OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE (iura in re aliena): - art. 234 i nast. KC

Odniesienie do ograniczonych praw rzeczowych znajdujemy także w art. 43 ugn (przewiduje tzw. trwały zarząd – uprawnienie, do którego ugn nakazuje stosować odpowiednio przepisy o użytkowaniu; przysługuje ono też staciones fisci - nie posiadającym osobowości prawnej jednostkom organizacyjnym dysponującym majątkiem skarbu państwa).

Kiedyś wyróżniano też ciężary realne – obowiązek czynnych świadczeń ze strony właściciela.

Ograniczone prawa rzeczowe są erga omnes.

DEFINICJE USTAWOWE:

1. Lista jest ograniczona – iura in re aliena (prawa na rzeczy cudzej)

2. Można je podzielić:

1. polegające na korzystaniu z rzeczy;

2. takie, gdzie nie ma możliwości korzystania z rzeczy, a jest tylko możliwość zaspokojenia z rzeczy obciążonej (hipoteka, zastaw, zastaw rejestrowy)

• samoistne

• akcesoryjne (prawa zastawnicze)

PRZEDMIOT:

1. Rzeczy:

1. OPR tylko dla nieruchomości (służebność, hipoteka, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu);

2. OPR tylko dla ruchomości (zastawy);

3. OPR i dla ruchomości, i dla nieruchomości (użytkowanie);

1. Prawa:

1. Ograniczenia, które można ustanowić na prawach:

• Użytkowanie;

• Zastaw na prawach;

• Hipoteka (na użytkowaniu wieczystym; na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu – dla którego zakłada się specjalną księgę wieczystą, żeby ustanowić na nim hipotekę; na wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie)

POWSTANIE:

1. W drodze umowy:

1. akt notarialny potrzebny tylko dla oświadczenia woli właściciela nieruchomości (o ile dotyczy nieruchomości);

2. przy hipotece - art. 67 KWiHU – konstytutywny wpis do księgi wieczystej

1. Orzeczenie sądowe – np. przy hipotece przymusowej

2. Orzeczenie administracyjne (np. przy wywłaszczeniu, przy zastawie skarbowym, przy hipotece przymusowej)

3. Przez zasiedzenie:

1. W ten sposób tylko służebności gruntowe i to te korzystające z widocznego i trwałego urządzenia;

2. poprzez odesłanie przy służebności przesyłu do przepisów o służebności gruntowej także przy służebność przesyłu

UMOWNA ZMIANA TRESCI:

- możliwa w granicach ustawy – art. 248

- nie ma możliwości tworzenia konstrukcji hybrydalnych, nie ma tak szerokiej swobody umów

PRZENIESIENIE OGRANICZONEGO PRAWA RZECZOWEGO:

1. Część OPR jest niezbywalna!!!!

2. Zasadą jest możliwość przeniesienia – za pomocą umowy między dotychczasowym uprawnionym a nowym uprawnionym;

1. właściciel nie uczestniczy w tym i nie potrzeba jego zgody, o ile prawo jest zbywalne

1. Niezbywalne jest użytkowanie (art. 254), służebność osobista

2. Zastaw i hipoteka nie mogą być przeniesione jako takie, tylko razem z wierzytelnością, która zabezpieczają;

3. Służebność gruntowa może być przeniesiona tylko razem z własnością nieruchomości władnącej;

4. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – niezbędne jest nabycie członkostwa w spółdzielni