BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE

Typologie bezpieczeństwa:

-podmiotowe: międzynarodowe, państwo, jednostki

-przedmiotowe: polityczne, militarne, ekonomiczne, socjalne, informacyjne, ekologiczne, kulturowe

-przestrzenne: lokalne, subregionalne, regionalne, globalne

-źródła zagrożeń: zewnętrzne, wewnętrzne

Polityka społeczna – dążenie państwa do zapewnienia BS

Obszary BS:

-kulturowy: dotyczy zbiorowości i ich tożsamości

-socjalny- dotyczy jednostek i ma najczęściej charakter ekonomiczny

Bezpieczeństwo społeczne:

-socjalne – gwarancje prawno-instytucjonalne

-rozwojowe - kapitał ludzki

-wspólnotowe – kapitał społeczny

Bezpieczeństwo społeczne – ochrona egzystencjalnych podstaw życia ludzi, zapewnienie możliwości zaspokajania potrzeb (materialnych i niematerialnych) oraz realizacji aspiracji życiowych poprzez tworzenie warunków do pracy i nauki, ochronę zdrowia oraz gwarancje emerytalne

Typy zagrożeń wg źródeł:

- przyroda (ekosfera)

- technika (technosfera)

- system społeczno-ekonomiczno-polityczny

- agresja innych jednostek

- sama osoba zagrożona

Zagrożenia wg kryterium niezaspokojonych potrzeb:

- zagrożenie bytu

- zagrożenie schronienia

- zagrożenie pracy

- zagrożenie środowiska

- zagrożenie zdrowia

- zagrożone dzieciństwo

- zagrożenie osamotnieniem

- zagrożenie ekonomiczne

- zagrożenie fizyczne

- zagrożenie rozwoju

Ryzyka socjalne:

- ryzyko zdrowia

- ryzyko starości

- ryzyko stałej niepełnosprawności

- ryzyko bezrobocia

- ryzyko czasowej utraty zdolności do zarobkowania

- ryzyko śmierci żywiciela osób niezdolnych do pracy

Klasyfikacja ryzyk socjalnych:

1. Dożycie wieku emerytalnego

2. Trwała lub okresowa niezdolność do pracy

3. Śmierć żywiciela

4. Niezdolność lub niemożność świadczenia pracy

5. Wypadek przy pracy lub choroba zawodowa

6. Niezdrowie

7. Bezrobocie

8. Niedostatek dochodu w rodzinie

9. Trudne sytuacje życiowe

Zagrożenia globalne:

• HIV/AIDS

• narkomania

• handel ludźmi

• handel bronią

• upadek znaczenia tradycyjnej rodziny

Wyzwania globalne

• ubóstwo, głód, niedożywienie

• brak dostępu do odpowiedniej opieki zdrowotnej

• ograniczony dostęp do lekarstw

• brak odpowiednich, bezpiecznych warunków sanitarnych i higieny

• niedostateczny poziom edukacji

• wysoki poziom bezrobocia, szczególnie wśród młodych

• brak ochrony socjalnej i poszanowania praw człowieka

• nierówności (np.: płci)

• degradacja środowiska i zmiany klimatyczne

Ryzyka uznane za najbardziej prawdopodobne:

• dysproporcje w dochodach (społ.)

• ekstremalne zjawiska pogodowe (środowiskowe)

• zmiany klimatyczne

• bezrobocie i niepełne zatrudnienie (gospodarcze)

• cyber ataki (technologiczne)

Ryzyka mające największy wpływ na gospodarkę:

• kryzys fiskalny

• zmiany klimatyczne

• kryzys wodny

• bezrobocie i niepełne zatrudnienie

• awarie systemów informatycznych

Zagrożenia dla bezp. w kontekście polityki UE:

• bunt wykluczonych

• bunt biednych

• kryzys państwa

• zagrożenie środowiska

• terroryzm

Zagrożenia społeczne w Polsce:

• bezrobocie

• ubóstwo

• bezdomność

• narkomania

• alkoholizm

• przestępczość

• skrajnie niskie dochody

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, 2007:

Cele działań:

• ograniczenie sfery ubóstwa i wykluczenia społecznego, wzrost realnych dochodów

• zmniejszenie bezrobocia i wzrost zatrudnienia

• zapobieżenie nadmiernemu rozwarstwieniu społ.

