Konflikty etniczne i punkty zapalne w Europie

Belgia – francuskojęzyczni Walonowie (35%), Flamandowie (holden.) – 65 %, autochtoni – Niem. 1%. Powstała w 1830 z terenów byłych Niderlandów Hiszpańskich, ale może nie dotrwać, bo pojawiają się żądania o powstanie Wielkiej Flandrii (flamandzka część, Holandia + Płn. Francja + Zach. Niemcy + Płd. Wsch. GB)

• Płn. – kultura germańska mają odrębne szkoły, uniwersytety (?), media. Próbowano zażegnać konflikt w 1993 poprzez zmianę administracyjną, bo jest nie typa na skalę Europejską i Światową . Kultura + język + … Flandria, Walonia. Inne: część Flandrii, Walonii i Brukselii (polityka zagr. Obronna, finanse, sądownictwo). Rozłam regionalny w administracji. Często problemy z wyborem władz

Hiszpania – separatyzm baskijski zgasł na moment w 1998 (zawieszenie broni przez ETA). Sami Baskowie wyrazili swoją dezaprobatę dla działań terrorystycznych ETA’y.

Baskonia:

• Kantrabia (Zach), Bizkaja, Guipuzcoa, Alava, Argonia, Nawarra, Płd.-zach. cz. Francji.

• Rożne koncepcje etnogenezy – podobieństwo dialektów wskazuje na powiązanie z ludami Kaukazu.

• Baskowie nigdy nie mieli swojego kraju. Mówią o sobie, że są najstarszym ludem Europy, a także najbardziej rozwijającym się krajem. PNU – nacjonalistyczna partia baskijska.

• Strajk głodowy w 1931. Duże wystąpienie. Głoszą hasła wolnościowe, głoszą że są ciemiężeni.

• Euschera – język baskijski, choć nie znają go.

• Zniesienie od wojen Karilstowskich przywilejów dla Baskoni (przywylieje jeszcze ze śred.)

• 1936 – pierwsza autonomia nadana przez włądze federalne

• 1968 – spalenie domu Sebilo Arany i uważa się to za podpalenie lontu i powstanie ETA’y.

• 1998 – Baskowie w referendum opowiedzieli się, że dalej będą należeć do Hiszpanii

Katalonia:

• 90 lata – status autonomii; spory potencjał przemysłowy , eksport

• Nad M. Śród; Barcelona – część autonomii jest ośrodkiem sportowym

• 11.09 dzień Katalonii’ wówczas na meczach palone są flagi hiszpańskie, podkreślają odrębność, na samochodach zamiast E(spania) jest CAT (Katalonia)

• Szkolnictwo: problemy z j. katalońskim

• 1998 – pakt o autonomii, większość szkół prowadzi naukę w języku katalońskim

Galicja

• Jeden z najbogatszych terenów Hiszpanii, leżą nad Atlantykiem

• 6% mieszk. Hiszpanii

• Postulaty niepodległościowe od lat 80; na przestrzeniu tylu lat kilka wybuchów

• 1998 – prawa autonomiczne

• Deklaracja z Barcelony, w której wezwano rząd w Madrycie do nadania samodzielności i w przyszłości dać możliwość „wyjścia” z Hiszpanii. Odbywają się referenda sukcesyjne.

Francja – ruch korsykański i bretoński

• ruch korsykański – Front Wyzwolenia Narodowego Korsyki FLNC; jeszcze do niedawana zamachy, fakt że jest wyspą daje podłoże do separatyzmu. Posługują się językiem podobnym do Włoskiego. Lata 80. Regularne napaście na policję. 1998 – zabrano całą broń policjantom francuskim. Liczne zamachy, Niebieskie Noce – wysiedlano kilka willi francuskich z kontynentu; powiązania mafijne

• Bretonia – ruch niepodległościowy, podkreśla, że posługują się celtyckim, mają inna kulturę, język w szkołach.

Włochy – Górna Adyga – Tyrol, Padania

• Górna Adyga- Tyrol: Tyrol to region Austrii do 1919 byłą to częśc Austrii z ludnością niemiecko języczną, duża swoboda, 90 – konflikty włoskojęzyczna z niemieckojęzyczną, Włosi podkładali bomby pod urzędy, szkoły.

• Padania – Liga Lombardzka (W koalicji z Belruscolinim) Głownie kwestie gospodarcze, bo dobrze rozwinięci i chcą się od biednego południa.

Wlk. Brytania (Albion) – Irlandia Płn + Szkocja + Walia. Konflikt szkocki, Walijski, Irlandzki

• Do XVII – Szkocja niezależna, ale potem Unia z Anglią o stworzeniu jednego podmiotu (homogenizacja). Szkoci są potomkami Celtów, czyli różnią się od Anglików. Zależność od Anglii trudna. Przegrana bitwa w 1745 pod Collodon. 80- przedstawiciele partii szkocki weszli do paralamentu. 90 – przyznanie, powrót do praw, które zostały zabrane w XVII w. odrodził się parlament szkocki, językiem szkockim posługuje się 1% Szkotów.

• Walia – również niepodległa do czasu kiedy Henryk VIII włączył ją do Anglii. Doszło do homogenizacji i teraz całkowity zanik walijskiej kultury. Nie był podnoszony wątek całkowitej niepodległości

• Irlandia PŁN- od 1171 r. ziemie opanowane przez Anglię, opanowanie całkowite w XVI w. zwożono tam obcą ludność. Konflikty wyznaniowe. Uster – część ze stolicą w Belfascie, element Wlk. Brytani i Irlandii Płn. Anglicy tępli ruchy oporu irlandzkiego. XIX – wywołali głód, dlatego wielu Irlandczyków wyjechali do USA. 1858 – Irlandzkie Bractwo Republikańskie, 1893 – Liga Celtycka, 1898 – Sinn Fein(partia) 1916 do 1919 – powstanie antyangielskie, które zakończyło się klęską. Powstaje IRA. 1919-1912 – kolejne powstanie, 1922 – uznanie państwowości Irlandzkiej, ale bez Irlandii Płn. 1969 – IRA wypowiedziała wojnę Angli, Wali zamachy, sabotaże, pochłonęły 3 tys osób, 25 tys zostało rannych (do połowy lat 90), 1994 – zawieszenie broni, 1998 – podpisanie pokoju, przyznanie pewnej autonomii rząd katolicko – protestancki, weszli do niego członkowie Sinn-Fein z Jerrym Adamsem na czele.