Polityka budżetowa. Arkusz roboczy

Na zielono zaznaczone są poprawne odpowiedzi.
Na czerwono - niepoprawne.
Na niebiesko - te, które mam zweryfikować.

1. Ze względu na co wyszczególniona jest polityka budżetowa?

Odp. Ze względu na środki (narzędzia) którymi się posługuje

2. Podaj definicję polityki budżetowej.

Odp. to dobór źródeł i metod gromadzenia dochodów publicznych oraz kierunków i sposobów realizacji wydatków publicznych dla osiągnięcia celów społecznych i gospodarczych ustalonych przez właściwe organy władzy państwowej

3. Na jakie zadania ukierunkowana była polityka budżetowa?

Odp. społeczno-ustrojowe np. ochrona praw własności, ochrona przed przestępstwami, wymierzanie sprawiedliwości,  zapewnienie obrony narodowej, krzewienie oświaty.
    4.    W jakiej sferze rozszerzała się ingerencja państwa na początku?
Odp administracyjno- politycznej (administracja, policja, armia), socjalno- kulturowej (służba zdrowia, kultura).
   5. Co zajmuje centralne miejsce polityki budżetowej?                                       
Odp: budżet państwa
6.Co jest przedmiotem polityki budżetowej?
Odp. budżet państwa
7.Co/kto jest podmiotem polityki budżetowej?
Odp.Rada Ministrów (rząd) - Ministerstwo Finansów
8.Podaj definicję budżetu państwa.
Odp. Roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej [...] na okres roku kalendarzowego.
9.Jakie stany mogą wystąpić w budżecie państwa?
Odp. deficyt, nadwyżka, równowaga.
10.Kiedy mamy do czynienia z deficytem budżetowym?
Odp: kiedy wydatki budżetowe są większe od dochodów budżetowych
11.Kiedy mamy do czynienia z nadwyżką budżetową?
Odp. Z nadwyżką mamy do czynienia wtedy, gdy dochody budżetowe przewyższają wydatki budżetowe.
12.Kiedy mamy do czynienia z równowagą budżetową?
Odp. Wtedy gdy wydatki budżetowe są równe dochodom budżetowym /
Wtedy gdy wydatki budżetu państwa w całości pokryte są dochodem budżetu państwa.
13.W jakiej sytuacji budżetowej obecnie znajduje się Polska?
Odp. Deficyt budżetowy + (plus co?)
14.O czym mówi wskaźnik ingerencji państwa w gospodarkę?
Odp. Mówi o udziale budżetu w ogólnej produkcji czyli w PKB
15.Ile wynosi wskaźnik ingerencji państwa gospodarki dla Polski?
Odp. 21%
16.Czy fundusze celowe wliczane są do budżetu państwa?
Odp. Nie
17.Wymień przykład funduszu celowego niewliczanego do budżetu państwa.
Odp. fundusz ubezpieczeń społecznych, emerytalno-rentowy, prewencji i rehabilitacji, administracyjny, pracy, leśny
18.Na jakim poziomie kształtuje się budżet ogólny EU?
Odp. budżet UE kształtuje się na poziomie 1-1,2 % PKB krajów członkowskich
19.Jakie funkcje pełni polityka budżetowa?
Odp. alokacyjną, redystrybucyjną, stabilizacyjną
20.Na czym polega funkcja alokacyjna polityki budżetowej?
Odp. to kształtowanie podziału czynników wytwórczych między sektor prywatny, a publiczny i dalsza alokacja wewnątrz tych sektorów. Polega na bezpośrednim określeniu wielkości środków przeznaczonych na konkretne zadania. Jest to strona wydatkowa budżetu.
21.Na czym polega funkcja redystrybucyjna polityki budżetowej?
Odp. świadome oddziaływanie przez państwo na rozmiary i strukturę funduszy nabywczych poszczególnych podmiotów; inaczej: wtórny podział dochodów; działa na 3 płaszczyznach: 1.bezpośrednia redystrybucja dochodów pieniężnych- za pomocą systemu podatkowego i pieniężnych transferów socjalnych; 2.pośrdenie działanie- polega na bezpłatnym zaspakajaniu pewnych potrzeb wykonywanych przez sektor publiczny- np. oświata 3.oddziaływanie na warunki, w jakich kształtuje się pierwotna redystrybucja /
Polega na działalności prowadzącej do sprawiedliwego podziału dochodu i bogactwa w stosunku do tego jaki jest osiągany dzięki mechanizmowi rynkowemu.
22.Na czym polega funkcja stabilizacyjna polityki budżetowej?
Odp. polega na wykorzystaniu wydatków i dochodów budżetowych do osiągnięcia celów - wysokiego stopnia wykorzystania potencjału wytwórczego, stabilności cen i bilansu płatniczego, wysokiego zrównoważonego tempa wzrostu gospodarczego
23.Jakie działanie stabilizacyjne zalecał J. M. Keynes w “schłodzonej” gospodarce?
Odp: Stymulowanie wzrostu popytu -> obniżka podatków -> zwiększenie wydatków budżetowych => wzrost konsumpcji => wzrost inwestycji =>wzrost PKB => spadek bezrobocia=> wzrost inflacji
24.Jakie działanie stabilizacyjne zalecał J. M. Keynes w “przegrzanej” gospodarce?
Odp. Spowolnianie wzrostu popytu -> wzrost podatków -> zmniejszenie wydatkow budżetowych =>spadek konsumpcji => spadek inwestycji =>spadek PKB => wzrost bezrobocia => spadek inflacji
25.Co przedstawia krzywa Laffera? Narysuj na układzie współrzędnych.
Odp. Obrazuje zależność pomiędzy stopą podatkową a dochodami budżetowymi.
Zwiększenie stóp podatkowych najpierw wpływa korzystnie na sytuację gospodarczą państwa oraz zakres udostępnionych dóbr publicznych i społecznych. Po przekroczeniu pewnej granicy dalsze zwiększanie obciążeń podatkowych będzie powodowało zmniejszenie dochodów.

