Wkłady koronowo-korzeniowe

Wkłady koronowo-korzeniowe, są to stałe uzupełnienia protetyczne, trwale umocowane na zębach własnych pacjenta, najczęściej za pomocą cementów. Wkład koronowo-korzeniowy stosuje się najczęściej jako:

1. wzmocnienie zniszczonej korony klinicznej przewidzianej jako podbudowa pod koronę protetyczną

2. rzadko jako uzupełnienie samodzielne odbudowujące znacznie zniszczoną koronę zęba.

Wkłady koronowo-korzeniowe wykonuje się na zęby jedno- i wielokorzeniowe:

prawidłowo przeleczone kanałowo, w których brak jest patologicznych zmian okołowierzchołkowych

PRZECIWWSKAZANIA:

• Korzenie złamane, gdy linia złamania przebiega wzdłuż korzenia lub poziomo poniżej brzegu

• kostnego (zabieg ekstruzji).

• Korzenie zbyt krótkie z natury lub skrócone w wyniku resekcji

• Korzenie objęte zaawansowanym procesem chorobowym tkanek przyzębia

• Kiedy nie ma możliwości uzyskania proporcjonalnej długości części korzeniowej w stosunku do kikuta korony

• Korzeń zniszczony próchnicą poniżej brzegu kostnego

WKŁAD KORONOWO-KORZENIOWY SKŁADA SIĘ Z:

• CZĘŚCI KORONOWEJ, odtwarzającej część utraconych tkanek korony zęba.

• ĆWIEKA znajdującego się w kanale korzeniowym, będącego głównym elementem retencyjnym dla

wkładu.

Do zębów jednokorzeniowych stosuje się wkłady jednoczęściowe.

W zębach wielokorzeniowych ze względu na rozbieżny przebieg kanałów wykonuje się wkłady składane, najczęściej z dwóch elementów łączonych w części koronowej. Lub w przpadku rówoległych kanałów korzeniowych – wkład jednoczęściowy.

Grubość ćwieka wkładu koronowo-korzeniowego zależy od budowy anatomicznej korzenia i stopnia niszczenia przez próchnicę. Przeciętna grubość ćwieka dla poszczególnych zębów waha się 1,3-1,8 mm.

Według Bruhna, szczegółowe dane dla siekaczy, kłów i przedtrzonowców wynoszą:

• Górne siekacze środkowe: 1,5 mm

• Górne siekacze boczne: 1,3 mm

• Górne i dolne kły: 1,5-1,8 mm

• Górne i dolne przedtrzonowce: 1,3 mm

Korzeń, na który projektuje się wkład, musi mieć prawidłowo wypełniony kanał, odpowiednią długość, dobre umocowanie w zębodole i niezniszczoną powierzchnię nośną (powierzchnia, na której opiera się część

koronowa wkładu).

Długość części korzeniowej powinna być co najmniej równa długości przyszłej korony, nigdy mniejsza, gdyż wówczas korona stanowiłaby dłuższe ramię dźwigni, czego wynikiem mogłoby być wypadanie wkładu lub pękanie korzenia.

Najkorzystniejszy stosunek części korzeniowej wkładu do koronowej jest 3:1 lub 2:1. Jednak co najmniej 2-3-mm warstwa materiału wypełniającego powinna zostać w kanale korzeniowym w celu izolowania wkładu od tkanek okołowierzchołkowych.

Wkłady do zębów wielokorzeniowych mają dwa ćwieki. Wtedy, jeśli nie oba, to jeden z nich powinien odpowiadać podanemu wyżej warunkowi. Ćwiek powinien mieć kształt owalny, w celu uniknięcia obrotu w kanale. Zgodnie z budową anatomiczną kanału ćwiek w odcinkach przyszczytowych cienieje: jest stożkiem o ścianach lekko zbieżnych.

POSTĘPOWANIE KLINICZNE:

Rozpoczynamy opracowanie części koronowej lub jeśli ząb jest pozbawiony zrębu koronowego odpowiednie

przygotowanie powierzchni nośnej zęba, po czym następuje preparowanie kanału korzeniowego.

W zębach górnych przednich i bocznych:

1. ze względów estetycznych powierzchnię przedsionkową zrębu korzenia opracowuje się skośnie w kierunku dziąsła

2. powierzchnie podniebienne prostopadle do osi długiej zęba.

W zębach górnych trzonowych i wszystkich dolnych powierzchnia nośna jest prostopadła do osi długiej zęba na całym obszarze.

W zębach przednich jest wskazane, a w przedtrzonowych i trzonowych wręcz zalecane zachowanie zdrowej części korony klinicznej (opracowanej ze stopniem), co zwiększa retencję wkładu, poprawia proporcję części koronowej do części korzeniowej oraz zmniejsza niebezpieczeństwo „rozłamania się” korzenia zęba.

