OD TWORZENIA MIEJSC AKTYWNYCH DLA WSPÓLNOT PRZEZ „MEBLOWANIE” PRZESTRZENI
DO SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO.
HISTORIA PROGRAMU I JEGO GŁÓWNE ZAŁOŻENIA.
Project for Public Spaces PPS (Projekt dla przestrzeni publicznych) jest wielkim programem rewitalizacji przestrzeni publicznych. Powstał w Stanach Zjednoczonych w roku 1975 jako fundacja non – profit. Jego założycielem i prezesem do chwili obecnej jest Fred Kent. Fundacja współpracowała dotychczas z 1200 wspólnotami w Stanach Zjednoczonych i innych krajach.
Program PPS ma charakter otwarty. Jego antycypacją był program Street Life Project prowadzony we wczesnych latach siedemdziesiątych (począwszy od roku 1971) przez Williama H. Whyte’a, który stał się głównym metodologiem Project for Public Spaces. Whyte tworzył program i aktywnie uczestniczył w jego praktycznym wdrażaniu.
Project for Public Spaces działa na dwóch głównych płaszczyznach. Pierwszą jest aktywna pomoc mieszkańcom – obywatelom w przebudowie swoich wspólnot. Drugą – jest uczestnictwo w dużych programach, w których przekształcane są lub budowane przestrzenie i obiekty publiczne.
W zakresie aktywnej pomocy mieszkańcom program dąży do przekształcenia przestrzeni publicznych w miejsca kreujące autentyczne, żywe wspólnoty. Dużą wagę przywiązuje do podtrzymywanie procesu rewitalizacji. Dla stymulacji procesów partycypacji operuje zbiorami katalogów elementów i zasad postępowania w zagospodarowaniu przestrzeni publicznych. Rządzą programem dwie podstawowe zasady.
Pierwsza zasada polega na tworzeniu miejsc aktywnych poprzez „umeblowanie przestrzeni”. Owo umeblowanie ma stworzyć potencjalne okazje do kontaktów między ludźmi. W jakimś stopniu zasada ta stanowi kontynuację metodologii Christophera Alexandra wyłożonej przez niego w „Pattern Language”. Katalog elementów-wzorców oferowany przez PPS jest uboższy w porównaniu z ogromnymi zasobami zbioru Alexandra, ale jego atutem jest praktyczne wdrożenie projektów.
Drugą zasadą programu, a zarazem jego dalekosiężnym celem jest wzmocnienie identyfikacji ludzi z przestrzenią publiczną miejsca zamieszkania i wdrażanie ludzi do działalności publicznej. Osłabienie poczucia identyfikacji z przestrzenią publiczną miejsca zamieszkania – zjawisko obecnie powszechne – powoduje wzrost zagrożenia bezpieczeństwa. Typowe jest zwłaszcza zawężanie poczucia identyfikacji wyłącznie do obszaru własnego mieszkania czy domu. Project for Public Spaces przeciwdziała w sposób aktywny tym niekorzystnym trendom. W swoim katalogu zaleceń proponuje różne formy zaangażowania w kształtowanie najbliższej otaczającej przestrzeni publicznej. Katalog zaleceń jest ułożony według zasady gradacji. W pierwszych zapisach mówi o niewielkich interwencjach w najbliższym otoczeniu własnego domu. W końcowych zaleceniach katalog propaguje włączanie się w lokalną politykę. Takie pozytywne „zawłaszczanie” przestrzeni publicznej stanowi wstęp do kształtowania prawdziwego społeczeństwa obywatelskiego. Społeczeństwa, które identyfikuje się z miejscem zamieszkania, jego przestrzenią publiczną, dba o nią. Celem drugiej zasady programu PPS jest stymulacja zachowań obywatelskich – kreacja społeczeństwa obywatelskiego w oparciu o identyfikację z przestrzenią publiczną miejsca zamieszkania.
TWORZENIE „MIEJSC” (PLACEMAKING) DLA WSPÓLNOT POPRZEZ „UMEBLOWANIE” PRZESTRZENI.