• wyrównywanie różnic w rozwoju społ. poszczególnych regionów

• wzrost integracji społecznej

• doskonalenie systemu zabezpieczenia społ.

• niwelowanie różnic cywilizacyjnych między miastem a wsią

• przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom demograficznym oraz migracji obywateli

Biała Księga Bezp. Narodowego RP, 2013:

Zagrożenia społeczne:

• rozwarstwienie społ.

• ubóstwo

• bezrobocie

• wykluczenie społ.

• wzrost przestępczości i zjawisk patologicznych

• zmiana tradycyjnej struktury rodziny

• osłabienie więzi społ.

• wzrost niepokojów społ.

• emigracja młodego pokolenia

• brak efektywnej polityki prorodzinnej

• poczucie bezsilności w konfrontacji z machiną biurokratyczną

• nierówności wynikające z płci, wieku, miejsca zamieszkania, dostępu do edukacji

Zadania strategiczne w społecznych podsystemach bezpieczeństwa:

• przeciwdziałanie negatywnemu trendowi demograficznemu

• działania na rzecz ochrony i wzmacniania tożsamości narodowej

• poprawa bezp. socjalnego obywateli

• podniesienie poziomu zaawansowania technologicznego

• rozwój edukacji dla bezpieczeństwa

Ryzyka ekonomiczne:

• kryzys finansowy

• upadek głównych instytucji finansowych

• kryzys płatności

• wysokie bezrobocie i niepełne zatrudnienie

• gwałtowny wzrost cen ropy na świecie

Ryzyka środowiskowe:

• intensyfikacja ekstremalnych zjawisk pogodowych

• upadek ekosystemów

Ryzyka geopolityczne:

• globalny kryzys rządzenia

• polityczny upadek państw

• wzrost korupcji

• konflikty międzypaństwowe

Ryzyka społeczne:

• kryzys żywnościowy

• postępujące choroby przewlekłe i nieuleczalne

Ryzyka technologiczne:

• cyber ataki na dużą skalę

• masowe kradzieże danych

Zmiany demograficzne w Polsce:

T. Malthus:

• I teoria ludnościowa

• liczba ludności wzrasta w postępie geometrycznym i pojawia się co 25 lat, a produkcja środków żywnościowych wzrasta w postępie arytmetycznym

Jak regulować przyrost naturalny?

Istnieją 2 rodzaje oddziaływań umożliwiające utrzymanie liczby ludności na tym samym poziomie:

Prewencyjne – wynikające z rozumu, tj. możliwości zrozumienia warunków egzystencji i umiejętności przewidywania skutków tego działania (np.: „wstrzemięźliwość moralna)

Pozytywne przeszkody – wynikające z nędzy lub występku, ciężka praca, niekorzystne warunki klimatyczne i przyrodnicze, skrajne ubóstwo, głód, choroby, epidemie, wojny.

Współczesne zagrożenia demograficzne:

• nadchodzi czas starszych Polaków – czy muszą biedni i samotni?

• państwo plecami dla młodych

• niż zabije uczelnie

• polski dramat demograficzny

• Afryka rośnie, Europa w odwrocie

• wielka emigracja specjalistów

• imigranci nie odmładzają Europy

• degradacja Polski powiatowej

Demografia społeczna zajmuje się społecznymi uwarunkowaniami i konsekwencjami procesów demograficznych.

Czerpie z medycyny, statystki, psychologii, ekonomii, polityki społecznej, socjologii.