26.Co to jest podatek?
Odp. PODATEK - jednostronne świadczenie pieniężne przymusowe, bezzwrotne, powszechne, pobierane przez państwo.
27.Wymień funkcje podatku.
Odp. Funkcje: fiskalna i pozafiskalna
28.Jaki znasz podział podatków?
Odp.Pośrednie i bezpośrednie
29.Zdeficniuj podatki pośrednie. Podaj ich przykład.
Odp. Podatki które pośrednio obciążają dochód podatnika,płaci odbiorca w cenie nabywanego towaru np. VAT, akcyza
30.Zdefiniuj podatki bezpośrednie. Podaj ich przykład.
Odp. Bezpośrednio obciążają dochód podatnika, podatek płaci bezpośrednio podmiot prowadzący działalność gospodarczą  np. Podatek dochodowy od osób fizycznych, prawnych (PIT, CIT)
31.Wymień systemy podatkowe.
Odp. progresywny, regresywny, liniowy
32.Na czym polega progresywny system podatkowy?
Odp. Im wyższe dochody podatnika tym wyższa skala podatkowa. Np. PIT - ma 2 stawki  18% i 32%, próg podatkowy 85 528 zl (w skali roku). po przekroczeniu tej kwoty, podatnik zobowiązany jest do płacenia 32% od kwoty, która jest różnicą między dochodem a progiem.
33.Opisz system podatkowy jaki obecnie mamy w Polsce.
Odp.  obecnie w Polsce mamy system progresywny- im wyższe dochody podatnika, tym wyższa skala podatkowa. stopy podatkowe wynoszą 0%, 18% i 32% a progi podatkowe 3091zl i 85528 zł. stopa podatkowa 18 % obowiązuje do progu podatkowego 85528zl  a powyżej tego progu jest brana różnica między dochodem a progiem i wtedy ta różnica jest opodatkowana 32%.  jednak od jakiegoś czasu premier chce wprowadzić podatek liniowy. - jaki liniowy? chyba 4 lata temu?!  Oto program wyborczy PO. http://www.platforma.org/media/dokumenty/Program_PO_100dpi.pdf
Ani słowa o liniowym.
Kwota wolna od podatku wynosi: 3091 zł.
Kucie liczb na pamięć nie ma sensu. Za rok mogą się zmienić.
Ciekawostka: W 2010r. 98,11% podatników było w w pierwszym progu podatkowym. A tylko 1,89% podatników było w drugim progu (tym, ponad 85 528zł)
Przy czym, te 1,89% podatników wpłaciło 22,7% wszystkich podatków do budżetu państwa.
Oto źródło: http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/statystyki/za_2010/rozl-pit2010-internet_.pdf

34.Na czym polega liniowy system podatkowy?
Odp. bez względu na wysokość dochodów skala podatkowa do zapłacania jest zawsze taka sama- niska
35.Na czym polega regresywny system podatkowy?
odp: im wyższe dochody tym niższa skala podatkowa (, który musimy od nich zaplacić od naszego dochodu) (tu chodzi o to samo co w progresywnym tylko po przekroczeniu progu roznica miedzy dochodem a progiem opodatkowana jest niższą skalą podatkowa niż dochody do progu podatkowego).Włącz czytnik ekranu