W programie zdefiniowano cztery kluczowe własności dobrej - aktywnej przestrzeni publicznej (miejsca):
Łatwy dostęp i dogodne połączenia. Należy poszerzać chodniki, zwłaszcza przy przejściach dla pieszych, lepiej równoważyć ruch pieszy z innymi rodzajami komunikacji (pojazdy, rowery, dostawa, pojazdy przejeżdżające tranzytem itd.); budować większą ilość wygodnych przejść dla pieszych; tworzyć udogodnienia dla rowerzystów (ścieżki, parkingi, schowki); wypełniać puste działki zabudową – stwarzając ciągłość wrażeń dla przechodniów.
Stwarzanie okazji do różnego rodzaju działań. Należy m.in. kreować w przestrzeni publicznej punkty „ogniskujące” przyciągające ludzi; wprowadzać urządzenia i ułatwienia, które wspierałyby ulubione rodzaje zajęć, gier, zabaw; rozwijać programy skierowane do lokalnej wspólnoty z udziałem miejscowych artystów i ludzi utalentowanych; zmieniać rodzaje wydarzeń i modyfikować przestrzeń, by lepiej przystosować ją do aktywnych działań; współpracować z właścicielami nieruchomości w celu rewitalizacji obszaru i ewentualnego wynajmowania parterów pustych budynków.
Wygoda i wygląd. Należy ustawiać i dostawiać urządzenia: siedziska, stoiska z jedzeniem, punkty informacyjne, dzieła sztuki, kosze na śmieci, fontanny – w starannie wybranych miejscach; podnosić stopień bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie większej aktywności w miejscu, uczynienie kogoś (zatrudnienie kogoś) odpowiedzialnego za bezpieczeństwo, podnieść jakość utrzymania poprzez m.in. codzienne sprzątanie; ustanowić wspólnotowy program nadzoru.
Warunki do rozwoju życia towarzyskiego i społecznego. Należy rozwijać punkty skupiające – miejsca przyciągające ludzi, które umożliwiają różnorodność zajęć; aranżować urządzenia stymulujące interakcje społeczne (ławki dla wielu osób, przenośne siedziska itp.); urządzać, wystawiać wydarzenia by przyciągnąć ludzi; zachęcać wspólnotowych wolontariuszy, by pomagali przy udoskonalaniu lub utrzymaniu miejsca; wprowadzać w otaczających budynkach różnorodność usług, aby przyciągnąć mieszankę różnych ludzi.
Podstawowy katalog elementów „umeblowania” przestrzeni obejmuje następujące elementy:
„Podręcznik” sztuki siedzenia. Ogólne informacje na temat użytku siedzisk, ich lokalizacji i eksploatacji.
Ruchome siedzisko. Ustawianie krzeseł jest prawdopodobnie najprostszymi najbardziej efektywnym sposobem aktywizacji przestrzeni publicznej.
Ławki. Zwrócenie uwagi na staranne zaprojektowanie, lokalizację tego często stosowanego siedziska może w zdecydowany sposób udoskonalić walory przestrzeni publicznej.
Murki, krawędzie, stopnie do siedzenia. Wbudowane formy zasadniczo nadają się na siedziska ale w wielu przypadkach wykorzystywane są w sposób błędny. Wyszczególnia takie przypadki William H. Whyte (wspomniany założyciel ruchu) w „City”.
Jedzenie. W. H. Whyte daje taką receptę na sukces: „Jeżeli chcesz stworzyć miejsce pełne życia, wprowadź do niego możliwość jedzenia. Jedzenie przyciągnie ludzi, którzy przyciągną następnych ludzi”.
Kioski handlowe. Projekt kiosków ma zasadniczy wpływ na możliwość sukcesu handlowców.
Przystanki autobusowe. Decyzja, jaki wybrać typ przystanku wymaga analizy istniejącego terenu i przewidzenia przyszłych warunków eksploatacji, a także wiedzy na temat projektowania przystanków i i ich lokalizacji.
Wykorzystanie wody. Ważniejsze od samej obecności wody jest jej odczuwanie i dźwięk. To one decydują o powodzeniu urządzeń wodnych.