Źródła informacji demograficznych:

1. spis ludności 2002, 2011

2. ewidencje bieżące

3. badania reprezentacyjne

4. GUS

5. Eurostat

6. Fundusz ludnościowy ONZ

7. Departament społeczno-ekonomiczny

Ludność Polski 38 496 000 ludzi

Najszybciej wyludniające się woj.: opolskie, świętokrzyskie, łódzkie, śląskie, lubelskie, podlaskie

Wzrost ludności: mazowieckie, pomorskie, małopolskie, wielkopolskie

Najwyższy współczynnik urbanizacji: śląskie (78%)

Najniższy współczynnik urbanizacji: podkarpackie (41%)

Najludniejsze kraje świata: Chiny, Indie, USA, Indonezja, Brazylia

Struktura ludności wg płci i wieku:

• podstawowa grupy wieku 0,1,2,3…80+

• biologiczna podział na 3 subpopulacje: dzieci (0-14), dorośli (15-59), starszy wiek (60+)

• wg grup 5-letnich 0-4, 5-9, 10-14… 95-99

• ekonomiczne przedprodukcyjny (0-17), produkcyjny (18-64), poprodukcyjny (65+)

• edukacyjne 1-6, 7-12, 13-15, 16-18, 19-24

Struktura wykształcenia:

Zmniejsza się liczba osób z wykształceniem zawodowym i podstawowym, zwiększa się z wykształceniem wyższym.

Przemiany płodności i rodziny w Polsce i Europie:

Teoria przejścia demograficznego:

Reprodukcja tradycyjna rozrzutna

• wysoka i niestabilna umieralność

• krótkie przeciętne trwanie życia

• wysoka i niestabilna rozrodczość

• wysoka dzietność

Reprodukcja nowoczesna oszczędna:

• niska i niestabilna umieralność

• długie przeciętne trwanie życia

• niska i stabilna rozrodczość

• niska dzietność

Koncepcja II przejścia demograficznego: (Van de Kaa)

Przejście dotyczy przemiany modelu rodziny, zasad jej tworzenia i rozwiązywania oraz przemian płodności

1. małżeństwo kohabitacja

2. dziecko z rodzicami rodzice z dzieckiem

3. zapobiegawcza antykoncepcja świadoma prokreacja

4. homogeniczny typ rodziny różnorodne formy rodziny

5. przejście od granicy trwania życia wyznaczonej warunkami społeczno-ekonomicznymi do granicy umieralności biologicznej

6. przejście od wysyłania do przyjmowania imigrantów

Podłożem zmian jest przeobrażenie w sferze wartości, norm, postaw, zachowań społeczeństw postindustrialnych.

1. Przejście od ery królewskiego dziecka z rodzicami do ery pary królewskiej z dzieckiem

2. Przejście od złotego wieku małżeństwa do świtu kohabitacji

3. Przejście od zapobiegawczej antykoncepcja do świadomej prokreacji

4. Przejście od jednorodnej do wielorakich form rodziny i gospodarstw domowych

5. Przejście od granicy trwania życia wyznaczonej warunkami społeczno-ekonomicznymi do granicy umieralności biologicznej

6. Przejście od wysyłania do przyjmowania emigrantów

Procesy:

• Przemiany strukturalne

• Przemiany polityczne i światopoglądowe

• Zmiany technologiczne

Poziomy oddziaływania:

• makroskala – społeczeństwo

• poziom grup społ. podstawowych (małżeństwo, para) i wtórnych (polityczne, religijne)

• poziom jednostek

Przejście demograficzne:

PIERWSZE – altruistyczne

- rozwój medycyny, spadek umieralności, poprawa warunków życia, troska o potomstwo

- wzrost udziału ludności europejskiej w ludności świata

DRUGIE – indywidualistyczne:

- przemiany polityczne i światopoglądowe

- rozwój egalitaryzmu społ., wzrost autonomii jednostek

- odrzucenie wartości tradycyjnych na rzecz liberalnych

- poprawa warunków życia (rozwój medycyny i usług technologicznych)

Czynniki wpływające na poziom umieralności:

• materialne warunki życia

• czynniki kulturowe

• czynniki historyczne

• zagrożenia środowiskowe

• jakość i dostępność usług medycznych

• behawioralne czynniki ryzyka

Determinanty stanu zdrowia:

50% - styl życia

20% - czynniki genetyczne

20% - środowisko fizyczne i społeczne

10% - organizacja opieki medycznej

Cechy różnicujące poziom umieralności (analiza zgonów):

- płeć

- wiek

- przyczyny zgonów

- miejsce zamieszkania

Nadumieralność mężczyzn – nadwyżka umieralności mężczyzn w porównaniu do poziomu umieralności kobiet

Przedwczesna umieralność – umieralność osób młodych (15-59 lat)

Główne przyczyny zgonów w Polsce:

- choroby układu krążenia

- nowotwory

- zewnętrzne przyczyny

- przyczyny niedokładnie określone

- choroby układu oddechowego

Bezpieczeństwo zdrowotne:

• zdrowie jest podstawową wartością w życiu człowieka

• jest podstawowym prawem człowieka

• jego realizacja ma być wspierana skuteczną polityką państwa

• strategiczny priorytet UE

Cele strategiczne UE:

• propagowanie zdrowia

• ochrona obywateli przed zagrożeniami dla zdrowia

• monitorowanie funkcjonowania systemów zdrowotnych i nowych technologii

Bezp. zdrowotne w Polsce:

• sytuacja zdrowotna

• programy polityki zdrowotnej państwa

• zmiany w stylu życia

• funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia

• wydatki na ochronę zdrowia

Raport Polska 2030

• diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej

• identyfikacja wyzwań

• kluczowe zadania i kierunki rozwoju

Cel strategiczny – poprawa jakości życia Polaków:

• wzrost PKB/m

• zwiększenie spójności społecznej

• zmniejszenie nierówności terytorialnych

• zmniejszenie dysproporcji w jakości życia

• przeciwdziałanie zagrożeniom cywilizacyjnym

Jakość życia = dobrostan

• długość życia

• długość życia w zdrowiu

• większa satysfakcja z wykonywania pracy

• lepsze warunki łączenia kariery z życiem prywatnym i rodzinnym

• sprawna sieć bezp. socjalnego

• dostępność dóbr i usług publicznych

• bezp. dochodów na starość

• otwarte warunki uczestnictwa w życiu publicznym

• poczucie równowagi

• udział w kulturze

• poczucie satysfakcji z życia

Konsekwencje demograficzne II przejścia:

- zagrożenie depopulacją

- gwałtowne starzenie się ludności

- zmiany struktury ludności wg grup wieku

Starzenie się populacji:

• zwiększenie się odsetka osób starszych i zmniejszenie się odsetka dzieci

• próg starości – 60 lat (WHO) lub 65 lat (ONZ, Eurostat)

• wiele miar i klasyfikacji starzenia się społ.

• stara populacja – więcej niż 7% osób 65+

• faza zaawansowanej starości – powyżej 10% os. 65+

Klasyczne miary starzenia się:

• struktura populacji w podziale na biologiczne grupy wieku (0-14, 15-64…)

• współczynnik starości demograficznej

• wiek środkowy – mediana wieku populacji

• indeks starości

• współczynnik obciążenia demograficznego

• generacyjne współczynniki wsparcia

• udział os. starszych 80+ w populacji w wieku powyżej 65 lat

Konsekwencje starzenia się społ.:

• feminizacja

• zmiany sposobów finansowania wydatków publicznych

• zmiany struktury konsumpcji i inwestycji

• zmiana produktywności pracy ludzkiej

• zmiana innowacyjności, preferencji politycznych, itd.

• wzrost zapotrzebowania na usługi medyczne i opiekuńcze

• niedobór siły roboczej

• zahamowanie wzrostu gospodarczego

• wzrost kosztów utrzymania populacji

Kierunki rozwiązań problemu starzejącej się Europy:

1. wzrost podatków

2. reforma świadczeń społecznych

3. rynek pracy

4. polityka rodzinna

5. aktywna polityka migracyjna

Migracja – ruch wędrówkowy

- rodzaj ruchliwości terytorialnej

- prowadzi do trwałej lub względnie trwałej zmiany miejsca zamieszkania

- minimalny okres przebywania w nowym miejscu to 3 miesiące

Kryteria podziału migracji:

• rodzaj/administracyjny status jednostki terytorialnej

• długość okresu przebywania w nowej jednostce teryt.