Następnie opracowuje się kanał korzenia. W celu zwiększenia powierzchni przylegania i lepszego rozłożenia sił

przenoszonych przez wkład na korzeń, korzystne jest w przypadkach, gdy budowa anatomiczna na to pozwala,

opracowanie kanału w kształcie teleskopu. Kształt części korzeniowej wkładu powinien być tak uformowany, aby w czasie aktu żucia nie dochodziło do rozklinowania korzenia i rotacyjnych ruchów wkładu. W tym celu po odpowiednim poszerzeniu i pogłębieniu kanału-nadaje mu się kształt o przekroju owalnym, co zapobiega ruchom obrotowym wkładu.

DWUCZĘŚCIOWE (SKŁADANE) WKŁADY KK:

W zębach wielokorzeniowych, w których często układ korzeni jest nierównoległy postępowanie jest następujące:

1. Opracowanie powierzchni nośnej zęba trzonowego na poziomie brzegu dziąsłowego. Przy dobrze zachowanym zrębie koronowym możliwe jest częściowe jego pozostawienie.

2. Opracowanie kanałów korzeniowych. Często udaje się równolegle opracować kanały mezjalne w zębach trzonowych dolnych oraz kanały policzkowe w zębach trzonowych górnych.

Rozbieżnie przebiegające kanały dystalne lub podniebienne opracowuje się na głębokość od 2 do 3 mm dłuższą. Wyciski pobiera się masami silikonowymi w technice jednoczasowej.

Z wycisku odlewa się model segmentowany i na nim przeprowadza analizę rozmieszczenia kanałów. W jej wyniku wybiera się kanał lub kanały, które zostaną zaopatrzone w lany element stabilizujący przechodzący przez monolityczną część koronową.

Wkład kk w zębie trzonowym złożony z 2 części; Obie części wkładu są modelowane i odlewane oddzielnie, gdyż są to dwa elementy mające różny tor wejścia. Ich połączenie następuje dopiero po wprowadzeniu do zęba i zacementowaniu. Łącznie część 1 i 2 stanowi kikut pod koronę protetyczną.

Części składowe wkładu po uwolnieniu z modelu odlewane są osobno. Po odlaniu dostosowuje się je na modelu, a następnie sprawdza i cementuje w ustach. Dłuższy od powierzchni nośnej wkładu uchwyt części

stabilizującej pozwala na jej precyzyjne wprowadzenie i dociśnięcie w trakcie cementowania. Po wypełnieniu kanałów cementem w pierwszej kolejności wprowadza się do korzenia część monolityczną z elementami korzeniowymi, a następnie element stabilizujący.

Stosowane mogą być zarówno cementy glassjonomerowe, jak i fosforanowe o wydłużonym czasie wiązania, gdyż zabieg jest dłuższy niż w przypadku wkładu jednokorzeniowego. Po związaniu materiału uchwyt części stabilizującej odcina się w oznaczonym miejscu.

MODELOWANIE WKŁĄDU METODĄ BEZPOŚREDNIĄ I POŚREDNIĄ:

METODA BEZPOŚREDNIA:

Wyróżniamy dwa sposoby modelowania:

1. Z użyciem wosku

2. Z użyciem całkowicie spalającego się szybkopolimeru

METODA POŚREDNIA:

1. Wycisk dwuwarstwowy dwuczasowy

2. Wycisk dwuwarstwowy jednoczasowy

MODELOWANIE WOSKIEM

1. przestrzyknięcie kanału korzenia wodą lub parafiną w celu izolacji

2. wprowadzeniu do kanału uplastycznionego wosku odlewowego (granatowy lub zielony), dociśnięciu go upychadłem, aby wypełnił dokładnie głębsze jego części

3. następnie uzupełnieniu go bryłą uplastycznionego wosku, którego część powinna wniknąć do kanału, a z pozostałej lekarz wstępnie kształtuje część koronową wkładu.

CZĘŚĆ KORONOWA WKŁADU:

1. Powinna mieć kształt danego zęba opracowanego pod koronę, tzn. pomniejszony kształt anatomiczny.

2. W zależności od grubości przyszłej korony wolna przestrzeń powinna wynosić od 0,6 do 1,5 mm

Należy zwrócić uwagę na zachowanie odpowiedniej szerokości stopnia (schodka) jaki powstaje między obrzeżem powierzchni nośnej korzenia a obwodem części koronowej wkładu. Szerokość zależy od rodzaju przyszłej korony.

Końcową czynnością jest wprowadzenie do kanału korzeniowego, poprzez wymodelowaną część koronową wkładu, rozgrzanego kawałka drutu. Robi się to w celu dokładnego dociśnięcia wosku do ścian przewodu, połączenia modelu wkładu w jedna całość oraz stworzenia uchwytu ułatwiającego jego usunięcie z korzenia.

