: uzgodnienia, konsultacje, czy wypracowywanie rozwiązań kompromisowych.

Wymienione warunki mogą wydawać się proste i oczywiste, ale analiza przyczyn złego funkcjonowania instytucji powinna zacząć się od sprawdzenia, czy te warunki są spełnione. Zbyt często jednak nie są one spełniane.

WAŻNIEJSZE POJĘCIA:

Więź społeczna- zorganizowany system stosunków instytucji, środków kontroli społecznej, skupiającej jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolna do trwania i rozwoju

Zbiór społeczny (kategoria społeczna)- ogol ludzi posiadających jakąś cechę wspólną, wyróżnioną przez obserwatora, bez względu na to, czy ludzie ci uświadamiają sobie posiadanie tej cechy. Ludzi należących do tego samego zbioru nie musza łączyć żadne relacje czy więzi społeczne.

Pojęcia zbioru czy kategorii społecznej maja duże znaczenie praktyczne m. in. W takich dziedzinach jak marketing, reklama oraz przemysł.

Kategorie mogą przekształcić się w zbiorowość.

Grupa społeczna- zespół ludzi połączonych wewnętrzną więzią. Jest t pewna liczba osób, posiadających wspólne wartości, powiązana systemem stosunków uregulowanych przez instytucje. Pogląd, że grupa musi liczyć minimum trzech członków jest dyskusyjny. Wzrost liczebności grupy powoduje znacznie większy wzrost liczby relacji między jej członkami, a to stwarza konieczność organizacji i regulacji. Grupa społeczna musi posiadać:

-własne wartości- nie tylko moralne ale też w stosunku do bardziej konkretnych spraw

-zasady odrębności- świadomość ,,my-oni”

-organizację wewnętrzną- struktura, podział ról, ewentualna hierarchia

-ośrodek skupienia- terytorium, gmach, medium

-symbole- sztandar, hasła, logo, gest

-przedmioty materialne- majątek, urządzenia, gmachy

Kręgi społeczne - zespoły osób, stale spotykających się i utrzymujących stała styczności osobiste lecz nie posiadające wyraźnej zasady odrębności ani uformowanej organizacji wewnętrznej.

Społeczność lub wspólnota - jest to na ogół zbiorowość terytorialna, w ramach której członkowie mogą zaspokajać swoje podstawowe potrzeby i mogą być względnie samowystarczalne, a czasem nawet izolowane (wieś, osada, dzielnica).

Grupa odniesienia - grupa, do której aspiruje dana jednostka, niezależnie od jej faktycznego funkcjonowania w ramach określonej grupy społecznej. Problemy powoduje rozbieżność polegająca na tym, że grupą odniesienia jednostki jest inna niż ta, do której faktycznie należy.

Kasty- grupy ściśle izolowane, o odrębnych cechach społecznych; nie można przenosić się między nimi.

Naród≠państwo

Wzór na obliczanie liczby kontaktów (każdy z każdym)

Liczba kontaktów= w liczniku: nx(n-1) a w mianowniku: 2

n- liczba partnerów

Metodologia

Populacja badana całość.

Próba badawcza część badana, aby wyciągnąć wnioski.

Próba niereprezentatywna są obecne wszystkie cechy populacji, nie muszą wystąpić te same proporcje.

Próba reprezentatywna do badania ogólnych cech, zachowanie takich samych lub zbliżonych proporcji.

Zmienna cecha badania (też płeć, dochód, poglądy).

Błąd próby różnica między wynikiem populacji, a wynikiem w próbie.

Typy losowania:

I Loteria

II Tablice liczb przypadkowych

III Systematyczne- skok losowania (co który element jest losowany), istnieję błąd wynikający z tego systemu losowania- błąd systematyczny.

Podstawowy warunek aby losowanie było dobre: każdy element populacji musi mieć takie samo prawdopodobieństwo aby wyjść z grupy.