Kosze na śmieci. Ich trwałość i funkcjonalność grają kluczową rolę w efektywnym zagospodarowaniu przestrzeni publicznej.
Zadaszenia. Zadaszenia chroniąc ludzi przed wiatrem, słońcem i deszczem
umożliwiają urządzanie uroczystości i imprez.
Oświetlenie. Dobrze zaprojektowane oświetlenie nie tylko umożliwia bezpieczeństwo i ułatwia orientację, ale także podkreśla tożsamość miejsca i buduje napięcia dramaturgiczne.
Oznakowanie. Znaki komunikują o wiele więcej niż tylko kierunki. Przewodnik zarysowuje siedmiostopniowy proces rozwoju i doskonalenia oznakowania w twojej przestrzeni publicznej.
Dużą wagę przywiązuje się do podtrzymywania już wykształconych więzi społecznych. Opracowano zasady monitoringu poprzez badania ankietowe, liczenie osób przebywających w danej przestrzeni, filmowanie. Monitoring ułatwia przeprowadzanie odpowiednich działań korygujących.
Project for Public Spaces proponuje rodzaj harmonogramu działań zmierzających do przekształcania i kreacji miejsc:
Spotkanie z przedstawicielami wspólnoty z obu sektorów, prywatnego i publicznego w celu identyfikacji rangi zadań, z którymi konfrontują się różne grupy w odniesieniu do konkretnych miejsc.
Sformułowanie hipotezy na temat zadań, które zasługują na zebranie dalszych danych i rozwinięcie planu pracy określającego sposób zbierania tych informacji.
Zebranie danych niezbędnych do lepszego zrozumienia sytuacji.
Analiza danych, przegląd wkładu wspólnotowego i identyfikacja potencjalnych pomysłów do wdrożenia.
Przeprowadzenie publicznego forum dla przedstawicieli wspólnoty i zainteresowanych członków szerszej wspólnoty, na którym następuje prezentacja zadań, otrzymuje się informacje zwrotne i rozwija się, wraz ze wspólnotą, wizję przestrzeni.
Przełożenie rezultatów spotkania i obserwacji w zarys zadań i plan koncepcyjny odzwierciedlający wizję wspólnoty.
Udoskonalenie i przedyskutowanie tych rekomendacji ze wspólnotą.
Rozwijanie strategii wdrożenia.
Rozwijanie idei projektu, które odzwierciedlają wizję i wdrażanie strategii.
WDRAŻANIE DO DZIAŁALNOŚCI OBYWATELSKIEJ.
Podstawowy zbiór zasad działania w przestrzeniach publicznych obejmuje 23 zasady. Zgrupowano je wokół 5 działów stosując zasadę gradacji terytorialnej od najbliższego otoczenia domu po przestrzenie publiczne. Gradacji terytorialnej towarzyszy gradacja zachowań obywatelskich: od dbania o najbliższe otoczenie, poprzez zaangażowanie się w życie lokalnej wspólnoty do aktywnego udziału w życiu politycznym. Ów swoisty kodeks wdrażania do działalności obywatelskiej poprzez działania przestrzenne obejmuje następujące działy:
I. Wokół Twojego domu: proponuje się uprawianie i pielęgnowanie kwietników i roślin niskopiennych (nie zasłaniających widoku), doskonalenie oświetlenia własnej posesji (zadbanie o oryginalne oświetlenie), urządzanie sezonowych i świątecznych dekoracji (nie tylko z okazji Nowego Roku), ustawianie ławek na zewnątrz – jako najprostszej metody stymulacji kontaktów sąsiedzkich. W „kodeksie” sformułowano to zalecenie następująco: Ustaw jedną lub więcej ławek na zewnątrz – nawet jeżeli będziesz ją musiał przymocować łańcuchem lub chować na noc do domu.
II. Wydarzenia i aktywności: proponuje się urządzanie comiesięcznych pikników na terenie przestrzeni publicznej swojego domu z zapraszaniem sąsiadów, organizowanie kiermaszy używanych książek, założenie i pielęgnację wspólnej przestrzeni ogrodowej, organizowanie koncertów z udziałem np. lokalnego chóru lub grupy muzycznej (mogą być zespoły amatorskie), upowszechnianie wydarzeń z miasta i aktywne w nich uczestniczenie.