Do modelowania wkładów zamiast wosku można użyć akrylowych kształtek z całkowicie spalającego się szybkopolimeru.

1. Część korzeniową modelu wkładu powleka się woskiem i w okresie jego plastyczności całość wprowadza się w głąb korzenia i mocno dociska.

2. Nadmiary wosku zostają wyciśnięte na zewnątrz, a jego pozostała część daje dokładną odbitkę zarówno kanału korzenia, jak i jego powierzchni nośnej.

3. Kształtkę można również uzupełniać szybkopolimerem.

4. Z wymodelowanego wkładu technik robi odlew metalowy.

METODA POŚREDNIA:

Wyciski pod wkłady koronowo-korzeniowe dzielimy na:

• dwuwarstwowe dwuetapowe (dwuczasowe)

• dwuwarstwowe jednoetapowe (jednoczasowe)

W obu metodach niezbędne jest uprzednie wprowadzenie do kieszonki dziąsłowej nici retrakcyjnych, co ułatwia dokładne jej odwzorowanie.

Metoda wycisk 2ww, jednoczasowy:

• Usunięcie nici retrakcyjnych

• Masa rzadka do kanału

• Pałeczka/drucik do kanału (średnica nieco mniejsza od światła kanału, wystaje tak, aby nie przekraczał wysokości zębów sąsiednich, zagięta na końcu w celu zakotwiczenia w masie)

• Masa rzadka na powierzchnię nośną korzenia oraz zęby sąsiednie

• Masa gęsta na łyżkę – pobranie wycisku

PO POBRANIU:

1. Wycisku

2. Kęska zwarciowego

3. Wycisku zębów przeciwstawnych,

Modelowanie i dalsze wykonanie wkładu zostaje przeniesione do pracowni, czym zajmuje się technik.

FAZA LABORATORYJNA

OCENA WKŁADU PRZED ZACEMENTOWANIEM

• Odlany wkład jest sprawdzany w ustach pacjenta. Dostosowując wkład uwzględnia się:

• przyleganie do ścian ubytku

• gładkość przejścia metalowej nadbudowy w powierzchnię zęba

• położenie odbudowanej części koronowej w stosunku do zębów sąsiednich, w zwarciu i w artykulatorze

CEMENTOWANIE WKŁADU

Tak sprawdzony wkład cementuje się rzadkim cementem wprowadzonym za pomocą igły Lentulo do uprzednio odkażonego kanału (SPIRYTUS, ETER). Wkład wprowadzamy powoli, aby nadmiar cementu wypłynął. Jeżeli wkład koronowo-korzeniowy stanowi samodzielne uzupełnienie uszkodzonej korony, praca jest skończona.

STANDARDOWE WKŁADY K-K.

• wykonane fabrycznie

• do czasowego lub trwałego osadzania koron

• mogą być wykonane:

  • ze stopów metali szlachetnych

  • ze stopów niklochromowych

  • ze stopów chromokobaltowych

  • z tytanu i jego stopów

  • z włókien węglowych

  • z włókien szklanych

CZĘŚĆ KORZENIOWA

• gładka

• gwintowana (śruba do wkręcania)

• w kształcie stożka z rozcięciem w części przywierzchołkowej

WKŁADY Z WŁÓKIEN SZKLANYCH

Włókna otrzymywane chemicznie, ze szkła wodnego właściwości mechaniczne zbliżone do zębiny, co powoduje, że wkład będzie przenosił obciążenia równomiernie, nie wywołując miejscowych przeciążeń i zmniejszając ryzyko:

1. pęknięcia korzenia

2. Są łatwe do usunięcia

3. łatwe do skrócenia

4. bardzo dobry efekt estetyczny

WKŁADY Z WŁÓKIEN WĘGLOWYCH

Zalety:

• wiązanie do zębiny

• łatwe usuwanie

• można je prosto skrócić

Wady:

• mała wytrzymałość

• mikroprzeciek

• czarny kolor

ZALETY WKŁADÓW STANDARDOWYCH

1. umożliwiają natychmiastową czasową lub trwałą odbudowęutraconej korony klinicznej zęba

2. skrócenie postępowania lekarskiego

3. są bardziej ekonomiczne - ich stosowanie oszczędza czas lekarza i pacjenta, ponadto w pewnych sytuacjach umożliwia wykonanie uzupełnienia protetycznego bez pomocy technika dentystycznego

4. prosta technika: wybiera się ćwiek, który pasuje do rozmiarów kanału, potrzebne jest tylko niewielkie jego dostosowanie, aby umieścić go na odpowiedniej głębokości opracowanego korzenia