1.Podstawowe założenia reformy sądownictwa administracyjnego w Polsce od 1.01.2004 r.
Ustawa prawo o ustroju sądów administracyjnych wprowadza nowy system sądów administracyjnych obejmujących Naczelny Sąd Administracyjny oraz nowo tworzone w drodze rozporządzenia – przez Prezydenta RP na wniosek prezesa NSA – wojewódzkie sądy administracyjne. NSA sprawuje nadzór w zakresie orzekania nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych, a w szczególności rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów oraz podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do jego właściwości na mocy odrębnych ustaw. Prezydent w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi wojewódzkie sądy administracyjne oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości, a także może tworzyć, poza siedzibą sądu i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów. 1 stycznia 2004 r. utworzono 14 wojewódzkich sądów administracyjnych. Później zostały utworzone jeszcze dwa. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi normuje postępowanie w sprawach sądowo - administracyjnych w sposób kompleksowy i pełny. Prawo to poszerzyło zakres kognicji tych sądów o sprawy dyscyplinarne i ze stosunków służbowych, gdy wynika to z przepisów szczególnych i o inne sprawy. Prawo to wprowadziło nowe rodzaje postępowań: mediacyjne i uproszczone.
2. Warunki formalne do objęcia stanowiska sędziego sądu administracyjnego (WSA i NSA) i asesora sądowego, referendarz sądowy.
Na stanowisko sędziego sądu administracyjnego może być powołany ten kto:
- posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru
- ukończył studia wyższe prawnicze w Polsce ( i uzyskał tytuł magistra ) lub zagraniczne uznane w Polsce
- jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego
- ukończył 35 lat życia
- wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publ. oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa zw. z działaniem organów administracji publicznej.
- pozostawał co najmniej 8 lat na stanowisku sędziego, prokuratora, radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo przynajmniej przez 8 lat wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza albo przez 10 lat pozostawał w instytucjach publicznych na stanowiskach zw. ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego i pracował w charakterze asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym co najmniej 2 lata.
Asesorem sądowym może być mianowana osoba, która:
- ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
- jest nieskazitelnego charakteru
- ukończyła studia wyższe prawnicze w Polsce ( i uzyskał tytuł magistra ) lub zagraniczne uznane w Polsce
- jest zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków asesora sądowego
- ukończyła 30 lat
- wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publ. oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa zw. z działaniem organów administracji publicznej.
- pozostawał co najmniej 4 lat na stanowisku sędziego, prokuratora, radcy w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo przynajmniej przez 4 lat wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza albo przez 6 lat pozostawał w instytucjach publicznych na stanowiskach zw. ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego.
Na stanowisko referendarza może być mianowany ten, kto jest obywatelem polskim i korzysta z pełni prawa cywilnych i obywatelskich, jest nieskazitelnego charakteru, ukończyła studia wyższe prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce oraz pozostawał co najmniej 3 lata na stanowiskach zw. ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego.
3.Organy WSA: Prezes i kolegium sądu, ich uprawnienia. Organy NSA, podział NSA na Izby, Biuro Orzecznictwa NSA.
Prezes WSA kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz oraz pełni czynności administracji sądowej i inne czynności określone ustawą.
Do kolegium WSA należy:
a. Rozpatrywanie spraw przedstawianych zgromadzeniu ogólnemu
b. Rozpatrywanie innych spraw przedstawionych przez prezesa sądu lub z własnej inicjatywy
c. Ustalanie podziału czynności w sądzie
d. Określanie szczegółowych zasad przydziału spraw poszczególnym sędziom
e. Przedstawienie zgromadzeniu ogólnemu opinii o kandydatach na stanowiska sędziów.
4. Pojęcie sprawy sądowo administracyjnej, zakres właściwości sądu administracyjnego, wyłączenie spod kognicji sądów administracyjnych. Podstawowe zasady postępowania sądowoadministracyjnego ( zasada prawa do sądu, ekonomiki procesowej, jawności, kontradyktoryjności i rozporządzalności, udzielenia przez sąd pomocy).
Sprawa sądowo administracyjna - to rozpoznanie i rozstrzygnięcie przez sąd administracyjny skargi na zgodność z prawem działania lub bezczynności organów wykonujących administrację publiczną.
Sprawują one kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.
Wyłączenie spod kognicji sądów administracyjnych:
Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach:
a. Wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej;
b. Wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi;
c. Odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba, że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa.
Zasada prawa do sądów oznacza prawo uruchamiania postępowania przed sądem jako organem niezależnym i niezawisłym.
Zasada ekonomiki procesowej – reguluje ją art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, podkreślający prawo do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, a także art. 6 Konwencji o ochronie Praw Człowieka i Podstawowych wolności, wskazujący na prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie.
Zasada jawności – wynika ona z art. 45 ust 1 Konstytucji RP gwarantującego każdemu prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy, bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Jawność postępowania ma dwa aspekty, obejmuje zarówno jawność wewnętrzną, jak i zewnętrzną.
Zasada kontradyktoryjności – oznacza takie postępowanie, w którym gromadzenie materiału procesowego uzależnione jest od aktywności stron, a sąd rozstrzyga jedynie spór między nimi. Zasada rozporządzalności – oznacza że od woli stron zależą najważniejsze czynności stron w postępowaniu.
5. Właściwość miejscowa WSA. Właściwość rzeczowa NSA.
Właściwość miejscowa WSA została uregulowana w ten sposób, że do rozpoznania sprawy właściwy jest WSA, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność lub bezczynność została zaskarżona.
WSA rozpoznają wszystkie sprawy sądowo administracyjne z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość, NSA.
a. Rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń WSA,
b. Podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych,
c. Podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo – administracyjnej,
d. Rozstrzyga spory, o właściwość, o których mowa w art. 4 p.p.s.a,
e. Rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw.
6. Skład sądu. Przesłanki wyłączenia sędziego.
Sąd administracyjny orzeka w składzie 3 sędziów, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym orzeka w składzie 1 sędziego, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Zarządzenia poza rozprawą wydaje przewodniczący. Wyznaczanie składu orzekającego do rozpoznania sprawy na rozprawie lub na posiedzeniu niejawnym określają regulaminy wewnętrznego urzędowania sądów administracyjnych, wydane na podstawie odrębnej ustawy. Zmiana składu orzekającego może nastąpić jedynie z przyczyn losowych albo, gdy sędzia nie może uczestniczyć w składzie orzekającym z powodu przeszkód prawnych.
Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:
1.W których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki;
2.W sprawach swojego:
-małżonka,
-krewnych lub powinowatych w linii prostej,
-krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3.Osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4.W których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron;
5.W których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą;
6.W których brał udział w wydaniu:
-zaskarżonego orzeczenia,
-w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego,
-w sprawach, w których występował jako prokurator.
7.W których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej.
7. Pojęcie zdolności sądowej i procesowej.
Zdolność sądowa – jest to zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona lub uczestnik postępowania.
Zdolność procesowa – to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowo administracyjnych. Zdolność procesową mają:
-osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych,
-osoby prawne,
-organizacje społeczne i jednostki organizacyjne posiadające zdolność prawną.
8. Strony postępowania i uczestnicy na prawach stron. Pojęcie skarżącego.
Postępowanie administracyjne opiera się na zasadzie dwustronności. Obie strony mają tu równorzędna pozycję procesową. Te dwie strony postępowania występują tylko w tych postępowaniach, które są wszczynane na skutek wniesienia skargi.
Jedną stroną jest:
Skarżący - To podmiot, który wnosi do sądu administracyjnego skargę na działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną.
Drugą stroną jest:
Organ - którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi.
Uczestnicy na prawach strony:
Uczestnikiem, jest podmiot, który nie będąc stroną ma prawo uczestniczyć w postępowaniu oraz korzystać z wszystkich uprawnień przysługujących stronie.
ISTNIEJĄ 2 KATEGORIE UCZESTNIKÓW:
1.To osoby, które staja się uczestnikami na prawach strony z mocy prawa.
2.To osoby, które zgłosiły udział w postępowaniu w charakterze uczestnika na prawach strony i zostały dopuszczone przez sąd.
Skarżący – to o podmiot, który wnosi do sądu administracyjnego skargę na działanie lub bezczynność organu wykonującego administrację publiczną.
9. Zasady udziału pełnomocnika w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Ustanowienie pełnomocnika następuje w drodze oświadczenia złożonego przez mocodawcę. Udziela go bezpośrednio podmiot, który ma być reprezentowany przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie pisemnej, lub w toku sprawy ustnie na posiedzeniu sądu i wciągnięte do protokołu. Ustne udzielenie nie jest możliwe w momencie wszczęcia postępowania i przed jego wszczęciem. Udzielone w formie pisemnej musi zawierać podpis mocodawcy. Jeśli strona nie może się podpisać pełnomocnictwo podpisuje osoba przez nią upoważniona z podaniem przyczyny, dlaczego strona sama się nie podpisała. Podpis strony złożony na oryginale pełnomocnictwa nie wymaga urzędowego poświadczenia, ale w razie wątpliwości można go żądać. Dokument stwierdzający ustanowienie pełnomocnictwa podlega opłacie skarbowej, którą uiszcza się przez naklejenie na dokumencie znaków opłaty skarbowej oraz skasowanie tych znaków. Osoba, która nie dołączy do akt sprawy ustanowionego w odpowiedniej formie pełnomocnictwa nie może dokonać skutecznie czynności procesowych w imieniu strony.
10. Wymogi formalne dla pisma wnoszonego do sądu.
Ogólne warunki formalne:
Każde pismo strony powinno zawierać:
a. Oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,
b. Imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
c. Oznaczenie rodzaju pisma;
d. Osnowę wniosku lub oświadczenia;
e. Podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
f. Wymienienie załączników.
-Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy.
- Dalsze wnoszone pisma powinny zawierać- sygnaturę akt.
-Podpisanie pisma przez stronę – jeżeli nie może się podpisać, to przez osobę upoważnioną, z podaniem przyczyny, z powodu której strona sama nie złożyła podpisu.
-Do pisma mogą być dołączone załączniki, a gdy pismo wnosi pełnomocnik dołącza on swoje pełnomocnictwo.
-Pismo strony z załącznikami składa się, w oryginale.
-Do pisma strony powinny być dołączone jego odpisy i odpisy załączników przeznaczone dla stron
-Gdy w sądzie nie złożono załączników w oryginale, do pisma dołącza się po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.
-Odpisami są też uwierzytelnione: fotokopie lub wydruki poczty elektronicznej
11. Terminy, sposób obliczania, przywrócenie terminu w p.p.s.a.
Terminy zapewniają szybki i sprawny przebieg postępowania.
Termin jest rozumiane w dwojaki sposób: jako określona data i jako pewien okres
W postępowaniu terminy występują jako: okresy przewidziane dla dokonywania poszczególnych czynności procesowych i jako określona data
KLASYFIKACJA:
1. Ze względu na charakter czynności, dla której dokonuje się wyznaczania terminu:
-materialne – to terminy wynikające z przepisów prawa materialnego dotyczące dokonywania określonych czynności materialno - prawnych i realizacji określonych obowiązków lub uprawnień wynikających z materialnych stosunków o charakterze administracyjno - prawnym. Ich cechą jest to, że nie mogą być przywracane, niektóre mogą być odraczane lub przedłużane.
-procesowe – to czasookresy wyznaczone do dokonania określonych czynności procesowych, np. termin do złożenia skargi. Są przewidziane dla dokonania określonych czynności zarówno przez stronę jak i przez sąd. Terminy procesowe wyznaczone dla strony mogą być przywracane z wyjątkiem terminów procesowych przedawniających.
2. Ze względu na źródło ustanowienia terminu:
-ustawowe – ustanawiane wprost przez przepisy ppsa oraz przepisy innych ustaw np. termin do wniesienia skargi, skargi kasacyjnej. Nie mogą być ani skracane ani przedłużane. Mogą być wyznaczane dla dokonania czynności przez stronę jak i przez sąd. Bieg terminów ustawowych rozpoczyna się od momentu wskazanego w ustawie.
-sądowe – wszczynane są przez sąd lub przewodniczącego. Terminy wyznacza się do dokonania określonych czynności przez stronę jak i przez sąd. Mogą być one przedłużane jak i skracane.
3. Ze względu na to czy czynność powinna być dokonana przed upływem terminu czy po jego upływie:
-terminy ad quem – to takie, przed których upływem czynność powinna być dokonana
-terminy post quem – to terminy, których upływ umożliwia dokonanie określonej czynności
4. Ze względu na skutki prawne związane z uchybieniem terminów:
-prekluzyjne – zawite – po jego upływie, czynność, dla której był wyznaczony nie może być skutecznie dokonana. Wyznaczane są dla dokonania określonych czynności przez strony. Charakter tych terminów mogą mieć zarówno terminy ustawowe jak i urzędowe.
-instrukcyjne – porządkowe – mają na celu zapewnienie szybkości i sprawności działania sądu. Uchybienie terminowi zakreślonemu dla sądu nie wywołuje bezskuteczności czynności dokonanej przez sąd.
-przedawniające –są nie przywracalne, a ich upływ powoduje wygaśnięcie uprawnień lub obowiązków. Są to np. roczny termin do przywrócenia terminu.
SPOSOBY OBLICZANIA TERMINÓW:
Do zasady obliczania terminów w postępowaniu stosuje się do nich przepisy prawa cywilnego.
Dni: Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego z wyznaczonej liczby dni. Jeśli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
Tygodnie, miesiące, lata: Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a jeśli takiego dnia w ostatnim miesiącu nie ma to termin upływa w ostatnim dniu tego miesiąca. Termin upływa w ostatnim dniu o północy. W przypadku, gdy termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca należy przez to rozumieć pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca. Termin półmiesięczny jest równy 15 dniom. Gdy termin jest oznaczony w miesiącach lub latach a nie jest wymagana ciągłość terminu, miesiąc liczy się za 30, a rok za 365 dni. Gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy (niedziele i święta).
Termin złożenia pisma jest zachowany, jeśli przed upływem terminu zostanie ono złożone w sądzie.
Przywrócenie terminu:
O przywróceniu terminu postanawia sąd na wniosek strony. Przywrócenie następuje po spełnieniu przesłanek określonych w ppsa. Można wyróżnić przesłanki pozytywne i negatywne.
POZYTYWNE PRZESŁANKI:
-brak winy strony - następuje, gdy strona dopuściła się uchybienia terminu bez własnej winy.
-złożenie pisma z wnioskiem o przywrócenie terminu – sąd nie może przywrócić terminu z urzędu, jedynie na wniosek strony.
-uprawdopodobnienie braku winy strony –w piśmie z wnioskiem o jego przywrócenie strona powinna uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu.
-jednoczesne dokonanie czynności, dla której termin ma być przywrócony – z wnioskiem o przywrócenie terminu strona powinna dopełnić czynności, dla której był określony termin.
NEGATYWNE PRZESŁANKI:
-Brak ujemnych skutków uchybienia terminu w zakresie postępowania sądowego: Sąd musi każdorazowo badać czy uchybienie terminu spowodowało dla strony jakieś negatywne skutki procesowe. Brak skutków powoduje niedopuszczalność przywrócenia terminu.
-Upływ jednego roku od uchybionego terminu: Przesłanka ta ma charakter względny, bo w przypadkach wyjątkowych przywrócenie terminu po upływie tego okresu jest dopuszczalne.
12. Warunki formalne wniesienia skargi – wyczerpanie środków odwoławczych, termin do wniesienia skargi.
Warunki formalne wniesienia skargi:
Oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
Oznaczenie rodzaju pisma,
Osnowę wniosku lub oświadczenia,
Podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
Wymienienie załączników
Oznaczenie miejsca zamieszkania (jeżeli jest to pierwsze pismo w sprawie)
Podać wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy wysokość opłaty
Zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczać organ, którego działania lub bezczynności dotyczy
Określać naruszenie prawa lub interesu prawnego.
Wyczerpanie środków odwoławczych:
To sytuacja w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia taki jak: zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia, skargę na akty lub czynności można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności do usunięcia naruszenia prawa. W przypadku zaś innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Nie ma wówczas zastosowania przewidziany dla aktów i czynności 14 dniowy termin do takiego wniesienia.
Stąd do środków ochrony, z których należy skorzystać przed wniesieniem skargi do sądu, należą: wyczerpanie środków zaskarżenia i wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.
Termin do wniesienia skargi:
Skargę wnosi się w terminie:
-30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.
-30 dni, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia - od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.
-60 dni, jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.
Prokurator lub RPO mogą wnieść skargę w terminie
-6 miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej
-6 miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub czynności uzasadniającej wniesienie skargi.
Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów j.s.t. i terenowych organów administracji rządowej. W przypadku skargi na bezczynność skarga może być wniesiona w każdym terminie dopóki owa bezczynność ma miejsce.
13. Tryb wnoszenia skarg, obowiązki organu w razie wniesienia skargi. Uprawnienia dyscyplinujące sądu oraz o charakterze represyjnym.
Tryb wnoszenia skargi:
Skargę wnosi się do sądu administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działalność lub bezczynność są przedmiotem skargi. Organ, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia.
Obowiązki organu w razie wniesienia skargi:
Obowiązek przekazania skargi sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia, bądź rozważenia możliwości samokontroli. Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Uwzględnienie skargi w trybie autokontroli nie zwalnia organu od obowiązku przekazania skargi sądowi, gdyż postępowanie sądowo administracyjne zostało wszczęte.
Uprawnienia dyscyplinujące oraz o charakterze represyjnym (karnym):
W razie niezastosowania się do obowiązków, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w określonej wysokości. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości. O rażących przypadkach naruszenia obowiązków, skład orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków.
W razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania, postępowanie sądowe podlega zawieszeniu.
14. Cofnięcie skargi, skutki cofnięcia.
Skarżący może cofnąć skargę.
Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.
W wyniku postępowania mediacyjnego skarżący może zostać przekonany o prawidłowości działania organu i wycofać skargę. W razie skutecznego cofnięcia skargi następuje umorzenie postępowania.
15. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności w razie wniesienia skargi.
Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.
W razie wniesienia skargi:
-Na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba, że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania;
-Na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części;
-Na uchwały organów j.s.t. i ich związków oraz na akty Terenowych Organów Administracji Rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie.
16. Przesłanki, forma i skutki odrzucenia skargi.
Odrzucenie skargi następuje w określonych przypadkach, jest to katalog obligatoryjny, ale nie zamknięty, ponieważ przewiduje się też odrzucenie skargi z innych przyczyn.
Sąd odrzuca skargę:
Jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego;
Wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia;
Gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;
Jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona;
Jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo, jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo, jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
Jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne
Sąd może odrzucić skargę, jeżeli braki (zdolność sadowa, procesowa, w składzie organów jednostki) nie zostały uzupełnione.
Sąd odrzuca skargę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Sąd nie może odrzucić skargi z powodu barku właściwości, jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy. Odrzucenie skargi oznacza, że sprawa nie może być rozpoznana merytorycznie przez sąd administracyjny i rozstrzygnięta wyrokiem. Skarga będzie mogła być wniesiona ponownie, gdy odpadną przyczyny, które spowodowały jej odrzucenie. Ponieważ postanowienie to kończy postępowanie służy na nie skarga kasacyjna.
17. Przesłanki odroczenia sądowego. Zakres postępowania wyjaśniającego przed sądem administracyjnym.
Przesłanki odroczenia sądowego:
Odroczenie dotyczy krótkotrwałych przeszkód odnoszących się do posiedzenia. Mają one charakter obligatoryjny lub fakultatywny.
Rozprawa ulega odroczeniu, jeśli sąd stwierdzi:
-nieprawidłowość zawiadomienia którejkolwiek ze stron,
-jeżeli nieobecność strony albo jej pełnomocnika jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inna znaną sądowi przeszkodą której nie można przezwyciężyć, chyba że strona lub pełnomocnik wnieśli o rozpoznanie sprawy podczas ich nieobecności.
-jeżeli sąd postanowi zawiadomić o toczącym się postępowaniu osoby, które dotychczas nie brały udziału w sprawie w charakterze stron
Fakultatywnie:
Odroczenie sprawy ma charakter wyjątkowy. Może ono nastąpić jedynie z ważnej przyczyny. Dotyczy to też wniosków składanych przez strony. Nie wystarczy złożenie zgodnego wniosku stron, ale zawsze powinien istnieć istotny powód wydania takiego postanowienia Formą odroczenia rozprawy jest postanowienie, na które nie służy zażalenie.
Zakres postępowania wyjaśniającego przed sądem administracyjnym:
Celem postępowania jest wyjaśnienie stanu faktycznego. Dominują zasady:
Zasada prawdy obiektywnej,
Zasada czynnego udziału stron,
Strona może żądać przeprowadzenia dowodu.
Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu.
Strona ma prawo składać wyjaśnienia.
Strona powinna móc się wypowiedzieć, co do całości materiału dowodowego.
Zasada równej mocy środków dowodowych. Wszystkie dowody maja równą wartość.
Wyjątkiem są dokumenty urzędowe, którym przysługuje domniemani prawdziwości.
Zasada swobodnej oceny dowodów. Organ sam ocenia znaczenie dowodów dla sprawy.
Zasada oficjalności prowadzenia postępowania dowodowego.
18. Istota postępowania mediacyjnego oraz orzekanie w tzw. trybie uproszczonym.
Istota postępowania mediacyjnego:
Jednym z postępowań szczególnych jest postępowanie mediacyjne: Stanowi ono swego rodzaju przedłużenie postępowania prowadzonego w trybie samokontroli.
Celem postępowania jest:
wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy,
przyjęcie przez strony ustaleń, co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa – a tym samym przyspieszenie i uproszczenie postępowania.
Przeprowadza się je na wniosek jednej ze stron złożony przed wyznaczeniem rozprawy lub z urzędu, gdy sąd uzna to za celowe. Może ono dotyczyć wszystkich aktów i czynności, które są przedmiotem zaskarżenia w tym także bezczynności organów.
ISTOTĄ tego postępowania jest wymiana argumentacji. Może się ono zakończyć: ustaleniami co do sposobu załatwienia sprawy, skierowania sprawy na rozprawę, cofnięciem skargi.
Z jego przebiegu sporządza się protokół, w którym zamieszcza się stanowiska reprezentowane przez strony, a w szczególności dokonane przez nie ustalenia, co do sposobu załatwienia sprawy.
Protokół podpisuje prowadzący mediację oraz strony.
Dokonane ustalenia maja jedynie znaczenie procesowe obligując organ do wydania nowego rozstrzygnięcia. Nie przesądzają one o treści decyzji czy innego aktu. W wyniku postępowania mediacyjnego skarżący może zostać przekonany o prawidłowości działania organu i wycofać skargę, co spowoduje umorzenie postępowania.
Orzekanie w tzw. trybie uproszczonym:
Sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli:
Decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, lub wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania
Strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy.
W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie 1 sędziego z możliwością udziału w nim tylko osób wezwanych.
Sprawa może być również rozpoznana w trybie uproszczonym w przypadku:
jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości Sąd rozpoznający sprawę w trybie uproszczonym może przekazać sprawę do rozpoznania na rozprawie.
19. Podstawowe zasady wyrokowania, sprawa tzw. „głębokości” orzekania (art. 135 p.p.s.a.)
Sprawę rozstrzyga się wyrokiem.
Stanowi on rozstrzygnięcie sprawy i dotyczy jej istoty.
Zapada po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba, że organ, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi, nie przekazał akt sprawy wraz z odpowiedzią na skargę sądowi administracyjnemu. Wtedy wyrok może zapaść bez akt sprawy.
Może być on też wydany na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym albo jeżeli ustawa tak stanowi.
Wyrok może być podjęty jedynie przez sędziów, przed którymi toczyła się rozprawa, większością głosów.
Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. W sprawie zawiłej może nastąpić odroczenie publikacji na czas do 14 dni.
Termin ten może być przedłużony tylko raz o 7 dni. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym.
Nieobecność stron nie wstrzymuje jego ogłoszenia. Ogłasza się go przez odczytanie sentencji. Jeżeli wyrok zapadł na posiedzeniu nie jawnym, orzeczenie sporządza się bezpośrednio po jego podjęciu.
Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.
20. Zasady sporządzania uzasadnienia do wyroku.
Uzasadnienie do wyroku sporządza się z urzędu w terminie 14 dni od dnia jego ogłoszenia lub podpisania jego sentencji na posiedzeniu niejawnym chyba że skargę oddalono. Zostanie ono jednak sporządzone na wniosek stron złożony w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku lub doręczenia jego sentencji. Odmowa sporządzenia uzasadnienia następuje w drodze postanowienia wydanego na posiedzeniu niejawnym, na które służy zażalenie.
Uzasadnienie powinno zawierać:
-zwięzłe przedstawienie stanu sprawy zarzutów podniesionych w skardze,
-stanowisk pozostałych stron,
-podstawę jego rozstrzygnięcia,
-jej wyjaśnienie,
Uzasadnienie sporządza sędzia sprawozdawca. Nie ma on jednak takiego obowiązku, jeśli zgłosił zdanie odrębne. Jeśli sędzia sprawozdawca nie może sporządzić uzasadnienia z jakiejś przyczyny - uzasadnienie sporządza przewodniczący posiedzenia lub inny sędzia, który brał udział w jego wydaniu. Podpisują je wszyscy sędziowie, którzy brali udział w wydaniu orzeczenia. Jeśli którykolwiek z nich nie może podpisać uzasadnienia przewodniczący lub inny sędzia składu orzekającego zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.
Odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie. Jeśli uzasadnienie zostało sporządzone na wniosek strony odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która złożyła wniosek.
21. Przesłanki uwzględnienia skargi na decyzje lub postanowienia.
Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla je w całości lub w części, jeżeli stwierdzi:
Naruszenie prawa - materialnego, mające wpływ na wynik sprawy,
Naruszenie prawa - dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,
Inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy;
Stwierdza ich nieważność w całości lub w części,
Stwierdza ich wydanie z naruszeniem prawa
22. Sposoby rozstrzygania spraw, których przedmiotem jest akt, czynność z zakresu administracji publicznej, uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego, akty nadzoru lub bezczynność, a także przewlekłość postępowania.
Na charakter rozstrzygnięć podejmowanych w postępowaniu sądowo administracyjnym rzutuje przyjęty model kontroli sądowej. Jest on bowiem oparty na badaniu legalności, a nie celowości. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba, że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności skarżonego aktu czy czynności. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi czy powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że sąd nie jest związany wnioskami skargi co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem NSA sprawa rozpatrywana jest na podstawie stanu faktycznego i prawnego w dniu wydania zaskarżonego aktu czy czynności. Wśród rozstrzygnięć zapadających w postępowaniu sądowo- administracyjnym wyróżnić możemy orzeczenia oraz inne rozstrzygnięcia. Do orzeczeń ustawodawca zaliczył wyroki i postanowienia. Do innych rozstrzygnięć , którym nie nadał takiego charakteru, należą natomiast uchwały i zarządzenia. Uchwały należą do wyłącznej kompetencji NSA. Wyróżniamy uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie. Zarządzenia są podejmowane przez przewodniczącego wydziału lub składu, sędziego, referendarza albo sąd. Dotyczą różnego typu kwestii - zarówno procesowych jak i administracyjnych.
23. Zasada związania wydanym wyrokiem, skutki jego niewykonywania.
We wszystkich przypadkach uchylenia decyzji , stwierdzenia jej nieważności bądź zobowiązania organu do rozpatrzenia sprawy w wyniku skargi na bezczynność powstaje obowiązek organu do rozpatrzenia sprawy z uwzględnieniem oceny prawnej zawartej w zapadłym wyroku.
Skutkiem prawomocności wyroku jest powstanie obowiązku jego wykonania. Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu I instancji akta administracyjne zwracane są organowi administrującemu, załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności.
Termin do załatwienia sprawy przez organ administracji określony w przepisach prawa lub wyznaczony przez sąd liczy się od dnia doręczenia akt organowi. W przypadku nie wykonania prawomocnego wyroku stronie służy skarga. Sąd może wówczas wymierzyć organowi grzywnę lub orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia czy obowiązku. Osobie która poniosła szkodę w skutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w k.c.
Odszkodowanie to służy od organu, który nie wykonał orzeczenia sądu. Jeżeli organ ten w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku nie wypłaci odszkodowania , uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego.
Na podstawie przepisów p.p.s.a. stronie służy roszczenie o odszkodowanie w przypadku gdy sąd w orzeczeniu:
-uchyli zaskarżoną decyzję, a organ, rozpatrując sprawę, ponownie umorzy postępowanie,
-stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu. Stronie , która poniosła szkodę służy odszkodowanie od organu, który wydał decyzję.
24. Przesłanki, forma i skutki umorzenia postępowania przed sadem administracyjnym.
Przesłanki
Umorzenie na skutek zajścia zdarzeń które czynią wydanie wyroku zbędnym lub niedopuszczalnym
Umorzenie będące skutkiem bezczynności stron
Forma:
Umorzenie postępowania następuje w formie postanowienia.
Skutki:
Postanowienie kończące postępowanie w sprawie,
Umorzenie zawieszonego postępowania przed NSA powoduje uprawomocnienie się orzeczenia WSA.
Orzeczenie w sprawie umorzenia zapada na posiedzeniu niejawnym.
25. Przesłanki i wymagania formalne do wniesienia skargi kasacyjnej.
Od wydanego przez WSA wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do NSA. Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator lub RPO - po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:
Naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;
Naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego.
Skargę kasacyjną może sporządzić też:
RPO, sędzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem,
Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:
Doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych,
bRzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej.
Skarga kasacyjna powinna:
-czynić zadość wymaganiom dla pisma w postępowaniu sądowym
-zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia - ze wskazaniem czy jest zaskarżone w całości, czy w części,
-przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie,
-wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.
Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej wiąże też prokuratora i RPO. Jeżeli orzeczenia nie doręcza się stronie prokurator i RPO mogą w terminie 30 dni od dnia wydania orzeczenia wystąpić o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i wnieść skargę kasacyjną w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
26. Sposoby rozstrzygania spraw przez NSA po wniesieniu skargi kasacyjnej.
W wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej NSA może:
odrzucić skargę kasacyjną
umorzyć postępowanie
oddalić skargę kasacyjną
uchylić zaskarżone orzeczenie i orzec, co do istoty
uchylić zaskarżone orzeczenie i odrzucić skargę lub umorzyć postępowanie
uchylić zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazać do ponownego rozpoznania WSA
uchylić zaskarżony wyrok, znieść postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazać do ponownego rozpoznania WSA.
NSA odrzuci skargę, jeżeli po jej rozpatrzeniu dojdzie do wniosku, że była:
niedopuszczalna,
wniesiona po terminie,
strona w odpowiednim terminie nie uzupełniła braków.
27. Zażalenie jako środek odwoławczy w postępowaniu sądowo administracyjnym.
Zażalenie to środek odwoławczy o charakterze niesupensywnym. Przedmiotem zażalenia są postanowienia wojewódzkich sądów administracyjnych i zarządzenia wydane w toku postępowania , o charakterze wpadkowym, niekończące postępowania. Zażalenie jest wyjątkiem, przysługuje gdy ustawa tak stanowi. Zażalenie służy niekiedy na zarządzenia.
Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Legitymacja do jego wniesienia służy stronom, podmiotom, których sąd nie dopuścił do udziału w postępowaniu, prokuratorowi oraz Rzecznikowi Praw Obywatelskich.
Postępowanie zażaleniowe:
Wniesienie zażalenia
zażalenie przysługuje do NSA, jednakże powinno wpłynąć do WSA, który wydał dane postanowienie.
Postępowanie toczy się dwuetapowo:
Etap pierwszy: WSA kontroluje zażalenie z punktu widzenia jego dopuszczalności, zachowania wymogów formalnych oraz dochowania terminu do wniesienia zażalenia. Gdy zażalenie nie nadaje się do rozpoznania sąd wojewódzki je odrzuca. Może dokonać jego samokontroli, jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania, lub jest oczywiście uzasadnione. WSA wówczas może tylko uchylić zaskarżone postanowienie lub zarządzenie.
Etap drugi: toczy się przed NSA. NSA rozpoznaje sprawę zażalenia na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.
Rozstrzygniecie:
Orzeczenie przybiera zawsze postać postanowienia. Może ono odrzucać zażalenie, oddalać, uchylić zaskarżone postanowienie i orzec merytorycznie. Od wydanego w tej sprawie orzeczenia nie przysługują środki odwoławcze.
28. Zasady opłacania pism sądowych. Wpis stosunkowy i stały. Zwolnienie od kosztów sądowych z mocy ustawy.
Zasady opłacania pism sądowych:
Opłata sądowa:
Uiszczana jest przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie.
Wnoszący uiszcza opłatę gotówkową: w kasie właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu Nie uiszczenie opłaty przez wnoszącego, który nie jest adwokatem albo radcą prawnym powoduje, że sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek wniesionego pisma, a przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Termin ten dla osoby zamieszkałej lub mającej siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela nie może być krótszy niż 2 miesiące. Niezastosowanie się do tego wezwania powoduje pozostawienie pisma bez rozpoznania orzeka o tym przewodniczący w drodze rozporządzenia.
Jeżeli pismo jest skargą, skargą kasacyjną, zażaleniem oraz skargą o wznowienie postępowania skutkiem nie uiszczenia należnego wpisu – mimo wezwania – jest odrzucenie wymienionych środków prawnych przez sąd w drodze postanowienia. Nie żąda się opłat od pisma, jeżeli już z pisma wynika, że podlega ono uiszczeniu – na podstawie samej treści pisma. Wymóg wezwania wnoszącego skargę do uiszczenia opłaty nie dotyczy wnoszonych przez adwokata lub radcę prawnego pism podlegających opłacie stałej. Pisma nienależycie opłacone pozostawia się bez rozpoznania albo odrzuca bez wezwania do uiszczenia opłaty. Gdy nie została uiszczona należna opłata sad w orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji nakazuje ściągnięcie tej opłaty od strony, która miała obowiązek ją uiścić lub od innej strony, jeśli z orzeczenia tego wynika, że na niej ciąży obowiązek poniesienia kosztów postępowania.
Wpis stosunkowy i stały.
1. WPIS:
To opłata pobierana od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji.
Pisma te to: skarga, skarga kasacyjna , skarga o wznowienie postępowania i zażalenie
Nie pobiera się wpisu od wniosków, które:
-nie wszczynają postępowania
-wniosków wnoszonych w toku postępowania
-wniosków składanych łącznie z pismem wszczynającym postępowanie
W postępowaniu sądowo – administracyjnym pobiera się następujące wpisy:
1. STOSUNKOWY – w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne –wysokość to określony procent wartości przedmiotu zaskarżenia, nie więcej niż 4%.
2. STAŁY – w pozostałych sprawach – to kwota stała zróżnicowana w zależności od rodzaju i charakteru sprawy. Wysokość i zasady pobierania wpisu określa w drodze rozporządzenia Rada Ministrów. Uiszczony wpis podlega w całości zwrotowi, kiedy pismo zostało odrzucone lub cofnięte. Połowę wpisu zwraca się od pisma cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia.
Zwraca się też wpis w całości od zażalenia na podstawie w sprawie ukarania grzywną, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione.
W sprawie zwrotu sąd orzeka w drodze postanowienia, które może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Zwolnienie od kosztów sądowych z mocy ustawy.
Zwolnienie od kosztów następuje:
z mocy ustawy i na wniosek – prawo pomocy,
Zwolnienie może być:
-całkowite – zwolnienie z obowiązku wnoszenia opłat sądowych jak i ponoszenia wydatków
-częściowe – dotyczy poszczególnych elementów kosztów sądowych (np. wpis, opłata kancelaryjna)
Z mocy ustawy od kosztów zwolnione są podmioty:
Z kosztów zwolnione są następujące podmioty:
RPO, prokurator, kurator strony (wyznaczony przez sąd orzekający)
Z mocy prawa zwolniona jest też strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach:
-ze stosunków pracy
-ze stosunków służbowych
-dotyczących chorób zawodowych
-dotyczących statusu bezrobotnego
-z zakresu ubezpieczeń społecznych
-z zakresu pomocy i opieki społecznej
-z zakresu powszechnego obowiązku obrony
29. Podstawowe reguły udzielania tzw. Prawa pomocy.
Prawo pomocy polega na zwolnieniu strony od kosztów sądowych oraz ustanowieniu profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przesłanki przyznania:
Osobie fizycznej przyznaje się prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeśli wykaże że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym, gdy wykaże że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny,
Osobie prawnej oraz innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej przyznaje się prawo pomocy w zakresie całkowitym jest wykazanie , że podmiot ten nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. W zakresie częściowym wymienione podmioty mogą uzyskać prawo pomocy, jeśli wykażą, że nie mają dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Negatywne przesłanki:
Fakt, że strona zatrudnia lub pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym, lub rzecznikiem patentowym
W razie oczywistej bezzasadności skargi.
Tryb przyznawania:
Przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy.
Przyznaje je sąd na wniosek strony.
Wniosek musi odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych, oraz zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach.
Wniosek składa się na urzędowym formularzu według ustalonego wzoru.
Sąd przyznając prawo pomocy, zwraca się o wyznaczenie takiej osoby do właściwego organu samorządu zawodowego.
Ustanowienie w ramach przyznanego prawa pomocy adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego dla strony zwolnionej od kosztów sadowych jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa.
W sprawie przyznania prawa pomocy sąd orzeka w formie postanowienia, jest ono doręczne wyłącznie stronie która złożyła wniosek i tylko tej stronie służy zażalenie.
Czynności sądowe w postępowaniu o przyznanie prawa pomocy mogą wykonywać referendarze sądowi.
Cofnięcie i wygaśnięcie:
Strona może utracić prawo pomocy w całości lub części na skutek jego cofnięcia. Przesłanka cofnięcia jest stwierdzenie, że okoliczności na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
O cofnięciu orzeka właściwy wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym. Wydaje w tej sprawie postanowienie na które służy zażalenie.
Prawo pomocy jest uprawnieniem o charakterze osobistym.
30. Przesłanki wznowienia postępowania sadowego i tryb rozpatrzenia skargi o wznowienie postępowania sądowo administracyjnego.
Instytucja ta polega na ponownym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem w przypadkach zajścia ustawowych przyczyn wznowienia.
Skarga o wznowienie jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Dotyczy postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. Może się więc odnosić do wyroków, jak i postanowień.
Przesłanki:
Można żądać wznowienia postępowania z trzech grup przyczyn:
z przyczyn nieważności ,
z właściwych przyczyn restytucyjnych (powrót, przywrócenie)
Z powodu nieważności można żądać wznowienia postępowania jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia, albo jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania.
Do właściwych przyczyn restytucyjnych należą sytuacje: orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym, orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa, w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, w razie późniejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy.
Tryb rozpatrzenia:
Skargę wnosi się w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym strona dowiedziała się o przyczynie wznowienia,
a gdy podstawą tą było pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia dowiedzenia się o orzeczeniu. Po upływie 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia nie można żądać wznowienia,
z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nienależycie reprezentowana.
Na rozprawie sad rozstrzyga o dopuszczalności wznowienia i odrzuca skargę, jeżeli brak jest ustawowej podstawy wznowienia, albo nie został zachowany termin do wniesienia skargi. Sąd może jednak z uwagi na stan sprawy połączyć badanie dopuszczalności wznowienia z rozpoznaniem. Sprawa rozpatrywana jest na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Sąd nie może zatem przekroczyć granic zakreślonych powołaną podstawą wznowienia.
W zależności od okoliczności sąd może: odrzucić skargę, oddalić skargę, bądź uwzględnić.
Niedopuszczalne jest jednak dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania.
31. Stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Pojecie:
Skarga niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia ma zakres ograniczony, nie dąży się bowiem do weryfikacji orzeczenia, ale do stwierdzenia, że jest ono niezgodne z prawem. Stwierdzenie to może stanowić prejudykat przy dochodzeniu odszkodowania przed sądem powszechnym.
Skarga jest środkiem mającym na celu jedynie umożliwienie dochodzenia stronie odszkodowania za szkodę wyrządzoną wydaniem orzeczenia sądowego.
Przesłanki:
Ustawa przewiduje trzy rodzaje takiej skargi na odmiennych podstawach:
Skarga od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdy przez jego wydanie została stronie wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
Skarga od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdy niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii Europejskiej.
W wyjątkowych przypadkach skarga od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdy przez jego wydanie została stronie wyrządzona szkoda, jeżeli strony nie skorzystały z przysługujących im środków prawnych , a niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela.
Tryb:
Legitymacja do złożenia skargi służy stronie. Powinna ona spełniać warunki formalne pism procesowych a ponadto zawierać oznaczenie orzeczenia, przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie, wskazanie przepisu prawa z którym orzeczenie jest niezgodne, uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
Podstawy skargi obejmują naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność orzeczenia z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda.
Skargę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie za pośrednictwem wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 2 lat od dnia jego uprawomocnienia się.
Postępowanie składa się z kontroli wstępnej i etapu zasadniczego.
Kontroli wstępnej dokonuje Naczelny Sąd Administracyjny.
NSA rozpoznaje skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw.
Wyniki rozpoznania:
W wyniku rozpoznania sąd może:
Odrzucić skargę,
Oddalić skargę,
Uwzględnić skargę i stwierdzić, że orzeczenie jest niezgodne z prawem,
Uwzględnić skargę i stwierdzając niezgodność z prawem unieważnić zaskarżone orzeczenie oraz orzeczenie I instancji i odrzucić skargę.