III. Życie uliczne: proponuje się włączenie się – zainicjowanie prac nad przekształceniem najbliższego przystanku autobusowego w prawdziwe miejsce z siedziskami, kwiatami, tablicą z rozkładem jazdy, zadaszeniem i oświetleniem; promowanie ścieżek rowerowych, komunikacji publicznej i innych alternatywnych inicjatyw i proponowanie ich wykorzystania sąsiadom, pielęgnację drzew przydrożnych, ewentualnie włączenie się w akcje uspokajania ruchu i eliminacji ruchu tranzytowego.
IV. Wspólnota i życie obywatelskie: proponuje się zapoznanie się z przedstawicielami lokalnej administracji, rozmowy na temat partnerstwa w aktywizacji, udziału w programach lokalnych lub usługach takich jak kiosk z informacją lub handlowy; zainstalowanie wspólnotowej tablicy informacyjnej blisko swojego domu, uczestnictwo w zebraniach rady dzielnicy albo rady miasta, zapoznanie się z lokalnym prawem i planem zagospodarowania; napisanie reportażu lub artykułu na temat swojej dzielnicy do lokalnej gazety.
V. Rynki i ekonomie lokalne: proponuje się rozwijanie handlu – jedzenie, kwiaty, kawiarnie, rzemiosło itd. na swojej posesji, lub w jej pobliżu; nawiązanie kontaktu z lokalną administracją w celu zorganizowania festiwalu ulicznego albo zorganizowania promocji współmieszkańców i lokalnych przedsiębiorstw; upowszechnianie rynku swoich lokalnych farmerów, rozwijanie lokalnych banków.
PROJEKTY WYKONYWANE Z UDZIAŁEM PROJECT FOR PUBLIC SPACES.
Drugą płaszczyzną działania Project for Public Spaces jest uczestnictwo w dużych programach, w których przekształcane są lub budowane następujące przestrzenie i obiekty publiczne: parki, transport, centra administracyjne, kulturalne i społeczne, centra handlowe, inwestycje wielofunkcjonalne, kampusy, place, „inicjatywa wielkomiejska”, szkolenia.
W ramach programu oferuje się doradztwo techniczne, badania, szkolenia, planowanie i projekty. W dużych programach stosuje się również podstawową zasadę kreacji miejsc „placemaking”.
Bryant Park w Nowym Jorku (1982 – 1992).
Park położony przy Bibliotece Miejskiej w Nowym Jorku w latach siedemdziesiątych został opanowany przez narkomanów i dilerów narkotyków. W latach osiemdziesiątych próbowano zwalczyć uzurpatorskie zawłaszczenie przestrzeni parku działaniami policyjnymi w ramach programu „Skrzyżowanie”. Początkowo program ów przyniósł pozytywne skutki: ilość narkomanów i handlarzy spadła o 85%, a ilość zwykłych ludzi odwiedzających park wzrosła o 79%. Jednak gdy policja częściowo wycofała się z programu sytuacja wróciła prawie do punktu wyjścia. Wówczas powołano Towarzystwo Odnowy Parku Bryant (The Bryant Park Restoration Corporation) z Danielem Biedermanem na czele. Począwszy od roku 1990 rozpoczęły się prace nad rewaloryzacją parku. Włączył się do nich Project for Public Spaces (od strony PPS projekt koordynował W. H. Whyte), pozyskano pieniądze z grantów miasta Nowy Jork. Opracowano listę dziesięciu postulatów:
określenie poziomu czystości (park musi być czysty, nie zaśmiecony)
poczucie bezpieczeństwa (policja powinna być stale widoczna)
odpowiednie oświetlenie (uniemożliwienie działalności przestępczej w nocy)
dbałość o elementy wystroju (natychmiastowe reagowanie na wandalizm i graffiti)
odpowiedni przydział koncesji (zapewnienie najwyższej jakości usług)
zadbana roślinność
czyste toalety
interesujące programy rozrywkowe
przewodnie elementy wystroju (park musi sprawiać wrażenie przestrzennego, mieć szerokie, czytelne wejścia i co najmniej jedną fontannę)
ustalenie jasno sformułowanego regulaminu parku
Prace nad odnową parku trwały do roku 1992. Otwarty w tym samym roku park stał się bezpiecznym miejscem spotkań mieszkańców Nowego Jorku. Spotkaniom sprzyjają liczne usługi i małe formy architektury. W parku założono dwie restauracje, sześć kiosków, boiska i urządzenia do gier, nowe ławki, i ruchome siedziska, powiększono ilość wejść do jedenastu. Przez całą dobę czuwa nad nim ochrona.