36.Jakie podatki stanową największe przychody do budżetu państwa?
Odp.pośrednie, ponad połowa dochodów podatkowych pochodzi z VAT
37.Na czym polega pasywna polityka budżetowa?
Odp.Są to określone elementy dochodów i wydatków państwa, cechujące na gruncie ustawy tendencje do automatycznego reagowania na zmianę sytuacji gospodarczej. Opiera sie ona na automatycznych stabilizatorach.
38.Co to są automatyczne stabilizatory?
Odp: Są to narzędzia/mechanizmy polityki budżetowej, które działają na zagregowany popyt, ich uruchomienie nie wymaga żadnych dezycji, a ich moment wejścia do akcji zależy od sytuacji gospodarczej
39.Podaj przykład działania automatycznego stabilizatora.
Odp. progresywny system podatkowy ,zasiłki, obniżenie dochodów ludności prowadzi do wzrostu bezrobocia
40.Wyjaśnij działanie automatycznego stabilizatora na przykładzie progresywnego systemu podatkowego.
Odp. dochód do dyspozycji podatnika maleje wolniej niż jego dochód brutto
chodzi o to ze jak zmniejszy sie jego dochod to bedzie opodatkowany nizsza stawka najpierw byl w zakresie 32% a teraz po obnizce placy 18% i dzieki temu zaoszczedza
41.Podaj przykład automatycznego stabilizatora po stronie dochodowej.
Odp. Podatek dochodowy od osób fiizycznych, Podatkek od dochodów indywidualnych i od zysków, pośrednie podatki..
42.Podaj przykład automatycznego stabilizatora po stronie wydatkowej.
Odp. Zasiłek z tytułu bezrobocia, pomoc społeczna, subsydia dla rolnictwa.
43.Wymień zalety automatycznych stabilizatorów.
Odp.szybkość reakcji i samoczynny charakter
44.Wymień słabości automatycznych stabilizatorów.
Odp. charakter mechaniczny, nie tworzą bodźców dla zmian, zmniejszają skalę problemu ale go nie eliminują, obrona stanu obecnego
45.Na czym polega aktywna polityka budżetowa?
Odp. polega na stosowaniu przez rząd wybranych środków w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom oraz w celu stabilizacji cen czy ograniczenia bezrobocia. Wymagane są zmiany legislacyjne.
46.Wymień słabości aktywnej (dyskrecjonalnej) polityki budżetowej.
Odp.wymaga dużo czasu, jest to zakłócenia  złożone, niełatwe zadanie, są opóźnienia w reakcji polityki budżetowej na w funkcjach gospodarczych
47.Wymień fazy działań podjętych w ramach aktywnej polityki budżetowej. Opisz je.
Odp. Faza rozpoznania obejmuje okres od powstania zakłócenia do jej ujawnienia w danych oraz umożliwia ocenę sytuacji
, faza decyzyjna - ustalanie form i zakresu zmian w polityce budżetowej,
faza instrumentalna - obejmuje postępowanie administracyjne i legislacyje związane z realizacją zamierzonych zmian w polityce budżetowej
48.Na czym polega efekt wypychania?
Odp. ograniczeniu wielkości popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu globalnego i w konsekwencji – wzrost stopy procentowej.nie ch
W najprostszym uję­ciu polega na ograniczaniu przedsiębiorczości i skłonności do in­wes­tycji podmiotów pry­watnych w obszarach, w których państwo re­alizuje inwestycje z pie­nię­dzy publicznych.

Efekt wypychania polega na wypieraniu (wypychaniu) inwestycji prywatnych przez wydatki rządowe.
Mechanizm działania:
-> rząd pożycza pieniądze w bankach (bo musi jakoś sfinansować deficyt)
->>> banki komercyjne chętnie udzielają pożyczek państwu bo państwo jest bardziej wiarygodnym pożyczkobiorcą niż przedsiębiorstwo.
->>> >>> banki nie mają gotówki dla przedsiębiorstw bo pożyczyły państwu.
->>> >>> przedsiębiorstwa jeśli chcą uzyskać kredyt z banku komercyjnego na jakąś inwestycję to muszą oferować wyższy procent bankom (wyższe oprocentowanie kredytu)
->>> >>> >>> gdy ta stopa precentowa jest większa niż planowany zysk z inwestycji to przedsiębiorstwo rezygnuje z inwestycji (bo mu się nie opłaca)
Dlaczego efekt wypychania jest zły?
Bo kasa z banków zamiast iść na kredyty dla przedsiębiorstw (czyli na inwestycje) idzie do budżetu państwa ( czyli zazwyczaj na cele konsumpcyjnych).


