WSPÓLNE DLA PGP i PGH

• PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE

1. Państwo nabywa udziały i akcje w spółkach istniejących lub tworzy je samodzielnie

2. JEDNOOSOBOWA SPÓŁKA SP – spółka kapitałowa gdzie całość udziałów jest w ręku SP

   1. wg Strzyczkowskiego alternatywa dla przedsiębiorstw państwowych

   2. tendencja aby cześć jednoosobowych spółek SP nie mogła być prywatyzowana (np. energetyka)

   3. państwowe op –inną niż SP jednostka organizacyjna, posiadającą osobowość prawną, której mienie jest w całości mieniem państwowym

   4. organy jednoosobowej spółki SP – zasadniczo stosuje się przepis o SA lub SPZOO

      1. walne zgromadzenie – jego uprawnienia wykonuje minister SP jako reprezentant SP - jedynego akcjonariusza (udziałowca)

      2. rada nadzorcza

         1. w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji

            1. w SA - obligatoryjnie

            2. w SPZOO – fakultatywnie

      3. zarząd – organ wykonawczy – w 1. kadencji członków zarządu powołuje minister SP

   5. wpływ SP na SK o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

      1. SP może zachować wpływ na podejmowanie strategicznych decyzji

      2. złota akcja – dotyczy SA i SPZOO

         1. KSH: statut może przyznać indywidualnie oznaczonemu akcjonariuszowi osobiste uprawnienia - w szczególności mogą one dotyczyć

            1. prawa powoływania lub odwoływania członków zarządu, rady nadzorczej

            2. prawa do otrzymywania oznaczonych świadczeń od spółki

         2. ustawa o szczególnych uprawnieniach SP z 2005 r.

            1. nie sprzeciwia się zasadom swobodnego gospodarowania i TWE

            2. dot. uprawnień SP w stosunku do SK które mają siedzibę na terytorium RP

            3. SP mając nawet tylko 1 akcje może wykonywać dodatkowe uprawnienia poza uprzywilejowaniem zwykłym

               • np. wydobywanie węgla, przeładunek morski ropy naftowej

            4. dopóki SP bezpośrednio lub pośrednio pozostaje akcjonariuszem w takiej spółce

               • minister SP może zgłosić sprzeciw w stosunku do uchwały lub innej czynności prawnej zarządu rozporządzającej mieniem SP gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publiczny

               • w terminie 14 dni od uzyskania informacji o uchwale nie więcej niż 21 dni od podjęcia uchwały – na ten czas uchwała lub czynność prawna jest zawieszona

               • minister dowiaduje się o tym od obserwatorów – ma prawo delegować obserwatorów w spółce

               • sprzeciw wydawany jest w formie decyzji – złote weto – skutkuje ona nieważnością podjętej czynności prawnej od chwili jej dokonania

               • minister SP może wnieść sprzeciw także w stosunku do uchwały walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników dotyczącej

                 1. rozwiązania spółki

                 2. przeniesienia siedziby spółki za granicę

                 3. zbycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub ustanowienia na nim ograniczonego prawa rzeczowego

                    • gdy naruszają one bezpieczeństwo publiczne lub porządek publiczny

            5. co roku RM określa które są to spółki, np. PGNiG

1. SĄ TEŻ SPÓŁKI GDZIE PAŃSTWO MA TYLKO CZĘŚĆ UDZIAŁÓW ale wielkość udziałów należących do państwa zapewnia mu kontrolę lub SP ma zastrzeżone dodatkowe przywileje (coś o resztówkach)

2. PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWE

   1. ustawa z 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych stanowi podstawę prawną dla działalności PP i określa ich cechy

      1. PP są odrębne od SP

      2. państwowe OP

      3. cel działalności

         1. nie ma obowiązku realizacji określonych zadań i celów

            1. wyjątek: przedsiębiorstwa użyteczności publicznej – ich celem jest przede wszystkim bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności

         2. ich cele i zadania maja charakter autonomiczny

         3. jest przedsiębiorcą – wykonuje działalność gospodarczą we własnym imieniu

         4. zasadniczy cel to działalność zarobkowa w zakresie wyznaczonym przedmiotowo w akcie o utworzeniu przedsiębiorstwa państwowego

      4. działa na zasadach racjonalnej gospodarki i rachunku ekonomicznego

      5. samodzielność – prawnie zakreślona kompetencja organów PP w zakresie podejmowania decyzji z wyłączeniem ingerencji ze strony organów państwowych

         1. PP samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą

         2. wyodrębnienie organu założycielskiego – organ założycielski (OAP) ma uprawnienia tylko w zakresie przewidzianym ustawą

         3. wpływ OAP na organizacje PP jest praktycznie ograniczony do wydania aktu erekcyjnego

         4. podstawowe akty prawne regulujące strukturę organizacyjną PP jest:

            1. statut – uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora PP

               • statuty niektórych PP (np. przedsiębiorstw użyteczności publicznej wymagają zatwierdzenia w terminie 3 miesięcy przez organ założycielski

            2. regulamin organizacyjny – ustala dyrektor po zasięgnięciu opinii rady pracowniczej

      6. samorządność – uczestnictwo załogi w zarządzaniu PP w zakresie i obszarze spraw określonych w przepisach ustawowych (ustawa o samorządzie załogi PP)

      7. samofinansowanie – PP prowadzi samodzielną gospodarkę finansowa zgodnie z zasadą finansowania, pokrywając z uzyskanych przychodów koszty działalności i zobowiązania wobec budżetu, banku i dostawców oraz wydatki na rozwój i inne potrzeby (niektóre upadają)

      8. PP ma własność mienia przezeń posiadanego – dotąd zarządzanego i wypracowywanego w toku działalności

         1. SP jest OP

            1. SP jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych

            2. SP nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania państwowych op, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej

            3. państwowe op nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania SP

            4. w razie nieodpłatnego przejęcia, na podstawie obowiązujących ustaw, określonego składnika mienia od państwowej OP na rzecz SP – SP odpowiada solidarnie z OP za zobowiązania powstałe w okresie, gdy składnik stanowił własność danej OP, do wysokości wartości tego składnika ustalonej wg stanu z chwili przejęcia,a wg cen z chwili zapłaty

            5. przepisy te stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych osób prawnych

         2. Własność i inne prawa majątkowe, stanowiące mienie państwowe, przysługują SP albo innym państwowym osobom prawnym.

         3. Uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem państwowych osób prawnych określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój

         4. ale to nie to samo co własność na gruncie KC (wg Strzyczkowskiego to samo co KC tylko z ograniczeniami)

            1. trzeba zgłosić organowi założycielskiemu PP (ministrowi) chęć zbycia majątku trwałego (np. nieruchomości)

               • organ założycielski ma 1 miesiąc na niewyrażenie zgody

               • jeżeli miesiąc po zawiadomieniu o zamiarze zbycia nie będzie odpowiedzi org. założycielskiego to czynność jest skuteczna

                 1. * ten miesięczny termin to termin zawity do niewyrażenia zgody – jego upływ oznacza, że czynność prawna jest skuteczna a nie zgodę

            2. jeżeli wartość rozporządzenia przekracza równowartość 50.000 euro , wówczas państwowa OP (w tym PP) ma obowiązek uzyskać zgodę Ministra SP

               • jeśli dokonana zostanie czynność prana niezgodnie z powyższymi zasadami będzie ona nieważna

               • jeśli organem założycielskim jest Minister SP i wymagana jest jego zgoda jako organu założycielskiego to nie trzeba występować o tą zgodę

               • spór: co w sytuacji gdy organem założycielskim nie jest minister SP?

                 1. 1 stanowisko – wymagana jest zgoda MSP, ale po co 2 zgody?

                    • a co gdy 1 się zgodzi a 2. nie?

