Osłuchiwanie serca

Schemat klatki piersiowej z rzutem sylwetki serca i zaznaczonymi miejscami osłuchiwania zastawek

Osłuchiwanie serca – stanowi część badania przedmiotowego pacjenta. Badaniem tym stwierdza się obecność fizjologicznych zjawisk osłuchowych (pierwszy i drugi ton serca, szmery przygodne), a także nieprawidłowych (szmery wewnątrzsercowe, szmery pozasercowe, inne).

Miejsca osłuchiwania zastawek serca [edytuj]

1. Zastawka dwudzielna - V międzyżebrze, linia środkowo-obojczykowa lewa.

2. Zastawka trójdzielna - prawa strona mostka na wysokości przyczepu V i VI prawej chrząstki żebrowej. ^[1]

3. Zastawka aortalna - II międzyżebrze, linia mostkowa prawa.

4. Zastawka pnia płucnego - II międzyżebrze, linia mostkowa lewa.

Tony serca [edytuj]

Tony serca to efekty akustyczne towarzyszące pracy serca, które fizjologicznie powstają w wyniku drgania zastawek wywołanego przez uderzenie w nie krwi podczas skurczu i rozkurczu serca. Wyróżnia się cztery tony serca, z których dwa są fizjologiczne (I i II) i występują u wszystkich ludzi, a dwa pozostałe, tzw. tony dodatkowe (III i IV) mogą występować w stanach patologicznych lub u osób zdrowych, szczególnie u dzieci.

• ton pierwszy, skurczowy (systoliczny; S1) jest wynikiem gwałtownego zamknięcia się zastawek oddzielających przedsionki serca od komór (zastawek przedsionkowo-komorowych). Ton skurczowy jest najlepiej słyszalny w piątej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka. Zawiera dwie składowe, z zastawki mitralnej (M1) i trójdzielnej (T1), ale w warunkach fizjologicznych rozdwojenie S1 jest nieuchwytne.

• ton drugi, rozkurczowy (diastoliczny) jest wynikiem zamknięcia zastawek oddzielających komory i tętnice (zastawek półksiężycowatych). Ton rozkurczowy jest najlepiej słyszalny w drugiej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka. Zawiera składową aortalną (A2) i płucną (P2). Fizjologicznie głośniejsza składowa A2 nieznacznie poprzedza P2.

• ton trzeci (S3) powstaje podczas wypełniania się i rozszerzania komór serca podczas rozkurczu, jest najlepiej słyszalny na koniuszku serca. Występuje jako ton fizjologiczny u dzieci lub (częściej) w przypadku powiększenia prawej lub lewej komory.

• ton czwarty (S4) powstaje podczas skurczu przedsionków

Tony serca badane są za pomocą stetoskopu, w celu stwierdzenia prawidłowej pracy serca.

Szmery [edytuj]

Szmery wewnątrzsercowe [edytuj]

 Osobny artykuł: Szmery sercowe.

Szmery pozasercowe [edytuj]

Szmery pozasercowe powstają poza jamami serca. Należą tu:

• szmer tarcia osierdziowego

• szmer tarcia osierdziowo-płucnego

• tony i szmery naczyniowe