• status prawny osoby migrującej/kryterium legalności

• jednostka teryt. obserwacji migracji

• stopień dobrowolności

• podstawowy motyw migracji

Emigracja – opuszczenie kraju w celu osiedlenia się lub długotrwałego pobytu w innym kraju

Imigracja – przybycie do kraju w celu osiedlenia się lub długotrwałego pobytu.

Polacy Wlk. Brytania, Niemcy, Irlandia, Holandia, Włochy, Norwegia, Francja, Belgia.

Czynniki wypychające:

• sytuacja demograficzna

• stopa bezrobocia

• niedopasowanie systemu edukacyjnego do rynku pracy

Czynniki przyciągające:

• różnice w poziomie płac

• perspektywa sukcesu finansowego

• popyt na pracę imigrantów

• legalny pobyt i praca

• rozwój środków masowego przekazu i technik komunikacyjnych

• sieci migracyjne

Wpływ emigracji na sytuację społ-gospod. Polski:

Zyski:

• transfery dochodów 12-14 mld rocznie

• zdobywanie kapitału społ. i kulturowego

• spadek bezrobocia

• wzrost wynagrodzeń i pewności zatrudnienia

Straty:

• ubytek populacji

• deprecjacja kwalifikacji

• deficyt siły roboczej

• rozwody i euro sieroty

Analiza i obserwacja migracji – analiza strumieni migracyjnych (napływ, odpływ) i sposobu migracji

Polityka migracyjna:

• integracja imigrantów (inkluzja)

• asymilacja

• wielokulturowość (pluralizm kulturowy)

Polityka zarządzania migracją:

• selekcja cudzoziemskiej siły roboczej

• zjawisko społecznego napiętnowania pewnych prac

Migracja zastępcza – instrumentalne traktowanie migracji jako sposobu oddziaływania na wskaźniki demograficzne, inaczej migracja kompensacyjna

Wspólne instytucje rynku pracy i zarządzania migracjami: FRONTEX, EURES, EASO

Unijne systemy informacyjne: EURODAC, SIS, VIS, ECRIS, EUROPOL, EUROSUR

Migracje kobiet:

Zmiana charakteru migracji kobiet:

• wzrost autonomii i niezależności kobiet

• kobiety jako żywiciele rodzin

• globalizacja siły roboczej

• wzrost popytu na pracowników w sektorze usług

• nowe potrzeby i oczekiwania

• nowe wyzwania

Strukturalne determinanty migracji kobiet

• polityka migracyjna

• czynniki ekonomiczne

• czynniki pozaekonomiczne

• czynniki osobiste

Ad. Czynniki ekonomiczne:

• feminizacja ubóstwa

• przekształcenia ekonomiczne w gospodarce światowej

• kobiecy dostęp do rynku pracy i poziom aktywizacji zawodowej

• patriarchalne ograniczenia ekonomicznej niezależności kobiet

• skomercjalizowane migracje kobiet do przemysłu „sekbiznesu”

• zobowiązania finansowe na rzecz rodzin i oczekiwania społeczności

Ad. Czynniki pozaekonomiczne:

• bezpieczeństwo jednostki

• zmiany klimatyczne

• restrykcyjna polityka władz wobec kobiet

• konflikty zbrojne z przemocą wobec kobiet

• przemoc domowa

• dyskryminacja

• brak lub ograniczony dostęp do wymiaru sprawiedliwości

• patriarchalne ograniczenie rozwoju społecznego

Ad. Czynniki osobiste:

• indywidualne cechy np. wiek

• rola i pozycja w rodzinie

• zależność od rodziny

• wymuszone małżeństwa

• łączenie rodzin

• stopień emancypacji

• relacje społeczne

Konsekwencje migracji kobiet:

Pozytywne:

• poprawa statusu kobiety oraz rodziny

• wkład w ekonomię i dobrobyt społeczny

• redefinicja kobiecych rad

Negatywne:

• imigrantki jako kategoria społeczna

• drenaż: młodości, mózgów i opieki

• praca w sfeminizowanych sektorach i zawodach

Europejski program integracji obywateli państw trzecich:

Wyzwania:

• powszechny niski poziom zatrudnienia migrantów, zwłaszcza kobiet

• wzrastające bezrobocie oraz wysoki wskaźnik posiadania nadmiernych kwalifikacji

• wzrastające ryzyko wykluczenia społecznego

Działania:

• integracja poprzez uczestnictwo

• więcej działań na szczeblu lokalnym

• zaangażowanie państw pochodzenia

Handel ludźmi – przestępstwo, ma zależność z polityką migracyjną, 80% stanowią kobiety

Formy handlu ludźmi:

• wykorzystywanie seksualne

• fikcyjne małżeństwa

• handel dziećmi

• handel organami

• przymuszanie do drobnej przestępczości

• wykorzystywanie poprzez pracę

Handel ludźmi w UE: 61% ofiar z UE, 14% z Afryki, 6% z Azji, 5% Am. Łacińskiej

Handel ludźmi w Polsce: Polska jest krajem pochodzenia, tranzytowym i docelowym

Przekształcanie się stosunków pracy:

- ograniczenie integracji państwa

- proces deregulacji, uelastycznienia form zatrudnienia

- wzrost znaczenia dialogu społ. i współpracy partnerów społ.

Zagrożenia elastycznego zatrudnienia:

• brak pewności zatrudnienia i dochodów

• obniżenie płacy

• ograniczenie ubezpieczenia społ.

• indywidualizacja odpowiedzialności za ryzyko socjalne

• obniżenie bezp. socjalnego

• negatywny wpływ na zdrowie pracowników, bezp. pracy, życie rodzinne, itd.

• utrwalanie segmentacji na rynku pracy

• nowy konflikt interesów

• zjawisko biedy wśród zatrudnionych pracowników

Bariery dostępu do dobrych miejsc pracy:

• pochodzenie społ.

• poziom życia rodziny

• miejsce zamieszkania

• zaplecze kulturowe

• wykształcenie

• postawy, obyczaje

• dostęp do informacji

• płeć, wiek, stan zdrowia

Nowy model stosunków pracy w Polsce (po ’89)

• transformacja ustrojowa i nowe wymagania

• decentralizacja i demokratyzacja stosunków pracy

• prawo unijne

• wzrost liczby pracodawców prywatnych

• przejście od rynku pracowników do rynku pracodawców

• zmniejszenie zapotrzebowania na pracę świadczoną w ramach stosunku pracy

• przepisy ochronne dotyczące zatrudnienia pracowniczego

Bariery elastycznego zatrudnienia:

- mentalnościowe

- socjalne

Przekształcenie struktury zatrudnienia w Polsce:

• spadek liczby pracujących, obniżenie wskaźnika zatrudnienia

• przekształcenie struktury zatrudnienia wg sektorów ekonomicznych i sektorów własności

• masowe trwałe bezrobocie

• duże zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia

Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności: GUS, cykl kwartalny, metoda reprezentacyjna, podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy, uzyskanie informacji o wielkości siły rob.

Bezrobocie w Polsce:

• masowe

• trwałe

• zróżnicowane przestrzennie

• sezonowość

• zróżnicowanie społeczno-demograficzne

• zawodowe bezrobocie

• duże skale bezrobocia długotrwałego

• dziedziczenie bezrobocia

Skutki bezrobocia:

1. materialne

2. psychospołeczne

3. społeczne

Przeciwdziałanie skutkom bezrobocia:

Polityka społeczna:

- ochrona pracowników przed utratą pracy

- zapewnienie bezp. socjalnego bezrobotnym

- aktywizowanie bezrobotnych

Polityka rynku pracy:

- cel zatrudnieniowy

- cel strukturalny

- cel socjalny

- porywcza i aktywna polityka

Publiczne służby zatrudnienia:

• powiatowe i wojewódzkie UP

• Fundusz Pracy finansuje

• odejście od działań osłonowych na rzecz aktywizacji zawodowej bezrobotnych

Ubóstwo i nierówności społeczne:

Milenijne cele rozwoju:

1. Zlikwidowanie skrajnego ubóstwa i głodu,

2. Zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym,

3. Wspieranie zrównoważenia w prawach mężczyzn i kobiet oraz wzmocnienie pozycji kobiet,

4. Zmniejszenie wskaźnika umieralności dzieci,

5. Poprawa stanu zdrowia kobiet ciężarnych i położnic,

6. Zwalczanie AIDS, malarii i innych chorób,

7. Zapewnienie stanu równowagi ekologicznej środowiska,

8. Rozwijanie i wzmacnianie światowego partnerstwa w sprawach rozwoju.

Główne determinanty rozwoju społeczno- gospodarczego

1.Środowisko Naturalne

- bogactwo naturalne

- położenie

2.Ustrój Państwa

- demokracje polityczne

- społeczeństwo obywatelskie

- gospodarka rynkowa

3.Polityka Gospodarcza:

- poziom interwencjonizmu państwa

4.Czynniki Kulturowe:

- etos pracy

- uwarunkowanie religijne, historyczne, etniczne

Mierniki Zamożności:

1. szczegółowe (stan i miary zjawiska gosp. lub społ., wiele mierników szczegółowych, np.: PKB)

2. ilościowe (jednostki jednostki naturalne i pieniężne)

3. obiektywne (dane statystyczne)

4. subiektywne (opinie ludzi)

Indeks sprawiedliwości społecznej dla krajów UE:

- narzędzie porównawcze

- miernik zagregowany

- 35 różnych wskaźników

- zapobieganie biedzie

- równość w edukacji

- dostęp do rynku pracy

- spójność społeczna i zwalczanie dyskryminacji

- zdrowie

- sprawiedliwość międzypokoleniowa

Ubóstwo – definicje, typologia:

• wielość synonimów, niejednoznaczność pojęcia

• zjawisko złożone i wielowymiarowe

• nie ma jednoznacznego kryterium

• niezaspokojenie pewnych potrzeb ludzkich na pożądanym poziomie

• ubóstwo absolutne i relatywne

• skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie (w Polsce jest to 2,5 raza więcej). Takich osób jest na świecie około 2 mld, czyli prawie 1/3 ludzkości. Większość stanowią mieszkańcy Afryki i Azji Południowej

• relatywne ma zmienną wartość i odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym kraju, mierzonego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków). W tym pojęciu (relatywnym, względnym), w przeciwieństwie do pojęcia ubóstwa absolutnego (bezwzględnego), kładzie się nacisk nie tyle na bezwzględną wysokość dochodu ale na poziom nierówności, tj. dystans pomiędzy poziomem życia określonych grup ludności, który wynika z wysokości dochodu.

Wykluczenie społeczne:

• kategoria szersza niż ubóstwo

• niedookreślone

• wywodzi się od relatywnej deprywacji

• odnosiło się do poziomu życia, poniżej którego nie jest zapewnione odgrywanie ról społ. i partycypacja w relacjach społ.

3 wspólne elementy:

- uczestnictwo w życiu społ.

- dostęp do zasobów i instytucji

- prawa społ. i ich realizacja

Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społ. 2020:

• głównym celem jest ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społ. poprzez działania zmierzające do zwiększenia zatrudnienia i wzrostu spójności społ.

• zmniejszenie wykluczenia dzieci i młodzieży

• stworzenie szansy na bezpieczne wejście na rynek pracy dla osób młodych i ułatwienie im godzenia pracy z zakładaniem rodziny

• aktywna integracja os. wykluczonych

• wsparcie dla starszych

• zapobieganie niepewności mieszkaniowej

Statystyczne wskaźniki ubóstwa:

1. rodzina jest zagrożona ubóstwem jeśli dochód jest niższy niż 60% mediany dochodów w danym kraju

2. sytuacja pogłębionej deprywacji materialnej – niemożność zaspokojenia min. 4 z 9 podstawowych potrzeb: opłacenie czynszu, utrzymywania w mieszkaniu odpowiedniej temperatury; pokrycia nieoczekiwanych wydatków; regularnego jedzenia mięsa i białka; wyjazdu na wakacje; telewizora kolorowego; lodówki; samochodu; telefonu

3. bardzo niska intensywność pracy – czas pracy rodziny był niższy niż 20% pełnego rocznego czasu pracy

Czynniki i procesy warunkujące deprecjację:

• położenie

• niestabilność lokalnych rynków pracy

• wyludnianie się

• niedobór infrastruktury

• lokalna społeczność charakteryzuje się biernością społeczną i zawodową

Krajowy Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020

• Wykluczenie społeczne; różnica między wykluczeniem a ubóstwem

pojęcia pokrewne ,wykluczenie społeczne to pojęcie szersze. Wyłączenie ze społeczeństwa nie tylko z powodu niskich dochodów, charakter sprzężenia zwrotnego tzn. ubóstwo może powodować wykluczenie, ale i może być jego skutkiem.

• Źródła i zróżnicowanie dochodów w Polsce

• Kluczowe kierunki działań wykazane na lata 2014-2020 wskazane w KPPUiWS

• Statystyczne wskaźniki ubóstwa i wykluczenia społecznego

• Potrzeby uwzględniane w kryterium materialnej deprywacji

• Strategia Europa 2020- podstawowe wskaźniki w 2011 r.

• Czynniki i procesy warunkujące niedorozwój organizmu

UE wobec problemu bezpieczeństwa społecznego

• Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu

• Priorytety i nadrzędne cele

Priorytety: rozwój inteligentny (rozwój gospodarki oparty na wiedzy i innowacji), rozwój zrównoważony (wspieranie gospodarki efektywnej i korzystanie z zasobów, sprzyjanie środowisku, bardziej konkurencyjna), rozwój gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu (wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniający spójność społeczną i terytorialną)

Cele: wskaźnik zatrudnionych osób 20- 64 lata ma wynosić 75%, przeznaczyć 3% PKB UE na inwestycje w badania i rozwój, osiągnąć cel 20/20/20 w zakresie klimatu i energii, ograniczyć do 10% liczbę osób przedwcześnie kończących edukacje i do 40% zwiększyć liczbę osób z wyższym wykształceniem, zmniejszyć o 20 mln liczbę ludzi zagrożonych ubóstwem, ograniczyć liczbę osób żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa o 25% przez wydobycie z ubóstwa 20 mln osób

• Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

• Europejskie lata tematyczne 2010-2015

Bezpieczeństwo wspólnotowe. Bezpieczeństwo społeczne a kapitał społeczny

• Bezpieczeństwo społecznościowe, wspólnotowe

Utrzymanie i umacnianie przez więzi społeczne, które zapewniają kształtowanie wspólnotowej tożsamości, podejmowanie działań na rzecz wspólnego dobra.

• Społeczny potencjał bezpieczeństwa (Biała Księga BN)

Kształt struktury społecznej i demograficznej, istniejące nierówności i konflikty społeczne, aktywność społeczeństwa obywatelskiego, stan świadomości społecznej w kwestii bezpieczeństwa narodowego

• Nowe zjawiska społeczne ważne z punktu widzenia BN

Nowe płaszczyzny pojawiania się konfliktów, nowi uczestnicy i nowe formy

• Społeczeństwo obywatelskie, trzeci sektor

Trzeci sektor- obszar życia publicznego, odrębny od sektora prywatnego i publicznego, w którym obywatele mobilizują się, zrzeszają i tworzą podmioty (organizacje pozarządowe) w celu zaspokojenia potrzeb i rozwiązania problemów społecznych oraz reprezentowania interesów zbiorowych.