Poprzez konsekwentnie prowadzone działania rewitalizacyjne udało się wyeliminować uzurpatorskie zawłaszczenie parku przez narkomanów i handlarzy narkotyków. Park jest publiczny, zarządzany przez prywatną korporację i samowystarczalny finansowo.1
Rewitalizacja centrum Mississauga. (Kanada) (2005 – 2006).
Miasto Mississauga (700 tys. mieszkańców) nie posiada wyraźnie wyartykułowanego śródmieścia. Na jego strukturę urbanistyczną silnie wpłynęły procesy suburbanizacji. W związku z tym brakuje w nim atrakcyjnych przestrzeni publicznych. W mieście bardzo słabo rozwinięte były kontakty i więzi społeczne.
We współpracy z Project for Public Spaces opracowano projekt nowego centrum miasta. Wykorzystano w nim zasady „kreacji miejsc” PPS.
Projekt powstawał w ścisłej współpracy między PPS i władzami miasta. W czerwcu 2005 PPS przeprowadził warsztaty i prezentacje dla dwustu pracowników władz samorządowych. Władzom miejskim udało się rozwinąć zaangażowanie społeczne poprzez zorganizowanie spotkań dotyczących budowy siedemnastu grup wspólnotowych ze szkół, centrów wspólnotowych, klubów rotariańskich i wielu innych grup, które zazwyczaj do tej pory nie uczestniczyły w spotkaniach publicznych. W dyskusji na temat centrum uczestniczyło ogółem 1500 mieszkańców i pracowników władz miejskich.
W ramach programu zaprojektowano realizowane obecnie Centrum Publiczne (pod nazwą „Budowa 21 wieku”) składające się z ratusza, biblioteki i centrum sztuki. Centrum będzie otoczone parkiem i nową dzielnicą mieszkaniową. Realizowany obecnie projekt spotkał się z wielkim uznaniem i został nominowany do Międzynarodowej Nagrody Innowacji przyznawanej przez Commonwealth Association for Public Administration and Management. PPS został zaproszony do przeprowadzenia podobnych projektów w Burlington, Waterloo, Londynie i Cambridge.
Orlando Central Plaza: Kreacja miejsca.
Orlando, Floryda (2005 – 2006).
W chwili obecnej projektuje się dla przestrzeni placu Orlando Central Plaza przebudowę obejmującą: biura, usługi handlowe, hotel, restauracje, dworzec kolejowy i centralny plac pełniący rolę czegoś w rodzaju agory. Obecnie projekt jest w stanie realizacji. Przed rozpoczęciem projektu teren był pustą, niezainwestowaną przestrzenią, zajmującą kluczowy blok w śródmieściu miasta. Jej położenie predestynuje ją jednak do odegrania roli centrum wspólnotowego życia i aktywności.
Zespół kierujący przebudową, prowadzony przez Palm Beach Land Trust zaprosił do prac Project for Public Spaces, aby zagwarantować, że projektowana inwestycja stanie się tętniącą życiem, atrakcyjną i uwieńczoną sukcesem autentyczną przestrzenią publiczną. Rola PPS w projekcie obejmowała następujące zadania:
Budowa „mostów” pomiędzy stronami projektu: Poprzez prezentację publiczną, PPS buduje konsensus pomiędzy grupami różnych użytkowników w sprawie celów projektu kształtowania przestrzeni publicznych. Zainicjował pozytywne relacje pomiędzy zespołem prowadzącym rozbudowę i władzami oraz agencjami miejskimi. PPS wdraża swoje metody kreacji przestrzeni publicznej (Placemaking).
PPS współpracował ściśle z zespołem rozbudowy przy master planie kompletnego projektu, skupiając się zwłaszcza na koncepcji przyszłego placu publicznego i przylegających ulic i przestrzeni publicznych.
Kreacja narzędzia marketingowego. Aby rozwijać zainteresowanie potencjalnych zarządców PPS wydał broszurę opisującą cele i wizję rozbudowy.
Proponowana strategia zarządzania. PPS rozwija aktualnie strategię zarządzania dla prywatnej jednostki, która zarządzałaby i programowała przestrzenie publiczne. Zarządcy projektu będą mieli unikalną okazję partnerstwa w zarządzie i uczestnictwa w niezliczonej ilości wydarzeń na placu publicznym.
Nadzorowanie budowy. Aby zagwarantować, że projekt nie ulegnie deformacji w ostatecznej fazie projektowej i podczas budowy, PPS zamierza nadzorować zespół rozbudowy podczas końcowych etapów programu.
Wizja. Spośród wielu elementów wizji polecanej przez PPS, należy wymienić następujące:
Elastyczna, wieloużytkowa przestrzeń publiczna zaprojektowana na całoroczny program aktywności.
Interaktywne, nowocześnie wyposażone w środki techniczne (high – tech) otoczenie z urządzeniami sportowymi i grami.
Przyjazna dla pieszych jednostka sąsiedzka zaprojektowana, by promować koncepcję wydzielonych ulic dla pieszych i pojazdów.
Integracja ruchu tranzytowego w kompleks i miejski plac w celu stworzenia prawdziwego (transit – oriented facility) ośrodka zorientowanego na tranzyt.
Projekty międzynarodowe prowadzone przez Project for Public Spaces.
PPS wprowadza swój program do krajów Europy Wschodniej (Czechy, Chorwacja, Rosja) oraz do Gruzji i Armenii. W roku 1993 rozpoczęto w Brnie w Czechach wdrażanie programu przy udziale Fundacji Braci Rockefellerów (Rockefeller Brothers Fund RBF) i Niemieckiej Fundacji Marshalla. Początkowo był on realizowany przez organizacje pozarządowe. W 1996 roku utworzono organizację Partnerstwo dla Przestrzeni Publicznych (Partnerstvi pro verejna prostranstvi – PVP). Partnerstwo bazuje na programach PPS i kontynuuje wspieranie finansowe i merytoryczne projektów angażujących obywateli w kształtowanie przestrzeni publicznych i tworzenie lokalnych społeczności w miastach i miasteczkach.
W Chorwacji, w Rijece pod egidą PPS powstał program MU:V – Mali Uce Velike (Młodzi uczą dorosłych). Formalne i nieformalne grupy młodych ludzi uczestniczą w tworzeniu przestrzeni publicznych, rozwijając własne pomysły dotyczące ulic, parków, boisk szkolnych, niezabudowanych działek i przestrzeni, budynków nieczynnych fabryk. W drodze konkursu wyłoniono dwie inicjatywy, które otrzymały wsparcie: propozycja utworzenie przestrzeni dla prowadzenia twórczych warsztatów (projektowanie komiksów, graffiti, przedstawienia teatralne, wyrób drobnej biżuterii) i socjoterapii wysunięta przez członków Chorwackiego Klubu Młodych (Klub Mladih Hrvatske), oraz program odnowy zaniedbanego parku przylegającego do szkoły podstawowej, której podjęli się członkowie OŜ Brajda. Otrzymali oni urządzenia sportowe do zamontowania, ławki, rośliny i inne elementy niezbędne do funkcjonowania parku.
W Gruzji PPS współpracuje przy budowie głównego domu towarowego w mieście Ninotsminda, w Armenii przy kreacji placu publicznego w Gyumri – mieście nawiedzonym trzęsieniem ziemi. Budowie placu w Gyumri towarzyszyło zorganizowanie w 2003 roku „Nowego Festiwalu i Expo Kreacji Miejsca Gyumri”, który stał się wielkim wydarzeniem dla mieszkańców miasta, gromadząc na placu 35 tysięcy osób.