49.Jaki maksymalny dług publiczny przewiduje Konstytucja RP?
Odp. 60% PKB
50.Jakie progi ostrożnościowe zadłużenia państwa przewiduje ustawa o finansach publicznych?
Odp. 50% / 55% / 60% - na to pytanie proszę odpowiedzieć przedziałami.
myślałem, że taka prosta, skrócona odpowiedź wystarczy, ale Państwo później źle interpretujecie te progi.
51.Co Rada Ministrów (rząd) musi zrobić gdy dług publiczny przekroczy 50% PKB.
Odp.  na kolejny rok Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu do dochodów budżetu państwa nie może być większa niż relacja deficytu do dochodów budżetu państwa z roku bieżącego.
Najważniejsze to: w kolejnym budżecie deficyt musi być mniejszy niż poprzedni!!!
52.Co Rada Ministrów (rząd) musi zrobić gdy dług publiczny przekroczy 55% PKB.
Odp. budżet na rok kolejny musi przewidywać spadek długu publicznego, wstrzymanie podwyżek sfery budżetowej, waloryzacja emerytur i rent tylko do poziomu inflacji, blokada udzielania pożyczek i kredytów finansowanych przez Państwo, należy ograniczyć wzrost wydatków instytucji państwowych, Państwo powinno zweryfikować programy wieloletnie, Rada Ministrów jest zobowiązana do przedstawienia programu uzdrowienia finansów publicznych, wprowadza się ograniczenia wydatków samorządów  
Najwazniejsze to: w kolejnym budżecie deficyt w ogóle nie może wystąpić!!! + automatyczna podwyżka podatku VAT!!!

53.Co Rada Ministrów (rząd) musi zrobić gdy dług publiczny przekroczy 60% PKB.
Odp. Rada Ministrów, najpóźniej w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia relacji, przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu ograniczenie tej relacji do poziomu poniżej 60% oraz stosuje zasady z poziomu 55%, z czego wydatki samorządów nie mogą być wyższe niż jej dochody, po tygodniu od ogłoszenia długu publicznego Państwo nie może udzielać nowych poręczeń
54.Czy Polska obecnie znajduje się w którymś z progów ostrożnościowym? Którym?
Odp.Tak.  w pierwszym
55.Czy prezydent może zawetować ustawę budżetową?
Odp. Nie.
56..Czy ustawa budżetowa może przewidywać pokrywanie deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązań w NBP?
Odp. Nie może.
57.Czym różni się deficyt budżetowy od długu publicznego?
Odp.  def. dlugu publicznego. to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, zaciągniętych kredytów i pożyczek, przyjetych depozytów,  a także przyjętych wymagalnych zobowiązań jednostek budżetowych oraz wynikających z ustaw i orzeczeń sądu udzielonych poręczeń i gwarancji. [U. Prasznic, Leksykon polityki gospodarczej, Wydawnictwo oficyny ekonomicznej, Kraków 2005, s. 43. ]Inna def. może łatwiejsza http://www.nbportal.pl/pl/commonPages/EconomicsEntryDetails?entryId=249&pageId=608


Deficyt budżetowy występuje wtedy, gdy państwo ma większe wydatki od dochodów w danym roku budżetowym, natomiast dług publiczny jest to ogólne wieloletnie zadłużenie sektora finansów publicznych, które w naszym przypadku jest corocznie powiększany o deficyt budżetowy.
(obecnie około 760 mld zł [173 mld EURO lub 234 mld USD]) jak kto woli
http://www.mf.gov.pl/dokument.php?const=5&dzial=590&id=70510 i mld czego? najlepiej też podać to w euro albo $.
KONIEC

Do pytań 50 - 54 polecam
http://www.przepisy.gofin.pl/przepisy,3,29,148,866,28938,20110501,procedury-ostroznosciowe-i-sanacyjne.html
oraz 216 art. Konstytucji RP


CIEKAWOSTKA:
Zadłużenia USA wobec podmiotów zagranicznych. Dane z września 2011r.
http://www.treasury.gov/resource-center/data-chart-center/tic/Documents/mfh.txt
Na pierwszym miejscu oczywiście... Chiny! Jeden bilion 148 miliardów USD.

Oto wartości kontraktów na CDS. Czyli instrumenty służące do ubezpiecznia długu różnych krajów. http://www.money.pl/pieniadze/cds/
Dla Grecji wynosi on 9177pkt. Interpretuje się go tak: Jeśli mamy Greckie obligacje o wartości 10 mln euro. To by je ubezpieczyć. muszę kupić składkę ubezpieczeniową za 9 mln, 177 tys euro.
Oznacza to, ze rynek międzybankowy uważa, że upadłość Grecji jest przesądzona.