                    • w praktyce asekurancko występuje się o 2 zgody

                 2. 2. – wystarczy zawiadomienie organu założycielskiego

   2. rodzaje PP

      1. PP działające na zasadach ogólnych

         1. PP użyteczności publicznej – ich celem jest przede wszystkim bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności

      2. PP o szczególnym statusie prawnym

   4. organy PP

      1. ogólne zebranie załogi (delegatów)

      2. rada pracownicza

      3. dyrektor PP – zarządzanie i reprezentacja

         1. kompetencje - wyznaczone przez ustawę i uchwałę organów samorządu załogi

            1. ma prawo powoływać i odwoływać przedstawicieli przedsiębiorstwa

            2. prawo sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego

            3. prawo do wystąpienia do organu nadzorującego lub sądu z wnioskiem o odszkodowanie za straty spowodowane wykonaniem decyzji wydanej przez organ nadzorujący

            4. ustalenie regulaminu organizacyjnego

            5. opracowanie statutu

            6. opracowywanie rocznych i wieloletnich planów przedsiębiorstwa

         2. może w formie umowy zawartej na czas oznaczony nie krótszy niż 3 lata powierzyć zarządzanie PP OF lub OP

            1. tryb

               • z inicjatywy własnej za zgodą rady pracowniczej i ogólnego zebrania pracowników

               • na wniosek rady pracowniczej za zgodą ogólnego zebrania pracowników

               • z inicjatywy zarządcy komisarycznego

            2. strony umowy – SP reprezentowany przez organ założycielski i zarządca

            3. skutki ustanowienia zarządcy

               • rozwiązanie z mocy prawa organów samorządu przedsiębiorstwa

               • odwołanie przez organ założycielski dyrektora PP

               • przejęcie przez zarządcę kompetencji dyrektora i rady pracowniczej z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego

               • organ założycielski powołuje radę nadzorczą

   5. nadzór nad PP

      1. nadzór właściwych organów na zasadach ogólnych stosowanych wobec wszystkich przedsiębiorców

      2. nadzór organu założycielskiego lub rady nadzorczej

         1. podstawę prawną może stanowić tylko ustawa lub przepisy wydane na jej podstawie i w celu jej wykonania

         2. Nadzór organu założycielskiego obejmuje

            1. kontrolę i ocenę działalności przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora,

            2. prawo władczego wkraczania sprawy przedsiębiorstwa w wypadkach przewidzianych w ustawie

         3. środki nadzoru założycielskiego (charakter dyrektywny i prewencyjny)

            1. zatwierdzenie

            2. zgoda

            3. zobowiązanie

            4. wstrzymanie wykonania decyzji dyrektora PP

            5. nałożenie obowiązku wprowadzenia do plany przedsiębiorstwa zadania

   6. środki ochrony praw PP

      1. dyrektor i rada pracownicza ma prawo wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji organu nadzoru

         1. do organu który wydał decyzję

         2. w terminie 7 dni od przekazania

         3. powoduje wstrzymanie wykonania decyzji

      2. w razie podtrzymania decyzji dyrektor i rada pracownicza ma prawo wniesienia sprawy do sądu (w ciągu 7 dni)

      3. dyrektor i rada pracownicza ma prawo do wystąpienia do organu nadzorującego lub sądu z wnioskiem o odszkodowanie za straty spowodowane wykonaniem decyzji wydanej przez organ nadzorujący

   7. postępowanie naprawcze

      1. w razie prowadzenia przedsiębiorstwa ze stratą organ założycieli w porozumieniu z ministrem finansów może wszcząć postępowanie naprawcze ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny

      2. od tej decyzji nie przysługuje sprzeciw

      3. zarząd komisaryczny

         1. jest ustanawiany na czas oznaczony

         2. podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców

      4. osobę zarządcy wyznacza organ założycielski

      5. skutki

         1. rozwiązanie z mocy prawa organów samorządu przedsiębiorstwa

         2. odwołanie przez organ założycielski dyrektora PP

         3. przejęcie przez zarządcę kompetencji dyrektora i rady pracowniczej

      6. zarządca przedstawia organowi założycielskiemu program naprawy i co 3 miesiące sprawozdanie z działalności

      7. jeśli ustaną przyczyny ustanowienia zarządu komisarycznego organ założycielski uchyla zarząd komisaryczny

      8. organ założycielki może w każdym czasie uchylić zarząd komisaryczny i zarządzić likwidację jeśli dalsze wykonywanie programu naprawczego nie rokuje poprawy gospodarki przedsiębiorstwa