PIERWSZE PROJEKTY PPS W POLSCE
Festiwal Otwartych Ogrodów w Rodakach
Celem projektu jest przywrócenie charakterystycznych dla Jury Krakowsko – częstochowskiej gatunków roślin. Działania polegające na stworzeniu wzorców ogrodów sprzyjających bioróżnorodności rozpoczęto od miejscowej szkoły podstawowej im. Mikołaja Kopernika. Nawiązano wielostronną współpracę m.in. pomiędzy Urzędem Gminy, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, OSP, Samorządem Uczniowskim i opiekunami Europejskich Klubów Ekologicznych. Praktyczną działalność rozpoczęto od przebudowania części ogrodu szkolnego: usunięto warstwy ziemi, wykarczowano teren i usunięto betonowe płyty. Przeprowadzono konkurs na projekt ogrodu. Udało się wykreować miejscową wspólnotę społeczną prowadzącą działalność proekologiczną i kulturalną.
„Powrót do ”, Paszowice
Dzięki współpracy lokalnej społeczności, Gminnego Ośrodka Kultury w Paszowicach, Rady Sołeckiej, Urzędu Gminy, Grupy Producentów Zbóż, Centrum Edukacji Ekologicznej Krajoznawstwa, Szkoły Podstawowej, Oddziału PTTK i Powiatowego Zespołu Doradców udało się wybudować w Jakuszowej miejsce spotkań plenerowych, które nazwano „”. Nazwa pochodzi od wiatraka, który kiedyś stał na wzgórzu w Jakuszowej.
Przestrzenie publiczne w centrum Katowic
Instytut Współczesnego Miasta przeprowadził warsztaty dla mieszkańców Katowic pt.: „Katowice na warsztacie”. Wzięło w nich udział 300 osób. Eksperyment partycypacyjny pozwolił na przedstawienie lokalnym władzom propozycji rozwiązań oczekiwanych przez lokalną społeczność. Określono: rozmieszczenie elementów programu miejskiego w centrum i głównych elementów układu przestrzeni publicznych. Konsultacje społeczne pozwoliły na doprecyzowanie wizji architektonicznej rozwoju centrum Katowic.
Plac Litewski, Lublin
Zaniedbany obszar Placu Litewskiego stał się tematem konsultacji społecznych połączonych z warsztatami, podczas których 4 zespoły architektoniczne: Andreasa Redemeistera z Berlina, Alberto Mazzuchelli z Mediolanu, Gitarasa Caiskaskasa z Wilna i Romualda Loeglera z Krakowa przedstawili własne koncepcje. Interesująca była formuła połączenia fachowej prezentacji z otwartą dyskusją i konsultacjami społecznymi z mieszkańcami Lublina.
PODSUMOWANIE PROGRAMU PROJECT FOR PUBLIC SPACES.
Istotną cechą programu Project for Public Spaces jest dążenie do maksymalnej prostoty sformułowań i komunikatywności. Położono nacisk na jego wartość edukacyjną (edukacja społeczeństwa) i przez to program ten jest bardzo skuteczny. Program kładzie szczególny nacisk na rozwijanie samoorganizacji społecznej (tradycyjnie zakorzenionej w społeczeństwie amerykańskim).
Project for Public Spaces kreuje mechanizmy stymulacji więzi społecznych poprzez stwarzanie potencjalnych okazji nawiązywania kontaktów. Takimi okazjami są: elementy przestrzeni – „umeblowanie” i świadome działania mieszkańców inspirowane programem.
Dzięki takim mechanizmom przestrzenie publiczne odzyskują swój charakter przestrzeni dla wspólnot społecznych.
Projekt odnowy Bryant Park w Nowym Jorku jest uznawany również przez kryminologów za przykład udanego programu. Para wybitnych amerykańskich kryminologów George L. Kelling i Catherine M. Coles opisują go w swojej słynnej książce: Wybite szyby. Jak zwalczyć przestępczość i przywrócić ład w najbliższym otoczeniu. Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2000.↩