Oto oprocentowanie 10-letnich włoskich obligacji. Przkroczenie 7 pkt. proc. uważane jest za wpadnięcię w pętle zadłużenia, z której kraj nie jest w stanie już wyjść.
http://www.bloomberg.com/apps/quote?ticker=GBTPGR10:IND
Oznacza to, że kraj nie jest już w stanie zarobić na odsetki od emitowanego długu (obligacji). Jest już blisko 7%.

Oto oprocentowanie 1-rocznych greckich obligacji skarbowych.
Przepraszam, rano na zajęciach podałem, że jest to 270%. Teraz jest to już 306,27%
http://www.bloomberg.com/apps/quote?ticker=GGGB1YR:IND

Hiszpania - http://www.bloomberg.com/apps/quote?ticker=GSPG10YR:IND
Też zbliżamy się do 7%.

Bardzo mało się mówi o Belgii a tam też oprocentowanie długu szybko rośnie.
http://www.bloomberg.com/apps/quote?ticker=GBGB10YR:IND


Oto stan długu publicznego USA. Stan na wczoraj (22 listopada 2011r).
http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np
Przekracza 15 bilionów USD. Jest to oficjalna strona amerykańskiego departamentu skarbu.

Oto biuletyn greckiego ministerstwa finansów. Wykonanie budżetu za okres styczeń - październik 2011. http://www.minfin.gr/content-api/f/binaryChannel/minfin/datastore/d1/7a/95/d17a95b4ff35ae7b89f2551ec3edcfd1857bbada/application/pdf/Finall_Bulletin_10_ENG_21-11-2011.pdf
Dochody podatkowe są jeszcze niższe niż przed rokiem (39,2 mld euro). Wydatki większe niż przed rokiem (57,4  mld euro). Deficyt też jest wyższy niż rok temu (18 mld) i wynosi 20 mld euro. Mają poprawiać budżet. Bilanoswać go. Wykazywać pierwotną nadwyżkę. A jest jeszcze gorzej.....

Czy macie Państwo do mnie jeszcze jakieś pytania/uwagi?
I proszę nie popadać w pesymizm. Świat rynków finansowych jest tak mocno i ściśle ze sobą powiązany, że nie wierzę by coś złego mogło się stać.
Co nie znaczy, że nie może.
Może.
I jesteśmy bardzo blisko...


Nasz dług publiczny, te koło 750 mld zł jest w części w walutach obcych. Minister finansów jeździ po świecie i sprzedaje obligacje nominowane w usd, eur, jenach, frankach. I gdy nasz złoty traci na wartości  (czyli inne waluty robią się mocne, więcej warte) to nasz dług nominowany w walutach obcych również rośnie. Mówi się, że jak euro przekroczy 4,70-80 to Polska wpadnie w drugi próg ostrożnościowy. Przed wakacjami euro kosztowało 3,90-4,00zł. Dziś już 4,50.
Wkracza wtedy NBP do akcji by wzmocnić złotego. Przeprowadza interwencję walutową.
Czyli sprzedaje swoje rezerwy walutowe. Polska posiada około 90 mld USD rezerw
http://nbp.pl/home.aspx?f=/statystyka/aktywa_rezerwowe.html
Jak działa interwencja? By wzmocnić złotego, trzeba zmniejszyć jego ilość na rynku. Jak z pietruszką na targu, jak jest jej mało to drożeje. NBP sprzedaje waluty obce za złote. Czyli ściąga w ten sposób złotego. NBP w zeszłym miesiącu od 1998r po raz pierwszy przeprowadził interwencję. Dawało to jakiś skutek. Złoty się umacniał.
Dziś NBP przeprowadził kolejną interwencję. Efektu nie było żadnego. Złoty w żaden sposób się nie umocnił. Działanie NBP stało się nie skuteczne.Czemu było nieskuteczne?
Nastroje na rynkach były fatalne. Mimo, że złotego było mniej na rynku to i tak nikt go nie chciał kupować. Czyli złoty znów się osłabiał.
Kurs po jakim wyliczany jest dług publiczny do PKB brany jest z 31 grudnia. To wtedy może nastąpić atak światowych spekulantów na złotego. Bo wszyscy wiedzą, że NBP i rząd zrobią wszystko by do tego nie dopuścić.
Mamy jeszcze elastyczną linię kredytową z MFW - 30 mld usd. W każdej chwili możemy z niej skorzystać.