POLICEALNA SZKOŁA CENTRUM NAUKI I BIZNESU
„ŻAK” W ŁOMŻY
SEMESTR LETNI, ROK SZKOLNY 2011/2012
Radosław Struczyński
Imię i nazwisko słuchacza
Technik BHP
Nazwa kierunku
Semestr drugi
Prawna ochrona pracy
Nazwa przedmiotu
Andrzej Danielewski
Imię i nazwisko wykładowcy
Podstawowe zasady Prawa Pracy
Temat pracy kontrolnej
……………………………………………………………..
data
Podstawową i fundamentalną zasadą prawa pracy jest wolność pracy usankcjonowana na mocy art. 65 Konstytucji, który brzmi:
„Art. 65.
Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa.
Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę.
Stałe zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania określa ustawa.
Minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa.
Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych.”
i art. 10 Kodeksu pracy, który brzmi:
„Art. 10.
§ 1.Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.
§ 2.Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.
§ 3.Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia.”
oznaczające, że:
każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy,
nikomu nie można zabronić wykonywania zawodu (z wyjątkiem przypadków szczególnych),
prawo do pracy – państwo powinno zachować się aktywnie i zapewnić obywatelowi pracę,
wolność pracy – państwo nie ma obowiązku zapewnić obywatelowi pracy, nie ingeruje w działania pracodawców, obowiązują zasady gospodarki rynkowej; nie stanowi źródła domagania się zatrudnienia, oznacza natomiast prawo do podjęcia pracy w ogóle, prawo wyboru rodzaju pracy oraz miejsca jej wykonywania.
Praktycznie cały temat pracy zostaje wyczerpany, gdy wczytamy się w Dział Pierwszy – Rozdział II kodeksu pracy – Podstawowe zasady prawa pracy – rozpoczynający się od artykułu 10 zacytowanego powyżej.
Art. 11.
Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. – zasada swobody nawiązania stosunku pracy – oznacza, że bez względu na podstawę prawną każdy stosunek pracy wymaga złożenia zgodnych oświadczeń woli (obecnie skazani na karę ograniczenia wolności nie mają obowiązku podejmowania zatrudnienia; mają oni swobodę w podjęciu decyzji o przystąpieniu do pracy, lecz nie mają prawa wyboru rodzaju pracy).
Art. 111.
Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.
Art. 112.
Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.
Art. 113.
Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopuszczalna.
Art. 12.
skreślony.
Art. 13.
Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, w szczególności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę. – prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę – oznacza, że pracownik powinien otrzymywać wynagrodzenie stosownie do posiadanych kwalifikacji i umiejętności, uwzględniające rodzaj wykonywanej pracy i wkład pracy – ilość i jakość świadczonej pracy, tj. na poziomie zapewniającym zadawalające warunki życia pracownika i jego rodziny.
Art. 14.
Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. – prawo do wypoczynku – sprowadza się ono do prawa do urlopu wypoczynkowego, dni wolnych od pracy i przerw w pracy; zasadę tę rozwijają szczegółowo przepisy o czasie pracy, urlopach wypoczynkowych w kodeksie pracy, aktach wykonawczych, porozumieniach zbiorowych, regulaminach i statutach.
Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. – obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – obejmuje całokształt warunków pracy otaczających pracownika, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na jakość pracy (normy sanitarne, branżowe, techniczne itp.); obowiązek ten ciąży na wszystkich pracodawcach w stosunku do wszystkich pracowników bez względu na podstawę prawną nawiązania stosunku pracy.
Art. 16.
Pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. – obowiązek zaspokojenia – stosownie do możliwości finansowych i warunków – potrzeb bytowych, socjalnych i kulturalnych pracowników – odnosi się do szeroko pojętego funkcjonowania funduszu świadczeń socjalnych, który powinien wspomagać pracowników; szczegółowe zasady w tym zakresie określa ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Art. 17.
Pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. – obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych – szczególne obowiązki w tej dziedzinie nakładają na pracodawcę postanowienia kodeksu pracy dotyczące pracowników młodocianych; szczegółowe zasady oraz warunki podnoszenia kwalifikacji przez dorosłych określają przepisy rozporządzenia MEN oraz MPiPS.
Art. 18.
§ 1. Postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.
§ 2. Postanowienia umów i aktów, o których mowa w § 1, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.
§ 3. Postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu są nieważne. Zamiast takich postanowień stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów – postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.
Art. 181.
§ 1. Pracownicy i pracodawcy, w celu reprezentacji i obrony swoich praw i interesów, mają prawo tworzyć organizacje i przystępować do tych organizacji.
§ 2. Zasady tworzenia i działania organizacji, o których mowa w § 1, określa ustawa o związkach zawodowych, ustawa o organizacjach pracodawców oraz inne przepisy prawa.
Art. 182.
Pracownicy uczestniczą w zarządzaniu zakładem pracy w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Art. 183.
Pracodawcy oraz organy administracji są obowiązani tworzyć warunki umożliwiające korzystanie z uprawnień określonych w przepisach, o których mowa w art. 181 i 182.
Istnieje wiele innych praw i zasad, które wiążą się z tym co zostało napisane powyżej, jednak ze względu na ich mnogość i konkretnie zdefiniowany temat pracy nie zostaną one tu opisane.
Bibliografia: